20 MAJA W HISTORII

20 maja w Polsce:

• W 1184 r. Duńczycy zniszczyli flotę zachodniopomorską, zdobyli Wolin (woj. zachodniopomorskie) i spustoszyli wybrzeże. Książę Bogusław I musiał uznać zwierzchnictwo króla Kanuta V, a biskupstwo w Kamieniu (woj. zachodniopomorskie) przeszło pod wpływy duńskie.
• W 1350 r. król Kazimierz III Wielki rozgromił wojska litewskie w bitwie pod Żukowem (woj. mazowieckie), odzyskując Ruś halicko-wołyńską.

• W 1573 r. na Sejmie elekcyjnym w Kamionku pod Warszawą (woj. mazowieckie) przyjęte zostały Artykuły henrykowskie.
• W 1704 r. zawiązała się Konfederacja sandomierska.
• W 1792 r. otwarty i poświęcony został Cmentarz Powązkowski w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1794 r. wybuchł największy w historii pożar Mikołowa (woj. śląskie).
• W 1809 r. podczas wojny polsko-austriackiej, wojska polskie zdobyły twierdzę Zamość (woj. lubelskie).
• W 1862 r. założone zostało Muzeum Narodowe w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1866 ur. się gen. Tadeusz Rozwadowski.
• W 1881 r. ur. się gen. Władysław Sikorski.
• W 1901 r. we Wrześni (woj. wielkopolskie) niemiecki nauczyciel wymierzył karę cielesną 14 polskim dzieciom za odmowę odpowiadania w języku niemieckim na lekcji religii, co doprowadziło do wybuchu tzw. strajku uczniowskiego.
• W 1912 r. poświęcony został sobór św. Aleksandra Newskiego w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1913 r. we Wrocławiu (woj. dolnośląskie) otwarty została Hala Stulecia.
• W 1919 r. założona została fabryka lokomotyw „Fablok” w Chrzanowie (woj. małopolskie).
• W 1922 r. założony został Instytut Chemii Przemysłowej we Lwowie (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie).
• W 1927 r. dokonany został oblot prototypu samolotu sportowego PWS-3.
• W 1935 r. Uniwersytet Warszawski otrzymał imię Józefa Piłsudskiego.
• W 1939 r. niemieccy bojówkarze napadli na polski posterunek celny w Kałdowie koło Malborka (woj. pomorskie).

• W 1940 r. Niemcy przywieźli pierwszych więźniów (30 niemieckich kryminalistów) do obozu KL Auschwitz.
• W 1941 r. okupacyjne władze niemieckie zezwoliły na otwarcie trzech warszawskich synagog.
• W 1942 r. w odwecie za zabicie trzech Niemców rozstrzelanych zostało ok. 400 mieszkańców Święcian i okolic na Wileńszczyźnie (Kresy Wschodnie).
• W 1943 r. Szare Szeregi przeprowadziły pod Celestynowem (woj. mazowieckie) udaną akcję odbicia więźniów transportowanych do niemieckiego obozu KL Auschwitz.
• W 1944 r. żołnierze AK przejęli nad Bugiem niewybuch niemieckiej rakiety V-2.
• W 1945 r. w Stargardzie (woj. zachodniopomorskie) uruchomiony został Stargardzki Dom Kultury Kolejarza, była to pierwsza otwarta na Pomorzu Zachodnim po wojnie placówka kulturalna.
• W 1980 r. Henryk Jaskuła wpłynął do portu w Gdyni (woj. pomorskie), kończąc samotny rejs dookoła świata bez wejścia do portu.
• W 1987 r. założona została Fundacja im. Brata Alberta z siedzibą w Radwanowicach (woj. małopolskie).
• W 1995 r. Tomasz Gollob wygrał we Wrocławiu (woj. dolnośląskie) inauguracyjne zawody żużlowe z cyklu Grand Prix, który zastąpił jednodniowe indywidualne mistrzostwa świata.
• W 1996 r. wznowił działalność odbudowany po pożarze z 1994 r. wrocławski Teatr Polski.
• W 2006 r. minister sprawiedliwości i prokurator generalny Zbigniew Ziobro upublicznił akta związane ze śledztwem w sprawie tzw. moskiewskiej pożyczki.
• W 2010 r. gen. broni pil. Lech Majewski został powołany na stanowisko dowódcy Sił Powietrznych RP, a gen. dywizji Zbigniew Głowienka na dowódcę Wojsk Lądowych RP.
• W 2019 r. w Krakowie (woj. małopolskie) urodziły się pierwsze w kraju sześcioraczki.

