9 MAJA W HISTORII

9 maja w Polsce:

• W 1323 r. Namysłów (woj. opolskie) został lennem czeskim.
• W 1465 r. ur. się Elżbieta Jagiellonka, królewna polska, księżniczka litewska.
• W 1573 r. we wsi Kamień (obecnie Kamionek, woj. mazowieckie) zakończyło się zbieranie głosów w pierwszej w historii Polski wolnej elekcji, w której wybrany na króla został Henryk Walezy.
• W 1682 r. ur. się Józef Sierakowski herbu Dołęga, strażnik wielki koronny, starosta żytomierski, pułkownik królewski, starosta olszański, konsyliarz z województwa bełskiego w konfederacji dzikowskiej, ambasador Rzeczypospolitej w Imperium Osmańskim.

• W 1687 r. Tatarzy zdobyli podstępem a następnie zburzyli zamek w Trembowli (woj. tarnopolskie, Kresy Wschodnie).
• W 1724 r. ur. się Kasper Lubomirski, książę, ziemianin, polityk, generał lejtnant wojsk rosyjskich, poseł.
• W 1794 r. w czasie insurekcji kościuszkowskiej w Warszawie (woj. mazowieckie) wykonane zostały wyroki śmierci przez powieszenie na przywódcach konfederacji targowickiej: kasztelanie sądeckim Józefie Ankwiczu, biskupie inflancko-piltyńskim Józefie Kazimierzu Kossakowskim, hetmanie wielkim koronnym Piotrze Ożarowskim i hetmanie polnym litewskim Józefie Zabielle.
• W 1824 r. ur. się Konstanty Branicki, ziemianin, przyrodnik.
• W 1831 r. podczas Powstania listopadowego, zwycięstwo odnieśli powstańcy w bitwie pod Firlejem (woj. lubelskie).
• W 1833 r. ur. się Bolesław Dembiński, kompozytor i organista, dyrygent.
• W 1848 r. podczas tzw. Wiosny Ludów, we wsi Bardo (woj. wielkopolskie) skapitulowały wielkopolskie siły powstańcze.
• W 1863 r. podczas Powstania styczniowego, klęskę ponieśli powstańcy w bitwie pod Birżami (Kresy Wschodnie, obecnie Litwa).
• W 1871 r. ur. się Bolesław Miklaszewski, chemik, ekonomista. Polski działacz polityczny i społeczny. Minister i senator w II RP. Współtwórca i rektor Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie (woj. mazowieckie). 
• W 1889 r. hrabia Władysław Zamoyski nabył dobra zakopiańskie w celu ratowania lasów tatrzańskich.
• W 1892 r. ur. się Marek Szwarc, żydowsko-polski artysta, malarz, rzeźbiarz.
• W 1898 r. ur. się Jan Drzewiecki, kapitan rezerwy piechoty Wojska Polskiego. Zamordowany poprzez powieszenie przez Niemców w 1942 r.
• W 1898 r. ur. się Maria Malicka, aktorka teatralna i filmowa.

