21 LISTOPADA W HISTORII

21 listopada w Polsce:

• W 1708 r. Konfederaci sandomierscy pokonali wojska króla Stanisława Leszczyńskiego w bitwie pod Koniecpolem (woj. śląskie).
• W 1787 r. spłonął doszczętnie pałac w Brunowie koło Lwówka śląskiego (woj. dolnośląskie).
• W 1839 r. wmurowany został kamień węgielny pod budowę hotelu „Bazar” w Poznaniu (woj. wielkopolskie).
• W 1855 r. Maria Angela Truszkowska założyła zgromadzenie zakonne felicjanek w Warszawie (woj. mazowieckie).

• W 1863 r. podczas Powstania styczniowego, w Siedlcach (woj. mazowieckie) publicznie został stracony przez powieszenie powstaniec i cywilny naczelnik województwa podlaskiego Władysław Rawicz.
• W 1864 r. artysta malarz Jan Matejko ożenił się z Teodorą Giebułtowską.
• W 1866 r. cesarz Rosji Aleksander II Romanow wydał rozkaz o likwidacji Twierdzy Zamość (woj. lubelskie).
• W 1869 r. ur. się Stanisław Silberstein, łódzki przemysłowiec pochodzenia żydowskiego, kupiec, działacz gospodarczy, społeczny, oświatowy, działacz polityczny, filantrop, zginął w niemieckim obozie KL Auschwitz w 1944 r.
• W 1880 r. ur. się Mikołaj Teodor Majewski, generał brygady Wojska Polskiego II RP, zginął w 1944 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) podczas Powstania Warszawskiego.
• W 1891 r. rozpoczął działalność szpital psychiatryczny w Tworkach (woj. mazowieckie).
• W 1895 r. ur. się Konstanty Ćwierk ps. „Szerszeń”, pisarz i poeta, autor kilkuset wierszy, opowiadań, nowel, słuchowisk radiowych i scenariuszy filmowych, zginął w niemieckim obozie KL Gusen w 1944 r.
• W 1895 r. ur. się Antoni Durski-Trzaska, żołnierz Legionów, pułkownik Wojska Polskiego II RP. Prezydent RP na Uchodźstwie.
• W 1896 r. założone zostało Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa (woj. małopolskie).
• W 1900 r. ur. się Emanuel Ringelblum, polsko-żydowski historyk, pedagog i działacz społeczny, twórca podziemnego archiwum getta warszawskiego, zamordowany przez niemców w 1944 r.
• W 1913 r. ur. się Jan Rogowski ps. „Kacz”, „Jan Szulak”, „Piotr Jaczyński”, „Julian Koba”, „Zbigniew Plecki”, „Piotr Pomerski”, „Stefan Zawidzki”, porucznik artylerii Wojska Polskiego II RP, Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, cichociemny, rozstrzelany przez Niemców w 1944 r.

• W 1918 r. Rząd Jędrzeja Moraczewskiego ogłosił manifest zapowiadający reformę rolną i nacjonalizację niektórych gałęzi przemysłu.
• W 1918 r. podczas wojny polsko-ukraińskiej, wojska polskie odbiły z rąk ukraińskich Lwów (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie).
• W 1919 r. Rada Najwyższa konferencji pokojowej przyznała Polsce Galicję Wschodnią.
• W 1920 r. żołnierze armii Ukraińskiej Republiki Ludowej zostali wyparci przez Sowietów na terytorium Polski i internowani.
• W 1921 r. ur. się płk. Andrzej Kiszka ps. Dąb, żołnierz Batalionów Chłopskich, Armii Krajowej, Narodowej Organizacji Wojskowej i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Był jednym z najdłużej ukrywających się Żołnierzy Wyklętych.
• W 1939 r. Niemcy przekazali Słowacji 700 km² polskich terenów nadgranicznych.
• W 1945 r. ur. się Jan Budziaszek, muzyk, perkusista, członek zespołu Skaldowie, autor książek.
• W 1945 r. komunistyczna Rada Ministrów ustanowiła państwowe odznaczenie wojskowe tzw. Medal za Warszawę 1939–1945.
• W 1947 r. reaktywowany został Białowieski Park Narodowy (woj. podlaskie).
• W 1948 r. ur. się Andrzej Krzysztzik, muzyk, gitarzysta, wokalista, członek zespołu 2 plus 1.
• W 1967 r. odbyła się premiera filmu pt. Paryż – Warszawa bez wizy w reżyserii Hieronima Przybyła.
• W 1967 r. Sejm PRL przyjął ustawę o powszechnym obowiązku obrony.
• W 1987 r. założone zostało Muzeum Diecezjalne w Opolu (woj. opolskie).
• W 1994 r. na konferencji prasowej w NBP odbyła się zicjalna prezentacja nowych wzorów monet i banknotów.
• W 1997 r. uniewinnieniem wszystkich oskarżonych zakończył się pierwszy proces 24 zomowców, biorących udział w pacyfikacji KWK „Wujek” w Katowicach (woj. śląskie).
• W 1998 r. powołana została Grupa Jurajska GOPR.

