22 MARCA W HISTORII

22 marca w Polsce:

• W 1585 r. ur. się Krzysztz II Radziwiłł, polityk, hetman wielki litewski.
• W 1609 r. ur. się Jan II Kazimierz Waza z dynastii Wazów, król Polski, wielki książę litewski, tytularny król Szwecji.
• W 1627 r. Jan Wężyk został mianowany arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski.
• W 1725 r. ur. się Ignacy Nagurczewski herbu Kościesza, duchowny, jezuita, poeta, tłumacz, historyk literatury, pedagog, publicysta. 

• W 1809 r. marszałek Francji Louis Nicolas Davout został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Virtuti Militari.
• W 1822 r. Aleksandrów Łódzki (woj. łódzkie) otrzymał prawa miejskie.
• W 1827 r. ur. się Leon Robert Kossak, wojskowy, artysta, malarz, pochodzący ze słynnego rodu Kossaków.
• W 1841 r. na pola koło dzisiejszej wsi Wilkanowo (woj. lubuskie) spadł meteoryt.
• W 1858 r. ur. się Włodzimierz Truskolaski, ziemianin, polityk, poseł.
• W 1863 r. podczas Powstania Styczniowego, porażkę odnieśli powstańcy w bitwie pod Olszakiem (woj. wielkopolskie).
• W 1867 r. ur. się Józef Palewski CSsR, duchowny, redemptorysta, Sługa Boży Kościoła katolickiego. Rozstrzelany przez Niemców podczas Powstania Warszawskiego w 1944 r.
• W 1887 r. Józef Piłsudski aresztowany został pod zarzutem udziału w spisku na życie cesarza Aleksandra III Romanowa, którego autorami byli członkowie Frakcji Terrorystycznej Narodnej Woli.
• W 1891 r. ur. się Bogusław Miedziński, współorganizator i dowódca w Polskiej Organizacji Wojskowej, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego II RP, żołnierz wywiadu wojskowego, dziennikarz, polityk, poseł na Sejm II RP, minister. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari.
• W 1892 r. ur. się Stanisław Długosz ps. „Jerzy Tetera”, zicer I Brygady Legionów Polskich, poeta, historyk.
• W 1897 r. ur. się Ryszard Bartel, inżynier, konstruktor lotniczy, pilot i historyk lotnictwa, jeden z pionierów lotnictwa polskiego.
• W 1904 r. ur. się Bronisław Żelkowski vel Bronisław Turczuk vel Bronisław Bogdański ps. „Jesion”, żołnierz KOP, zicer Wojska Polskiego II RP, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, cichociemny. Otruł się po aresztowaniu przez Niemców w 1942 r.
• W 1904 r. w Toruniu (woj. kujawsko-pomorskie) odsłonięty został pomnik cesarza Wilhelma I.
• W 1905 r. założone zostało Muzeum w Gliwicach (woj. śląskie).

