9 PAŹDZIERNIKA W HISTORII

9 października w Polsce:

• W 1292 r. podpisana została ugoda, na mocy której Władysław Łokietek wraz z bratem Kazimierzem II Łęczyckim zostali zmuszeni do zrzeczenia się pretensji o Małopolskę i złożenia hołdu lennego królowi Czech Wacławowi II, w zamian za co mogli pozostać przy swoich dzierżawach kujawskich.
• W 1454 r. podczas wojny trzynastoletniej, z powodu problemów finansowych wielki mistrz krzyżacki Ludwig von Erlichshausen zastawił zamki i miasta pruskie wojskom zaciężnym, co umożliwiło w przyszłości ich wykup przez Polskę.

• W 1479 r. na zamku w Nowym Mieście Korczynie (woj. świętokrzyskie) wielki mistrz krzyżacki Martin Truchsess von Wetzhausen złożył hołd lenny królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi.
• W 1550 r. na wieży ratusza we Wrocławieu (woj. dolnośląskie) umieszczony został zegar z pozytywką.
• W 1621 r. zawarty został polsko-turecki pokój pod Chocimiem (Kresy Wschodnie).
• W 1626 r. wojska polskie pokonały Tatarów w bitwie pod Białą Cerkwią (Kresy Wschodnie).
• W 1629 r. wojska polskie pokonały Tatarów w bitwie pod Bursztynem (Kresy Wschodnie).
• W 1633 r. uruchomiona została Fontanna Neptuna w Gdańsku (woj. pomorskie).
• W 1672 r. podczas IV wojny polsko-tureckiej, hetman Jan Sobieski pokonał Tatarów w bitwie pod Komarnem (Kresy Wschodnie).
• W 1703 r. podczas III wojny północnej, w czasie oblężenia Torunia (woj. kujawsko-pomorskie) przez wojska szwedzkie zakończyło się trwające od 24 września katastrzalne, najdotkliwsze w całej historii bombardowanie miasta przez wojska szwedzkie, dowodzone przez króla Karola XII. 
• W 1796 r. konsekrowana została bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Bielsku Podlaskim (woj. podlaskie).
• W 1831 r. podczas Powstania listopadowego, skapitulowała twierdza Modlin (woj. mazowieckie).
• W 1894 r. ur. się Bohdan Górski, żołnierz Legionów, Wojska Polskiego II RP, SZP, komendant Inspektoratu Sieradzko-Wieluńskiego Armii Krajowej, zamordowany przez Niemców w 1942 r.
• W 1898 r. ur. się Edward Jan Pisula ps. „Tama”, podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego II RP, szef Kedywu Okręgu Tarnopolskiego Armii Krajowej, zamordowany przez komunistów w 1945 r.
• W 1919 r. ur. się Krystyna Wańkowicz, żołnierz Armii Krajowej, sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim, zginęła w Powstaniu.

• W 1919 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej, rozpoczęły się rokowania pokojowe w Mikaszewiczach (Kresy Wschodnie).
• W 1920 r. gen. Lucjan Żeligowski, pozorując niesubordynację wobec Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego, zajął Wilno i okolice (Kresy Wschodnie).
• W 1923 r. ur. się Stefan de Julien ps. „Szzer”, podporucznik Armii Krajowej , Powstaniec Warszawski, żołnierz batalionu „Parasol”. Odznaczony Orderem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych. Zginął w Powstaniu.
• W 1929 r. ur. się Teresa Szmigielówna, aktorka filmowa i teatralna.
• W 1930 r. ur. się Wiesław Gołas, żołnierz Szarych Szeregów, aktor teatralny i filmowy. Zmarł w 2021 r.
• W 1936 r. ur. się Agnieszka Osiecka, poetka, autorka tekstów piosenek, pisarka, reżyserka teatralna i telewizyjna, dziennikarka.
• W 1939 r. ukazał się ostatni numer wydawanego nieprzerwanie przez 118 lat „Kuriera Warszawskiego”.
• W 1939 r. podczas II w.ś. Niemcy rozstrzelali ok. 800 osób w Dobrczu (woj. kujawsko-pomorskie).
• W 1943 r. podczas II w.ś. 163 amerykańskie bombowce zbombardowały porty w Gdańsku i Gdyni (woj. pomorskie).
• W 1944 r. podczas II w.ś. niemiecki zbrodniarz Heinrich Himmler wydał rozkaz całkowitego zburzenia Warszawy (woj. mazowieckie).
• W 1948 r. Tadeusz Bejt, kurier i organizator przerzutów z kraju na Zachód osób ściganych przez komunistyczne służby bezpieczeństwa i rodzin pozostających za granicą zicerów 2. Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodnie gen. Władysława Andersa, został porwany ze swojego mieszkania w Berlinie (Niemcy), przewieziony do Warszawy (woj. mazowieckie) i osadzony w więzieniu mokotowskim.

