13 MAJA W HISTORII

13 maja w Polsce:

• W 1350 r. w Łowiczu (woj. łódzkie) król Kazimierz III Wielki zawarł sojusz antykrzyżacki z królem Danii Waldemarem IV.
• W 1433 r. podczas wojny polsko-krzyżackiej, książę raciborski Mikołaj V Karniowski pokonał księcia głogówecko-prudnickiego Bolka V Husytę w bitwie pod Trzebnicą (woj. dolnośląskie).
• W 1433 r. podczas wojny husyckiej, zwycięstwem wojsk antyhusyckich zakończyła się bitwa żorska (woj. śląskie).

• W 1498 r. podczas wojny polsko-turecka, wojska tureckie dotarły pod Lwów (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) gdzie spaliły przedmieścia i wzięły w jasyr ok. 20 tys. osób.
• W 1534 r. (lub 3 marca) Andrzejewo (woj. mazowieckie) uzyskało prawa miejskie.
• W 1618 r. konsekrowany został kościół Znalezienia Krzyża Świętego w Grodnie (Kresy Wschodnie).
• W 1657 r. podczas Potopu szwedzkiego, wojska szwedzkie i siedmiogrodzkie zdobyły Brześć Litewski (Kresy Wschodnie).
• W 1733 r. z terenu Polski widoczne było całkowite zaćmienie Słońca.
• W 1779 r. zawarty został pokój cieszyński kończący wojnę o sukcesję bawarską.
• W 1794 r. podczas Insurekcji kościuszkowskiej, przebywające w warownym obozie pod Połańcem wojska Naczelnika Siły Zbrojnej Tadeusza Kościuszki odparły atak oddziałów rosyjskich gen. mjra Fiodora Denisowa.
• W 1803 r. Nowa Galicja została przyłączona do terytorium Galicji (zabór Austro-Węgierski).
• W 1815 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) rozpoczęło działalność literackie Towarzystwo Iksów.
• W 1831 r. podczas Powstania listopadowego, zwycięstwo odnieśli powstańcy w bitwie pod Jędrzejowem (woj. mazowieckie) i porażka w bitwie pod Połągą (Kresy Wschodnie).
• W 1849 r. pruscy żołnierze w odwecie zamordowali 5 Polaków, a wielu innych zranili w Jeżycach (obecnie Poznań, woj. wielkopolskie) po bijatyce z polskimi parobkami.
• W 1863 r. podczas Powstanie styczniowego, klęska powstańców zakończyła się bitwa pod Kietlanką (woj. mazowieckie).
• W 1901 ur. się rotmistrz Witold Pilecki, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Zamordowany przez komunistów 1948 r.
• W 1922 r. zainaugurowało działalność Gimnazjum Polskie w Wolnym Mieście Gdańsku (woj. pomorskie).

• W 1934 r. upadł rząd Janusza Jędrzejewicza.
• W 1937 r. w Brześciu nad Bugiem (Kresy Wschodnie) po zabójstwie polskiego policjanta dokonanym przez Żyda wybuchły zajścia antyżydowskie.
• W 1940 r. 22 polskich zicerów uciekło kanałami centralnego ogrzewania z niemieckiego Oflagu II B Arnswalde w Choszcznie (woj. zachodniopomorskie). 17 z nich zostało schwytanych, a 5 przedostało się do Warszawy (woj. mazowieckie).
• W 1943 r. w wyniku sowieckiego nalotu na Warszawę (woj. mazowieckie) w nocy z 12 na 13 maja zginęło ok. 300 Polaków, a ok. 1000 zostało rannych. Straty niemieckie wyniosły 17 zabitych i 17 rannych.
• W 1944 r. 215 amerykańskich samolotów przeprowadziło nalot bombowy na Szczecin 
• W 1944 r. Armia Krajowa pokonała kolaboracyjny Litewski Korpus Lokalny w tzw. bitwie pod Murowaną Oszmianką (Kresy Wschodnie).
• W 1953 r. w Lublinie (woj. lubelskie) utworzona została Wieczorowa Szkoła Inżynierska, która później została przekształcona w Politechnikę Lubelską.
• W 1964 r. wprowadzony został nowy wzór tablic rejestracyjnych (2 litery + 4 cyfry).
• W 1966 r. odbyła się premiera komedii filmowej Pieczone gołąbki w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego.
• W 1967 r. otwarty został Park Mikołaja Kopernika we Wrocławiu (woj. dolnośląskie).
• W 1969 r. Ryszard Szurkowski wygrał swój pierwszy w karierze etap Wyścigu Pokoju (Warszawa-Łódź).
• W 1969 r. utworzony został Międzywydziałowy Zakład Badań nad Antykiem Chrześcijańskim obecnie nazywany Ośrodek Badań nad Antykiem Chrześcijańskim KUL.

