30 CZERWCA W HISTORII

30 czerwca w Polsce:

• W 1587 r. po śmierci króla Stefana Batorego rozpoczęła się tzw. wolna elekcja w Woli (Warszawa, woj. mazowieckie), w wyniku której nowym królem został Zygmunt III Waza.
• W 1602 r. podczas wojny polsko-szwedzkiej o Inflanty, zwycięstwo odniosły wojska polskie w bitwie pod Rewlem (obecnie Tallinn, Estonia).
• W 1611 r. w lochach ratusza w Wilnie (Kresy Wschodnie) wykonany został wyrok śmierci na włoskim kalwiniście Franco de Franco.

• W 1651 r. podczas Powstania Chmielnickiego, podczas bitwy pod Beresteczkiem (Kresy Wschodnie) doszło do szturmu głównych sił polskich dowodzonych osobiście przez króla Jana Kazimierza oraz jazdy prowadzonej do boju przez księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, co doprowadziło do pogromu przeciwników i ucieczki chana Islama III Gireja i Bohdana Chmielnickiego. Ostateczny cios wojska polskie zadały Kozakom 10 lipca, na bagnach nad rzeką Płaszówką.
• W 1661 r. w miejscowości Szczerzec pod Lwowem (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) powołany został Związek Święcony, będący konfederacją wojsk koronnych.
• W 1797 r. podczas tzw. insurekcji Joachima Deniski, w pierwszym po insurekcji kościuszkowskiej zbrojnym zrywie Polaków w walce o niepodległość, klęską powstańców zakończyła się bitwa pod Dobronowicami (Kresy Wschodnie), jedno większych starć zbrojnych z Austriakami.
• W 1812 r. podczas Inwazji na Rosję, zwycięstwo odniosły wojska napoleońskie w bitwie pod Oszmianą (Kresy Wschodnie).
• W 1818 r. papież Pius VII wydał bullę pt. Ex imposita Nobis wprowadzającą nowy podział administracyjny Kościoła katolickiego w Królestwie Polskim.
• W 1820 r. odbyło się ostatnie posiedzenie radomskiej loży masońskiej „Jutrzenka Wschodząca”.
• W 1891 r. uruchomiona została pierwsza elektrownia we Wrocławiu (woj. dolnośląskie).
• W 1923 r. założony został klub sportowy Olimpia Grudziądz.
• W 1929 r. w mauzoleum w Parku Strzeleckim w Tarnowie (woj. małopolskie) pochowane zostały sprowadzone z Syrii prochy gen. Józefa Bema.
• W 1940 r. gen. Stefan Rowecki został komendantem głównym Związku Walki Zbrojnej i dowódcą Sił Zbrojnych w Kraju.
• W 1941 r. do Lwowa (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) o godz. 4.30 rano, 7 godzin przed zajęciem miasta przez 1. dywizję strzelców górskich Wehrmachtu, wkroczył złożony z Ukraińców batalion „Nachtigall”. O 20:00 ukraińscy nacjonaliści ogłosili Akt odnowienia Państwa Ukraińskiego oraz powstanie rządu Jarosława Stećki. Wydarzenia te toczyły się równolegle z pogromem Żydów lwowskich.