• W 1951 r. ur. się Maciej Radziejewski, gitarzysta bluesowy, kompozytor.
• W 1953 r. ur. się Stanisław Zybowski, gitarzysta, kompozytor, członek zespołu Budka Suflera oraz Urszula i Jumbo, prywatnie mąż Urszuli (piosenkarki), zmarł w 2001 r.
• W 1962 r. 34 osoby zginęły, a 67 zostało rannych w wyniku zderzenia dwóch pociągów pośpiesznych pod Piotrkowem Trybunalskim (woj. łódzkie).
• W 1962 r. archeologowie odkryli szachy wykonane z poroża jelenia, pochodzące z XII lub pierwszej połowy XIII wieku w Sandomierzu (woj. świętokrzyskie).
• W 1962 r. w trakcie defilady wojsk Układu Warszawskiego w Szczecinie (woj. zachodniopomorskie) czołg rozjechał 7 dzieci, a 21 osób ciężko zranił. Kolejne 22 osoby zostały poturbowane w wyniku paniki, jaka wybuchła po wypadku.
• W 1966 r. na Westerplatte (woj. pomorskie) odsłonięty został Pomnik Obrońców Wybrzeża.
• W 1966 r. na Przełęczy Snozka w Pieninach (woj. małopolskie) odsłonięty został Pomnik ziar walk wewnętrznych po II Wojnie Światowej autorstwa Władysława Hasiora.
• W 1966 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) zakończył się milenijny Kongres Kultury Polskiej.
• W 1966 r. odkryta została jaskinia Niebieska Studnia w Tatrach Zachodnich (woj. małopolskie).
• W 1975 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) podpisana została umowa zezwalająca członkom mniejszości niemieckiej na emigrację do niemieckiej RFN, w zamian za zapewnienie przez Bonn (Niemcy) świadczeń emerytalnych polskim przymusowym robotnikom w III Rzeszy.
• W 1980 r. Czesław Miłosz został ogłoszony laureatem literackiej Nagrody Nobla.
• W 1989 r. odbyła się premiera filmu pt. Kornblumenblau w reżyserii Leszka Wosiewicza.
• W 1989 r. prokurator generalny Józef Żyta wystosował do prokuratora generalnego sowieckiej ZSRR Aleksandra Suchariewa wniosek o wszczęcie śledztwa w sprawie zbrodni katyńskiej.
• W 2005 r. odbyła się I tura wyborów prezydenckich. Do II tury przeszli: Donald Tusk (36,33%) i Lech Kaczyński (33,10%).

• W 2007 r. na antenie telewizji TVP Info ukazało się premierowe wydanie programu informacyjno-publicystycznego pt. Minęła dwudziesta.
• W 2011 r. współrządząca Platforma Obywatelska wygrała wybory do Sejmu i Senatu.

