21 LUTEGO W HISTORII

21 lutego w Polsce: 

• W 1440 r. w Kwidzynie (woj. pomorskie) utworzony został antykrzyżacki Związek Pruski.
• W 1454 r. król Kazimierz IV Jagiellończyk kupił od księcia Jana IV Księstwo oświęcimskie.
• W 1474 r. podczas wojny polsko-węgierskiej, zawarty został tzw. pokój w Spiskiej Starej Wsi (obecnie Słowacja), który nie zakończył jednak konfliktu o tron węgierski i czeski pomiędzy Jagiellonami, a królem Węgier Maciejem Korwinem. Jesienią tego roku walki wybuchły ponownie.
• W 1574 r. Henryk III Walezy został koronowany na pierwszego elekcyjnego króla Polski w katedrze na Wawelu w Krakowie (woj. małopolskie).

• W 1651 r. ur. się Sylwiusz Wirtemberski, książę oleśnicki.
• W 1699 r. Tatarzy pokonali wojska polskie w bitwie pod Martynowem (Kresy Wschodnie).
• W 1794 r. na polecenie rosyjskiego posła Osipa Igelströma, Rada Nieustająca uchwaliła redukcję wojska Rzeczypospolitej o połowę oraz przymusowy werbunek zredukowanych do armii rosyjskiej i pruskiej, co stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu 12 marca Insurekcji Kościuszkowskiej.
• W 1809 r. ur. się Tezil Kwiatkowski, artysta, malarz.
• W 1820 r. ur. się Apollo Korzeniowski herbu Nałęcz, pisarz, poeta i autor dramatów. Był ojciec pisarza Josepha Conrada.
• W 1846 r. ur. się Adam Sierakowski, hrabia, ziemianin, polityk.
• W 1856 r. ur. się Maurycy Gottlieb, żydowsko-polski artysta, malarz.
• W 1846 r. wybuchło Powstanie Krakowskie.
• W 1861 r. założone zostało Centralne Towarzystwo Gospodarcze dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
• W 1863 r. podczas Powstania Styczniowego, porażką powstańców zakończyła się I bitwa pod Nową Wsią (woj. kujawsko-pomorskie).
• W 1864 r. podczas Powstania styczniowego porażkę ponieśli powstańcy w bitwie pod Opatowem (woj. świętokrzyskie).
• W 1871 r. ur. się Ferdynand Kuraś, poeta ludowy, pamiętnikarz, publicysta.
• W 1871 r. ur. się Kazimierz Nosalewski, duchowny katolicki, polityk, senator II RP.
• W 1891 r. ur. się Kazimierz Szosland, major kawalerii Wojska Polskiego II RP, jeździec konny, olimpijczyk. Zginął w 1944 r.
• W 1895 r. ur. się Szmul Zygielbojm ps. „Artur”, żydowsko-polski polityk lewicowy, członek Bundu, sekretarz generalny Sekcji Żydowskiej Centralnej Komisji Związków Zawodowych, redaktor pisma pt. Arbeter Fragen, radny Warszawy (woj. mazowieckie) i Łodzi (woj. łódzkie), członek Rady Narodowej RP w Londynie (Wielka Brytania). W 1943 r. popełnił samobójstwo w proteście przeciw bezczynności aliantów wobec ludobójstwa Żydów.

• W 1907 r. ur. się Zygmunt Janke ps. „Walter”, generał brygady Wojska Polskiego II RP, żołnierz SZP, ZWZ i Armii Krajowej, doktor nauk humanistycznych, historyk, publicysta, działacz polityczny, represjonowany przez komunistów. Kawaler Orderu Virtuti Militari.
• W 1908 r. ur. się Maksymilian Binkiewicz, duchowny katolicki, błogosławiony Kościoła katolickiego. Zamordowany w niemieckim obozie KL Dachau w 1942 r.
• W 1919 r. ur. się Henryk Burzec, artysta, rzeźbiarz.
• W 1919 r. założony został klub sportowy Szombierki Bytom.
• W 1921 r. ur. się Tadeusz Nawrot, współredaktor gazetki konspiracyjnej pt. „Wyzwolenie” i „Przedświt”. Zamordowany w niemieckim obozie KL Auschwitz w 1943 r.
• W 1922 r. ur. się Wiktor Tołkin, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, więzień niemieckiego obozu KL Auschwitz, artysta, rzeźbiarz i architekt.
• W 1921 r. wprowadzone zostały poprawki do francusko-polskiego paktu sojuszniczego, uściślające jego skierowanie przeciw wszelkiemu niebezpieczeństwu ze strony sowieckiej ZSRR lub Niemiec.
• W 1931 r. ur. się Anna Milewska, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, poetka.
• W 1934 r. ur. się Kazimierz Gawęda, aktor teatralny i filmowy.
• W 1937 r. powstał Obóz Zjednoczenia Narodowego.
• W 1937 r. rozpoczął się III Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.
• W 1943 r. ur. się Rafał Olbiński, właśc. Józef Rafał Olbiński, artysta, malarz, grafik i twórca plakatów.
• W 1944 r. podczas II w.ś. Niemcy spacyfikowali wieś Ryczowa (woj. śląskie), zabijając 12 mężczyzn na miejscu i 3 w rzece Pilica.
• W 1944 r. podczas II w.ś. ukraińscy bojówkarze dostali się podstępem do klasztoru karmelitów bosych w Wiśniowcu (Kresy Wschodnie) gdzie wymordowali zakonników i ok. 180 ukrywających się tam Polaków.
• W 1945 r. ur. się Katarzyna Sobczyk, piosenkarka.

