29 WRZEŚNIA W HISTORII

29 września w Polsce:

• W 1218 r. po wyborze przez kapitułę Iwo Odrowąż został zatwierdzony na urzędzie biskupa krakowskiego przez papieża Honoriusza III.
• W 1341 r. w Poznaniu (woj. wielkopolskie) odbył się ślub króla Polski Kazimierza III Wielkiego z Adelajdą Heską. Jednocześnie abp Janisław koronował Adelajdę na królową Polski.
• W 1400 r. Hrubieszów (woj. lubelskie) uzyskał prawa miejskie.
• W 1454 r. podczas wojny trzynastoletniej, krzyżaccy najemnicy zdobyli po dwudniowym oblężeniu Tczew (woj. pomorskie).

• W 1550 r. ur. się Joachim Fryderyk, książę brzeski.
• W 1660 r. ur. się Jerzy IV Wilhelm, książę legnicko-brzeski.
• W 1626 r. podczas V wojny polsko-szwedzkiej, rozpoczęła się druga faza bitwy pod Gniewem (woj. pomorskie).
• W 1655 r. podczas IV wojny polsko-rosyjskiej, zwycięstwo odniosły wojska rosyjsko-kozackie w bitwie pod Gródkiem Jagiellońskim (Kresy Wschodnie).
• W 1669 r. w katedrze na Wawelu w Krakowie (woj. małopolskie) odbyła się koronacja Michała Korybuta Wiśniowieckiego na króla Polski i wielkiego księcia litewskiego.
• W 1747 r. ur. się Józef Wybicki, polski pisarz, polityk, autor słów Mazurka Dąbrowskiego.
• W 1766 r. ur. się Charlotta Hanowerska, królowa wirtemberska.
• W 1794 r. podczas Insurekcji kościuszkowskiej, wojska polskie pokonały wojska pruskie w bitwie pod Łabiszynem (woj. wielkopolskie).
• W 1799 r. ur. się Joanna Grudzińska, księżna.
• W 1858 r. poświęcony został ewangelicki kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Katowicach (woj. śląskie).
• W 1882 r. w Krakowie (woj. małopolskie) ukazało się pierwsze wydanie dziennika „Nowa Reforma”.
• W 1887 r. w Kurierze Codziennym ukazał się pierwszy odcinek powieści pt. Lalka autorstwa Bolesława Prusa.
• W 1906 r. ur. się Edward Grzymała, duchowny katolicki, błogosławiony Kościoła katolickiego, męczennik, zginął w 1942 r. w niemieckim obozie KL Dachau.
• W 1906 r. ur. się Franciszek Krawczykowski ps. „Adamczyk”, harcerz, nauczyciel, żołnierz ZWZ, Armii Krajowej, szef II Oddziału II Okręgu NSZ, zabity przez komunistów 1952 r.

• W 1911 r. ur. się Stanisław Michał Jankowski ps. „Agaton”, kapitan artylerii Wojska Polskiego II RP, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, cichociemny, zicer wywiadu Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, adiutant osobisty gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego, architekt, zmarł w 2002 r.
• W 1914 r. ur. się Ludmiła Hausbrandt, sanitariuszka Powstania Warszawskiego, botanik, zmarła 1997 r.
• W 1919 r. ur. się Leszek Michał Owsiany, sierżant pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, pilot w 300 dywizjonie bombowym „Ziemi mazowieckiej” i 1586 eskadry specjalnego przeznaczenia.
• W 1919 r. ur. się Jan Waszczyński, żołnierz Armii Krajowej, partyzant oddziału AK Antoniego Hedy ps. „Szary”, prawnik specjalizujący się w prawie karnym, przesor nauk prawnych, zmarł w 1997 r.
• W 1923 r. ur. się Wanda Romana Sieradzka de Ruig, ps. „Elżbieta”, łączniczka wydziału prasowo-wydawniczego VI oddziału Sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej, dziennikarka, tłumaczka, poetka, autorka tekstów piosenek i scenariuszy telewizyjnych.
• W 1929 r. po raz pierwszy w Polsce wyświetlony został film dźwiękowy.
• W 1932 r. odbyła się premiera filmu pt. Głos pustyni w reżyserii Michała Waszyńskiego.
• W 1933 r. rozporządzeniem Rady Ministrów powołano do życia Polską Akademię Literatury.
• W 1935 r. otwarty został stadion Ruchu Chorzów (woj. śląskie).
• W 1937 r. odbyła się premiera filmu pt. Dybuk w reżyserii Michała Waszyńskiego.
• W 1939 r. sowiecka Armia Czerwona zajęła Lesko (woj. podkarpackie).
• W 1939 r. skapitulowała twierdza Modlin (woj. mazowieckie).
• W 1942 r. Niemcy zlikwidowali getto żydowskie w Zwoleniu (woj. mazowieckie).

