21 CZERWCA W HISTORII

21 czerwca w Polsce:

• W 1226 r. ur. się Bolesław V Wstydliwy, książę sandomierski i krakowski.
• W 1243 r. książę Barnim I nadał prawa miejskie Stargardowi (woj. zachodniopomorskie).
• W 1305 r. Wacław III Czeski został królem Polski.
• W 1410 r. podczas wielkiej wojny z zakonem krzyżackim, król Węgier Zygmunt Luksemburski wypowiedział wojnę Polsce realizując zobowiązania sojusznicze wobec krzyżaków.

• W 1621 r. konsekrowany został kościół św. Józefa w Poznaniu (woj. wielkopolskie).
• W 1749 r. około 60 osób zginęło w wyniku wybuchu tysięcy beczek prochu w baszcie mieszczącej się przy dzisiejszej ul. Pawła Włodkowica we Wrocławiu (woj. dolnośląskie).
• W 1768 r. zbuntowani Kozacy i ruskie chłopstwo zdobyli Humań (Kresy Wschodnie), gdzie dokonali rzezi około 20 tys. Polaków i Żydów.
• W 1791 r. powołana została Komisja Policji Obojga Narodów.
• W 1863 r. podczas Powstania styczniowego, utworzony został Wydział Wykonawczy Rządu Narodowego dla Wołynia, Podola i Ukrainy.
• W 1912 r. w zamachu dokonanym przez członków anarchistycznej Grupy Rewolucjonistów Mścicieli zginął dyrektor Huty Częstochowa Mariusz Bojemski.
• W 1932 r. wybuchł bunt chłopski znany jako powstanie leskie.
• W 1940 r. w dniach 20 i 21 czerwca miała miejsce największa i najgłośniejsza ze wszystkich niemieckich egzekucji przeprowadzonych w Palmirach (woj. mazowieckie). Trzema transportami wywiezionych zostało na śmierć 358 więźniów Pawiaka, w tym wielu przedstawicieli polskiej elity politycznej, intelektualnej, sportowej i kulturalnej.
• W 1949 r. na Konferencji Architektów Partyjnych proklamowany został socrealizm w architekturze.
• W 1950 r. odbyła się ogólnokrajowa akcja masowych aresztowań Świadków Jehowy przez komunistów.
• W 1959 r. ur. się Marek Raduli, gitarzysta, aranżer, kompozytor, muzyk sesyjny i były członek Budki Suflera.
• W 1971 r. w Gdyni (woj. pomorskie) otwarte zostało Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie.
• W 1992 r. założony został klub piłkarski Amica Wronki.
• W 1996 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) odbyła się demonstracja stoczniowców przeciwko planom likwidacji Stoczni Gdańskiej.

• W 1997 r. w Spodku w Katowicach (woj. śląskie) odbył się pierwszy polski koncert francuskiego twórcy muzyki elektronicznej Jeana-Michela Jarre’a.
• W 1999 r. odbyła się 1. ceremonia wręczenia Orłów.
• W 2014 r. doszło do katastrzy budowlanej podczas rozbiórki kamienicy Hermana Sieraczka na Woli w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 2019 r. przed Sejmem RP rozpoczęła swój strajk klimatyczny 13-letnia Inga Zasowska wzorująca się na szwedzkiej aktywistce Grecie Thunberg.

21 czerwca na świecie:

• W 217 p.n.e. podczas II wojny punickiej, w bitwie nad Jeziorem Tranzymeńskim (Włochy) armia kartagińska Hannibala odniosła miażdżące zwycięstwo nad wojskami rzymskimi pod wodzą Flaminiusza.
• W 1192 r. Enrico Dandolo został dożą Wenecji (Włochy).
• W 1208 r. król Niemiec Filip Szwabski został zamordowany w Bambergu (Niemcy) przez palatyna Bawarii Otto VIII Wittelsbacha.
• W 1339 r. Szwajcarzy pokonali feudałów habsburskich w bitwie pod Laupen (Szwajcaria).
• W 1479 r. król Czech Władysław II Jagiellończyk i król Węgier Maciej Korwin podpisali traktat pokojowy w Ołomuńcu (Czechy) kończący czeską wojnę sukcesyjną, na mocy którego Maciej Korwin uznał koronę czeską Władysława Jagiellończyka, ale w zamian dożywotnio zatrzymał Morawy, Śląsk i Łużyce, z prawem ich odkupienia przez Władysława po śmierci króla Węgier.
• W 1582 r. w Kioto (Japonia) miał miejsce tzw. incydent w świątyni Honnō-ji.
• W 1621 r. po zdławieniu antyhabsburskiego powstania w Pradze (Czechy) straconych zostało 27 przedstawicieli husyckiej szlachty czeskiej, a ich głowy zatknięto na wieżach Mostu Karola.
• W 1650 r. podczas tzw. Kampanii Cromwella w Irlandii, zwycięstwo odniosły wojska Parlamentu w bitwie pod Scarrifholis.

• W 1655 r. podczas VI wojny wenecko-tureckiej, zwycięstwo odniosła flota wenecka w bitwie w Cieśninie Dardanelskiej (Turcja).
• W 1666 r. po przebudowie ze statku handlowego do służby w brytyjskiej Royal Navy weszła fregata HMS „Constant Warwick”.
• W 1718 r. podpisany został traktat pokojowy w Požarevacu (Serbia) kończący VIII wojnę wenecko-turecką.
• W 1767 r. brytyjski żeglarz Samuel Wallis odkrył Tahiti.
• W 1788 r. New Hampshire jako 9. stan dołączyło do Unii (USA).
• W 1798 r. podczas Rewolucji irlandzkiej, zwycięstwo odnieśli Brytyjczycy w bitwie pod Vinegar Hill.
• W 1807 r. car Rosji Aleksander I Romanow podpisał w Taurogach (Litwa) zawieszenie broni, które poprzedziło traktat pokojowy z Napoleonem Bonaparte z Tylży (Rosja).
• W 1813 r. podczas wojny na Półwyspie Iberyjskim, klęska wojsk napoleońskich zakończyła się bitwa pod Vitorią (Hiszpania).
• W 1824 r. podczas greckiej wojny o niepodległość, wojska tureckie wylądowały na wyspie Psara i dokonały rzezi 15 tys. Greków.
• W 1834 r. Amerykanin Cyrus McCormick uzyskał patent na żniwiarkę.
• W 1846 r. odbyła się koronacja papieża Piusa IX.
• W 1851 r. w Londynie (Wielka Brytania) rozegrana została tzw. nieśmiertelna partia szachów między Adolfem Anderssenem a Lionelem Kieseritzkym.
• W 1860 r. opublikowana została po raz pierwszy piosenka nieustalonego autorstwa pt. I Wish I Was in Dixie’s Land, która w czasie wojny secesyjnej w USA stała się hymnem Skonfederowanych Stanów Ameryki.
• W 1867 r. podczas tzw. klęski francuskiej interwencji w Meksyku zwycięstwo odnieśli republikanie Benito Juáreza i upadło Cesarstwo Meksykańskie.
• W 1868 r. odbyła się prapremiera opery Śpiewacy norymberscy Richarda Wagnera.

