31 STYCZNIA W HISTORII

31 stycznia w Polsce:

• W 1259 r. w okolicach Krakowa (woj. małopolskie) miało miejsce trzęsienie ziemi o sile szacowanej na 4,8 stopni w skali Richtera.
• W 1581 r. Radomyśl Wielki (woj. podkarpackie) został lokowany na prawie magdeburskim.
• W 1633 r. rozpoczęły się obrady Sejmu koronacyjnego, poprzedzające koronację króla-elekta Władysława IV Wazy.
• W 1676 r. przed koronacją Jana III Sobieskiego pochowani zostali na Wawelu w Krakowie (woj. małopolskie) jego poprzednicy: Jan II Kazimierz Waza i Michała Korybut Wiśniowiecki.

• W 1751 r. ur. się Paweł Potocki, hrabia, ziemianin, duchowny katolicki.
• W 1773 r. z terenów anektowanych w I rozbiorze Polski powstała prowincja Prusy Zachodnie.
• W 1785 r. we Wrocławiu (woj. dolnośląskie) ukazało się pierwsze wydanie niemieckiego miesięcznika pt. „Schlesische Provinzialblätter”.
• W 1786 r. ur. się Piotr Łubieński, szlachcic, polityk, poseł, senator, generał, uczestnik Powstania Listopadowego.
• W 1793 r. podczas II rozbioru Polski, Prusacy zajęli bez walki Poznań (woj. wielkopolskie).
• W 1807 r. ur. się Napoleon Szuniewicz, zicer, żołnierz Powstania Listopadowego, działacz emigracyjny. Odznaczony Virtuti Militari.
• W 1823 r. ur. się Piotr Jaksa Bykowski, powieściopisarz, eseista i prawnik.
• W 1867 r. ur. się Mariusz Zaruski, pionier polskiego żeglarstwa i wychowania morskiego, generał brygady Wojska Polskiego II RP, taternik, autor. Zginął w sowieckim więzieniu w 1941 r.
• W 1880 r. ur. się Kazimierz Kazimierczak, inżynier, organizator polskiej produkcji lotniczej w okresie międzywojennym.
• W 1887 r. ur. się Piotr Wilniewczyc, żołnierz Wojska Polskiego II RP i Armii Krajowej, inżynier, konstruktor broni.
• W 1892 r. ur. się Stanisław Marian Sedlaczek, pedagog, instruktor i działacz harcerski, harcmistrz Rzeczypospolitej, Naczelnik Harcerzy Związku Harcerstwa Polskiego. Zginął w niemieckim obozie KL Auschwitz w 1941 r.
• W 1892 r. powstała Galicyjska Partia Socjaldemokratyczna.
• W 1895 r. ur. się Władysław Płonka, pułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego II RP. Zamordowany przez Sowietów w Charkowie (ZSRR) w 1941 r.
• W 1897 r. ur. się Piotr Chojnacki, duchowny katolicki, teolog, historyk filozzii, psycholog, etyk, przesor Uniwersytetu Warszawskiego i Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (woj. mazowieckie), autor.