• W 2006 r. 23 górników zginęło w wyniku wybuchu metanu w kopalni KWK „Halemba” w Rudzie śląskiej (woj. śląskie).
• W 2010 r. odbyły się wybory samorządowe.
• W 2011 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) odsłonięty został pomnik Ronalda Reagana.

21 listopada na świecie:

• W 235 r. Anteros został wybrany papieżem.
• W 533 r. opublikowana została Instytucja Justyniana, podręcznik prawa rzymskiego będący częścią tzw. Kodeksu Justyniana.
• W 1325 r. książę twerski Dymitr zamordował w stolicy Wielkiej Ordy (Rosja) księcia moskiewskiego Jerzego, mszcząc się w ten sposób za śmierć swego ojca Michała.
• W 1344 r. wmurowany został kamień węgielny pod budowę katedry św. Wita w Pradze (Czechy).
• W 1417 r. odbyła się inauguracja pontyfikatu papieża Marcina V, która zakończyła wielką schizmę zachodnią.
• W 1472 r. wielki książę moskiewski Iwan III Srogi ożenił się z księżniczką bizantyjską Zzią Paleolog.
• W 1604 r. Honoriusz II Grimaldi został seniorem Monako.
• W 1620 r. statek „Mayflower” z pierwszymi kolonistami angielskimi (tzw. pielgrzymami) dotarł do wybrzeży Ameryki Północnej.
• W 1640 r. ur. się Heinrich von Mansfeld, austriacki książę, polityk, przewodniczący Nadwornej Rady Wojennej.
• W 1676 r. duński astronom Ole Rømer jako pierwszy oszacował prędkość światła.
• W 1689 r. ur. się Jakub I Grimaldi, książę Monako.
• W 1699 r. podpisany został tzw. traktat preobrażeński, ustanawiający antyszwedzki sojusz Rosji, Saksonii i Danii, uzupełniony w następnym roku porozumieniami Saksonii i Danii z Brandenburgią.