• W 1893 r. przyszły wielki książę Luksemburga Wilhelm IV ożenił się z Marią Anną Portugalską.
• W 1895 r. w Niemczech otwarty został Kanał Kiloński.
• W 1898 r. 34 osoby stojące na brzegu utonęły w wyniku fali powstałej w czasie wodowania brytyjskiego pancernika „Albion” w stoczni w Blackwall (Wielka Brytania).
• W 1898 r. wyspa Guam stała się terytorium USA.
• W 1900 r. na ulice Brna (Czechy) wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne, zastępując tramwaje parowe.
• W 1903 r. powstał Związek Niemieckich Architektów (BDA).
• W 1906 r. niemiecki astronom Max Wolf odkrył planetoidę (601) Nerthus.
• W 1913 r. Carl Theodor Zahle został po raz drugi premierem Danii.
• W 1918 r. Aleksandyr Malinow został po raz drugi premierem Bułgarii.
• W 1919 r. Gustav Bauer został kanclerzem Niemiec.
• W 1919 r. na rozkaz swojego dowódcy admirała Ludwiga von Reutera zicerowie i marynarze niemieckiej Hochseeflotte dokonali samozatopienia okrętów internowanych na kotwicowisku w Scapa Flow (Wielka Brytania) przez zwycięskie państwa Ententy.
• W 1920 r. Konstantin Fehrenbach został kanclerzem Niemiec.
• W 1920 r. Otto Bahr Halvorsen został premierem Norwegii.
• W 1921 r. założony został kostarykański klub piłkarski CS Herediano.
• W 1927 r. Ion I.C. Brătianu został po raz piąty premierem Rumunii.
• W 1929 r. w Meksyku dzięki mediacji amerykańskiego ambasadora zawarte zostało porozumienie kończące powstanie Cristero.
• W 1931 r. brytyjska wyprawa dokonała pierwszego wejścia na wierzchołek góry Kamet (7756 m n.p.m.) w Himalajach.
• W 1936 r. odbył się pierwszy wyścig samochodowy o Grand Prix Węgier.
• W 1942 r. podczas II w.ś. w Afryce, wojska niemieckie zdobyły Tobruk (Libia).

• W 1942 r. powstał Komitet Narodowy Amerykanów Polskiego Pochodzenia (KNAPP).
• W 1942 r. w kibucu Tirat Cewi (obecnie Izrael) zmierzona została najwyższa temperatura na kontynencie azjatyckim (+53,9 °C).
• W 1945 r.  Moskwie (ZSRR) zakończył się tzw. proces szesnastu, pokazowy proces przywódców Polskiego Państwa Podziemnego.
• W 1945 r. podczas II w.ś. na Pacyfiku, wojska amerykańskie zdobyły Okinawę (Japonia).
• W 1948 r. na pierwszym komputerze opartym na architekturze von Neumanna, nazywanym Manchester Small-Scale Experimental Machine, uruchomiony został pierwszy zapisany w pamięci program komputerowy.
• W 1948 r. amerykańskie przedsiębiorstwo fonograficzne Columbia Records zaprezentowało w Atlantic City (USA) pierwszą płytę długogrającą o 33⅓ obrotach na minutę.
• W 1948 r. w zachodnich strefach okupacyjnych Niemiec wprowadzona została do obiegu marka niemiecka.
• W 1955 r. ur. się Michel Platini, francuski piłkarz, trener i działacz piłkarski pochodzenia włoskiego, prezydent UEFA.
• W 1957 r. w jednym z hoteli na Manhattanie w Nowym Jorku (USA) został aresztowany przez FBI sowiecki agent William Fisher ps. Mark.
• W 1963 r. Francja wyczała swoją marynarkę wojenną spod dowództwa NATO.
• W 1963 r. kardynał Giovanni Battista Montini został wybrany papieżem i przyjął imię Paweł VI.
• W 1966 r. odbyła się premiera dramatu filmowego pt. Kto się boi Virginii Woolf? w reżyserii Mike’a Nicholsa.
• W 1970 r. Brazylia pokonała Włochy 4:1 w meczu finałowym IX Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej na Estadio Azteca w mieście Meksyk (Meksyk).
• W 1973 r. Takieddine as-Sulh został premierem Libanu.
• W 1973 r. wszedł w życie układ między NRD a RFN.

