20 PAŹDZIERNIKA W HISTORII

20 października w Polsce:

• W 1506 r. przyszły król Polski Zygmunt I Stary został wybrany wielkim księciem litewskim.
• W 1552 r. ur. się Szymon Rudnicki, biskup warmiński i sekretarz wielki koronny.
• W 1655 r. hetman wielki litewski Janusz Radziwiłł zerwał unię Litwy z Koroną i podpisał pakt wiążący ją ze Szwecją w Kiejdanach (Kresy Wschodnie).
• W 1677 r. ur. się Stanisław Leszczyński, król Polski, książę Lotaryngii.

• W 1706 r. ur. się Samuel Wysocki, pijar, kaznodzieja.
• W 1709 r. król August II Mocny i car Piotr I Wielki podpisali tzw. I traktat toruński.
• W 1733 r. ur. się Adam Naruszewicz, duchowny katolicki, jezuita, biskup smoleński i łucki, historyk, poeta.
• W 1768 r. ur. się Tezil Wolicki, duchowny katolicki, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski.
• W 1791 r. Sejm Czteroletni uchwalił akt pt. Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów, zawierający szczegółowe przepisy wykonawcze do Konstytucji 3 maja.
• W 1820 r. założona została Warszawska Resursa Kupiecka.
• W 1822 r. zainaugurował działalność Teatr Stary w Lublinie (woj. lubelskie).
• W 1832 r. ur się Władysław Skłodowski, nauczyciel, biolog, publicysta, tłumacz, ojciec Marii Skłodowskiej-Curie.
• W 1860 r. Towarzystwo Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie (woj. małopolskie) otrzymało koncesję na działalność.
• W 1863 r. podczas Powstania styczniowego, zwycięstwo odnieśli powstańcy w bitwie pod Rybnicą (woj. świętokrzyskie).
• W 1870 r. ur. się Ludwik Tołłoczko, inżynier elektryk, minister, założyciel Unii Narodowo-Państwowej. Więzień niemieckiego obozu KL Auschwitz.
• W 1881 r. ur. się Stanisław Łucjan Thiel ps. „Przemysław”, „Stanisław Dąbrowski”, pułkownik piechoty Wojska Polskiego II RP, żołnierz NOW i NSZ, kawaler Orderu Virtuti Militari.
• W 1893 r. ur. się Janina Janecka, właśc. Janina Dobrzyńska, aktorka teatralna i filmowa.
• W 1894 r. rozpoczął działalność Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Dziekanka w Gnieźnie (woj. wielkopolskie).

• W 1898 r. ur. się Tadeusz Faliszewski, żołnierz Legionów i Wojska Polskiego II RP, piosenkarz, aktor kabaretowy, rewiowy i operetkowy i reżyser.
• W 1907 r. ur. się Augustyn Józef Czartoryski, książę.
• W 1907 r. ur. się Jan Kazimierz Lech vel Jan Dziedziejko, ps. „Bez”, magister, major dyplomowany piechoty Wojska Polskiego II RP, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, cichociemny. Zamordowany przez Niemców w 1944 r.
• W 1911 r. odbyła się premiera filmu niemego pt. Skandal na ulicy Szopena reżyserii Juliana Krzewińskiego.
• W 1916 r. ur. się Henryk Poznański ps. „Bystry”, żydowsko-polski żołnierz ZOB i Armii Krajowej, uczestnik Powstania w getcie, Powstaniec Warszawski, zginął w 1944 r. w Powstaniu.
• W 1918 r. Rada Miejska Lwowa (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) przyjęła rezolucję o ponownym przyłączeniu miasta do Polski.
• W 1919 r. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski dokonał uroczystego otwarcia Akademii Górniczej (obecnej Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica) w Krakowie (woj. małopolskie).
• W 1920 r. ur. się Irena Kempówna, po mężu Zabiełło, Powstaniec Warszawski, szybowniczka, rekordzistka świata w lataniu szybowcem.
• W 1921 r. Rada Ambasadorów Ligi Narodów zatwierdziła decyzję o podziale Górnego Śląska.
• W 1923 r. Senat Wolnego Miasta Gdańska (woj. pomorskie) uchwalił wprowadzenie guldena gdańskiego w miejsce marki niemieckiej.
• W 1929 r. ur. się Alfons Stanisław Niklas, lekkoatleta młociarz, mistrz Polski, olimpijczyk.
• W 1929 r. w Grodnie (Kresy Wschodnie) odsłonięty został pomnik Elizy Orzeszkowej.
• W 1933 r. Nisko (woj. podkarpackie) uzyskało prawa miejskie.