• W 1710 r. ur. się Paolo Renier, doża Wenecji.
• W 1758 r. ur. się Eugeniusz Fryderyk Wirtemberski, książę wirtemberski, wojskowy.
• W 1759 r. podczas wojny siedmioletniej, miażdżące zwycięstwo odniosły wojska austriackie nad pruskimi w bitwie pod Maxen (Niemcy).
• W 1774 r. ur. się Johann Friedrich Krigar, wynalazca, konstruktor pierwszej lokomotywy parowej na świecie wybudowanej poza Wielką Brytanią.
• W 1783 r. Jean-François Pilâtre de Rozier i markiz François Laurent d’Arlandes odbyli pierwszy swobodny lot balonem nad Paryżem (Francja).
• W 1789 r. ur. się Cesare Balbo, włoski hrabia, wojskowy, polityk, premier Królestwa Sardynii.
• W 1789 r. Karolina Północna jako 12. stan dołączyła do Unii (USA).
• W 1806 r. francuz Napoleon Bonaparte wydał tzw. dekret berliński wprowadzający tzw. blokadę kontynentalną Wielkiej Brytanii.
• W 1812 r. podczas inwazji Napoleona na Rosję, rozpoczęła się bitwa pod Borysowem (obecnie Białoruś).
• W 1829 r. ur. się Tezan Vénard, francuski misjonarz, męczennik, święty.
• W 1831 r. w Lyonie (Francja) wybuchło I powstanie tkaczy.
• W 1831 r. w Paryżu (Francja) odbyła się premiera opery pt. Robert Diabeł autorstwa Giacomo Meyerbeera.
• W 1840 r. ur. się Wiktoria Coburg-Gotha, księżniczka królewska, cesarzowa niemiecka.
• W 1848 r. we Francji uchwalona została konstytucja II Republiki.
• W 1849 r. upadło antywęgierskie powstanie na Słowacji.
• W 1852 r. Francisco de Asís Tárrega y Eixea, hiszpański muzyk, gitarzysta i kompozytor, uznawany za jednego z największych mistrzów gitary.
• W 1853 r. ur. się Husajn Kamil, sułtan Egiptu i Sudanu.
• W 1854 r. ur. się Benedykt XV, papież.
• W 1868 r. w Wiedniu (Austria) założone zostało Zgromadzenie Córek Bożej Miłości.

• W 1898 r. po wystąpieniu Salwadoru rozpadła się Republika Środkowoamerykańska.
• W 1902 r. w Kolumbii zakończyła się wojna domowa.
• W 1902 r. w Wiedniu (Austria) odbyła się premiera operetki pt. Wiedeńskie kobietki z muzyką Franza Lehára.
• W 1910 r. w Rosji założona została Sewastopolska Oficerska Szkoła Lotnictwa.
• W 1915 r. podczas I w.ś. zwycięstwem wojsk bułgarskich nad francuskimi zakończyła się bitwa pod Kriwołakiem (obecnie Macedonia Północna).
• W 1916 r. Francuzi dokonali oblotu samolotu Breguet 14.
• W 1916 r. Karol I Habsburg został cesarzem Austrii.
• W 1916 r. zatonął brytyjski HMHS „Britannic”, bliźniaczy statek „Titanica”.
• W 1917 r. rząd Rosyjskiej FSRR wystosował notę do ambasadorów i posłów państw biorących udział w I wojnie światowej, wzywającą do rozpoczęcia rokowań pokojowych.
• W 1918 r. sformowane zostały Estońskie Siły Powietrzne.
• W 1920 r. irlandzka IRA dokonała egzekucji na 14 agentach tajnej służby brytyjskiej podczas tzw. „krwawa niedzieli”.
• W 1926 r. gen. Dżafar al-Askari został po raz drugi premierem Iraku.
• W 1927 r. w Columbine Mine w stanie Kolorado (USA) policja dokonała mordu strajkujących górników ogniem karabinów maszynowych.
• W 1931 r. firma AT&T wprowadziła na rynek pierwszy na świecie teleks.
• W 1931 r. odbyła się premiera horroru pt. Frankenstein na podstawie powieści Mary Shelley i w reżyserii Jamesa Whale’a.
• W 1932 r. w Finlandii zdelegalizowany został Ruch Lapua.
• W 1933 r. 15 osób zginęło w katastrzie samolotu K-7 pod Charkowem (Ukraina).