• W 1945 r. podczas II w.ś. sowiecka Armia Czerwona zajęła Czersk (woj. pomorskie) tracąc ponad 1100 żołnierzy.
• W 1945 r. podczas II w.ś. Komisja Główna Rady Jedności Narodowej na posiedzeniu w Podkowie Leśnej (woj. mazowieckie) stwierdziła, że powzięte podczas konferencji jałtańskiej postanowienia, bez udziału i zgody przedstawicieli Państwa Polskiego, narzucają Polsce ciężkie i krzywdzące warunki. Protestując przeciwko jednostronności tych postanowień RJN zmuszona jest zastosować się do nich. Gen. Leopold Okulicki poinformował Radę że masowe aresztowania NKWD na wschód od Wisły objęły ponad 30 tys. członków Armii Krajowej (z tego 15 tys. na Lubelszczyźnie i 12 tys. Białostocczyźnie).
• W 1946 r. komuniści utworzyli Ochotniczą Rezerwę Milicji Obywatelskiej (ORMO).
• W 1947 r. ur. się Zygmunt Szlązak, muzyk, kompozytor, wokalista.
• W 1947 r. dowódca oddziału antykomunistycznego Józef Kuraś ps. „Ogień”, po otoczeniu przez grupę operacyjną KBW w Ostrowsku (woj. małopolskie) i nieudanych próbach wydostania się z okrążenia, usiłował popełnić samobójstwo na strychu jednej z wiejskich chałup. Zmarł tuż po północy 22 lutego w szpitalu w Nowym Targu (woj. małopolskie).
• W 1949 r. ur. się Jerzy Pokojowczyk, szachista, mistrz międzynarodowy.
• W 1950 r. ur. się Jacek Zygadło, operator, reżyser, scenarzysta filmowy i telewizyjny.
• W 1951 r. ur. się Marek Pyś, aktor filmowy i telewizyjny.
• W 1952 r. ur. się Bogdan Koca, aktor teatralny i filmowy, reżyser, pisarz, muzyk, kompozytor.
• W 1960 r. ur. się Krzysztz Jaryczewski ps. „Jary”, muzyk, kompozytor, wokalista, autor tekstów członek zespołów Oddział Zamknięty, Jary Band, Exces i Jary OZ.
• W 1962 r. na szlaku Babiak-Lipie Góry (woj. wielkopolskie), w momencie mijania się pociągu prowadzonego parowozem Ty246-17 z pociągiem pośpiesznym nastąpiła eksplozja kotła w parowozie. Zginęła drużyna parowozowa a kilkunastu pasażerów pociągu pośpiesznego zostało rannych.

• W 1965 r. otwarty został nowy gmach Filharmonii Narodowej w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1969 r. odbyła się premiera komedii filmowej pt. Człowiek z M-3 w reżyserii Leona Jeannota.
• W 1974 r. 8 górników zginęło wskutek tąpnięcia w kopalni KWK „Szombierki” w Bytomiu (woj. śląskie).
• W 1975 r. odbyła się premiera filmu pt. Ziemia obiecana w reżyserii Andrzeja Wajdy.
• W 1980 r. ur. się Monika Obara, aktorka teatralna i telewizyjna.
• W 1983 r. odbyła się premiera filmu pt. Karate po polsku w reżyserii Wojciecha Wójcika.
• W 1987 r. na terenie fabryki FSO w Warszawie (woj. mazowieckie) spłonął magazyn wysokiego składowania. Przyczyną pożaru było podpalenie.
• W 1990 r. komunistyczny Komitet Obrony Kraju przyjął doktrynę obronną PRL.
• W 1990 r. na Dolnym Śląsku i ziemi lubuskiej temperatura osiągnęła najwyższą wartość w lutym w historii pomiarów. We Wrocławiu i w Legnicy (woj. dolnośląskie) zanotowana została temepratura +19,7 °C, w Jeleniej Górze (woj. dolnośląskie) +19,5 °C, a w Zielonej Górze (woj. lubuskie) +19,0 °C.
• W 1998 r. w Poznaniu (woj. wielkopolskie) odbyło się spotkanie przywódców państw Trójkąta Weimarskiego.
• W 2005 r. w swoim mieszkaniu zamordowany został artysta Zdzisław Beksiński.

21 lutego na świecie: 

• W 214 p.n.e. r. Kōgen został cesarzem Japonii.
• W 362 r. po śmierci cesarza Konstancjusza II biskup Atanazy Wielki powrócił z wygnania na pustyni do Aleksandrii (Egipt).
• W 537 r. Goci rozpoczęli oblężenie Rzymu (Włochy).
• W 711 r. ur. się Su Zong, cesarz Chin.