• W 1941 r. wojska niemieckie zdobyły Twierdzę Brzeską (Kresy Wschodnie).
• W 1943 r. niemieckie Gestapo aresztowało w Warszawie (woj. mazowieckie) komendanta głównego AK gen. Stefana Roweckiego.
• W 1943 r. w nocy z 29 na 30 czerwca w lesie koło wsi Jeziorko (woj. podlaskie) Niemcy rozstrzelali 62 więźniów politycznych z więzienia w Łomży (woj. podlaskie).
• W 1946 r. odbyło się sfałszowane przez władze komunistyczne referendum ludowe.
• W 1954 r. odbyło się ostatnie dotychczas widziane w Polsce całkowite zaćmienie Słońca.
• W 1957 r. założony został Polski Związek Piłki Siatkowej.
• W 1963 r. Hel i Władysławowo (woj. pomorskie) oraz Jastrzębie-Zdrój (woj. śląskie) otrzymały prawa miejskie.
• W 1973 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) zlikwidowana została komunikacja trolejbusowa.
• W 1976 r. rozwiązał się zespół Niebiesko-Czarni.
• W 1978 r. odbyła się premiera filmu obyczajowego pt. Koty to dranie w reżyserii Henryka Bielskiego.
• W 1983 r. na bramie Stoczni Gdańskiej (woj. pomorskie) znalezione zostało powieszone ciało Jana Samsonowicza, działacza NSZZ „Solidarność” i jednego z inicjatorów powstania Ruchu Młodej Polski.
• W 1983 r. z linii montażowej FSM w Bielsku Białej (woj. śląskie) zjechała ostatnia Syrena.
• W 1986 r. według zicjalnych źródeł zadłużenie PRL osiągnęło 31,2 mld dolarów.
• W 1988 r. w nocy z 29 na 30 czerwca w Warszawie (woj. mazowieckie) został ciężko pobity socjolog i doradca NSZZ „Solidarność” prz. Jan Strzelecki, zmarł 11 lipca w szpitalu.
• W 1996 r. zaprzestana została eksploatacja złóż w kopalni soli w Wieliczce (woj. małopolskie).
• W 2000 r. prz. Andrzej Zoll został Rzecznikiem Praw Obywatelskich.
• W 2000 r. prz. Leon Kieres złożył ślubowanie przed Sejmem III RP jako pierwszy prezes Instytutu Pamięci Narodowej i rozpoczął urzędowanie.
• W 2000 r. założona została Przesjonalna Liga Piłki Siatkowej S.A.

30 czerwca na świecie:  

• W 296 r. Marcelin I został wybrany papieżem.
• W 763 r. zwycięstwem wojsk bizantyńskich nad bułgarskimi zakończyła się bitwa pod Anchialos (Bułgaria).
• W 1377 r. rozpoczęła się budowa katedry w Ulm (Niemcy).
• W 1422 r. zwycięstwo odniosły wojska księstwa Mediolanu nad siłami kantonów szwajcarskich w bitwie pod Arbedo (Włochy).
• W 1462 r. podczas wojny badeńsko-palatynackiej, zwycięstwo odniosły wojska palatynackia w bitwie pod Seckenheim (Niemcy).
• W 1520 r. podczas podbój Meksyku przez Hiszpanów, ok. 450-600 Hiszpanów pod dowództwem Hernána Cortésa i ponad 1000 sprzymierzonych z nimi Indian poległo lub zaginęło podczas wyczywania się z azteckiej stolicy Tenochtitlán w czasie tzw. „Tragicznej Nocy” z 30 czerwca na 1 lipca.
• W 1521 r. podczas wojny włoskiej, zwycięstwo odniosły wojska hiszpańskie nad francusko-nawaryjskimi w bitwie pod Noáin (Hiszpania).
• W 1521 r. 29-30 czerwca wołoski żupan Neacșu Lupu z Długopola (obecnie Câmpulung, Rumunia) napisał list do starosty braszowskiego Johannesa Benkera, ostrzegając go przed postępami wojsk osmańskich. Jest to najstarszy zachowany do dzisiaj zabytek piśmiennictwa rumuńskiego.
• W 1559 r. król Francji Henryk II Walezjusz został podczas turnieju rycerskiego trafiony ułamaną lancą przeciwnika w oko, w wyniku czego zmarł 10 lipca.
• W 1643 r. Molier i Magdalena Béjart założyli w Paryżu (Francja) Illustre Théâtre.
• W 1643 r. podczas wojny domowej w Wielkiej Brytanii, zwycięstwo odnieśli Rojaliści nad wojskami Parlamentu w bitwie pod Adwalton Moor.
• W 1692 r. podczas wojny Francji z Ligą Augsburską, miała miejsce honorowa kapitulacja holenderskiej załogi twierdzy Namur (Belgia) przed wojskami francuskimi.