• W 1943 r. ur. się Lech Wałęsa, elektryk, polityk, współzałożyciel i pierwszy przewodniczący NSZZ „Solidarność”, prezydent III RP, laureat pokojowej Pokojowej Nagrody Nobla, tajny współpracownik komunistycznej SB ps. „Bolek”.
• W 1944 r. w 60. dniu Powstania Warszawskiego niemiecka dywizja pancerna i dwa pułki zaatakowały Żoliborz, w bitwie pod Jaktorowem Niemcy rozbili główne siły Grupy AK „Kampinos”.
• W 1946 r. rozpoczęło działalność Polskie Radio Wrocław.
• W 1951 r. ur. się Elżbieta Dmoch, wokalistka, członkini zespołu 2 plus 1.
• W 1963 r. ur. się Jarosław Wajk, muzyk, wokalista, autor tekstów, kompozytor, członek zespołu Oddział Zamknięty.
• W 1967 r. odbyła się premiera filmu pt. Jowita w reżyserii Janusza Morgensterna.
• W 1976 r. powołane zostało Centrum Badań Kosmicznych PAN.
• W 1976 r. ukazał się pierwszy numer Komunikatu KOR.
• W 1986 r. prz. Uniwersytetu Jagiellońskiego Aleksander Krawczuk został ministrem kultury i sztuki w komunistycznym rządzie Zbigniewa Messnera.
• W 1989 r. odbyła się premiera filmu historycznego pt. Jeniec Europy w reżyserii Jerzego Kawalerowicza.
• W 1989 r. w wypadku samochodowym pod Raciborzem (woj. śląskie) zginęli autorzy programu telewizyjnego Sonda Zdzisław Kamiński i Andrzej Kurek oraz kierowca i pilot rajdowy Andrzej Gieysztor.
• W 1992 r. Polska nawiązała stosunki dyplomatyczne z Turkmenistanem.
• W 1994 r. Sejm III RP przyjął ustawę o rachunkowości.
• W 1995 r. utworzony został Euroregion Bug.

• W 2001 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) odsłonięty został pomnik Juliusza Słowackiego.
• W 2008 r. Konferencja Episkopatu Polski ustaliła procedurę wobec osób chcących dokonać apostazji.
• W 2008 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) rozpoczęła się budowa Stadionu Narodowego

29 września na świecie:

• W 106 p.n.e. ur. się Gnejusz Pompejusz, rzymski wódz, polityk.
• W 440 r. Leon I został wybrany papieżem.
• W 855 r. Benedykt III został wybrany papieżem.
• W 1011 r. wojska duńskie pod wodzą Thorkella Wysokiego zdobyły po oblężeniu Canterbury (Wielka Brytania).
• W 1041 r. obrońcy Pragi (Czechy) skapitulowali przed wojskami króla niemieckiego Henryka III Salickiego.
• W 1096 r. podczas I wyprawy ludowej, przybyłe z odsieczą wojska tureckie rozpoczęły oblężenie zamku Kserigordon (Turcja) zajmowanego przez niemieckich krzyżowców, odcinając im jednocześnie dostęp do wody.
• W 1222 r. założony został Uniwersytet w Padwie (Włochy).
• W 1227 r. papież Grzegorz IX ekskomunikował cesarza niemieckiego Fryderyka II Hohenstaufa za zwlekanie przez niego z obiecaną wyprawą na krucjatę.
• W 1240 r. ur. się Małgorzata Plantagenet, królowa Szkocji.
• W 1276 r. ur. się Krzysztz II, król Danii.