• W 1908 r. ur. się Henryk Krzysztzik OFMCap, duchowny katolicki, gwardian i rektor domu zakonnego w Lublinie (woj. lubelskie), błogosławiony męczennik Kościoła katolickiego. Zginął w niemieckim obozie KL Dachau w 1942 r.
• W 1910 r. ur. się Stefan Janus, żołnierz Wojska Polskiego II RP, major pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, dowódca polskich dywizjonów, as myśliwski.
• W 1913 r. ur. się Paweł Stok, koszykarz, reprezentant Polski, olimpijczyk.
• W 1914 r. ur. się Władysław Niedoba, aktor teatralny, reżyser, scenarzysta.
• W 1915 r. ur. się Zbigniew Waruszyński ps. „Pasternak”, podzicer Wojska Polskiego II RP, SZW, ZWZ, zicer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, cichociemny.
• W 1915 r. podczas I w.ś. wysadzone zostały forty Twierdzy Przemyśl (woj. podkarpackie), zniszczony został także sprzęt i uzbrojenie przed poddaniem Rosjanom.
• W 1917 r. ur. się Ewald Cebula, piłkarz, olimpijczyk, trener.
• W 1925 r. ur. się Halina Mikołajska, aktorka teatralna, filmowa i reżyserka.
• W 1925 r. ur. się Marta Stebnicka-Kern, aktorka teatralna, piosenkarka, reżyserka.
• W 1925 r. ur. się Wojciech Ziembiński, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, dziennikarz, działacz społeczny i katolicki, działacz opozycji antykomunistycznej i więzień polityczny w PRL.
• W 1925 r. odsłonięty został Grób Nieznanego Żołnierza w Łodzi (woj. łódzkie).
• W 1925 r. otwarta została skocznia narciarska Wielka Krokiew w Zakopanem (woj. małopolskie).
• W 1927 r. ur. się Lech Skolimowski, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, prawnik.
• W 1928 r. powstało przedsiębiorstwo państwowe Polska Poczta, Telegraf i Telefon.
• W 1933 r. ur. się Eugenia Ciarkowska z d. Rusin, lekkoatletka, sześciokrotna mistrzyni Polski, olimpijka.
• W 1934 r. ur. się Marian Grześczak ps. „Jerzy Bernasowski”, „Marek Konarz”, „Mariusz Rudin”, poeta, prozaik, dramaturg, eseista, publicysta, tłumacz literatury pięknej, krytyk literacki.
• W 1935 r. ur. się Mieczysław Janowski, aktor, teatralny,i filmowy i telewizyjny.

• W 1935 r. Ustka (woj. pomorskie) otrzymała prawa miejskie.
• W 1936 r. rozpoczął się strajk okupacyjny przeciwko planom zwolnień pracowników, w którym wzięło udział 1100 górników w kopalni KWK „Śląsk” w Chropaczowie (woj. śląskie).
• W 1940 r. podczas II w.ś. w ramach akcji „Intelligenzaktion” Niemcy rozstrzelali 66 osób, m.in.: Mariana Góreckiego, Bronisława Komorowskiego i Tadeusza Ziółkowskiego w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Stutthz w Sztutowie (woj. pomorskie).
• W 1940 r. podczas II w.ś. w ramach tzw. pogromu wielkanocnego w Krakowie (woj. małopolskie) i Warszawie (woj. mazowieckie) rozpoczęły się inspirowane przez Niemców serie napadów na ludność żydowską.
• W 1942 r. podczas II w.ś. Niemcy rozstrzelali ok. 120 Żydów w Wąwolnicy (woj. lubelskie).
• W 1943 r. podczas II w.ś. niemiecka policja rozstrzelała 130 Żydów w Bodzechowie (woj. świętokrzyskie).
• W 1944 r. ur. się Jerzy Janeczek, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1946 r. założony został klub sportowy Górnik Wałbrzych.
• W 1947 r. ur. się Marek Bliziński, muzyk, gitarzysta jazzowy i kompozytor.
• W 1949 r. ur. się Andrzej Szuba, poeta, publicysta, tłumacz poezji.
• W 1950 r. ur. się Ryszard Kubiak, wioślarz, wielokrotny mistrz Polski, olimpijczyk.
• W 1950 r. ur. się Bogusław Wołoszański, komunista, członek PZPR, tajny współpracownik komunistycznej SB, dziennikarz, autor programu pt. „Sensacje XX wieku”.
• W 1955 r. ur. się Mikołaj Smoczyński, artysta, malarz, rysownik.
• W 1957 r. ur. się Wojciech Burszta, antropolog kultury, kulturoznawca, eseista, publicysta.
• W 1957 r. ur. się Józef Hołard, właśc. Józef Hoła, artysta, malarz, grafik, plakacista, przesor.
• W 1957 r. ur. się Jacek Kaczmarski, polsko-żydowski poeta, prozaik, muzyk, kompozytor i piosenkarz, twórca tekstów piosenek. Zmarł w 2004 roku, przed śmiercią przeszedł na wiarę rzymskokatolicką i przyjął chrzest.