• W 1905 r. we Wrocławiu (woj. dolnośląskie) odsłonięty został pomnik niemieckiego literata Friedricha Schillera.
• W 1911 r. ur. się Tadeusz Sarnecki, w czasie II w.ś. działał w konspiracji, był członkiem terenowego referatu „Żegoty”.Po wojnie poeta, prozaik, publicysta.
• W 1914 r. ur. się Maria Orthwein, artystka, malarka, konserwator dzieł sztuki i pedagog.
• W 1921 r. w Dąbrówce Małej (obecnie dzielnica Katowic, woj. śląskie), podczas III powstania śląskiego, zakończyły się, trwające od 6 maja, rokowania pomiędzy powstańcami śląskimi z Wojciechem Korfantym na czele a przedstawicielami Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej dla Górnego Śląska. Podczas rokowań został ustalony wstępny układ rozejmowy w sprawie zawieszenia działań zbrojnych.
• W 1924 r. ur. się Halina Pilawska ps. „Hala”, harcerka Szarych Szeregów, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski Grupie Śródmieście Północ. „Radwan” AK. Po wojnie lekarka , przesor nauk medycznych, nauczyciel akademicki pomorskiej Akademii Medycznej. Zmarła w 2017 r.
• W 1927 r. ur. się Alfons Kułakowski, artysta, malarz. Zmarł w 2020 r.
• W 1930 r. ur. się Zdzisław Bieniek, piłkarz, reprezentant Polski, olimpijczyk.
• W 1931 r. ur. się Bolesław Mazurkiewicz, inżynier, architekt, rektor Politechniki Gdańskiej, publicysta.
• W 1932 r. ur. się Andrzej Bianusz, właśc. Janusz Bibik, poeta, prozaik, scenarzysta, satyryk, autor tekstów piosenek.
• W 1932 r. ur. się Tadeusz Kukiz, lekarz, historyk kultury, publicysta. Zmarł w 2015 r.
• W 1933 r. ur. się Grzegorz Łatuszyński, prozaik, poeta, slawista, krytyk, antologista, tłumacz, publicysta, dziennikarz. Zmarł w 2020 r.
• W 1934 r. w Parku Stryjskim we Lwowie (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) zastrzelony został przez nacjonalistę ukraińskiej OUN student Jakub Baczyński.
• W 1935 r. ur. się Halina Poświatowska, poetka, publicystka.
• W 1936 r. ur. się Adam Wolańczyk, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.

• W 1938 r. ur. się Zbigniew Jerzyna, poeta, dramaturg, eseista, edytor, publicysta. Komunista, członek PZPR.
• W 1942 r. ur. się Andrzej Zydorowicz,  dziennikarz sportowy, samorządowiec.
• W 1944 r. oddział ukraińskiej UPA dokonał w nocy z 9 na 10 maja mordu polskiej ludności we wsi Derżów (woj. stanisławowskie, Kresy Wschodnie).
• W 1945 r. komuniści przywrócili dawne Narodowe Święto Zwycięstwa i Wolności (od 2015 r. jest to Dzień Zwycięstwa obchodzony 8 maja.)
• W 1946 r. ur. się Grzegorz Korcz, koszykarz, mistrz i wielokrotny reprezentant Polski, olimpijczyk, trener.
• W 1946 r. otwarte zostało Państwowe Muzeum Zamkowe w Pszczynie (woj. śląskie).
• W 1948 r. ur. się Jacek Dobrowolski, poeta, tłumacz, eseista, krytyk teatralny, publicysta.
• W 1952 r. ur. się Jacek Dobaczewski, fizyk, specjalista w dziedzinie fizyki jądrowej.
• W 1954 r. ur. się Janusz Gauer, operator filmowy i telewizyjny, reżyser.
• W 1955 r. odbyła się premiera filmu wojennego Godziny nadziei w reżyserii Jana Rybkowskiego.
• W 1957 r. ur. się Kazimierz Adach, bokser, trzykrotny mistrz Polski, medalista olimpijski.
• W 1957 r. w Opolu (woj. opolskie) reaktywowany został Instytut Śląski.
• W 1958 r. ur. się Leszek Jachna, hokeista, reprezentant Polski, olimpijczyk.
• W 1965 r. ur. się Małgorzata Chodakowska, artystka, rzeźbiarka.
• W 1965 r. otwarte zostało Muzeum Uzbrojenia w Poznaniu (woj. wielkopolskie).
• W 1966 r. ur. się Marek Cichocki, filozz i politolog, doktor habilitowany nauk humanistycznych, historyk idei politycznych, były doradca społeczny prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Dziennikarz i publicysta.
• W 1966 r. ur. się Jacek Szewczyk, muzyk, gitarzysta, członek zespołu Papa Dance, obecnie Papa D.
• W 1966 r. Telewizja Polska wyemitowała pilotażowy odcinek serialu Czterej pancerni i pies w reżyserii Konrada Nałęckiego.