• W 1364 r. podczas wojny stuletniej, zwycięstwo odniosły wojska angielskie nad francuskimi w bitwie o Auray (Francja).
• W 1370 r. przyszły król Niemiec i Czech Wacław IV Luksemburski ożenił się w Norymberdze (Niemcy) z Joanną Bawarską.
• W 1373 r. ur. się Małgorzata Luksemburska, królewna czeska, burgrabina norymberska.
• W 1399 r. król Anglii Ryszard II został zmuszony do abdykacji.
• W 1402 r. ur. się Ferdynand z Portugalii, książę portugalski, mistrz zakonu Avis, błogosławiony.
• W 1498 r. Fryderyk Wettyn został wybrany w Królewcu (Rosja) na wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego.
• W 1548 r. ur. się Wilhelm V Pobożny, książę Bawarii.
• W 1560 r. Eryk XIV Waza został królem Szwecji.
• W 1568 r. Jan III Waza został królem Szwecji.
• W 1571 r. ur. się Michelangelo Merisi da Caravaggio, włoski malarz.
• W 1591 r. ur. się Michał de Sanctis, hiszpański zakonnik, święty.
• W 1609 r. podczas V wojny polsko-rosyjskiej, wojska polsko-litewskie rozpoczęły oblężenie Smoleńska (Kresy Wschodnie, obecnie Rosja).
• W 1620 r. założone zostało miasto Acarígua (Wenezuela).
• W 1655 r. ur. się Ferdinand Franz von Auersperg, książę ziębicki.
• W 1662 r. podczas VI wojny wenecko-tureckiej, zwycięstwo odniosła flota wenecka w bitwie morskiej pod Kos (Grecja).

• W 1702 r. podczas wojny o sukcesję hiszpańską, zakończyło się nieudane angielsko-holenderskie oblężenie Kadyksu (Hiszpania).
• W 1717 r. trzęsienie ziemi zniszczyło miasto Antigua Guatemala (Gwatemala).
• W 1739 r. w Niszu (Serbia) zawarty został traktat pokojowy kończący IV wojnę rosyjsko-turecką.
• W 1739 podczas rewolucji francuskiej, Konwent Narodowy wydał dekret o cenach maksymalnych.
• W 1812 r. podczas inwazji Napoleona na Rosję, odbyła się nierozstrzygnięta bitwa pod Czirikowem (Rosja).
• W 1815 r. w Holandii ustanowiony został Order Lwa Niderlandzkiego.
• W 1820 r. na terenie dzisiejszej Argentyny powstała niepodległa Republika Entre Ríos.
• W 1829 r. w pobliżu Tampico (Meksyk) zatonął amerykański okręt USS „Hornet” z całą załogą.
• W 1829 r. w Wielkiej Brytanii założony został Scotland Yard.
• W 1833 r. Izabela II została królową Hiszpanii.
• W 1848 r. podczas Powstania węgierskiego, zwycięstwo odnieśli powstańcy nad wojskami habsburskimi w bitwie pod Pákozd (Węgry).
• W 1850 r. papież Pius IX przywrócił zlikwidowaną w XVI wieku katolicką administrację kościelną w Wielkiej Brytanii.
• W 1858 r. w Aliwal North (Południowa Afryka) podpisany został traktat pokojowy kończący I wojnę Burów z Basuto.
• W 1859 r. Manuel Felipe de Tovar został prezydentem Wenezueli.
• W 1862 r. na Węgrzech oddana została do użytku linia kolejowa Szeged-Békéscsaba.
• W 1878 r. w Wiedniu (Austria) otwarty został tor wyścigów konnych Trabrennbahn Krieau.
• W 1881 r. w Tartu (Estonia) po raz pierwszy wywieszona została współczesna flaga Estonii.