9 października na świecie:

• W 43 p.n.e. wódz rzymski Lucjusz Munacjusz Plankus założył Lugdunum (obecnie Lyon, Francja).
• W 768 r. Karloman i Karol Wielki zostali koronowani na królów frankijskich.
• W 1000 r. Leif Eriksson dobił do brzegów Winlandii i jako pierwszy znany Europejczyk postawił stopę na ziemi północnoamerykańskiej.
• W 1238 r. podczas tzw. Rekonkwisty, król Aragonii Jakub I Zdobywca wyzwolił Walencję (Hiszpania) spod panowania arabskiego i założył Królestwo Walencji.
• W 1261 r. ur. się Dionizy I, król Portugalii.
• W 1264 r. król Kastylii-Leónu Alfons X Mądry wyzwolił Jerez de la Frontera (Hiszpania).
• W 1328 r. ur. się Piotr I, król Cypru.
• W 1446 r. w Korei opublikowany został alfabet hangul.
• W 1514 r. król Francji Ludwik XII poślubił Marię Tudor.
• W 1531 r. wybuchła II wojna kappelska między katolickimi i protestanckimi kantonami Szwajcarii.
• W 1556 r. ur. się Kunegunda Jakobina, elektorówna reńska, hrabina Nassau-Dillenburg.
• W 1556 r. założone zostało miasto Mérida (Wenezuela).
• W 1582 r. ze względu na wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego w dniu 4 października, dat od 5 października do 14 października nie było we Francji, Hiszpanii, Italii, Portugalii i Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

• W 1600 r. podczas irlandzkiej wojny dziewięcioletniej, odbyła się nierozstrzygnięta bitwa pod Moyry Pass (Irlandia).
• W 1604 r. zaobserwowana została supernowa SN 1604 (Gwiazda Keplera).
• W 1610 r. podczas II wojny polsko-rosyjskiej, polskie chorągwie pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewski wkroczyły na Kreml w Moskwie (Rosja).
• W 1635 r. władze Salem w kolonii Massachusetts (USA) skazały na banicję pastora Rogera Williamsa, reformatora religijnego, późniejszego założyciela Providence i obrońcę Indian.
• W 1651 r. angielski parlament uchwalił Akt Nawigacyjny.
• W 1683 r. podczas V wojny polsko-tureckiej, król Jan III Sobieski pokonał Turków w II bitwie pod Parkanami (Słowacja).
• W 1701 r. w USA założony został Uniwersytet Yale.
• W 1708 r. podczas III wojny północnej, miało miejsce pierwsze w historii zwycięstwo wojsk rosyjskich nad szwedzkimi w otwartej bitwie pod Leśną (Białoruś).
• W 1713 r. ur. się Michaił Wołkoński, rosyjski książę, wojskowy, dyplomata.
• W 1717 r. władze burbońskie zlikwidowały uniwersytet w holenderskiej Lleidzie (Hiszpania).
• W 1725 r. ur. się Maria Elżbieta Habsburżanka została namiestniczką Niderlandów Austriackich.
• W 1735 r. ur. się Karol Wilhelm, książę Brunszwiku-Lüneburga i Brunszwiku-Wolfenbüttel-Beveren, dowódca wojskowy.
• W 1757 r. ur. się Karol X Burbon, król Francji.
• W 1760 r. podczas wojny siedmioletniej, wojska rosyjsko-austriackie zdobyły i spaliły Berlin (Niemcy).
• W 1771 r. ur. się Fryderyk Wilhelm, książę Brunszwiku-Lüneburga i Oleśnicy.
• W 1771 r. holenderski żaglowiec „Vrouw Maria” zatonął u wybrzeży Finlandii.