• W 1974 r. w stoczni Cammell Laird w Birkenhead (Wielka Brytania) zwodowany został brytyjski niszczyciel rakietowy HMS „Coventry”, zatopiony przez argentyńskie lotnictwo w czasie wojny o Falklandy-Malwiny w 1982 r.
• W 1977 r. Bülent Ecevit został po raz drugi premierem Turcji.
• W 1977 r. odbyła się premiera musicalu filmowego pt. New York, New York w reżyserii Martina Scorsese.
• W 1978 r. Polska przegrała w Mendozie (Argentyna) z Brazylią 1:3 i odpadła z XI Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w Argentynie.
• W 1982 r. ur. się Prince William, książe Cambridge (Wielka Brytania).
• W 1982 r. 17 spośród 111 osób na pokładzie zginęło w katastrzie lecącego z Kuala Lumpur (Malezja) Boeinga 707 linii Air India, do której doszło podczas podchodzenia do lądowania na lotnisku w Mumbaju (Indie).
• W 1982 r. amerykanin John Hinckley Jr. został uznany za niepoczytalnego i tym samym uwolniony od zarzutu próby zamachu na prezydenta USA Ronalda Reagana i w związku z tym skierowany został na przymusowe leczenie psychiatryczne.
• W 1982 r. w Paryżu (Francja) odbyły się pierwsze obchody Święta Muzyki.
• W 1986 r. w czasie wspinaczki na K2 w Karakorum zginęli amerykańscy himalaiści John Smolich i Alan Pennington. Z powodu złych warunków pogodowych do 10 sierpnia zginęło na tej górze jeszcze 11 wspinaczy.
• W 1988 r. odbyła się premiera komedii kryminalnej pt. Kto wrobił królika Rogera? w reżyserii Roberta Zemeckisa.
• W 1990 r. ok. 40 tys. osób zginęło w trzęsieniu ziemi w prowincji Gilan w Iranie.
• W 1990 r. Parlamenty RFN i NRD uznały nienaruszalność zachodniej granicy Polski.
• W 1990 r. w Budapeszcie (Węgry) uruchomiona została druga (po słoweńskiej w Lublanie) giełdę papierów wartościowych w krajach postkomunistycznych.

• W 1991 r. Saparmyrat Nyýazow został pierwszym prezydentem Turkmenistanu.
• W 1993 r. rozpoczęła się amerykańska misja STS-57 wahadłowca Endeavour.
• W 1998 r. Japończyk Takahiro Sunada ustanowił w Yubetsu (Japonia) rekord świata w biegu na 100 km o czasie 6:13.33 s.
• W 2001 r. australijski pociąg towarowy kompanii BHP Iron Ore ustanowił rekord długości składu (7353 m).
• W 2001 r. odbyło się całkowite zaćmienie Słońca widoczne na Atlantyku, w południowej Afryce i na Oceanie Indyjskim.
• W 2001 r. zakończyła się produkcja modelu Felicia czeskiej Škoda.
• W 2003 r. w Berlinie (Niemcy) odbył się pożegnalny koncert niemieckiego duetu Modern Talking.
• W 2004 r. amerykański SpaceShipOne jako pierwszy prywatny załogowy samolot kosmiczny odbył lot w kosmos.
• W 2005 r. Międzynarodowa Unia Astronomiczna nadała dwóm nowo odkrytym księżycom Plutona nazwy Nix i Hydra.
• W 2005 r. z powodu awarii rosyjskiej rakiety nośnej nie powiodła się próba wystrzelenia pojazdu kosmicznego Cosmos 1, pierwszego napędzanego przez żagiel słoneczny.
• W 2009 r. weszła w życie poszerzona autonomia Grenlandii, przyznająca władzom lokalnym m.in. kontrolę nad policją, sądownictwem i bogactwami naturalnymi.
• W 2010 r. w katastrzie kolejowej w Yanga (Kongo) zginęło 76 osób, a 745 zostało rannych.
• W 2011 r. Pedro Passos Coelho został premierem Portugalii.
• W 2014 r. ubiegający się o reelekcję Muhammad uld Abd al-Aziz wygrał w I turze wybory prezydenckie w Mauretanii.
• W 2016 r. Polska pokonała Ukrainę 1:0 i awansowała do ⅛ finału w swym trzecim meczu grupowym podczas XV Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej rozegranym na Stade Vélodrome w Marsylii (Francja).
• W 2017 r. król Arabii SaudyjskiejSalman ibn Abd al-Aziz Al Su’ud wydał dekret na mocy którego jego syn książę Muhammad ibn Salman ibn Abd al-Aziz Al Su’ud został ogłoszony następcą tronu i pierwszym wicepremierem, zastępując dotychczasowego następcę tronu księcia Muhammada ibn Najif ibn Abd al-Aziza.