• W 1884 r. austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (243) Ida.
• W 1887 r. założony został niemiecki klub piłkarski Hamburger SV.
• W 1896 r.  uruchomiona została komunikacja tramwajowa w Fontainebleau (Francja).
• W 1903 r. w Prusach jako pierwszym kraju na świecie wprowadzony został obowiązek posiadania prawa jazdy.
• W 1907 r. rozpoczęła się budowa Katedry Narodowej w Waszyngtonie (USA).
• W 1911 r. Włochy wypowiedziały wojnę Turcji.
• W 1911 r. odkryta została tzw. Kometa Bielawskiego.
• W 1913 r. podpisany został turecko-bułgarski traktat pokojowy po zakończeniu II wojny bałkańskiej.
• W 1918 r. podczas I w.ś. Bułgaria zawarła rozejm z państwami sprzymierzonymi.
• W 1918 r. Takashi Hara został premierem Japonii.
• W 1919 r. w Szwecji wprowadzony został 8-godzinny dzień pracy.
• W 1923 r. w Bułgarii stłumione zostało komunistyczne powstanie wrześniowe.
• W 1923 r. Wielka Brytania zicjalnie rozpoczęła wykonywanie mandatu Ligi Narodów w Palestynie.
• W 1932 r. podczas wojny o Chaco, zwycięstwo odniosły wojska paragwajskie nad boliwijskimi w bitwie pod Boquerón (Paragwaj).
• W 1938 r. podpisany został układ monachijski zezwalający III Rzeszy na aneksję części Czechosłowacji.
• W 1938 r. w ramach tzw. operacji polskiej na mocy decyzji trójki miejscowego urzędu sowieckiej NKWD rozstrzelanych zostało 129 Polaków w Żytomierzu (Kresy Wschodnie, obecnie Ukraina).
• W 1940 r. w pobliżu miejscowości Brocklesby w Nowej Południowej Walii (Australia) miał miejsce nietypowy wypadek lotniczy, po którym dwa sczepione ze sobą samoloty zdołały bezpiecznie wylądować.

• W 1941 r. podczas II w.ś. Niemcy rozpoczęli masowe mordy Żydów w Babim Jarze pod Kijowem (Ukraina).
• W 1941 r. podczas II w.ś. w niemieckim podobozie KL Mauthausen w Gusen (Niemcy) rozpoczęła się akcja masowego mordowania więźniów poprzez kąpiele w zimnej wodzie pod wysokim ciśnieniem.
• W 1942 r. podczas II w.ś. uruchomiony został most powietrzny ALSIB pomiędzy Alaską (USA) i Syberią (ZSRR), którym dostarczane były sowieckiej ZSRR samoloty do walki z niemiecką III Rzeszą.
• W 1943 r. podczas II w.ś. marszałek Pietro Badoglio podpisał u wybrzeży Malty na pokładzie brytyjskiego pancernika HMS „Nelson” akt bezwarunkowej kapitulacji wojsk włoskich.
• W 1944 r. podczas II w.ś. w czasie operacji antypartyzanckiej żołnierze niemieckiej 16. Dywizji Grenadierów Pancernych SS wymordowali od 728 do 1830 ziar, mieszkańców miejscowości Marzabotto (Włochy).
• W 1944 r. wojska sowieckie wkroczyły do Jugosławii.
• W 1945 r. proklamowana została Ludowa Federacyjna Republika Jugosławii.
• W 1950 r. podczas wojny koreańskiej, głównodowodzący wojsk ONZ gen. Douglas MacArthur przekazał zicjalnie odbity Seul (Korea Południowa) prezydentowi Korei Południowej Li Syng Manowi.
• W 1954 r. powstała Europejska Organizacja Badań Jądrowych (CERN).
• W 1955 r. w Teatro La Fenice w Wenecji (Włochy) odbyła się prapremiera opery pt. Ognisty Anioł autorstwa Siergieja Prokzjewa.
• W 1957 r. doszło do wybuchu w Kombinacie Chemicznym Majak (Rosja) przerabiającym wypalone paliwo jądrowe, co spowodowało skażenie radioaktywne na obszarze 23000 km².