• W 1961 r. ur. się Robert Janowski, piosenkarz, kompozytor, poeta, aktor, prezenter telewizyjny i radiowy, pisarz.
• W 1962 r. ur. się Katarzyna Figura, aktorka teatralna, filmowa, telewizyjna.
• W 1963 r. odbyła się premiera filmu wojennego pt. Zerwany most w reżyserii Jerzego Passendorfera.
• W 1966 r. ur. się Piotr Pilitowski, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1966 r. 10 robotników zginęło w katastrzie na budowie Wydziału Melioracji Wyższej Szkoły Rolniczej (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy) we Wrocławiu (woj. dolnośląskie).
• W 1970 r. ur. się Paweł Iwanicki, aktor filmowy, telewizyjny i dubbingowy.
• W 1974 r. ur. się Monika Jeremicz-Siedliska, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.
• W 1974 r. ur. się Inga Tarnawska, lekkoatletka, mistrzyni Polski.
• W 1976 r. ur. się Anna Iberszer, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, z zawodu reżyserka dźwięku.
• W 1976 r. ur. się Dariusz Lewandowski, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1979 r. ur. się Katarzyna Skoniecka, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.
• W 1981 r. odbyła się premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego pt. Tylko Kaśka w reżyserii Włodzimierza Haupego.
• W 1987 r. podczas przejazdu treningowego wraz z grupą podopiecznych przez miejscowość Rudka Bałtowska (woj. świętokrzyskie), zaatakowany został przez pijanego napastnika trener kolarski Andrzej Imosa, wskutek czego przewrócił się z rowerem i odniósł śmiertelne obrażenia głowy i wkrótce zmarł.
• W 1987 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) odbyły się 15. Mistrzostwa Świata w Biegach Przełajowych.
• W 1989 r. Rada Ministrów PRL podjęła decyzję o wysłaniu kontyngentu wojskowego do Namibii.
• W 1990 r. Sejm III RP przyjął ustawę o likwidacji wydawnictwa RSW „Prasa-Książka-Ruch”.

• W 1991 r. Sejm III RP przyjął ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, tworząc ramy prawne dla rynku kapitałowego w Polsce.
• W 1995 r. odbyła się premiera filmu pt. Faustyna w reżyserii Jerzego Łukaszewicza.
• W 2009 r. otwarte zostało Muzeum Dobranocek w Rzeszowie (woj. podkarpackie).

22 marca na świecie:

• W 238 r. Gordian I i jego syn Gordian II zostali współcesarzami rzymskimi.
• W 752 r. (lub 23 marca) Stefan II został wybrany papieżem.
• W 1106 r. wojska króla niemieckiego Henryka V Salickiego zostały rozbite przez Lotaryńczyków w bitwie pod Visé (Belgia).
• W 1212 r. ur. się Go-Horikawa, cesarz Japonii.
• W 1312 r. podczas soboru w Vienne (Francja) papież Klemens V wydał bullę rozwiązującą zakon templariuszy.
• W 1349 r. w mieście Fulda (Niemcy) doszło do mordu Żydów oskarżanych o wywołanie epidemii „czarnej śmierci”.
• W 1394 r. ur. się Uług Beg, sułtan i władca dynastii Timurydów, matematyk, astronom.
• W 1421 r. podczas wojny stuletniej, zwycięstwo odniosły wojska francusko-szkockie nad angielskimi w bitwie pod Baugé (Francja).
• W 1429 r. podczas wojny stuletniej, Joanna d’Arc podyktowała pierwszy list do Anglików oblegających Orlean (Francja), proponując im zawarcie pokoju.
• W 1459 r. ur. się Maksymilian I Habsburg, cesarz rzymsko-niemiecki.
• W 1499 r. podczas wojny austriacko-szwajcarskiej, zwycięstwo odniosły wojska szwajcarskie nad sprzymierzonymi z austriackimi Habsburgami wojskami Związku Szwabskiego w bitwie pod Bruderholz (Niemcy).
• W 1517 r. ur. się Gioseffo Zarlino, włoski muzyk, kompozytor i teoretyk muzyki.