• W 1758 r. podczas wojny siedmioletniej, zwycięstwo odniosły wojska austriackie nad pruskimi w bitwie pod Domstadtl (Czechy).
• W 1764 r. we Francji doszło do pierwszego ze 104 śmiertelnych ataków na ludzi tzw. bestii z Gévaudan.
• W 1793 r. zainaugurował działalność Teatr Narodowy Świętego Karola w Lizbonie (Portugalia).
• W 1794 r. w Paryżu (Francja) zgilotynowana została polska księżna Rozalia Lubomirska.
• W 1798 r. podczas Rewolucji irlandzkiej, zwycięstwo odnieśli powstańcy irlandzcy nad wojskiem brytyjskim w bitwie pod Ballyellis.
• W 1805 r. utworzone zostało Terytorium Michigan (USA).
• W 1846 r. John Russell został premierem Wielkiej Brytanii.
• W 1859 r. francuski linoskoczek Charles Blondin po raz pierwszy przeszedł nad wodospadem Niagara (USA, Kanada).
• W 1864 r. na skutek nacisków ze strony ówczesnych obrońców przyrody, prezydent USA Abraham Lincoln podpisał ustawę zapewniającą stanową ochronę Dolinie Yosemite w Kalifornii (USA) i lasom gigantycznych drzew sekwoi.
• W 1882 r. w Waszyngtonie (USA) powieszony został Charles J. Guiteau, zabójca prezydenta USA Jamesa Garfielda.
• W 1893 r. w kopalni Jägersfontein (Republika Południowej Afryki) znaleziony został diament Excelsior o masie 995,2 karata.
• W 1894 r. otwarty został Tower Bridge w Londynie (Wielka Brytania).
• W 1900 r. w pożarze portu w Hoboken w stanie New Jersey (USA) zginęło 326 osób, a ok. 250 odniosło obrażenia. Spłonęły 3 statki pasażerskie i 18 mniejszych jednostek.
• W 1905 r. niemiecki Żyd Albert Einstein opublikował na łamach „Annalen der Physik” artykuł pt. Zur Elektrodynamik bewegter Körper, będący podstawą szczególnej teorii względności.
• W 1905 r. w wyniku przejścia tajfunu nad atolem Knox w archipelagu Wysp Marshalla zginęli prawie wszyscy jego mieszkańcy (60-70 osób). Od tego czasu pozostaje on niezamieszkany.

• W 1908 r. na Syberii (Rosja) doszło do tzw. katastrzy tunguskiej.
• W 1911 r. król Hiszpanii Alfons XIII Burbon wydał dekret o sformowaniu w Afryce Północnej jednostek wojskowych Regulares, składających się z miejscowej ludności i hiszpańskich zicerów.
• W 1911 r. przyjęta została flaga i herb Portugalii.
• W 1912 r. 28 osób zginęło w najbardziej śmiercionośnym w historii Kanady ataku tornada w mieście Regina w prowincji Saskatchewan.
• W 1924 r. Barry Hertzog został premierem Związku Południowej Afryki.
• W 1930 r. Wielka Brytania i Irak zawarły na 25 lat nowy traktat sojuszniczy.
• W 1934 r. w niemieckiej III Rzeszy w czasie tzw. nocy długich noży ujętych zostało i zamordowanych 77 (niezicjalnie ok. 400) przeciwników Adolfa Hitlera wewnątrz ruchu narodowosocjalistycznego.
• W 1937 r. w Londynie (Wielka Brytania) uruchomiony został pierwszy na świecie numer alarmowy.
• W 1940 r. podczas II w.ś. Niemcy zajęli brytyjskie Wyspy Normandzkie.
• W 1940 r. powstała Służba Połowu i Dzikiej Przyrody Stanów Zjednoczonych (FWS).
• W 1942 r. podczas II wś. na zachód od Bermudów amerykańska łódź latająca zatopiła niemiecki okręt podwodny U-158, zginęła cała, 54-osobowa załoga.
• W 1942 r. podczas II w.ś. skapitulował Sewastopol na Krymie (okupowana przez Rosjan Ukraina).
• W 1944 r. podczas II w.ś. zwycięstwo odniosły wojska amerykańskie w bitwie o Cherbourg (Francja).
• W 1944 r. we Włoskiej Republice Socjalnej powstały faszystowskie Czarne Brygady.
• W 1945 r. w Czechosłowacji została utworzona komunistyczna policja polityczna Státní bezpečnost (StB).
• W 1945 r. zniesiona została autonomia Krymu.
• W 1945 r. sformułowana została architektura komputera von Neumanna.
• W 1949 r. powstała północnokoreańska Partia Pracy Korei.