• W 1969 r. ur. się Agnieszka Maciąg z d. Kozak, aktorka, modelka, dziennikarka, pisarka, publicystka.
• W 1969 r. odbyła się premiera filmu wojennego Ostatnie dni w reżyserii Jerzego Passendorfera.
• W 1971 r. zicjalnie otwarta została hala widowiskowo-sportowa „Spodek” w Katowicach (woj. śląskie).
• W 1972 r. ur. się Cezary Zybała-Strzelecki, muzyk, wokalista zespołu Oddział Zamknięty. Autor solowego projektu pt. Czary.
• W 1974 r. ur. się Marcin Kuzian, koszykarz, dwukrotny mistrz Polski.
• W 1975 r. do obiegu wszedł banknot o nominale 50 złotych z komunistycznym generałem Karolem Świerczewskim z serii „Wielcy Polacy”.
• W 1976 r. ur. się Aurelia Trywiańska, lekkoatletka, sześciokrotna mistrzyni Polski, olimpijka.
• W 1977 r. ur. się Aleksy Kuziemski, bokser, zawodowy mistrz świata federacji WBO oraz mistrz europy federacji EBA, medalista Mistrzostw Świata oraz Mistrzostw Europy, olimpijczyk.
• W 1977 r. utworzone zostało Biuro Interwencyjne KSS „KOR”.
• W 1979 r. ur. się Artur Małek, taternik, alpinista i himalaista. Organizator i uczestnik kilkudziesięciu wypraw m.in. w Alpy, Andy, Himalaje oraz góry Afryki.
• W 1980 r. ur. się Albert Osik, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1980 r. ur. się Filip Wałcerz, pianista, kompozytor i aktor telewizyjny.
• W 1980 r. w Raciborzu (woj. śląskie) odsłonięty został pomnik działacza śląskiego Arki Bożka.
• W 1985 r. do służby w PLL LOT weszło 14 sowieckich samolotów Tu-154.
• W 1987 r. w Lesie Kabackim pod Warszawą (woj. mazowieckie) rozbił się samolot PLL LOT Ił-62M „Tadeusz Kościuszko”, zginęły 183 osoby (172 pasażerów i 11 członków załogi).
• W 2000 r. odbyła się premiera filmu telewizyjnego Cud purymowy w reżyserii Izabelli Cywińskiej.
• W 2003 r. we Wrocławiu (woj. dolnośląskie) odbył się szczyt z udziałem przywódców państw Trójkąta Weimarskiego.
• W 2006 r. Anna Fotyga została szefową MSZ w rządzie premiera Kazimierza Marcinkiewicza.

9 maja na świecie:

• W 328 r. Atanazy Wielki został wybrany na biskupa Aleksandrii (Egipt).
• W 1087 r. po wygnaniu z Rzymu (Włochy) przez Normanów antypapieża Klemensa III intronizowany został papież Wiktora III.
• W 1807 r. relikwie św. Mikołaja z Miry zostały przewiezione do Bari (Włochy).
• W 1092 r. konsekrowana została katedra w Lincoln (Wielka Brytania).
• W 1147 r. ur. się Yoritomo Minamoto, japoński siogun.
• W 1204 r. Baldwin I został pierwszym władcą Cesarstwa Łacińskiego.
• W 1278 r. ur. się Kokan Shiren, japoński mistrz zen, poeta, kaligraf.
• W 1280 r. Eryk II Wróg Księży został królem Norwegii.
• W 1386 r. Anglia i Portugalia zawarły traktat windsorski.
• W 1469 r. zawarty został austriacko-burgundzki traktat z Saint-Omer (Francja) skierowany przeciwko Szwajcarom.
• W 1502 r. Krzysztz Kolumb rozpoczął czwartą i ostatnią swoją podróż do Nowego Świata.
• W 1560 r. rozpoczęła się turecko-chrześcijańska bitwa morska o Dżerbę (Tunezja).
• W 1568 r. ur. się Guglielmo Caccia, włoski artysta, malarz.
• W 1611 r. Go-Mizunoo został cesarzem Japonii.
• W 1661 r. ur. się Dżahandar Szah, władca Imperium Mogołów w Indiach.
• W 1671 r. Thomas Blood ukradł angielskie klejnoty koronne przechowywane w Tower z London (Wielka Brytania).
• W 1701 r. po dwudniowym procesie pirat William Kidd został skazany przez sąd Admiralicji w Londynie (Wielka Brytania) na karę śmierci.
• W 1740 r. ur. się Giovanni Paisiello, włoski kompozytor.
• W 1769 r. wraz z klęską wojsk republikańskich w bitwie pod Ponte Novu z Francuzami nastąpił upadek Republiki Korsykańskiej.