• W 1934 r. nad Wisłą w Puławach (woj. lubelskie) otwarty został Most im. Ignacego Mościckiego.
• W 1939 r. w ramach niemieckiej operacji „Tannenberg” w Wielkopolsce rozpoczęły się masowe niemieckie egzekucje członków polskiej „warstwy przywódczej”.
• W 1943 r. Niemcy dokonali pierwszej w Krakowie (woj. małopolskie) publicznej egzekucji 20 więźniów z więzienia Montelupich przy ul. mazowieckiej 32.
• W 1943 r. Niemcy rozstrzelali 25 Polaków w odwetowej egzekucji w Charzewicach (obecnie dzielnica Stalowej Woli, woj. podkarpackie).
• W 1947 r. przywódca PSL Stanisław Mikołajczyk potajemnie opuścił PRL.
• W 1952 r. Sąd Najwyższy komunistycznej PRL na posiedzeniu odbywającym się w trybie tajnym, pod nieobecność oskarżonego i jedynie na podstawie nadesłanych dokumentów, zatwierdził wyrok śmierci wydany 16 kwietnia przez Sąd wojewódzki w Warszawie (woj. mazowieckie) byłego komendanta Kedywu Armii Krajowej gen. Augusta Emila Fieldorfa.
• W 1957 r. Polska pokonała sowiecką ZSRR 2:1 w meczu eliminacyjnym do Mistrzostw Świata na Stadionie Śląskim w Chorzowie (woj. śląskie).
• W 1958 r. dokonany został oblot szybowca SZD-16 Gil.
• W 1959 r. odsłonięty został odbudowany po zniszczeniu w czasie II wojny światowej pomnik Stanisława Moniuszki w Katowicach (woj. śląskie).
• W 1975 r. odbyła się premiera filmu pt. Doktor Judym w reżyserii Włodzimierza Haupego.
• W 1985 r. Stanisław Bunin z sowieckiej ZSRR został zwycięzcą XI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina.
• W 1998 r. były kanclerz Niemiec Helmut Kohl został odznaczony Orderem Orła Białego.

• W 2000 r. Bogusław Bagsik, współwłaściciel spółki Art-B zamieszanej w aferę finansową związaną z tzw. oscylatorem bankowym skazany został na karę 9 lat pozbawienia wolności.
• W 2010 r. Rosjanka Julianna Awdiejewa została zwyciężczynią XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina.
• W 2012 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) oddany został do użytku Dom Kereta, jeden z najwęższych budynków mieszkalnych na świecie.

20 października na świecie:

• W 1097 r. podczas I wyprawy krzyżowej, krzyżowcy rozpoczęli oblężenie Antiochii (Turcja).
• W 1314 r. Ludwik IV Bawarski i Fryderyk III Piękny zostali wybrani w podwójnej elekcji na królów Niemiec, co doprowadziło do wybuchu 8-letniej wojny domowej.
• W 1349 r. papież Klemens VI, pod groźbą klątwy, zakazał procesji biczowników.
• W 1370 r. tytularny władca Cesarstwa Łacińskiego książę Filip II z Tarentu poślubił swą drugą żonę Elżbietę Slawońską.
• W 1401 r. na wyspie Grasbrook leżącej na Łabie pod Hamburgiem (Niemcy), ściętych zostało 70 piratów, tzw. Braci Witalijskich, z Klausem Störtebekerem na czele.
• W 1448 r. zakończyła się II bitwa na Kosowym Polu (Kosowo), w której wojska węgierskie Jánosa Hunyadaja zostały rozbite przez oddziały sułtana Murada II.
• W 1496 r. ur. się Klaudiusz de Guise, francuski dowódca wojskowy, książę de Guise.
• W 1548 r. Alonso de Mendoza założył La Paz, dzisiejszą stolicę Boliwii.
• W 1565 r. podczas I wojny północnej, zwycięstwo odniosły wojska duńskie nad szwedzkimi w bitwie pod Axtorna (Szwecja).

• W 1568 r. hiszpański żeglarz Álvaro de Mendaña de Neyra odkrył atol Wake (USA) na Pacyfiku.
• W 1572 r. podczas wojny osiemdziesięcioletniej, wojska hiszpańskie pod wodzą Cristóbala de Mondragóna przybyły z udaną odsieczą dla oblężonej przez niderlandzkich powstańców twierdzy Goes (Holandia).
• W 1587 r. wojska króla Nawary i przyszłego króla Francji Henryka IV Burbona pokonały armię katolicką w bitwie pod Coutras (Francja).
• W 1595 r. podczas wyprawy Jana Zamoyskiego do Mołdawii, zwycięstwem wojsk polskich nad tureckimi i tatarskimi zakończyła się bitwa pod Cecorą (Mołdawia).
• W W 1600 r. w bitwie pod Bukowem na Wołoszczyźnie (Rumunia), hetman Jan Zamoyski pokonał hospodara Michała Walecznego.
• W 1650 r. Krystyna Waza została koronowana na królową Szwecji.
• W 1682 r. ur. się Maria Krescencja Höss, niemiecka zakonnica, święta.
• W 1696 r. rosyjska Duma bojarska podjęła decyzję o rozpoczęciu budowy okrętów morskich, co uznaje się za dzień powstania Rosyjskiej Marynarki Wojennej.
• W 1707 r. Nezit V został wybrany na ekumenicznego patriarchę Konstantynopola (obecnie Stambuł, Turcja).
• W 1714 r. Jerzy I Hanowerski został koronowany w opactwie westminsterskim na króla Wielkiej Brytanii i Irlandii.
• W 1720 r. działający na Karaibach angielski pirat Calico Jack został schwytany przez brytyjską Royal Navy.
• W 1728 r. wybuchł pożar Kopenhagi (Dania).

• W 1735 r. podczas wojny o sukcesję polską, zwycięstwo odniosły wojska habsburskie nad francuskimi w bitwie pod Clausen (Niemcy).
• W 1740 r. Maria Teresa Habsburg, zgodnie z sankcją pragmatyczną, przejęła dziedzictwo habsburskie, co stanowiło casus belli wojny o sukcesję austriacką.
• W 1762 r. ur. się Anna Maria Erraux, francuska zakonnica, męczennica, święta.
• W 1774 r. pierwszy amerykański Kongres Kontynentalny uchwalił zakaz sprowadzania towarów z Wielkiej Brytanii.
• W 1782 r. podczas wojny o niepodległość USA, odbyła się nierozstrzygnięta bitwa morska koło Przylądka Spartel (Maroko) między flotą brytyjską a sprzymierzoną z Amerykanami flotą francusko-hiszpańską.
• W 1803 r. Senat USA ratyfikował zakup Luizjany.
• W 1805 r. podczas III koalicji antyfrancuskiej, austriaccy obrońcy twierdzy Ulm skapitulowali przed armią francuską.
• W 1808 r. król Józef Bonaparte ustanowił Order Królewski Hiszpanii.
• W 1818 r. USA i Wielka Brytania zawarły konwencję o granicach i handlu.
• W 1819 r. król Hiszpanii Ferdynand VII poślubił Marię Józefę Wettyn jako swą trzecią żonę.
• W 1820 r. rozpoczął się tzw. kongres opawski, na którym spotkali się władcy Świętego Przymierza.
• W 1827 r. podczas wojny o niepodległość Grecji, zwycięstwo odniosła flota brytyjsko-francusko-rosyjska nad turecko-egipską w bitwie pod Navarino.
• W 1829 r. ur. się Surendra Bikram Shah Dev, król Nepalu.
• W 1831 r. proklamowana została Republika Nowej Granady, która obejmowała tereny dzisiejszych Kolumbii i Panamy.