• W 1557 r. ur. się Kazimierz VII, książę darłowsko-bytowski i szczeciński, biskup pomorskiego Kościoła Ewangelickiego.
• W 1593 r. ur. się Johann Ulrich Steigleder, niemiecki muzyk, organista, kompozytor.
• W 1594 r. król Henryk IV Burbon po przejściu na katolicyzm i uznaniu jego władzy przez większość francuskich arcybiskupów i biskupów przybył do Paryża (Francja).
• W 1595 r. Walter Raleigh odkrył Jezioro Asfaltowe na wyspie Trynidad.
• W 1599 r. książę Wirtembergii Fryderyk I założył miasto Freudenstadt (Niemcy).
• W 1622 r. 347 angielskich osadników zostało zamordowanych przez Indian w Jamestown w Wirginii (USA).
• W W 1623 r. Zygmunt III Waza nadał Siebieżowi (obecnie Rosja) prawo magdeburskie wraz z herbem.
• W 1709 r. ur. się Giuseppe Zais, włoski artysta, malarz.
• W 1759 r. ur. się Jadwiga Elżbieta, królowa Szwecji i Norwegii.
• W 1765 r. brytyjski parlament uchwalił ustawę o pieczęciach nakładającą podatki na trzynaście kolonii w Ameryce Północnej (USA).
• W 1797 r. ur. się Wilhelm I Hohenzollern, król Prus i cesarz Niemiec.
• W 1816 r. ur. się John Frederick Kensett, amerykański artysta, malarz, ilustrator.
• W 1821 r. ur. się Tyler Henry, amerykański wynalazca i konstruktor broni.
• W 1837 r. założone zostało miasto Jyväskylä (Finlandia).
• W 1848 r. Adam Wilhelm Moltke został pierwszym premierem Danii.
• W 1848 r. w Wenecji (Włochy) ogłoszone zostało powstanie Republiki Świętego Marka.
• W 1848 r. zakończyło się pięciodniowe zwycięskie powstanie antyaustriackie w Mediolanie (Włochy).
• W 1849 r. podczas powstania węgierskiego, wojska siedmiogrodzkie pod dowództwem gen. Józefa Bema zdobyły broniony przez oddziały austriackie Braszów (Rumunia).

• W 1858 r. założony został Uniwersytet Stanu Iowa (USA).
• W 1860 r. Toskania weszła w skład zjednoczonych Włoch.
• W 1873 r. ur. się Ernest Lawson, kanadyjski artysta, malarz.
• W 1895 r. w Paryżu (Francja) odbył się pierwszy pokaz filmu braci Lumière pt. Wyjście robotników z fabryki Lumière w Lyonie.
• W 1903 r. z powodu suszy zabrakło wody w wodospadzie Niagara (granica USA, Kanada).
• W 1906 r. zwodowany został niemiecki krążownik pancerny SMS „Scharnhorst”.
• W 1909 r. Rosja uznała aneksję Bośni i Hercegowiny przez Austro-Węgry.
• W 1911 r. założony został Uniwersytet Lizboński (Portugalia).
• W 1913 r. Louis Barthou został premierem Francji.
• W 1916 r. w obliczu powszechnego buntu, chiński dyktator Yuan Shikai zicjalnie uznał restaurację monarchii za niebyłą i przywrócił ustrój republikański.
• W 1917 r. USA jako pierwsze państwo na świecie uznało rosyjski rząd tymczasowy utworzony po obaleniu caratu po rewolucji lutowej.
• W 1918 r. podczas wojny gruzińsko-osetyńskiej, wojska gruzińskie zdobyły Cchinwali (Gruzja).
• W 1919 r. Japonia uznała niepodległość Polski.
• W 1919 r. uruchomione zostało pierwsze na świecie regularne międzynarodowe połączenie lotnicze pomiędzy Paryżem (Francja) a Brukselą (Belgia).
• W 1922 r. w Moskwie (ZSRR) uruchomiona została pierwsza europejska rozgłośnia radiowa.
• W 1924 r. Jón Magnússon został po raz trzeci premierem Islandii.
• W 1925 r. reprezentacja Haiti w piłce nożnej przegrała 1:2 z Jamajką w swym pierwszym zicjalnym meczu.
• W 1929 r. rozpoczęła się seryjna produkcja 3/15 „Dixi”, pierwszego modelu samochodu osobowego koncernu BMW.