20 maja na świecie:

• W 325 r. otwarty został sobór nicejski I na którym m.in. potępiony został arianizm, uchwalone zostało nicejskie wyznanie wiary i rozstrzygnięty został spór o datę świąt Wielkanocy.
• W 491 r. cesarzowa bizantyńska Ariadna, wdowa po cesarzu Zenonie, wzięła ślub z wysokim urzędnikiem dworskim Flawiuszem Anastazjuszem i zachowała wszystkie swoje dotychczasowe przywileje i wpływy.
• W 526 ok. 20 a 29 maja Antiochia Syryjska została zniszczona przez trzęsienie ziemi, zginęło około 250 tys. osób.
• W 685 r. zwycięstwo odnieśli pogańscy Piktowie nad Nortumbryjczykami w bitwie pod Dun Nechain (Szkocja).
• W 885 r. Karol Otyły został koronowany na króla zachodnizrankijskiego.
• W 1202 r. trzęsienie ziemi z epicentrum w północno-zachodniej Syrii zabiło od 30 tys. do ponad miliona osób na Bliskim Wschodzie i północnej Afryce.
• W 1217 r. podczas Pierwszej wojny baronów, zwycięstwo odniosły wojska angielskie nad francuskimi w bitwie pod Lincoln (Wielka Brytania).
• W 1285 r. Henryk II został królem Cypru i Jerozolimy.
• W 1293 r. król Kastylii i Leónu Sancho IV Odważny założył Szkołę Główną, zalążek przyszłego Uniwersytetu Complutense w Madrycie (Hiszpania).
• W 1303 r. królowie Filip IV Piękny i Edward I Długonogi podpisali traktat paryski, na mocy którego Anglia uzyskała potwierdzenie swojego lenna Gujenny (Akwitanii), w zamian za co wyczała swoje poparcie dla Flandrii i ta musiała podporządkować się Francji.

• W 1347 r. w Rzymie (Włochy) wybuchło powstanie ludowe.
• W 1495 r. podczas wojny o Neapol we Włoszech, zagrożony odcięciem swych wojsk król Francji Karol VIII Walezjusz opuścił miasto.
• W 1498 r. Vasco da Gama dopłynął do Indii.
• W 1501 r. Portugalczycy odkryli Wyspę Wniebowstąpienia na południowym Atlantyku.
• W 1520 r. w okupowanej przez Hiszpanów azteckiej stolicy Tenochtitlán (Meksyk), po uzyskaniu informacji o planowanym powstaniu, 400 szlachetnie urodzonych młodzieńców zostało zaatakowanych podczas tańców przez konkwistadorów i ich indiańskich sojuszników. Na skutek rzezi Hiszpanie zostali zmuszeni wyczać się do pałacu Montezumy, gdzie zostali oblężeni przez Indian.
• W 1521 r. Ignacy Loyola został ciężko ranny podczas hiszpańsko-francuskiej bitwy pod Pampeluną (Hiszpania).
• W 1560 r. Duńczycy zajęli księstwo biskupie w Kurlandii (Łotwa).
• W 1570 r. w Antwerpii (Belgia) wydany został pierwszy nowożytny atlas świata Theatrum orbis terrarum.
• W 1571 r. w Rzymie (Watykan) podpisany został akt powołujący Świętą Ligę przeciwko Imperium Osmańskiemu.
• W 1609 r. w Londynie (WIelka Brytania) zostały wydane Sonety Williama Szekspira.
• W 1622 r. zamordowany został przez zbuntowanych janczarów sułtan Imperium Osmańskiego Osman II, a na tron powrócił jego umysłowo chory stryj Mustafa I.
• W 1631 r. podczas wojny trzydziestoletniej, wojska cesarskie dokonały rzezi 20 tysięcy mieszkańców Magdeburga (Niemcy).