• W 1959 r. przyjęta została konstytucja Brunei.
• W 1960 r. 23 osoby zginęły w katastrzie egipskiego samolotu Vickers Viscount u wybrzeży wyspy Elba (Włochy).
• W 1962 r. wystrzelona został pierwsza kanadyjska satelita Alouette 1.
• W 1963 r. rozpoczęła się druga sesja obrad II soboru watykańskiego.
• W 1966 r. w USA odbyła się prezentacja samochodu sportowego Chevrolet Camaro.
• W 1969 r. w Los Angeles (USA) zainstalowane zostały pierwsze węzły sieci Advanced Research Projects Agency Network (ARPANET), bezpośredniego przodka dzisiejszego Internetu.
• W 1971 r. Oman przystąpił do Ligi Państw Arabskich.
• W 1972 r. Japonia i Chiny wznowiły stosunki dyplomatyczne.
• W 1977 r. Sowieci wstrzelili stację orbitalną Salut 6.
• W 1979 r. Jan Paweł II jako pierwszy papież przybył z wizytą do Irlandii.
• W 1979 r. rozstrzelany został obalony wcześniej dyktator Gwinei Równikowej Francisco Macías Nguema.
• W 1983 r. w Chicago (USA) odbyła się premiera III Symfonii Witolda Lutosławskiego.
• W 1985 r. amerykańska stacja telewizyjna ABC wyemitowała premierowy odcinek serialu pt. MacGyver.
• W 1988 r. rozpoczęła się amerykańska misja STS-26 wahadłowca Discovery, pierwsza od czasu katastrzy Challengera w 1986 r.
• W 1990 r. po 83 latach zakończona została budowa Katedry Narodowej w Waszyngtonie (USA).
• W 1991 r. obalony został prezydent Haiti Jean-Bertrand Aristide.
• W 1997 r. ukazał się album pt. Bridges to Babylon brytyjskiej grupy The Rolling Stones.

• W 2000 r. podczas XXVII Letnich Igrzysk Olimpijskich w Sydney (Australia) mistrzami olimpijskimi zostali: Kamila Skolimowska w rzucie młotem i Robert Korzeniowski w chodzie na 50 km.
• W 2003 r. deszcz meteorytów spadł na prowincję Orisa (Indie) raniąc ponad 20 osób.
• W 2004 r. odbył się kolejny lot prywatnego amerykańskiego statku kosmicznego SpaceShipOne.
• W 2006 r. w dżungli amazońskiej rozbił się brazylijski samolot pasażerski Boeing 737-800, zginęły wszystkie 154 osoby na pokładzie.
• W 2007 r. 12 zagranicznych turystów zostało rannych w zamachu bombowym w stolicy Malediwów Male.
• W 2007 r. 12 żołnierzy sił pokojowych Unii Afrykańskiej zginęło w ataku grupy zbrojnej na obóz Haskanita w Darfurze (Sudan).
• W 2008 r. egipskie siły bezpieczeństwa odbiły 11 europejskich turystów i 8 towarzyszących im Egipcjan uprowadzonych 10 dni wcześniej na południowym zachodzie Egiptu.
• W 2009 r. 30 afgańskich cywilów zginęło, a 39 zostało rannych po najechaniu autobusu na przydrożną minę w prowincji Kandahar (Afganistan).
• W 2009 r. polski kandydat i były komunista Włodzimierz Cimoszewicz przegrał rywalizację o stanowisko sekretarza generalnego Rady Europy z Norwegiem Thorbjørnem Jaglandem.
• W 2009 r. tsunami powstałe po trzęsieniu ziemi na Samoa zabiło blisko 190 osób, a kilkaset zraniło.
• W 2011 r. Chińczycy wystrzelili moduł orbitalny Tiangong 1.
• W 2012 r. podczas wojny domowej w Somalii, zwycięstwo odniosły sprzymierzone siy somalijskie i kenijskie nad rebeliantami islamskimi w bitwie o Kismaju w ramach operacji pokojowej Unii Afrykańskiej.

• W 2013 r. 31 osób zginęło, a 70 zostało rannych w wyniku wybuchu samochodu-pułapki przed posterunkiem policji w Peszawarze (Pakistan).
• W 2013 r. 42 osoby zginęły, a 18 zostało rannych w ataku uzbrojonych bojowników Boko Haram na akademik w mieście Gujba (Nigeria).
• W 2013 r. w Austrii odbyły się wybory parlamentarne.
• W 2014 r. Abdullah Abdullah został premierem Afganistanu.
• 2014 r. Kenijczyk Dennis Kimetto ustanowił w Berlinie (Niemcy) rekord świata w biegu maratońskim o czasie 2:02:57.
• W 2015 r. w USA odbyła się prezentacja osobowego samochodu elektrycznego Tesla Model X.
• W 2016 r. Emmanuel Issoze-Ngondet został premierem Gabonu.