• W 1776 r. franciszkanin Francisco Palóu założył klasztor Mission San Francisco de Asís, który stał się podwaliną dzisiejszego San Francisco w Kalifornii (USA).
• W 1777 r. ur. się Kasper Bertoni, włoski duchowny katolicki, święty.
• W 1779 r. podczas wojny o niepodległość USA, w trakcie bitwy pod Savannah (USA) zraniony został pociskiem z kartacza gen. Kazimierz Pułaski, zmarł dwa dni później.
• W 1780 r. na Atlantyku uformował się potężny cyklon tropikalny, który w ciągu następnych dni zabił kilkadziesiąt tysięcy osób w rejonie Karaibów.
• W 1790 r. Leopold II Habsburg został koronowany we Frankfurcie nad Menem (Niemcy) na Świętego Cesarza Rzymskiego.
• W 1799 r. zatonął brytyjski żaglowiec HMS „Lutine” z 240 osobami na pokładzie i ładunkiem złota wartości 1.200.000 funtów.
• W 1800 r. ur. się Justyn de Jacobis, włoski duchowny katolicki, misjonarz, dyplomata, święty.
• W 1803 r. ok. 600-1000 osób zginęło w powodzi wywołanej sztormem na Maderze (Portugalia).
• W 1804 r. założony został Hobart w Tasmanii (Australia).
• W 1806 r. podczas wojny Francji z IV koalicją, zwycięstwo odniosły wojska francuskie nad pruskimi w pierwszej podczas konfliktu potyczce pod Schleiz (Niemcy).
• W 1817 r. król Niderlandów Wilhelm I założył Uniwersytet w Gandawie (Belgia).
• W 1804 r. w Dolinie Królów (Egipt) odkryty został grobowiec KV21.
• W 1824 r. w Kostaryce zniesione zostało niewolnictwo.
• W 1828 r. podczas VIII wojny rosyjsko-tureckiej, zwycięstwo odniosły wojska rosyjskie w bitwie pod Băilești (Rumunia).
• W 1829 r. Niemiec Friedrich Parrot i Ormianin Chaczatur Abowian dokonali pierwszego wejścia na Ararat (Turcja).

• W 1831 r. pierwszy prezydent niepodległej Grecji Joanis Kapodistrias, zginął w zamachu w Nauplionie (Grecja).
• W 1861 r. podczas wojny secesyjnej w USA, zwycięstwo odniosły wojska Unii w bitwie o wyspę Santa Rosa.
• W 1864 r. podczas wojny secesyjnej w USA, zwycięstwo odniosły wojska Unii w bitwie pod Tom’s Brook.
• W 1864 r. ur. się Maud Watson, brytyjska tenisistka, pierwsza zwyciężczyni turnieju Wimbledon.
• W 1869 r. amerykański astronom Christian Peters odkrył planetoidę (109) Felicitas.
• W 1874 r. w Bernie (Szwajcaria) założony został Powszechny Związek Pocztowy.
• W 1888 r. w Waszyngtonie (USA) odsłonięty został Pomnik Waszyngtona.
• W 1890 r. francuski inżynier i wynalazca Clément Ader odbył 50-metrowy, niekierowany lot samolotem o napędzie parowym.
• W 1906 r. odbył się pierwszy lot eksperymentalnego niemieckiego sterowca LZ 3.
• W 1907 r. Carlos Washburn został premierem Peru.
• W 1912 r. uruchomiona została komunikacja tramwajowa we Władywostoku (Rosja).
• W 1913 r. na Atlantyku zatonął w wyniku pożaru płynący do Nowego Jorku (USA) brytyjski statek pasażerski „Volturno”, zginęło 136 osób, uratowano 521.
• W 1915 r. podczas I w.ś. wojska niemieckie i austro-węgierskie zajęły Belgrad (Serbia).
• W 1917 r. Fu’ad I został królem Egiptu i Sudanu.
• W 1918 r. fiński parlament wybrał księcia Fryderyka Karola Heskiego na dziedzicznego króla Finlandii. Do koronacji nie doszło, a król abdykował 14 grudnia.