• W 1831 r. w Paryżu (Francja) odbyła się premiera dramatu pt. Karol VII u swych wielkich wasali autorstwa Alexandre’a Dumasa (seniora).
• W 1832 r. Albert Joseph Goblet d’Alviella został wybrany premierem Belgii.
• W 1836 r. ur. się Marcin Huin, francuski misjonarz, męczennik, święty.
• W 1836 r. podczas tzw. WIelkiego Treku, w bitwie pod Vegkop (Afryka Południowa) Burowie odparli atak ok. 5000 wojowników Ndebele zabijając 430 z nich (według innych danych 184) przy minimalnych stratach własnych w ludziach (2 zabitych), jednak stracili 100 koni, 5000 sztuk bydła i 40 000 owiec i kóz.
• W 1849 r. Ramón María Narváez został po raz czwarty premierem Hiszpanii.
• W 1853 r. przyszły prezydent USA Benjamin Harrison ożenił się z Caroline Scott.
• W 1860 r. cesarz Franciszek Józef I wydał tzw. Dyplom październikowy reformujący ustrój Cesarstwa Austriackiego.
• W 1866 r. w Wiedniu (Austria) ur. się Kazimierz Twardowski ps. „Jerzy Adolf ze Skrzypny Ogończyk”, polski filozz, psycholog i logik, twórca lwowsko-warszawskiej szkoły filozzii, encyklopedysta. Laureat Nagród Naukowych m. Łodzi, Towarzystwa Naukowego we Lwowie (Kresy Wschodnie).
• W 1870 r. Covilhã (Portugalia) uzyskała prawa miejskie.
• W 1880 r. założony został Wolny Uniwersytet w Amsterdamie (Holandia).
• W 1883 r. Peru i Chile zawarły traktat z Ancón kończący wojnę o Pacyfik.
• W 1888 r. ur. się Inajatullah Chan, król Afganistanu.
• W 1895 r. zwodowany został francuski okręt wojenny „Foudre”.

• W 1901 r. uruchomiona została komunikacja tramwajowa w Smoleńsku (Rosja).
• W 1904 r. Chile i Boliwia zawarły traktat o pokoju i przyjaźni, który potwierdzał m.in. utratę przez Boliwię dostępu do morza w czasie wojny o Pacyfik.
• W 1905 r. w Stambule (Turcja) założony został klub sportowy Galatasaray SK.
• W 1910 r. Brytyjczycy zwodowali transatlantyk „Olympic”, bliźniaczy okręt dla „Titanica”.
• W 1913 r. ur. się Grandpa Jones, amerykański piosenkarz country.
• W 1917 r. koło Aberdeen w stanie Maryland (USA) założony został najstarszy amerykański poligon wojskowy Aberdeen Proving Ground.
• W 1929 r. założony został islandzki klub piłkarski Hafnarfjarðar.
• W 1930 r. brytyjski minister ds. Kolonii Sidney Webb opublikował w imieniu rządu tzw. drugą Białą Księgę, która ograniczała napływ żydowskich imigrantów do Palestyny.
• W 1931 r. ur. się Mickey Mantle, sportowiec, jeden z najsłynniejszych amerykańskich baseballistów.
• W 1932 r. na Dalekim Wschodzie sowieckiej ZSRR utworzone zostały obwody kamczacki i amurski.
• W 1935 r. utworzona została Kałmucka ASRR.
• W 1939 r. papież Pius XII ogłosił encyklikę pt. Summi Pontificatus.
• W 1939 r. odbyła się premiera amerykańskiej komedii filmowej pt. Flip i Flap w Legii Cudzoziemskiej w reżyserii A. Edwarda Sutherlanda.
• W 1941 r. podczas II w.ś. w dniach 20 i 21 października, w akcji odwetowej Niemcy rozstrzelali od 2,8 tys. do 5 tys. mieszkańców o miasta Kragujevac (Serbia).
• W 1942 r. podczas II w.ś. brytyjski samolot zatopił bombami głębinowymi niemiecki okręt podwodny U-216 wraz z całą, 45-osobową załogą na południowy zachód od Irlandii.