• W 1654 r. na wyspie Tobago (obecnie Trynidad i Tobago) została założona kurlandzka kolonia Nowa Kurlandia.
• W 1667 r. podczas II wojny angielsko-holenderskiej, zwycięstwo odniosła flota angielska w bitwie morskiej koło Nevis.
• W 1756 r. podczas wojny siedmioletniej, strategiczne zwycięstwo odniosła flota francuska nad brytyjska w bitwie u brzegów Minorki (Hiszpania).
• W 1795 r. Fryderyk Eugeniusz został księciem Wirtembergii.
• W 1796 r. Salomon III został cesarzem Etiopii.
• W 1815 r. podpisany został austriacko-neapolitański traktat z Casalanzy, który położył kres dziesięcioletniemu panowaniu napoleońskiemu w regionie Neapolu (Włochy).
• W 1841 r. Antonio González został po raz drugi premierem Hiszpanii.
• W 1846 r. Pedro de Sousa Holstein został po raz trzeci premierem Portugalii.
• W 1856 r. William Fox został premierem Nowej Zelandii.
• W 1858 r. podczas II wojna opiumowej, Brytyjczycy zdobyli forty Dagu u ujścia rzeki Hai He w Tiencinie (Chiny).
• W 1859 r. podczas wojny francusko-austriackiej, zwycięstwo odniosły wojska francusko-sardyńskie w bitwie pod Montebello (Włochy).
• W 1861 r. podczas wojny secesyjnej w USA, Karolina Północna wystąpiła z Unii.
• W 1862 r. podczas wojny secesyjnej w USA, Kongres Unii przyjął ustawę o osadnictwie (Homestead Act), która miała przyciągnąć ochotników do walki po jej stronie.
• W 1873 r. Levi Strauss i Jacob Davis uzyskali amerykański patent na dżinsy.
• W 1882 r. Niemcy, Włochy i Austro-Węgry zawiązały Trójprzymierze.

• W 1890 r. Francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (293) Brasilia.
• W 1897 r. w St. Gallen (Szwajcaria) uruchomiona została komunikacja tramwajowa.
• W 1902 r. Kuba uzyskała niepodległość od USA.
• W 1903 r. amerykański astronom Raymond Smith Dugan odkrył planetoidę (510) Mabella.
• W 1909 r. Klemens Maria Hzbauer i Józef Oriol zostali kanonizowani przez papieża Piusa X.
• W 1916 r. irlandzki podróżnik Ernest Shackleton dotarł wraz z dwoma członkami nieudanej ekspedycji transantarktycznej do przystani wielorybniczej Stromness na północnym wybrzeżu Georgii Południowej, gdzie zorganizował wyprawy ratunkowe po trzech innych, niezdolnych do pieszej wędrówki polarników pozostawionych na południowym wybrzeżu tej wyspy i 22 kolejnych na Elephant Island.
• W 1920 r. w stolicy Mozambiku Maputo założono klub piłkarski CD Maxaquene.
• W 1921 r. prezydent USA Warren Harding przekazał Marii Skłodowskiej-Curie kapsułkę z zawartością radu o wartości ówczesnych 100 tys. dolarów.
• W 1923 r. w Walencji (Hiszpania) otwarto Stadion Mestalla.
• W 1926 r. Henri Jaspar został premierem Belgii.
• W 1927 r. amerykański pilot Charles Lindbergh wystartował z lotniska w Garden City pod Nowym Jorkiem (USA) w pierwszy w historii samotny lot transatlantycki bez międzylądowań, zakończony po 33,5 godz. lądowaniem w Paryżu (Francja).
• W 1928 r. Japonka Kinue Hitomi ustanowiła w Osace (Japonia) rekord świata w skoku w dal (5,98 m).
• W 1928 r. z uszkodzonej cysterny w zakładach chemicznych w Hamburgu (Niemcy) wydostało się 11 ton fosgenu, który rozprzestrzenił się na odległość ok. 10 km powodując śmierć 10 i podtrucia u 300 osób.