• W 1898 r. ur. się Marcin Freyman, major dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego II RP. Zamordowany przez Sowietów w Charkowie (ZSRR) w 1941 r.
• W 1907 r. Organizacja Bojowa PPS dokonała zamachu na funkcjonariusza warszawskiej Ochrany W. Grüna.
• W 1915 r. podczas I w.ś. armia niemiecka użyła po raz pierwszy broni chemicznej (bromku ksylilu) w walce z Rosjanami pod Bolimowem (woj. łódzkie). Z powodu niskiej temperatury chemia okazała się nieskuteczna.
• W 1917 r. ur. się Zbigniew Scholtz, działacz emigracyjny, minister Rządu RP na uchodźstwie. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
• W 1920 r. oddziały brytyjskie i włoskie obsadziły tereny plebiscytowe na Górnym Śląsku i w rejonie Olsztyna (woj. warmińsko-mazurskie).
• W 1920 r. oddziały Wojska Polskiego wkroczyły do Chojnic (woj. pomorskie) i przyłączyły je po 148 latach zaborów do Polski.
• W 1923 r. na stokach Cytadeli Warszawskiej (woj. mazowieckie) rozstrzelany został Eligiusz Niewiadomski, zabójca prezydenta II RP Gabriela Narutowicza.
• W 1923 r. 145 górników zginęło w płomieniach, a 50 zatruło się czadem w kopalni „Heinitz” w Bytomiu (woj. śląskie) w wybuchu pyłu węglowego.
• W 1924 r. ur. się Anna Maria Hinel, harcerka, żołnierz ZWZ i Armii Krajowej, autorka pamiętnika z okresu okupacji niemieckiej. Zginęła w niemieckim obozie KL Auschwitz w 1943 r.
• W 1925 r. ur. się Bogumił Szuba, inżynier, konstruktor szybowcowy.
• W 1925 r. w „Kurjerze Warszawskim” ukazała się pierwsza polska krzyżówka.
• W 1926 r. ur. się Józef Szymański, bobsleista, saneczkarz, skeletonista, olimpijczyk.
• W 1935 r. należący do niemieckich linii lotniczych Deutsch-Russischen Luftverkehrsgesellschaft Junkers Ju 52, odbywający lot na trasie Gdańsk-Berlin, rozbił się podczas podchodzenia do międzylądowania na lotnisku w Szczecinie-Dąbiu (woj. zachodniopomorskie), zginęło 11 osób.

• W 1936 r. ur. się Edmund Piątkowski, lekkoatleta, dyskobol, mistrz Europy i rekordzista świata.
• W 1937 r. ur. się Józefa Czerniawska z d. Pęksa, biegaczka narciarska, trzykrotna olimpijka.
• W 1939 r. ur. się Gizela Niedurny-Zygadło, gimnastyczka, czterdziestojednokrotna reprezentantka Polski, wielokrotna mistrzyni Polski, olimpijka.
• W 1944 r. podczas II w.ś. Niemcy rozstrzelali ok. 20 aresztowanych mieszkańców Jędrzejowa (woj. świętokrzyskie) w Miąsowej (woj. świętokrzyskie) w ramach odwetu za wysadzenie przez oddział „Barabasza” odcinka torów na trasie Miąsowa-Sobków.
• W 1945 r. podczas II w.ś. sowiecka Armia Czerwona zajęła miasta: Barczewo, Barlinek, Bisztynek, Dębno, Kędzierzyn, Kostrzyn nad Odrą, Leszno i Ścinawa.
• W 1946 r. oddział Pogotowia Akcji Specjalnej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Romualda Rajsa ps. „Bury” zlikwidował w lesie koło miejscowości Puchały Stare (woj. podlaskie) 30 białoruskich komunistów.
• W 1947 r. przed Sądem Okręgowym w Gdańsku (woj. pomorskie) zakończył się drugi proces załogi niemieckiego obozu Stutthz. 10 oskarżonych skazano na karę śmierci, a 14 na kary od 3 lat do dożywotniego pozbawienia wolności.
• W 1950 r. ur. się Edward Barcik, kolarz szosowy, wicemistrz olimpijski, medalista mistrzostw świata.
• W 1953 r. ur. się Jacek Chmielnik, aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny, dramaturg i prezenter telewizyjny.
• W 1956 r. ur. się Małgorzata Zajączkowska, aktorka teatralna i filmowa.
• W 1959 r. ur. się Danuta Bułkowska-Milej, lekkoatletka, mistrzyni Polski, olimpijka.
• W 1968 r. rozpoczął się proces beatyfikacyjny siostry Faustyny Kowalskiej.
• W 1976 r. do Sejmu trafił tzw. Memoriał 101, wystąpienie polskich intelektualistów przeciwko planowanym zmianom konstytucji PRL.
• W 1976 r. założone zostało przedsiębiorstwo armatorskie Polska Żegluga Bałtycka.