• W 1820 r. ur. się Charles Nègre, francuski artysta, malarz i pionier fotografii.
• W 1825 r. ur. się James Collinson, brytyjski malarz.
• W 1834 r. przyjęty został herb Kolumbii.
• W 1837 r. ur. się Maria Dominika Mazzarello, włoska zakonnica, święta.
• W 1837 r. ur. się Adam Opel, niemiecki przedsiębiorca.
• W 1845 r. ur. się Gustaf de Laval, szwedzki inżynier, konstruktor, wynalazca i przedsiębiorca. Założyciel firmy Alfa Laval. Wynalazł m.in. pierwszą na świecie wirówkę do mleka oraz dyszę de Lavala.
• W 1846 r. podczas wojny amerykańsko-meksykańskiej, wojska meksykańskie zakończyły nieudane oblężenie Fortu Texas (USA).
• W 1861 r. w Dreźnie (Niemcy) otwarty został ogród zoologiczny.
• W 1863 r. podczas Powstania styczniowego, w Sołowijówce (Ukraina) grupa agitacyjna 21 powstańców Antoniego Juriewicza, która wzywała do podjęcia walki z władzami rosyjskimi, została osaczona przez podburzonych przez władze carskie chłopów ukraińskich. 12 polskich powstańców zamordowano, a resztę, ciężko rannych, przekazano rosjanom. Tylko dwóm udało się uciec.
• W 1869 r. założony został Niemiecki Związek Alpejski (DAV).
• W 1873 r. doszło do krachu na giełdzie w Wiedniu (Austria).
• W 1874 r. uruchomione zostały tramwaje konne w Bombaju (Indie).
• W 1877 r. Rumunia uzyskała niepodległość od Imperium Osmańskiego.
• W 1877 r. miało miejsce trzęsienie ziemi i wywołane nim tsunami, które zabiło na pograniczu chilijsko-peruwiańskim ok. 2,5 tysiąca osób.
• W 1881 r. Johan Casimir Ehrnrooth został premierem Księstwa Bułgarii.
• W 1883 r. Paul Kruger został prezydentem Transwalu.
• W 1886 r. Dimitrios Walwis został premierem Grecji.
• W 1892 r. ur. się Zyta Burbon-Parmeńska, cesarzowa Austrii.