• W 1951 r. 50 osób zginęło w katastrzie samolotu Douglas DC-6 pod Denver w stanie Kolorado (USA).
• W 1951 r. odbyła się premiera filmu pt. Nieznajomi z pociągu w reżyserii Alfreda Hitchcocka.
• W 1953 r. rozpoczęto produkcję amerykańskiego samochodu sportowego Chevrolet Corvette.
• W 1956 r. 128 osób zginęło w zderzeniu należącego do United Airlines Douglasa DC-7 z samolotem Lockheed Constellation linii TWA nad Wielkim Kanionem Kolorado w Arizonie (USA).
• W 1959 r. 17 osób zginęło (w tym 11 uczniów), a 210 zostało rannych po upadku amerykańskiego samolotu myśliwsko-bombowego North American F-100 Super Sabre na budynek szkoły podstawowej na wyspie Okinawa (Japonia). Pilot przeżył dzięki katapultowaniu się.
• W 1960 r. Demokratyczna Republika Konga (jako Kongo Belgijskie) uzyskała niepodległość od Belgii.
• W 1962 r. 84 osoby zginęły w katastrzie samolotu Tu-104A pod Krasnojarskiem (ZSRR).
• W 1963 r. 7 karabinierów zginęło w zorganizowanym przez mafię sycylijską zamachu bombowym w Palermo (Włochy).
• W 1963 r. odbyła się ostatnia w historii koronacja papieska papieża Pawła VI.
• W 1964 r. ostatni żołnierze ONZ wyczali się z Konga.
• W 1964 r. przyjęta została flaga Tanzanii.
• W 1966 ur. się amerykański bokser i kilkakrotny mistrz świata wagi ciężkiej Mike Tyson.
• W 1966 r. powstała największa amerykańska organizacja feministyczna National Organization for Women (NOW).
• W 1968 r. Amerykanie dokonali oblotu samolotu transportowego Lockheed C-5 Galaxy.
• W 1968 r. papież Paweł VI odczytał na placu św. Piotra Wyznanie wiary Ludu Bożego.
• W 1972 r. po raz pierwszy doba została przedłużona o sekundę przestępną.
• W 1973 r. miało miejsce całkowite zaćmienie Słońca widoczne nad Ameryką Południową, Atlantykiem i Afryką.
• W 1974 r. Polska pokonała Jugosławię 2:1 podczas X Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w RFN.
• W 1974 r. Partia Niepodległości wygrała wybory parlamentarne na Islandii.