• W 1932 r. Amerykanka Amelia Earhart, jako druga w historii po Charlesie Lindberghu, rozpoczęła udany samotny lot przez Atlantyk.
• W 1932 r. Engelbert Dollfuß został kanclerzem Austrii.
• W 1933 r. Engelbert Dollfuß założył w Austrii faszystowski Front Ojczyźniany (VF).
• W 1933 r. założony został Białoruski Państwowy Uniwersytet Ekonomiczny w Mińsku (Kresy Wschodnie, obecnie Białoruś).
• W 1934 r. zakończyła się wojna saudyjsko-jemeńska.
• W 1936 r. Miguel Mariano Gómez został prezydentem Kuby.
• W 1936 r. José David Toro został po raz drugi prezydentem Boliwii.
• W 1937 r. Brytyjczycy dokonali oblot samolotu pasażerskiego i pocztowego de Havilland Albatross.
• W 1941 r. podczas II w.ś. wojska niemieckie przeprowadziły desant na Kretę.
• W 1942 r. podczas II w.ś. na Pacyfiku, Japończycy zajęli całą Birmę dochodząc do granicy indyjskiej.
• W 1946 r. w Wielkiej Brytanii znacjonalizowane zostały kopalnie.
• W 1949 r. na Tajwanie wprowadzony został stan wojenny, który obowiązywał do 14 lipca 1987 r.
• W 1949 r. w USA powstała Agencja Bezpieczeństwa Sił Zbrojnych (AFSA).
• W 1954 r. na konferencji w Genewie (Szwajcaria) podpisane zostało porozumienie dzielące Wietnam wzdłuż 17. równoleżnika.
• W 1960 r. uprowadzony z Argentyny przez Mosad nazistowski zbrodniarz Adolf Eichmann został przewieziony do Izraela.
• W 1961 r. na Ukrainie została ustanowiona Państwowa Nagroda im. Tarasa Szewczenki.
• W 1965 r. 119 osób zginęło, a 6 zostało rannych w katastrzie pakistańskiego Boeinga 720 w czasie podchodzenia do lądowania w Kairze (Egipt).

• W 1965 r. w Thorshavn na Wyspach Owczych założony został Uniwersytet Farerski.
• W 1969 r. podczas wojny wietnamskiej, zwycięstwo odniosły wojska amerykańsko-południowowietnamskie w bitwie o Hamburger Hill (Wietnam).
• W 1970 r. ustanowiona została flaga Sudanu.
• W 1970 r. założony został omański klub piłkarski Al-Nasr Salala.
• W 1975 r. ustanowiona została flaga Kamerunu.
• W 1978 r. amerykańska NASA wystrzelił satelitę Wenus Pioneer Venus 1.
• W 1980 r. 59,5% spośród głosujących w referendum w prowincji Quebec (Kanada), opowiedziało się przeciwko ogłoszeniu przez nią niepodległości.
• W 1981 r. odbyła się premiera filmu Rydwany ognia w reżyserii Hugh Hudsona.
• W 1982 r. papież Jan Paweł II powołał Papieską Radę ds. Kultury.
• W 1982 r. pierwszy amerykański okręt podwodny o napędzie atomowym USS „Nautilus” został uznany za okręt-muzeum.
• W 1983 r. w czasopiśmie „Science” ukazał się artykuł donoszący o odkryciu wirusa HIV.
• W 1985 r. finansowane przez amerykański rząd Radio Martí rozpoczęło nadawanie audycji w Miami (USA) skierowanych do mieszkańców Kuby.
• W 1986 r. na Narodowym Cmentarzu w Arlington (USA) pochowane zostały we wspólnej mogile szczątki 5 z 7 śmiertelnych ziar katastrzy wahadłowca Challenger.
• W 1988 r. w Carnarvon (Australia) doszło do katastrzy masowca „Korean Star” i wycieku 600 ton oleju napędowego ze zbiorników statku.
• W 1989 r. w związku z protestami na Placu Tian’anmen w Pekinie (Chiny) wprowadzony został w mieście stan wyjątkowy.