• W 1919 r. amerykańska drużyna baseballowa Cincinnati Reds odniosła decydujące piąte zwycięstwo nad Chicago White Sox w finałowej World Series, zostając tym samym po raz pierwszy w swej historii zwycięzcą Major League Baseball. W toku prowadzonego później śledztwa ustalono, że ośmiu zawodników White Sox zostało przekupionych przez hazardzistów (tzw. Black Sox Scandal).
• W 1924 r. w Chicago (USA) otwarty został stadion Soldier Field.
• W 1934 r. bułgarski nacjonalista Włado Czernozemski zastrzelił króla Jugosławii Aleksandra I Karadziordziewicia i francuskiego ministra spraw zagranicznych Louisa Barthou, po czym został zlinczowany w Marsylii (Francja).
• W 1935 r. ur. się Edward Windsor, książę Kentu.
• W 1936 r. odbyła się premiera amerykańskiego filmu pt. Romantyczna pułapka w reżyserii Jacka Cinwaya.
• W 1940 r. ur. się John Lennon, brytyjski muzyk, kompozytor, autor tekstów, wokalista, aktywista społeczny, pisarz, aktor, członek zespołów: The Beatles, The Plastic Ono Band, The Dirty Mac i The Quarrymen. Zastrzelony został przed swoim domem w Nowym Jorku (USA) w 1980 r.
• W 1941 r. Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski przemianował 4. Kadrową Brygadę Strzelców na 1. Samodzielną Brygadę Spadochronową Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
• W 1941 r. w wojskowym zamachu stanu obalony został prezydent Panamy Arnulfo Arias Madrid. Nowym prezydentem został Ricardo Adolfo de la Guardia Arango.
• W 1942 r. podczas II w.ś. Wiedeń (Austria) został sklasyfikowany jako wolny od Żydów (niem. „Judenfrei”) przez Niemców.
• W 1943 r. w Jesselton na Borneo (obecnie Kota Kinabalu, Malezja) wybuchło antyjapońskie powstanie.

• W 1943 r. podczas II w.ś. zwycięstwo odniosły wojska amerykańsko-nowozelandzkie w bitwie o wyspę Vella Lavella (Wyspy Salomona).
• W 1945 r. Kijūrō Shidehara został premierem Japonii.
• W 1945 r. w Wenezueli zniesiony został zakaz działalności Komunistycznej Partii Wenezueli.
• W 1949 r. otwarty został Stadion Partizana w Belgradzie (Serbia).
• W 1952 r. odbyła się premiera japońskiego filmu pt. Piętno śmierci w reżyserii Akiry Kurosawy.
• W 1960 r. Abd Allah ibn Chalifa został sułtanem Zanzibaru.
• W 1962 r. Uganda uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii.
• W 1963 r. ok. 2 tys. osób zginęło w wyniku przerwania zapory Vajont w Alpach (Włochy).
• W 1966 r. indyjska ekspedycja weszła po raz pierwszy na szczyt Tirsuli w Himalajach (7074 m n.p.m.).
• W 1967 r. odbyła się premiera filmu pt. Mrożony peppermint w reżyserii Carlosa Saury.
• W 1967 r. w La Higuera (Boliwia) zastrzelony został argentyński rewolucjonista Ernesto „Che” Guevara.
• W 1970 r. Kambodża została proklamowana Republiką Khmerską.
• W 1973 r. tzw. król rock-n-rolla Elvis Presley po 6,5 roku małżeństwa rozwiódł się z żoną Priscillą.
• W 1975 r. sowiecki naukowiec i dysydent Andriej Sacharow został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla.
• W 1977 r. papież Paweł VI kanonizował maronickiego zakonnika o. Szarbela Makhloufa.
• W 1977 r. rozpoczęła się sowiecka załogowa misja kosmiczna Sojuz 25.
• W 1981 r. we Francji zniesiona została kara śmierci.
• W 1982 r. palestyńscy terroryści otworzyli ogień do Żydów modlących się w Wielkiej Synagodze w Rzymie (Włochy), zginęła 1 osoba, 34 zostały ranne.