• W 1934 r. 17-letnia amerykańska wokalistka jazzowa Ella Fitzgerald po raz pierwszy wystąpiła na scenie.
• W 1937 r. w Leningradzie (ZSRR) odbyła się premiera V symfonii autorstwa Dymitra Szostakowicza.
• W 1941 r. podczas II w.ś. rozpoczęła się bitwa o Rostów nad Donem (ZSRR).
• W 1941 r. zlikwidowana została komunikacja tramwajowa w mieście Concepción (Chile).
• W 1942 r. otwarta została Autostrada Alaskańska (USA).
• W 1943 r. podczas II w.ś. amerykański reporter Drew Pearson ujawnił tzw. incydent ze spoliczkowaniem, w którym gen. George Patton spoliczkował dwóch żołnierzy hospitalizowanych w szpitalu polowym i oskarżył o symulowanie i tchórzostwo podczas letniej inwazji aliantów na Sycylię.
• W 1944 r. podczas II w.ś. wojska francuskie wyzwoliły Miluzę (Francja).
• W 1944 r. podczas II w.ś. 344 osoby zgineły podczas bombardowania przez aliantów Aschaffenburga w Bawarii (Niemcy).
• W 1944 r. podczas II w.ś. amerykański okręt podwodny USS „Sealion” zatopił w Cieśninie Tajwańskiej japoński krążownik liniowy „Kongō”. Zginęło 1250 członków załogi, uratowało się 237.
• W 1945 r. w Teatrze Wielkim w Moskwie (ZSRR) odbyła się premiera baletu pt. Kopciuszek z muzyką Siergieja Prokzjewa.
• W 1946 r. Georgi Dymitrow został premierem Bułgarii.
• W 1946 r. odbyła się premiera filmu pt. Najlepsze lata naszego życia w reżyserii Williama Wylera.
• W 1953 r. zdemaskowane zostało oszustwo naukowe tzw. Człowiek z Piltdown.
• W 1954 r. w Singapurze założona została Partia Akcji Ludowej (PAP).
• W 1959 r. 24 osoby zginęły, a 3 zostały ranne w katastrzie należącego do linii lotniczych Ariana Afghan Airlines samolotu Douglas DC-4, który rozbił się krótko po starcie z Bejrutu (Liban).
• W 1960 r. odbyła się nieudana próba wystrzelenia amerykańskiej rakiety Mercury-Redstone 1.
• W 1962 r. zakończyła się wojna chińsko-indyjska.

• W 1962 r. założone zostało miasto Arad (Izrael).
• W 1964 r. podczas II soboru watykańskiego, uchwalona została konstytucja dogmatyczna pt. Lumen gentium.
• W 1964 r. w Budapeszcie (Węgry) otwarty został odbudowany po wysadzeniu w 1945 r. Most Elżbiety.
• W 1965 r. w Nowym Jorku (USA) otwarty został most Verrazano-Narrows Bridge.
• W 1965 r. otwarty został Port Aszdod (Izrael).
• W 1965 r. zainaugurował działalność ośrodek edukacyjno-wychowawczy Centrum ELIS w Rzymie (Włochy), założony przez Opus Dei.
• W 1970 r. Hafiz al-Asad został premierem Syrii
• W 1974 r. terroryści z irlandzkiej IRA zdetonowali bomby w dwóch pubach w Birmingham (Wielka Brytania), zginęło 19 osób, a 180 zostało rannych.
• W 1976 r. odbyła się premiera filmu pt. Rocky w reżyserii Johna G. Avildsena.
• W 1979 r. tłum demonstrantów spalił amerykańską ambasadę w Islamabadzie (Pakistan).
• W 1980 r. 87 osób zginęło, a ponad 650 zostało rannych w pożarze hotelu MGM Grand Hotel w Las Vegas (USA).
• W 1985 r. analityk amerykańskiej US Navy Jonathan Pollard zatrzymany został przez FBI pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Izraela pod izraelską ambasadą w Waszyngtonie (USA).
• W 1985 r. Paias Wingti został premierem Papui-Nowej Gwinei.
• W 1985 r. zakończył się szczyt sowiecko-amerykański w Genewie (Szwajcaria).
• W 1987 r. amerykański aktor Bruce Willis poślubił aktorkę Demi Moore.
• W 1990 r. dokonany został oblot chińsko-pakistańskiego samolotu szkolno-treningowego Hongdu JL-8.
• W 1990 r. podpisana została tzw. Paryska Karta Nowej Europy.