• W 1944 r. podczas II w.ś. sowiecka Armia Czerwona i jugosłowiańscy partyzanci wkroczyli do Belgradu (Serbia).
• W 1944 r. podczas II w.ś. wojska amerykańskie pod dowództwem gen. Douglasa MacArthura wylądowały na wyspie Leyte (Filipiny).
• W 1944 r. w wojskowym zamachu stanu obalony został prezydent Gwatemali Juan Ponce.
• W 1946 r. powstała Portorykańska Partia Niepodległości.
• W 1947 r. ustanowiona została flaga ONZ.
• W 1948 r. podczas I wojny izraelsko-arabskiej, rozpoczęła się bitwa o Beer Szewę (Izrael).
• W 1950 r. ur. się Tom Petty, amerykański gitarzysta, wokalista, kompozytor, autor tekstów, członek zespołów Tom Petty and the Heartbreakers i Traveling Wilburys. Zmarł w 2017 r.
• W 1955 r. Carmen Dujim z Wenezueli zdobyła tytuł Miss World 1955 w Londynie (Wielka Brytania).
• W 1955 r. w Wielkiej Brytanii ukazała się powieść pt. Powrót króla autortwa Johna Ronalda Reuela Tolkiena.
• W 1961 r. w sowieckiej ZSRR przeprowadzona została pierwsza w historii udana próba wystrzelenia pocisku balistycznego klasy głębina wodna-ziemia, uzbrojonego w głowicę termojądrową.
• W 1962 r. wybuchła chińsko-indyjska wojna graniczna.
• W 1967 r. w Kalifornii (USA) po raz pierwszy sfilmowano mityczne zwierzę zwane Wielką Stopą.
• W 1968 r. Amerykanin Dick Fosbury zwyciężył wynikiem 2,24 m w finale konkursu skoku wzwyż, po raz pierwszy stosując rewolucyjną wówczas technikę skoku zwaną flopem podczas XIX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Meksyku.
• W 1970 r. we Włoszech utworzone zostało ugrupowanie terrorystyczne Czerwone Brygady.
• W 1970 r. Sowieci wystrzelili sondę księżycową Zond 8.