• W 1983 r. wybuch bomby podłożonej przez północnokoreańskich agentów zniszczył Muzeum Męczenników w stolicy Birmy Rangunie kilka minut przed przyjazdem prezydenta Korei Południowej Chun Doo-hwana. Zginęło 4 Birmańczyków i 17 członków delegacji koreańskiej (w tym 4 ministrów), a 46 osób zostało rannych.
• W 1985 r. palestyńscy porywacze włoskiego liniowca „Achille Lauro” poddali się władzom egipskim w Port Said (Egipt), w zamian za gwarancję swobodnego opuszczenia kraju.
• W 1986 r. w Londynie (Wielka Brytania) odbyła się premiera musicalu pt. Upiór w operze z muzyką Andrew Lloyd Webbera i librettem Charlesa Harta i Richarda Stilgoe.
• W 1986 r. w USA wystartowała sieć telewizyjna Fox.
• W 1992 r. Cheddi Jagan został prezydentem a Sam Hinds premierem Gujany.
• W 1992 r. odbyła się premiera filmu amerykańsko-brytyjsko-francusko-hiszpańskiego filmu pt. 1492. Wyprawa do raju w reżyserii Ridleya Scotta.
• W 1992 r. w stanie Nowy Jork (USA) spadł meteoryt Peekskill.
• W 1996 r. Shahabuddin Ahmed został po raz drugi prezydentem Bangladeszu.
• W 1999 r. odbył się ostatni lot amerykańskiego samolotu rozpoznawczo-patrolowego Lockheed SR-71 Blackbird.
• W 2001 r. otwarty został Most nad Kanałem Sueskim (Egipt).
• W 2004 r. Hamid Karzaj wygrał pierwsze demokratyczne wybory prezydenckie w Afganistanie.
• W 2004 r. królowa Elżbieta II dokonała otwarcia nowej siedziby szkockiego parlamentu w Edynburgu (Szkocja).
• W 2006 r. Korea Północna przeprowadziła pierwszą próbną eksplozję nuklearną.
• W 2006 r. Toomas Hendrik Ilves został prezydentem Estonii.
• W 2008 r. Czarnogóra i Macedonia uznały niepodległość Kosowa.

• W 2008 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu (Francja) oddalił w całości roszczenia majątkowe Powiernictwa Pruskiego wobec Polski.
• W 2009 r. 11 jordańskich i urugwajskich żołnierzy sił pokojowych MINUSTAH zginęło w katastrzie lotniczej na Haiti.
• W 2009 r. 2 polskich żołnierzy zginęło, a 4 zostało rannych, gdy ich pojazd wjechał na przydrożną minę w prowincji Wardak (Afganistan).
• W 2009 r. co najmniej 52 osoby zginęły, a ponad 100 zostało rannych w wyniku wybuchu samochodu-pułapki w  Peszawarze (Pakistan).
• W 2009 r. Prezydent USA Barack Obama został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla.
• W 2009 r. na Księżycu odkryta została woda w chmurze pyłu powstałej po celowym rozbiciu fragmentu amerykańskiej sondy LCROSS.
• W 2011 r. niemiecki kolarz Tony Martin wygrał 1. edycję wieloetapowego wyścigu Dookoła Pekinu (Chiny).
• W 2011 r. w mieście Kluż-Napoka (Rumunia) otwarty został stadion Cluj Arena.
• W 2012 r. 15-letnia pakistańska działaczka na rzecz dostępu do edukacji i praw kobiet Malala Yousafzai została postrzelona w głowę i szyję w zamachu przeprowadzonym przez talibów.
• W 2012 r. podczas wojny domowa w Syrii, po dwudniowych walkach rebelianci zajęli strategiczne miasto Ma’arrat an-Numan.
• W 2013 r. İlham Əliyev został wybrany po raz trzeci na urząd prezydenta Azerbejdżanu.
• W 2014 r. 47 osób zginęło, a 88 zostało rannych w dwóch zamachach terrorystycznych w stolicy Jemenu, Sanie.
• W 2019 r. rozpoczęła się turecka inwazja na północną Syrię.