• W 1991 r. Egipcjanin Butrus Butrus Ghali został wybrany na stanowisko sekretarza generalnego ONZ.
• W 1991 r. uchwalona została nowa konstytucja Rumunii.
• W 1991 r. Zaid ibn Szakir został premierem Jordanii.
• W 1995 r. Argentyna wydała Włochom byłego kapitana niemieckiej SS Ericha Priebke, oskarżonego o kierowanie mordu 335 Włochów w jaskiniach pod Rzymem (Włochy) w 1944 r.
• W 1995 r. podpisany został tzw. układ w Dayton kończący wojnę domową w byłej Jugosławii.
• W 1996 r. 33 osoby zginęły, a 70 zostało rannych w wyniku wybuchu gazu w San Juan na Portoryko (USA).
• W 1999 r. Benedykt Menni, Tomasz z Cori i 10 męczenników hiszpańskich zostało kanonizowanych przez papieża Jana Pawła II.
• W 2002 r. Bułgaria, Estonia, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia otrzymały zaproszenia do rozpoczęcia negocjacji o przystąpieniu do Sojuszu podczas szczytu NATO w Pradze (Czechy) .
• W 2002 r. Wiktor Janukowycz został po raz pierwszy premierem Ukrainy.
• W 2002 r. 11 osób zginęło, a 47 zostało rannych w wyniku palestyńskiego samobójczego zamachu bombowego w autobusie na przedmieściach Jerozolimy (Izrael).
• W 2002 r. Zafarullah Khan Jamali został premierem Pakistanu.
• W 2004 r. 55 osób zginęło w katastrzie lotu China Eastern Airlines 5210 w Baotou (Chiny).
• W 2004 r. Klub Paryski umorzył Irakowi 80% zadłużenia wynoszącego 38,9 mld USD.
• W 2004 r. Wiktor Janukowycz został ogłoszony zwycięzcą wyborów prezydenckich na Ukrainie. Był to początek tzw. pomarańczowej rewolucji.
• W 2005 r. podczas swojej podróży po Azji George W. Bush jako pierwszy urzędujący prezydent USA złożył wizytę w Mongolii.
• W 2005 r. premier Izraela Ariel Szaron po opuszczeniu Likudu założył centrową partię Kadima.

• W 2006 r. minister przemysłu Libanu Bijar Amin al-Dżumajjil zginął w zamachu na przedmieściach Bejrutu (Liban).
• W 2006 r. we Francji podpisane zostało międzynarodowe porozumienie o budowie eksperymentalnego reaktora termojądrowego ITER.
• W 2006 r. w Nepalu podpisane zostało porozumienie kończące dziesięcioletnią wojnę domową.
• W 2008 r. w stoczni w Turku (Finlandia) zwodowany został największy pasażerski statek świata „Oasis z the Seas”.
• W 2010 r. urzędujący prezydent Blaise Compaoré wygrał po raz czwarty wybory prezydenckie w Burkina Faso.
• W 2012 r. Daniel Kablan Duncan został po raz drugi premierem Wybrzeża Kości Słoniowej.
• W 2012 r. zakończyła się izraelska operacja wojskowa „Filar Obrony” w Strefie Gazy.
• W 2013 r. Kalzeubet Pahimi Deubet został premierem Czadu.
• W 2013 r. prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz odłożył podpisanie umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską, co zapoczątkowało protesty zwolenników integracji.
• W 2013 r. 54 osoby zginęły, a 38 zostało rannych w wyniku runięcia dachu supermarketu w Rydze (Łotwa).
• W 2014 r. 8 osób zginęło, a 2 zostały ranne w katastrzie rumuńskiego wojskowego śmigłowca IAR 330 w miejscowości Mălâncrav (Rumunia).
• W 2015 r. 116 osób zginęło, a ok. 100 uznanych zostało za zaginionych w wyniku osunięcia ziemi w północnej Birmie.
• W 2016 r. 32 osoby zginęły, a 80 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym na szyicki meczet w Kabulu (Afganistan).
• W 2017 r. Robert Mugabe ustąpił ze stanowiska prezydenta Zimbabwe.
• W 2017 r. rozpoczęła się pierwsza od 1964 r. erupcja wulkanu Agung na wyspie Bali (Indonezja).