• W 1936 r. Dansrabileijn Dogsom został przewodniczącym Prezydium (głową państwa) Małego Churału Państwowego Mongolskiej Republiki Ludowej.
• W 1939 r. rząd III Rzeszy wymusił na Litwie scedowanie Okręgu Kłajpedy.
• W 1942 r. podczas II w.ś. taktyczne zwycięstwo odniosła flota brytyjska nad włoską w II bitwie pod Syrtą, po której wojska państw „Osi” zrezygnowały z planów desantu na Maltę.
• W 1943 r. podczas II w.ś. 149 osób zginęło w niemieckiej pacyfikacji wsi Chatyń (Białoruś), przeprowadzonej w odwecie za zabicie kapitana Schutzpolizei i mistrza olimpijskiego w pchnięciu kulą z Igrzysk w Berlinie (Niemcy) Hansa Woellkego.
• W 1945 r. podczas II w.ś.wojska alianckie sforsowały rzekę Ren.
• W 1945 r. w Kairze (Egipt) założona została Liga Państw Arabskich.
• W 1946 r. Wielka Brytania przyznała niepodległość Transjordanii (obecnie Królestwo Jordanii).
• W 1948 r. Amerykanie dokonali oblotu samolotu szkolno-treningowego Lockheed T-33 Shooting Star.
• W 1951 r. rozpoczął nadawanie sowiecki telewizyjny kanał pt. Pierwyj kanał.
• W 1956 r. ur. się Maria Teresa Mestre, Kubanka, wielka księżna Luksemburga.
• W 1957 r. w Indiach zaczął obowiązywać indyjski kalendarz narodowy, używany zicjalnie obok kalendarza gregoriańskiego.
• W 1960 r. żyjący na początku XVI wieku ostatni władca i król ludu Kiczów Tecún Umán został ogłoszony bohaterem narodowym Gwatemali.
• W 1962 r. prezydent Korei Południowej Yun Bo-seon ustąpił z urzędu.
• W 1963 r. ukazał się pierwszy album pt. Please Please Me brytyjskiej grupy The Beatles.
• W 1964 r. reprezentacja Korei Północnej w piłce nożnej rozegrała swój pierwszy zicjalny mecz, remisując bezbramkowo w Rangunie z Birmą.
• W 1965 r. Nicolae Ceaușescu został sekretarzem generalnym Rumuńskiej Partii Komunistycznej.

• W 1966 r. podczas pierwszej w historii zicjalnej wizyty arcybiskupa Canterbury (Wielka Brytania) w Watykanie podpisana została deklaracja ustanowienia stosunków pomiędzy Kościołami katolickim i anglikańskim.
• W 1967 r. założony został południowokoreański koncern przemysłowy Daewoo.
• W 1971 r. prezydent Argentyny gen. Roberto Marcelo Levingston został odsunięty od władzy. Nowym prezydentem został gen. Alejandro Lanusse.
• W 1974 r. przedstawiciele 7 państw nadbałtyckich podpisali w Helsinkach (Finlandia) konwencję o ochronie środowiska regionu Morza Bałtyckiego.
• W 1975 r. w Sztokholmie (Szwecja) odbył się 20. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• W 1976 r. ur. się Reese Witherspoon, amerykańska aktorka filmowa.
• W 1977 r. 31 górników zginęło, a 14 zostało rannych w eksplozji metanu i pyłu węglowego w kopalni w Karwinie (Czechy).
• W 1979 r. Maati Bouabid został premierem Maroka
• W 1979 r. w Hadze (Holandia) zamordowany został przez terrorystów z irlandzkiej IRA brytyjski ambasador w Holandii Richard Sykes.
• W 1981 r. wystrzelony został sowiecki statek kosmiczny Sojuz 39, na pokładzie którego znajdował się pierwszy mongolski kosmonauta Żugderdemidijn Gurragczaa.
• W 1982 r. rozpoczęła się amerykańska misja STS-3 wahadłowca Columbia.
• W 1983 r. Chaim Herzog został wybrany przez Kneset na urząd prezydenta Izraela.
• W 1985 r. podpisana została tzw. Konwencja wiedeńska w sprawie ochrony warstwy ozonowej.
• W 1989 r. podczas trzygodzinnego lotu, sowiecki samolot transportowy An-225 Mrija ustanowił 106 rekordów świata.
• W 1991 r. António Monteiro został prezydentem Republiki Zielonego Przylądka.
• W 1991 r. utworzony został pierwszy rząd Republiki Autonomicznej Krymu z premierem Witalijem Kuraszykiem.