• W 1980 r. Sejm PRL przyjął ustawę o godle, barwach i hymnie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz ustawę o utworzeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego.
• W 2008 r. zakończył się trwający 46 dni strajk okupacyjny w kopalni KWK „Budryk” w Ornontowicach (woj. śląskie).
• W 2016 r. W 1945 r. podczas II w.ś. sowiecka Armia Czerwona zajęła miasta: Barczewo, Barlinek, Bisztynek, Dębno, Kędzierzyn, Kostrzyn nad Odrą, Leszno i Ścinawa.
• W 1946 r. oddział Pogotowia Akcji Specjalnej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Romualda Rajsa ps. „Bury” zlikwidował w lesie koło miejscowości Puchały Stare (woj. podlaskie) 30 białoruskich komunistów.
• W 1947 r. przed Sądem Okręgowym w Gdańsku (woj. pomorskie) zakończył się drugi proces załogi niemieckiego obozu Stutthz. 10 oskarżonych skazano na karę śmierci, a 14 na kary od 3 lat do dożywotniego pozbawienia wolności.
• W 1950 r. ur. się Edward Barcik, kolarz szosowy, wicemistrz olimpijski, medalista mistrzostw świata.
• W 1953 r. ur. się Jacek Chmielnik, aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny, dramaturg i prezenter telewizyjny.
• W 1956 r. ur. się Małgorzata Zajączkowska, aktorka teatralna i filmowa.
• W 1959 r. ur. się Danuta Bułkowska-Milej, lekkoatletka, mistrzyni Polski, olimpijka.
• W 1968 r. rozpoczął się proces beatyfikacyjny siostry Faustyny Kowalskiej.
• W 1976 r. do Sejmu trafił tzw. Memoriał 101, wystąpienie polskich intelektualistów przeciwko planowanym zmianom konstytucji PRL.
• W 1976 r. założone zostało przedsiębiorstwo armatorskie Polska Żegluga Bałtycka.
• W 1980 r. Sejm PRL przyjął ustawę o godle, barwach i hymnie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz ustawę o utworzeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego.
• W 2008 r. zakończył się trwający 46 dni strajk okupacyjny w kopalni KWK „Budryk” w Ornontowicach (woj. śląskie).
• W 2016 r. Niemcy pokonały Hiszpanię 24:17 w finale XII Mistrzostw Europy w Piłce Ręcznej Mężczyzn w Krakowie (woj. małopolskie).

31 stycznia na świecie:

• W 36 p.n.e. ur. się Antonia Młodsza, cesarzowa rzymska.
• W 314 r. Sylwester I został wybrany papieżem.
• W 1030 r. Wilhelm VI Gruby został księciem Akwitanii.
• W 1208 r. Eryk X Knutsson pokonał w bitwie pod Leną (Szwecja) króla Szwecji Swerkera II Młodszego, który utracił władzę i uciekł do wówczas duńskiej Skanii.
• W 1418 r. Michał I Basarab został hospodarem Wołoszczyzny.
• W 1504 r. Francja scedowała Neapol (Włochy) na rzecz Hiszpanii.
• W 1512 r. ur. się Henryk I Kardynał, król Portugalii.
• W 1542 r. Hiszpan Álvar Núñez Cabeza de Vaca jako pierwszy Europejczyk dotarł do wodospadu Iguaçu na dzisiejszej granicy argentyńsko-brazylijskiej.
• W 1543 r. ur. się Ieyasu Tokugawa, japoński siogun.
• W 1597 r. ur. się Jan Franciszek Regis, francuski jezuita, święty.
• W 1606 r. w Londynie (Wielka Brytania) stracony został Guy Fawkes, główny organizator oraz 3 innych uczestników spisku prochowego.
• W 1620 r. ur. się Jerzy Fryderyk, niemiecki książę, marszałek polny, holenderski generał.
• W 1673 r. ur. się Ludwik Maria Grignion de Montfort, francuski duchowny katolicki, święty.
• W 1732 r. otwarty został teatr Teatro Argentina w Rzymie (Włochy).
• W 1746 r. ur. się Fryderyk Ludwik Hohenlohe, niemiecki książę, generał.
• W 1747 r. w Londynie (Wielka Brytania) otwarty został pierwszy szpital wenerologiczny.
• W 1778 r. ur. się Franz Anton von Kolowrat, austriacki polityk pochodzenia czeskiego, premier Cesarstwa Austriackiego.
• W 1786 r. założone zostało miasto Carouge (Szwajcaria).
• W 1790 r. podczas wojny Turcji z Rosją i Austrią, zawarty został turecko-pruski traktat zaczepny.
• W 1797 r. ur. się Franz Schubert, austriacki kompozytor.