• W 1893 r. Amerykanin Thomas Alva Edison po raz pierwszy zaprezentował kinetoskop.
• W 1901 r. w Melbourne (Australia) odbyło się inauguracyjne posiedzenie parlamentu Australii.
• W 1906 r. ustanowiony został jednoizbowy parlament Finlandii – Eduskuntę.
• W 1907 r. założony został klub sportowy SC Concordia Hamburg (Niemcy).
• W 1909 r. ur. się Kira Romanowa, wielka księżna Rosji.
• W 1911 r. Adolfo Díaz został prezydentem Nikaragui.
• W 1911 r. założony został słoweński klub piłkarski NK Olimpija Lublana.
• W 1915 r. podczas I w.ś. w trakcie bitwy pod Arras (Francja) polski Legion Bajończyków zdobył z dużymi stratami bronione przez Niemców wzgórze.
• W 1917 r. podczas I w.ś na froncie zachodnim zakończyła się nieudana tzw. zensywa Nivelle’a.
• W 1920 r. oddziały rebeliantów pod wodzą przyszłego prezydenta Meksyku Álvaro Obregóna wkroczyły do miasta Meksyk.
• W 1920 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej, w zajętym dwa dni wcześniej Kijowie (Ukraina) odbyła się wspólna defilada wojsk polskich i ukraińskich.
• W 1924 r. ur. się Bułat Okudżawa, rosyjski muzyk, kompozytor, bard, poeta, prozaik.
• W 1926 r. amerykanie Richard Byrd i Floyd Bennet dokonali pierwszego (spornego) przelotu samolotem nad biegunem północnym.
• W 1927 r. stolica Australii przeniesiona została z Melbourne do Canberry.
• W 1934 r. Brytyjczycy dokonali oblotu samolotu łącznikowego de Havilland Hornet Moth.
• W 1936 r. Włochy zaanektowały Etiopię po zdobyciu 4 dni wcześniej jej stolicy Addis Abeby.
• W 1941 r. podczas II w.ś. Brytyjczycy przechwycili niemieckiego U-Boota U-110 wraz z maszyną szyfrującą Enigma.
• W 1944 r. Andrés Ignacio Menéndez został po raz drugi prezydentem Salwadoru.
• W 1945 r. rozpoczęła się sowiecka okupacja Bornholmu (Dania).

• W 1946 r. ur. się Candice Bergen, amerykańska aktorka, producentka telewizyjna i filmowa, fotografka, pisarka.
• W 1946 r. król Włoch Wiktor Emanuel III abdykował na rzecz swego syna Humberta II.
• W 1949 r. ur. się Billy Joel, amerykański muzyk, kompozytor, wokalista.
• W 1949 r. Rainier III Grimaldi został księciem Monako.
• W 1950 r. minister spraw zagranicznych Francji Robert Schuman przedstawił na posiedzeniu rządu francuskiego plan utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, nazwany później Deklaracją Schumana.
• W 1950 r. założone zostało hiszpańskie przedsiębiorstwo motoryzacyjne SEAT.
• W 1951 r. na atolu Enewetak Amerykanie przeprowadzili pierwszy test broni termonuklearnej podczas tzw. operacji „Greenhouse”.
• W 1951 r. w Wilnie (woj. wileńskie, Kresy Wschodnie, obecnie Litwa) odsłonięty został pomnik żołnierzy sowieckich.
• W 1952 r. odbyła się premiera francuskiego dramatu wojennego Zakazane zabawy w reżyserii René Clémenta.
• W 1955 r. RFN została przyjęta do NATO.
• W 1955 r. założony został ukraiński klub piłkarski Dnipro Czerkasy.
• W 1956 r. obywatele Togo Brytyjskiego opowiedzieli się w referendum za połączeniem ze Złotym Wybrzeżem (obecnie Ghana).
• W 1956 r. Szerpa Gyaltsen Norbu i Japończyk Toshio Imanishi weszli po raz pierwszy na wierzchołek ośmiotysięcznika Manaslu w Himalajach.
• W 1960 r. amerykańskie apteki rozpoczęły sprzedaż Enovidu, pierwszej na świecie tabletki antykoncepcyjnej.
• W 1960 r. Bratysławie (Słowacja) otwarty został ogród zoologiczny.
• W 1962 r. ur. się David Gahan, brytyjski muzyk, wokalista zespołu Depeche Mode.