• W 1990 r. na przystanku autobusowym w mieście Riszon le-Cijjon izraelski żołnierz Ami Popper zastrzelił 7 Palestyńczyków.
• W 1990 r. odbyły się pierwsze od 1937 r. wielopartyjne wybory parlamentarne w Rumunii.
• W 1990 r. w Los Angeles (USA) Amerykanin Randy Barnes ustanowił rekord świata w pchnięciu kulą (23,12 m).
• W 1992 r. hiszpańska drużyn FC Barcelona pokonała po dogrywce na Wembley w Londynie (WIelka Brytania) Sampdorię Genua 1:0 i zdobyła po raz pierwszy piłkarski Puchar Europy.
• W 1992 r. Joseph Yodoyman został premierem Czadu.
• W 1992 r. w Rosji założony został Park Narodowy „Paanajarwi”.
• W 1994 r. odbyła się premiera westernu Maverick w reżyserii Richarda Donnera.
• W 1996 r. rozpoczął się ponad półtoraroczny okres widoczności gołym okiem Komety Hale’a-Boppa, jednej z najjaśniejszych w historii.
• W 2001 r. urzędujący prezydent Czadu Idriss Déby został wybrany na kolejną kadencję.
• W 2002 r. Chen Shui-bian został prezydentem Tajwanu.
• W 2002 r. Timor Wschodni odzyskał pełną niepodległość od Indonezji.
• W 2006 r. fiński zespół Lordi z piosenką Hard Rock Hallelujah wygrał 51. Konkurs Piosenki Eurowizji w Atenach (Grecja).
• W 2006 r. Nuri al-Maliki został premierem Iraku.
• W 2006 r. w Hanowerze (Niemcy) zakończył się ostatni w historii kolarski Wyścig Pokoju. Zwyciężył Włoch Giampaolo Cheula.
• W 2008 r. Ma Ying-jeou został prezydentem Tajwanu.

• W 2008 r. wieżowiec Burdż Chalifa w Dubaju osiągnął 649,7 m i stał się najwyższą budowlą w historii.
• W 2009 r. 41 osób zginęło, a 82 zostały ranne w wyniku wybuchu samochodu-pułapki w Bagdadzie (Irak).
• W 2009 r. 98 osób zginęło w katastrzie samolotu wojskowego w prowincji Jawa Wschodnia (Indonezja).
• W 2010 r. z kosmodromu Tanegashima )Japonia) wystrzelona została w kierunku Wenus rakieta z japońską sondą Akatsuki.
• W 2012 r. w II turze wyborów prezydenckich w Serbii Tomislav Nikolić pokonał urzędującego prezydenta Borisa Tadicia.
• W 2012 r. w trzęsieniu ziemi w regionie Emilia-Romania (Włochy) zginęło 7 osób, a 50 zostało rannych.
• W 2014 r. w następstwie antyrządowych protestów naczelny dowódca sił zbrojnych Tajlandii gen. Prayuth Chan-ocha wprowadził w kraju stan wojenny.
• W 2015 r. Moses Nagamootoo został premierem Gujany.
• W 2016 r. Lin Chuan został premierem Tajwanu.
• W 2017 r. Francisco Guterres został prezydentem Timoru Wschodniego.
• W 2018 r. ubiegający się o reelekcję Nicolás Maduro wygrał w pierwszej turze wybory prezydenckie w Wenezueli.
• W 2019 r. weszła w życie przyjęta w listopadzie 2018 roku na 26. Generalnej Konferencji Miar w Wersalu (Francja) redefinicja czterech jednostek podstawowych układu SI: kilograma, kelwina, ampera i mola.
• W 2019 r. Wołodymyr Zełenski został prezydentem Ukrainy.