• W 1814 r. Gervasio Antonio de Posadas został pierwszą głową państwa Zjednoczonych Prowincji Rio de La Plata (obecnie Argentyna).
• W 1818 r. ur. się Karol VI Burbon, hrabia de Montemolín, właśc. Carlos Luis de Borbón y Braganza,karlistowski pretendent do tronu Hiszpanii, hrabia.
• W 1844 r. przyszły pierwszy wielki książę Luksemburga Adolf I ożenił się z wielką księżną rosyjską Elżbietą Michajłowną Romanowną.
• W 1845 r. Amerykanin Elias Howe opatentował maszynę do szycia.
• W 1862 r. amerykański astronom Alvan Graham Clark odkrył białego karła Syriusza B, towarzysza najjaśniejszej gwiazdy ziemskiego nieba Syriusza.
• W 1865 r. Izba Reprezentantów USA przyjęła 13. poprawkę do konstytucji znoszącą niewolnictwo.
• W 1868 r. podczas wojny boshin w Japonii, zwycięstwem stronnictwa cesarskiego zakończyła się bitwa pod Toba-Fushimi.
• W 1887 r. w Teatrze Wielkim w Moskwie (Rosja) odbyła się premiera opery pt. Trzewiczki autorstwa Piotra Czajkowskiego.
• W 1891 r. brutalnie zdławiona została republikańska rewolta w Porto (Portugalia).
• W 1892 r. na skoczni w Holmenkollen (Norwegia) odbył się pierwszy w historii konkurs skoków narciarskich.
• W 1901 r. we Francji zakazane zostało stosowanie kar cielesnych w armii i marynarce wojennej.
• W 1906 r. w trzęsieniu ziemi zginęło ponad 1000 osób w Ekwadorze.
• W 1915 r. podczas I w.ś. w Niemczech wprowadzone zostało racjonowanie chleba i mąki.
• W 1917 r. podczas I w.ś. Niemcy ogłosili rozpoczęcie nieograniczonej wojny podwodnej.
• W 1919 r. wojsko i policja zdławiły próbę robotniczego powstania w Glasgow (Szkocja).
• W 1919 r. podczas wojny estońsko-bolszewickiej, zwycięstwo odniosły wojska estońskie w bitwie pod Paju (Estonia).
• W 1924 r. przyjęta została komunistyczna konstytucja bolszewickiej ZSRR.
• W 1925 r. Ahmed Zogu został prezydentem Albanii.