• W 1973 r. dokonany został oblot motoszybowca SZD-45 Ogar.
• W 1979 r. odbyła się premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego Doktor Murek w reżyserii Witolda Lesiewicza.
• W 1986 r. rzecznik prasowy komunistycznego rządu PRL Jerzy Urban zapowiedział wysłanie bezdomnym w Nowym Jorku (USA) 5 tysięcy koców i śpiworów.
• W 1994 r. Sejm RP przyjął ustawę o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego.
• W 2010 r. odsłonięty został Pomnik Ewakuacji Bojowników Getta Warszawskiego.
• W 2012 r. brytyjski żużlowiec Lee Richardson został ciężko ranny w wypadku na torze we Wrocławiu (woj. dolnośląskie), zmarł tego samego dnia w szpitalu.
• W 2017 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) odsłonięty został pomnik rotmistrza Witolda Pileckiego.

13 maja na świecie:  

• W 535 r. Agapit I został wybrany papieżem.
• W 609 r. papież Bonifacy IV nakazał zamienić Panteon w Rzymie (Włochy) na kościół.
• W 1239 r. francuski inkwizytor Robert le Bougre wysłał na stos 183 katarów.
• W 1307 r. zamordowany został przez niewolnika sułtan Maroka Abu Jakub Jusuf. Nowym sułtanem został jego wnuk Abu Sabit.
• W 1324 r. Hugo IV został koronowany na króla Cypru i Jerozolimy.
• W 1344 r. w bitwie w Zatoce Smyrneńskiej flota wenecka pokonała piratów emira Ajdynu.
• W 1497 r. papież Aleksander VI ekskomunikował Girolamo Savonarolę.
• W 1534 r. zwycięstwo oodniosły wojska heskie nad habsburskimi w bitwie pod Lauffen am Neckar (Niemcy).

• W 1568 r. podczas wojny domowej w Szkocji, klęska poniosły wojska byłej królowej Marii I Stuart w bitwie pod Langside ze szkockimi protestantami.
• W 1572 r. kardynał Ugo Boncompagni został wybrany papieżem i przybrał imię Grzegorz XIII.
• W 1643 r. podczas angielskiej wojny domowej, zwycięstwo odniosły wojska Parlamentu w bitwie pod Grantham.
• W 1647 r. trzęsienie ziemi zniszczyło Santiago (Chile), zabijając 12 tys. osób.
• W 1710 r. w Berlinie (Niemcy) założona została klinika Charité, obecnie największa w Europie.
• W 1781 r. podczas Powstania Tupaca Amaru II, rozpoczęła się bitwa pod górą Condorcuyo (Peru), która zakończyła się następnego dnia zwycięstwem wojsk hiszpańskich.
• W 1783 r. kombatanci wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych założyli Towarzystwo Cyncynatów.
• W 1787 r. brytyjska Pierwsza Flota wypłynęła z 1487 osobami (w tym 778 skazańcami), w celu założenia w Nowej Południowej Walii pierwszej europejskiej kolonii na kontynencie australijskim.
• W 1805 r. podczas I wojny berberyjskiej, zakończyła się bitwa o Darnę (Libia), było to zwycięskie starcie mieszanych sił najemnych, prowadzonych przez niewielki oddział amerykańskich marines z obrońcami fortu i miasta Darna w Trypolitanii. Była to także pierwsza bitwa lądowa stoczona przez Siły Zbrojne Stanów Zjednoczonych na obcym, zamorskim terytorium.
• W 1806 r. w amerykańskim czasopiśmie „The Balance and Columbian Repository” ukazała się pierwsza definicja koktajlu alkoholowego.
• W 1809 r. podczas V koalicji antyfrancuskiej, po trzydniowym oblężeniu Napoleon Bonaparte zajął po raz drugi Wiedeń (Autria).
• W 1830 r. Ekwador wystąpił z Wielkiej Kolumbii.
• W 1844 r. królewskim dekretem została powołana Guardia Civil w Hiszpanii.