• W 1991 r. w Medzilaborcach (Słowacja) powołana została Światowa Rada Rusinów.
• W 1991 r. w stolicy Mali Bamako doszło do mordu około 300 osób protestujących przeciwko prezydentowi Moussie Traoré’mu.
• W 1992 r. Demokratyczna Partia Albanii zwyciężyła w wyborach parlamentarnych w Albanii.
• W 1993 r. zadebiutował mikroprocesor Pentium amerykańskiego przedsiębiorstwa Intel.
• W 1995 r. ze stacji orbitalnej Mir powrócił na Ziemię po 437,7 dniach rosyjski kosmonauta Walerij Polakow, który ustanawił rekord najdłuższego, nieprzerwanego pobytu w kosmosie.
• W 1996 r. rozpoczęła się amerykańska misja STS-76 wahadłowca Atlantis.
• W 1996 r. Göran Persson został premierem Szwecji.
• W 1998 r. urzędujący prezydent, Ibrahim Rugova, wygrał wybory prezydenckie, a jego Demokratyczna Partia Kosowa jednoczesne wybory do parlamentu Kosowa.
• W 2000 r. Girija Prasad Koirala został po raz trzeci premierem Nepalu.
• W 2000 r. papież Jan Paweł II odprawił Mszę Świętą w Betlejem (Palestyna, Izrael) i modlił się w Grocie Narodzenia.
• W 2000 r. polski statek pasażerski „Stefan Batory” został przekazany na złom do tureckiej stoczni.
• W 2001 r. Pedro Pires został prezydentem Republiki Zielonego Przylądka.
• W 2002 r. uchwalona została konstytucja Timoru Wschodniego.
• W 2003 r. podczas II wojny w Zatoce Perskiej, siły międzynarodowej koalicji przeprowadziły bombardowanie Bagdadu (Irak).
• W 2004 r. współzałożyciel i duchowy przywódca Hamasu szejk Ahmad Jasin zginął w ataku rakietowym izraelskich śmigłowców w Gazie.
• W 2005 r. Izrael przekazał pod kontrolę administracji palestyńskiej miasto Tulkarm.
• W 2006 r. baskijska ETA ogłosiła trwałe zawieszenie broni.
• W 2008 r. Ma Ying-jeou wygrał wybory prezydenckie na Tajwanie.
• W 2009 r. miała miejsce erupcja wulkanu Mount Redoubt na Alasce (USA).

• W 2011 r. były prezydent Izraela Mosze Kacaw został skazany przez sąd w Tel-Awiwie (Izrael) na 7 lat pozbawienia wolności za gwałt i molestowanie seksualne.
• W 2013 r. ok. 40 osób zginęło w starciach podczas konfliktu etnicznego w mieście Miktili (Birma).
• W 2014 r. 43 osoby zginęły w wyniku zejścia lawiny błotnej na miejscowość Oso w stanie Waszyngton (USA).
• W 2016 r. 35 osób zginęło, a ponad 316 zostało rannych w serii trzech zamachów bombowych w Brukseli (Belgia).
• W 2017 r. 6 osób zginęło, a 49 zostało rannych w zamachu terrorystycznym z użyciem samochodu i noża, przeprowadzonym przez 52-letniego Khalida Masooda na Westminster Bridge obok gmachu brytyjskiego parlamentu w Londynie (Wielka Brytania).
• W 2018 r. 6 osób zginęło w eksplozji w zakładach Unipetrolu w Kralupach nad Wełtawą (Czechy).
• W 2018 r. Peter Pellegrini został premierem Słowacji.