• W 1926 r. brytyjskie i belgijskie wojska okupacyjne opuściły Kolonię (Niemcy).
• W 1927 r. zakończyła działalność Aliancka Komisja Kontroli. Zniesiona została kontrola nad gospodarką Niemiec.
• W 1929 r. rewolucjonista Lew Trocki został wydalony z bolszewickiej ZSRR.
• W 1930 r. amerykańskie przedsiębiorstwo 3M wprowadziło do sprzedaży taśmę klejącą.
• W 1933 r. Édouard Daladier został po raz pierwszy premierem Francji.
• W 1937 r. ur. się Philip Glass, amerykański muzyk, kompozytor.
• W 1937 r. za rzekomy trockizm rozstrzelanych zostało 31 osób w bolszewickiej ZSRR.
• W 1938 r. ur. się Beatrix Wilhelmina Armgard van Oranje-Nassau ps. Beatrycze, królowa Holandii.
• W 1941 r. odbyła się premiera amerykańskiej komedii romantycznej pt. Pan i Pani Smith w reżyserii Alfreda Hitchcocka.
• W 1942 r. podczas II w.ś. zakończyła się bitwa o Malaje.
• W 1943 r. w Rydze na Łotwie ur. się Wanda Krukowska, polska działaczka społeczna na Łotwie, przewodnicząca Związku Polaków na Łotwie.
• W 1943 r. podczas II w.ś. niemiecki feldmarszałek Friedrich Paulus poddał się sowieckiemu dowódcy 64. Armii gen. Michaiłowi Szumiłowowi po klęsce dowodzonej przez siebie 6. Armii w bitwie stalingradzkiej (ZSRR).
• W 1944 r. podczas II w.ś. Amerykanie rozpoczęli desant na Wyspy Marshalla.
• W 1945 r. podczas II w.ś. Niemcy rozstrzelali kilka tysięcy więźniów jednej ze wschodniopruskich filii obozu koncentracyjnego KL Stutthz na plaży w Palmnicken (obecnie Jantarnyj, Rosja).
• W 1945 r. szeregowiec Eddie Slovik został rozstrzelany za dezercję z US Army. Był jedynym amerykańskim dezerterem od czasów wojny secesyjnej w US Army.
• W 1946 r. Eurico Gaspar Dutra został prezydentem Brazylii.
• W 1946 r. uchwalona została konstytucja Jugosławii.
• W 1948 r. utworzona została Federacja Malajska.

• W 1949 r. wojska komunistyczne zajęły Pekin (Chiny).
• W 1949 r. USA uznały „de iure” państwo Izrael.
• W 1950 r. prezydent USA Harry Truman ogłosił zamiar wyprodukowania amerykańskiej bomby wodorowej.
• W 1951 r. Getúlio Vargas został prezydentem Brazylii.
• W 1953 r. 128 osób zginęło w wyniku zatonięcia na Morzu Irlandzkim brytyjskiego promu pasażerskiego „Princess Victoria”.
• W 1955 r. w Kairze (Egipt) stracony został izraelski szpieg Mosze Marzouk.
• W 1956 r. ur. się John Lydon ps. „Johnny Rotten”, brytyjski wokalista, członek zespołu Sex Pistols.
• W 1956 r. Guy Mollet został premierem Francji.
• W 1956 r. Juscelino Kubitschek de Oliveira został prezydentem Brazylii.
• W 1959 r. założone zostało miasto Campo Bom (Brazylia).
• W 1961 r. Jânio Quadros został prezydentem Brazylii.
• W 1961 r. szympans o imieniu Ham odbył, w ramach programu Mercury, lot suborbitalny na pokładzie amerykańskiego statku kosmicznego Mercury-Redstone 2.
• W 1962 r. Kuba została usunięta z Organizacji Państw Amerykańskich.
• W 1966 r. Sowieci wystrzelili sondę księżycową Łuna 9.
• W 1967 r. niemiecka RFN i Rumunia nawiązały stosunki dyplomatyczne.
• W 1968 r. Australia przyznała niepodległość Nauru.
• W 1968 r. podcza wojny wietnamskiej, w ramach zensywy „Tết” żołnierze Wietkongu zaatakowali południowowietnamskie obiekty rządowe i ambasadę amerykańską w Sajgonie (Wietnam).
• W 1971 r. po 19 latach przywrócona została łączność telefoniczna między zachodnim i wschodnim Berlinem (NIemcy).
• W 1971 r. rozpoczęła się trzecia amerykańska załogowa misja księżycowa Apollo 14.