• W 1975 r. Paul Biya został pierwszym premierem Kamerunu.
• W 1977 r. rozwiązana została Organizacja Paktu Azji Południowo-Wschodniej (SEATO).
• W 1978 r. terroryści z OWP zdetonowali bombę podłożoną na targowisku w Jerozolimie (Izrael). Zginęło 2 Izraelczyków, a 47 osób zostało rannych.
• W 1980 r. rozpoczęła się 7. podróż apostolska Jana Pawła II do Brazylii.
• W 1983 r. Krystyna Palmowska jako pierwsza kobieta weszła na szczyt ośmiotysięcznika Broad Peak w Karakorum.
• W 1984 r. John Turner został premierem Kanady.
• W 1985 r. porywacze uwolnili na lotnisku w Bejrucie (Liban) 39 amerykańskich zakładników z uprowadzonego 14 czerwca, krótko po starcie z Aten (Grecja), Boeinga 727 amerykańskich linii lotniczych TWA.
• W 1985 r. w stolicy Palau Kororze został zastrzelony przez nieznanego sprawcę urzędujący pierwszy prezydent kraju Haruo Remeliik.
• W 1988 r. francuski arcybiskup Marcel Lefebvre wraz z biskupem Antônio de Castro Mayerem, bez zgody papieża wyświęcił 4 biskupów dla Bractwa Świętego Piusa X, na skutek czego został uznany za ekskomunikowanego.
• W 1989 r. grupa zicerów pod przewodnictwem płk Omara al-Baszira dokonała przewrotu wojskowego w Sudanie, obalając prezydenta Ahmeda al-Mirghaniego.
• W 1992 r. Fidel Ramos został prezydentem Filipin.
• W 1993 r. Czechy i Słowacja zostały członkami Rady Europy.
• W 1993 r. odbyła się premiera thrillera Firma w reżyserii Sydneya Pollacka.
• W 1994 r. Tomiichi Murayama został premierem Japonii.
• W 1996 r. opozycyjna Koalicja Demokratyczna wygrała drugie wolne wybory do Wielkiego Churału Państwowego w Mongolii, odsuwając od władzy rządzącą od 1921 r. Partię Ludowo-Rewolucyjną.
• W 1996 r. Niemcy pokonali Czechy 2:1 w Londynie (Wielka Brytania), po tzw. złotym golu w dogrywce w finale rozgrywanych w Wielkiej Brytanii X Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej.

• W 1997 r. Mesut Yılmaz został po raz trzeci premierem Turcji.
• W 1998 r. Joseph Estrada został prezydentem Filipin.
• W 2000 r. ok. 550 osób zginęło w katastrzie indonezyjskiego promu pasażerskiego „Cahaya Bahari” u wybrzeży wyspy Celebes (Indonezja).
• W 2001 r. Amerykanie wystrzelili sondę kosmiczną WMAP, przeznaczoną do mierzenia temperatury promieniowania reliktowego.
• W 2002 r. Brazylia pokonała Niemców 2:0 w Jokohamie (Japonia) w finale rozgrywanych w Japonii i Korei Południowej XVII Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej.
• W 2005 r. hiszpański parlament przyjął ustawę legalizującą małżeństwa osób tej samej płci.
• W 2007 r. doszło do nieudanego zamachu na port lotniczy w Glasgow (Szkocja).
• W 2009 r. 40 osób zginęło, a 136 zostało rannych w wyniku wybuchu samochodu-pułapki w Kirkuku (Irak).
• W 2009 r. po blisko 19 latach zakończyła się misja amerykańskiej sondy kosmicznej Ulysses, przeznaczonej do badania rejonów biegunowych Słońca.
• W 2009 r. w katastrzie jemeńskiego Airbusa A310 u wybrzeży Komorów zginęły 152 osoby, ocalała jedna.
• W 2010 r. Benigno Aquino III został prezydentem Filipin.
• W 2010 r. Christian Wulff został wybrany przez Zgromadzenie Federalne na urząd prezydenta Niemiec.
• W 2012 r. Muhammad Mursi został prezydentem Egiptu.
• W 2015 r. w katastrzie indonezyjskiego wojskowego samolotu transportowego Lockheed C-130 Hercules w Medan na Sumatrze (Indonezja) zginęły 143 osoby, w tym 22 na ziemi.
• W 2016 r. Rodrigo Duterte został prezydentem Filipin.
• W 2016 r. Polska przegrała po remisie 1:1 w regulaminowym czasie i po dogrywce w rzutach karnych z Portugalią 3:5 w rozegranym na Stade Vélodrome w Marsylii (Francja) ćwierćfinale XV Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej.
• W 2017 r. w Niemczech zalegalizowane zostały małżeństwa osób tej samej płci.
• W 2019 r. w Koreańskiej Strefie Zdemiliartyzowanej doszło do drugiego spotkania między prezydentem USA Donaldem Trumpem i przywódcą Korei Północnej Kim Dzong Unem.