• W 1965 r. Sowieci wystrzelili sondę księżycową Łuna 5.
• W 1970 r. ur. się Ghostface Killah, amerykański raper, członek grupy Wu-Tang Clan.
• W 1971 r. w wyniku awarii rakiety nośnej kilka minut po starcie została zniszczona amerykańska sonda marsjańska Mariner 8.
• W 1973 r. odbyła się premiera filmu Papierowy księżyc w reżyserii Petera Bogdanovicha.
• W 1974 r. rozpoczęły się przesłuchania i proces impeachmentu prezydenta USA Richarda Nixona w tzw. Aferze Watergate.
• W 1974 r. oddana została do użytku pierwszą linię metra w Pradze (Czechy).
• W 1977 r. w pożarze hotelu „Polen” w Amsterdamie (Holandia) zginęły 33 osoby, a 21 odniosło obrażenia.
• W 1978 r. w Rzymie (Włochy) znalezione zostały zwłoki byłego włoskiego premiera Aldo Moro, uprowadzonego i zamordowanego przez Czerwone Brygady.
• W 1980 r. odbyła się premiera horroru Piątek, trzynastego w reżyserii Seana S. Cunninghama.
• W 1981 r. w Kijowie (Ukraina) otwarte zostało Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.
• W 1987 r. w Brukseli (Belgia) odbył się 32. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• W 1988 r. w Canberze (Australia) królowa Elżbieta II otwarła nową siedzibę australijskiego parlamentu Parliament House.
• W 1991 r. uruchomiona została Szybka kolej Mannheim-Stuttgart (Niemcy).
• W 1992 r. w Malmö (Szwecja) odbył się 37. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• W 1995 r. w Moskwie (Rosja) otwarty został Park Zwycięstwa.
• W 1997 r. odbyła się premiera filmu Piąty element w reżyserii Luca Bessona.
• W 1998 r. w Birmingham (Wielka Brytania) odbył się 43. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• W 2001 r. 126 osób zginęło na Accra Sports Stadium w stolicy Ghany Akrze po wybuchu paniki wywołanej użyciem gazów łzawiących przez policję.

• W 2001 r. zakończyła się podróż apostolska papieża Jana Pawła II do Grecji, Syrii i na Maltę (4-9 maja).
• W 2002 r. 44 osoby zginęły, a 133 zostały ranne w zamachu bombowym podczas obchodów Dnia Zwycięstwa w Kaspijsku (Rosja).
• W 2003 r. Japończycy wystrzelili sondę kosmiczną Hayabusa, która w 2005 r. wylądowała na asteroidzie Itokawa.
• W 2004 r. prezydent Czeczenii Achmat Kadyrow i 5 innych osób zginęło, a około 50 zostało rannych w zamachu bombowym na stadionie w Groznym (Czeczenia) podczas parady z okazji Dnia Zwycięstwa.
• W 2006 r. Parlament Estonii ratyfikował Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy.
• W 2007 r. José Ramos-Horta wygrał w II turze wybory prezydenckie w Timorze Wschodnim.
• W 2007 r. rozpoczęła się wizyta papieża Benedykta XVI w Brazylii.
• W 2008 r. 11 osób zginęło, a około 30 zostało rannych w zamachu bombowym na kawiarnię w mieście Ampara (Sri Lanka).
• W 2009 r. Jacob Zuma został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta RPA.
• W 2012 r. 45 osób zginęło w katastrzie samolotu Suchoj Superjet 100 na wyspie Jawa (Indonezja).
• W 2015 r. 4 osoby zginęły, a 2 zostały ranne w Sewilli (Hiszpania) w katastrzie wojskowego samolotu transportowego Airbus A400M, który był przeznaczony dla Tureckich Sił Powietrznych.
• W 2016 r. Werner Faymann ustąpił ze stanowiska kanclerza Austrii. P.o kanclerza został wicekanclerz Reinhold Mitterlehner.
• W 2017 r. Mun Jae-in wygrał przedterminowe wybory prezydenckie w Korei Południowej.