• W 1972 r. austriacki narciarz alpejski Karl Schranz, po występie w reklamie, został wykluczony z udziału w zbliżających się Igrzyskach Olimpijskich w Sapporo (Japonia).
• W 1972 r. Birendra został królem Nepalu.
• W 1976 r. Jorge Fernández Maldonado został premierem Peru.
• W 1977 r. oddany został do użytku gmach Centre Georges Pompidou, będący siedzibą muzeum sztuki współczesnej i głównej biblioteki publicznej Paryża (Francja).
• W 1980 r. 39 wieśniaków okupujących hiszpańską ambasadę w Gwatemali zginęło w pożarze budynku, który wybuchł podczas interwencji wojska.
• W 1980 r. królowa Holandii Juliana zapowiedziała w wystąpieniu telewizyjnym swoją abdykację w dniu 71. urodzin (30 kwietnia 1980 r.) na rzecz córki Beatrycze.
• W 1981 r. ur. się Justin Timberlake, amerykański muzyk, piosenkarz, autor tekstów, producent muzyczny, tancerz, aktor.
• W 1981 r. Jean-Marie Lustiger został mianowany arcybiskupem Paryża (Francja).
• W 1982 r. Amerykanie wyemitowali satelitarny program telewizyjny pt. Żeby Polska była Polską (ang. Let Poland be Poland). Program transmitowany był do 50 krajów świata, solidaryzujących się z Polakami zmagającymi się z obowiązującym wówczas stanem wojennym.
• W 1986 r. papież Jan Paweł II udał się w 29. podróż apostolską na subkontynent indyjski.
• W 1990 r. otwarta został pierwsza restauracja McDonald’s w Moskwie (ZSRR).
• W 1994 r. Liamine Zéroual został prezydentem Algierii.
• W 1994 r. spłonął teatr Gran Teatre del Liceu w Barcelonie (Hiszpania).
• W 1996 r. tamilski zamachowiec-samobójca uderzył ciężarówką wypełnioną ładunkiem wybuchowym w budynek banku centralnego w Kolombo (Sri Lanka), zabijając 91 i raniąc ponad 1400 osób.
• W 1997 r. Didier Ratsiraka został po raz drugi prezydentem Madagaskaru.
• W 2000 r. 88 osób zginęło w katastrzie lotu Alaska Airlines 261 u wybrzeży Kalifornii (USA).

• W 2001 r. agent libijskiego wywiadu Abdelbaset Ali Mohmed Al Megrani skazany został na dożywotnie pozbawienie wolności za podłożenie bomby w samolocie Boeing 747, który eksplodował nad Lockerbie (Szkocja). Drugi z oskarżonych został uniewinniony.
• W 2005 r. przed sądem w Santa Maria w Kalifornii (USA) rozpoczął się proces Michaela Jacksona, oskarżonego o molestowanie seksualne 13-letniego chłopca.
• W 2008 r. wicegubernator prowincji Helmand oraz 6 innych osób zginęło w zamachu bombowym w Lashkar Gah (Afganistan).
• W 2009 r. 113 osób zginęło, a ponad 200 zostało rannych w eksplozji rozbitej w wypadku ciężarówki-cysterny w mieście Molo (Kenia).
• W 2009 r. 23 pensjonariuszy zginęło w pożarze domu starców w Podjelsku autonomicznej Republice Komi (Rosja).
• W 2009 r. Sharif Sheikh Ahmed objął urząd prezydenta Somalii.
• W 2011 r. w Nigrze odbyła się I tura wyborów prezydenckich. Do II tury przeszli Mahamadou Issoufou i Seyni Oumarou.
• W 2013 r. 37 osób zginęło, a 126 zostało rannych w wybuchu gazu w podziemiach drapacza chmur Torre Ejecutiva Pemex w mieście Mexico City (Meksyk).
• W 2015 r. Sergio Mattarella został wybrany przez zgromadzenie elektorów na urząd prezydenta Włoch.
• W 2020 r. Wielka Brytania wystąpiła z Unii Europejskiej.
• W 2020 r. w trakcie demontażu dachu Kompleksu Sportowo-Koncertowego w Petersburgu (Rosja), doszło do katastrzy budowlanej, w której zginął jeden z robotników, a 80% ścian obiektu uległo zawaleniu.