• W 1971 r. ur. się Snoop Dogg, amerykański raper.
• W 1971 r. kanclerz RFN Willy Brandt został ogłoszony laureatem Pokojowej Nagrody Nobla.
• W 1973 r. otwarta została Opera w Sydney (Australia).
• W 1976 r. 16-letni Diego Maradona zadebiutował w pierwszej lidze argentyńskiej w barwach Argentinos Juniors Buenos Aires.
• W 1977 r. 6 osób, w tym troje członków zespołu Lynyrd Skynyrd zginęło, a 20 zostało rannych w katastrzie samolotu Convair CV-240 w stanie Missisipi (USA).
• W 1977 r. 5 osób zginęło w katastrzie śmigłowca Mi-8, w tym Viera Husáková, druga żona sekretarza generalnego KPCz i prezydenta Czechosłowacji Gustáva Husáka podczas próby lądowania w Bratysławie (Słowacja).
• W 1978 r. Paul Vanden Boeynants został po raz drugi premierem Belgii.
• W 1980 r. Grecja powróciła do zintegrowanej struktury wojskowej NATO.
• W 1980 r. ukazał się debiutancki album irlandzkiej grupy U2 pt. Boy.
• W 1981 r. palestyńscy terroryści z organizacji Czarny Wrzesień zdetonowali bombę ukrytą w ciężarówce zaparkowanej w pobliżu Synagogi Holenderskiej w Antwerpii (Belgia), zginęły 4 osoby, a 95 zostało rannych.
• W 1982 r. po meczu Pucharu UEFA Spartak Moskwa-HFC Haarlem na zatłoczonych i oblodzonych schodach stadionu Łużniki w Moskwie (ZSRR) doszło do wybuchu paniki, zginęło 66 osób.
• W 1984 r. w Monterey w Kalifornii (USA) otwarte zostały akwaria Monterey Bay Aquarium.
• W 1986 r. 70 osób zginęło w katastrzie samolotu Tu-134 pod Kujbyszewem (obecnie Samara, Rosja).

• W 1986 r. Icchak Szamir, obywatel Polski żydowskiego pochodzenia został po raz drugi premierem Izraela.
• W 1991 r. 25 osób zginęło w burzy ogniowej na wzgórzach Oakland w Kalifornii (USA). Straty wyniosły 1,5 mld dolarów.
• W 1995 r. rozpoczęła się amerykańska misja STS-73 wahadłowca Columbia.
• W 1995 r. Belg Willy Claes został zmuszony do ustąpienia ze stanowiska sekretarza generalnego NATO w wyniku skandalu korupcyjnego.
• W 1996 r. w Japonii odbyły się przedterminowe wybory parlamentarne.
• W 1999 r. Abdurrahman Wahid został prezydentem Indonezji.
• W 2000 r. Andrzej Gołota odmówił kontynuowania walki i zszedł z ringu w drugiej rundzie toczonego w Detroit (USA) pojedynku bokserskiej wagi ciężkiej z Amerykaninem Mikiem Tysonem.
• W 2004 r. premier Libanu Rafik al-Hariri podał się do dymisji na skutek syryjskich nacisków.
• W 2004 r. Susilo Bambang Yudhoyono został prezydentem Indonezji.
• W 2009 r. w Nigrze odbyły się zbojkotowane przez opozycję wybory parlamentarne.
• W 2011 r. baskijska separatystyczna organizacja ETA ogłosiła definitywnie zakończenie podejmowania działań zbrojnych.
• W 2011 r. podczas wojny domowej w Libii, krótko po schwytaniu przez rebeliantów, w rodzinnej Syrcie zamordowany został dyktator Mu’ammar al-Kaddafi.
• W 2013 r. rządząca Chrześcijańsko-Społeczna Partia Ludowa premiera Jeana-Claude’a Junckera wygrała przedterminowe wybory parlamentarne w Luksemburgu.
• W 2013 r. w San Marino odbyło się niewiążące z powodu zbyt niskiej frekwencji referendum dotyczące złożenia wniosku o przystąpienie kraju do Unii Europejskiej i kwestii płac proporcjonalnych do wskaźnika inflacji.

• W 2014 r. Joko Widodo został prezydentem Indonezji.
• W 2014 r. w Niemczech rozpoczęła działalność antyislamska organizacja PEGIDA.
• W 2018 r. z Gujańskiego Centrum Kosmicznego (Francja) wystrzelona została rakieta z europejsko-japońską sondą BepiColombo, przeznaczoną do badań Merkurego.
• W 2019 r. zakończył się najdłuższy lot pasażerski w historii trwający 19 godzin i 16 minut, w trakcie którego Dreamliner australijskich linii lotniczych Qantas pokonał trasę z Nowego Jorku (USA) do Sydney (Australia).