• W 1846 r. Kongres USA podjął decyzję o wypowiedzeniu wojny Meksykowi.
• W 1848 r. po raz pierwszy wykonana została publicznie pieśń Maamme, obecnie hymn Finlandii.
• W 1857 r. Carl Christian Hall został premierem Danii.
• W 1861 r. australijski astronom John Tebbutt odkrył Wielką Kometę z roku 1861.
• W 1864 r. podczas wojny secesyjnej w USA, taktycznym zwycięstwem wojsk Unii zakończyła się bitwa pod Rocky Face Ridge.
• W 1865 r. podczas wojny secesyjnej w USA, zwycięstwo odniesli Konfederaci w bitwie pod Palmito Ranch.
• W 1873 r. opatentowany został uchwyt lampki do maszyny do szycia.
• W 1888 r. w Brazylii zniesione zostało niewolnictwo.
• W 1890 r. rozpoczęła się budowa Carnegie Hall w Nowym Jorku (USA).
• W 1894 r. po raz pierwszy zaprezentowany został publicznie obraz panoramiczny Przybycie Węgrów autorstwa Árpáda Feszty’ego i pomocników.
• W 1899 r. założony został brazylijski klub piłkarski Vitória Salvador.
• W 1901 r. w Hartland w Nowym Brunszwiku (Kanada) zakończyła się budowa najdłuższego na świecie mostu krytego o długości 391 m.
• W 1902 r. w Madrycie (Hiszpania) rozegrany został pierwszy w historii mecz Real Madryt-FC Barcelona (1:3).
• W 1903 r. założony został niemiecki klub piłkarski FC Carl Zeiss Jena.
• W 1905 r. założony został brazylijski klub piłkarski Sport Recife.
• W 1909 r. rozpoczęła się 1. edycja wyścigu kolarskiego Giro d’Italia.
• W 1913 r. Rosjanin Igor Sikorski odbył pierwszy w historii lot samolotem czterosilnikowym.

• W 1917 r. Eugenio Pacelli (późniejszy papież Pius XII) otrzymał sakrę biskupią.
• W 1917 r. otwarty został Stadion Letná w Pradze (Czechy).
• W 1917 r. trójce dzieci z wioski w pobliżu miasta Fátima (Portugalia) objawiła się Matka Boża.
• W 1920 r. otwarty został Fritz-Walter-Stadion w Kaiserslautern (Niemcy).
• W 1927 r. założony został ukraiński klub piłkarski Dynamo Kijów.
• W 1931 r. Paul Doumer wygrał wybory prezydenckie we Francji.
• W 1940 r. podczas II w.ś., wojska niemieckie przerwały francuskie linie obronne na rzece Moza.
• W 1940 r. nowy brytyjski premier Winston Churchill powiedział w inauguracyjnym przemówieniu przed Izbą Gmin, że może obiecać jedynie krew, pot i łzy.
• W 1941 r. niemiecki feldmarszałek Wilhelm Keitel wydał w imieniu Hitlera rozkaz o „Jurysdykcji Barbarossa”, regulujący zasady postępowania Wehrmachtu na terenach przyszłej okupacji niemieckiej w sowieckiej ZSRR.
• W 1943 r. podczas II w.ś., w Afryce skapitulowały ostatnie oddziały niemiecko-włoskie.
• W 1947 r. utworzona została Specjalna Komisja Narodów Zjednoczonych do sprawy Palestyny (UNSCOP).
• W 1948 r. podczas wojny domowej w Palestynie, oddziały żydowskiego Irgunu zaatakowały opuszczoną przez Brytyjczyków Jafę (dzisiejszy Izrael).
• W 1949 r. Brytyjczycy dokonali oblotu bombowca odrzutowego English Electric Canberra.
• W 1950 r. ur. Stevie Wonder, amerykański kompozytor, pianista, piosenkarz.
• W 1950 r. odbył się pierwszy w historii wyścig Formuły 1 – Grand Prix Wielkiej Brytanii na torze Silverstone. Zwyciężył Włoch Giuseppe Farina na wozie Alfa Romeo.
• W 1952 r. po raz pierwszy zebrała się Rajya Sabha,  izba wyższa indyjskiego parlamentu.

• W 1953 r. utworzona została Australijska Tajna Służba Wywiadowcza (ASIS).
• W 1960 r. dokonane zostało pierwsze wejście na himalajski ośmiotysięcznik Dhaulagiri.
• W 1960 r. amerykańska NASA wystrzeliła pierwszą satelitę telekomunikacyjną Echo 1.
• W 1964 r. Salah ad-Din al-Bitar został po raz drugi premierem Syrii.
• W 1964 r. w ramach amerykańskiego programu „Apollo„ NASA przeprowadziła test Rakietowego Systemu Ratunkowego (LES).
• W 1967 r. odbyła się podróż apostolska Pawła VI do Portugalii.
• W 1967 r. Zakir Hussain został prezydentem Indii.
• W 1976 r. Pol Pot został premierem Kambodży.
• W 1977 r. w katastrzie polskiego samolotu transportowego An-12 w Bejrucie (Liban) zginęła cała, 9-osobowa załoga.
• W 1981 r. na Placu Świętego Piotra w Rzymie (Watykan) Turek Mehmet Ali Ağca dokonał nieudanego zamachu strzelając i raniąc papieża Jana Pawła II.
• W 1982 r. wystrzelony został Sowiecki statek kosmiczny Sojuz T-5 z pierwszą załogową misją na stację orbitalną Salut 7.
• W 1984 r. doszło do serii eksplozji w głównym składzie amunicji sowieckiej Floty Północnej w Siewieromorsku (ZSRR), w wyniku czego zginęło od 200 do 300 osób.
• W 1985 r. w Filadelfii (USA) policja przeprowadziła akcję aresztowania 4 członków czarnoskórego ruchu MOVE. W wyniku pożaru powstałego po zbombardowaniu siedziby organizacji zniszczeniu uległo 65 okolicznych budynków, 11 osób zginęło.
• W 1990 r. na stadionie Maksimir w Zagrzebiu (Chorwacja), w trakcie meczu ligi jugosłowiańskiej między miejscowym Dinamem a Crveną Zvezdą Belgrad, doszło do starć kibiców, w wyniku których rannych zostało 60 osób.

• W 1992 r. papież Jan Paweł II ustanowił Światowy Dzień Chorego obchodzony 11 lutego.
• W 1993 r. Ezer Weizman został prezydentem Izraela.
• W 1995 r. w Dublinie (Irlandia) odbył się 40. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• W 1998 r. USA i Japonia wprowadziły sankcje gospodarcze wobec Indii po wznowieniu przez nie testów broni atomowej.
• W 2000 r. 23 osoby zginęły, a 947 zostało rannych w wyniku serii eksplozji w fabryce sztucznych ogni w Enschede (Holandia).
• W 2000 r. w Sztokholmie (Szwecja) odbył się 45. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• W 2000 r. załoga amerykańskiego samolotu wojskowego zrzuciła omyłkowo 6 bomb na wieś w Korei Płd.
• W 2000 r. założony został rosyjski klub siatkarski Dinamo Kazań (obecnie Zenit Kazań).
• W 2005 r. ponad 200 osób zginęło w mieście Andiżan w czasie rebelii w Uzbekistanie.
• W 2005 r. papież Benedykt XVI ogłosił rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Jana Pawła II.
• W 2006 r. otwarte zostało Muzeum śląskie w Görlitz (Niemcy).
• W 2007 r. co najmniej 50 osób zginęło, a 115 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym na siedzibę Demokratycznej Partii Kurdystanu w mieście Makhmur (Irak).
• W 2007 r. na granicy bułgarsko-rumuńskiej na Dunaju rozpoczęła się budowa mostu Widin-Calafat.
• W 2008 r. 80 osób zginęło, a 216 zostało rannych w serii 7 zamachów bombowych w indyjskim mieście Jaipur.
• W 2008 r. królowa brytyjska Elżbieta II przybyła z pierwszą od 1971 roku zicjalną wizytą do Turcji.
• W 2011 r. 98 osób zginęło, a 140 zostało rannych w dwóch zamachach bombowych w dystrykcie Charsadda w prowincji Chajber Pasztunchwa (Pakistan).
• W 2011 r. Sato Kilman został po raz drugi premierem Vanuatu.
• W 2014 r. w katastrzie górniczej w mieście Soma (Turcja) zginęło 301 osób, a 80 zostało rannych.
• W 2017 r. 62. Konkurs Piosenki Eurowizji w Kijowie (Ukraina) wygrał reprezentant Portugalii Salvador Sobral z utworem Amar pelos dois.
• W 2017 r. papież Franciszek dokonał kanonizacji bł. Franciszka i Hiacynty Marto w Fatimie (Portugalia).