• W 1173 r. Tomasz Becket został kanonizowany przez papieża Aleksandra III.
• W 1242 r. Go-Saga został cesarzem Japonii.
• W 1322 r. Karol IV Piękny został koronowany na króla Francji w katedrze w Reims (Francja).
• W 1397 r. ur. się Izabela Aviz, infantka portugalska, księżna Burgundii.
• W 1413 r. ur. się Ludwik I Sabaudzki, książę Sabaudii i Piemontu, hrabia Aosty i Maurienne.
• W 1431 r. przed kościelnym sądem biskupim w Rouen (Francja) rozpoczął się proces Joanny d’Arc.
• W 1484 r. ur. się Joachim I Nestor, elektor Brandenburgii.
• W 1490 r. ur. się Hans Dürer, niemiecki artysta, malarz renesansowy, rysownik i grafik.
• W 1543 r. połączone wojska etiopskie i portugalskie pokonały muzułmanów w bitwie pod Wayna Daga (Etiopia).
• W 1605 r. Stefan Bocskay został wybrany przez Sejm siedmiogrodzki w Medgyes (Rumunia) na księcia Siedmiogrodu i Węgier.
• W 1613 r. Michał I Romanow został wybrany na cara Rosji.
• W 1632 r. Galileusz opublikował Dialog o dwóch najważniejszych systemach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym.
• W 1696 r. patriarcha Moskwy (Rosja) i całej Rusi Adrian doznał udaru mózgu, w wyniku czego został częściowo sparaliżowany.
• W 1728 r. ur. się Piotr III Romanow, car Rosji.
• W 1770 r. ur. się Georges Mouton, francuski generał, marszałek i par Francji.
• W 1791 r. ur. się Carl Czerny, austriacki muzyk, pianista, kompozytor.
• W 1794 r. ur. się Antonio López de Santa Anna, meksykański generał, polityk, wielokrotny prezydent Meksyku.
• W 1795 r. francuskie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło rozdział Kościoła od państwa i wolność kultów religijnych.

• W 1797 r. Brytyjczycy zajęli wyspę Trynidad.
• W 1804 r. pierwsza lokomotywa parowa konstrukcji Richarda Trevithicka weszła w do regularnej eksploatacji, ciągnąc pociąg z 70 pasażerami na odcinku 16 km z huty Penydarren w Merthyr Tydfil do Abercynon (Walia).
• W 1808 r. wojska rosyjskie wtargnęły do zajmowanej przez Szwecję Finlandii, początkując tzw. wojnę fińską.
• W 1816 r. we Włoszech ur. się Józef Michał Poniatowski książę de Monterotondo herbu Ciołek, polski muzyk, kompozytor, tenor i dyplomata.
• W 1816 r. następca holenderskiego tronu książę Wilhelm poślubił Annę Romanową.
• W 1848 r. Karl Marx i Friedrich Engels ogłosili w Londynie (Wielka Brytania) tzw. Manifest komunistyczny.
• W 1849 r. podczas drugiej wojny z Sikhami, armia brytyjska odniosła zwycięstwo w bitwie pod Gujrat (Indie).
• W 1858 r. trzęsienie ziemi zniszczyło miasto Korynt na Peloponezie (Grecja).
• W 1862 r. podczas wojny secesyjna w USA, zwycięstwo odnieśli Konfederaci w bitwie pod Valverde.
• W 1866 r. na Ukrainie ur. się Eugeniusz Waśkowski, polski prawnik, przesor, publicysta, członek Komisji Kodyfikacyjnej RP. Zginął w 1942 r.
• W 1878 r. w New Haven w stanie Connecticut (USA) wydana została pierwsza na świecie książka telefoniczna.
• W 1879 r. Jakub Chan został emirem Afganistanu.
• W 1883 r. Jules Ferry został premierem Francji.
• W 1883 r. w Litwie Mniejszej ukazało się pierwsze w języku litewskim czasopismo pt. „Aušra”.
• W 1893 r. założony został Argentyński Związek Piłki Nożnej (AFA).

• W 1901 r. niemiecki Żyd Albert Einstein otrzymał obywatelstwo szwajcarskie.
• W 1901 r. okupowana przez Amerykanów Kuba proklamowała niepodległość.
• W 1901 r. Brytyjczycy zwodowali krążownik pancerny HMS „Good Hope„.
• W 1905 r. Brytyjczycy zwodowali transatlantyk RMS „Carmania”.
• W 1907 r. brytyjski statek pasażerski SS „Berlin” zatonął podczas sztormu u wejścia do portu Hoek van Holland (Holandia), zginęło 128 spośród 144 osób na podkładzie.
• W 1911 r. USA i Japonia podpisały w Waszyngtonie (USA) traktat o handlu i nawigacji.
• W 1916 r. podczas I w.ś. rozpoczęła się niemiecko-francuska bitwa o Verdun (Francja).
• W 1918 r. w ogrodzie zoologicznym w stanie Cincinnati (USA) padła ostatnia papuga karolińska.
• W 1919 r. w Monachium (Niemcy) zastrzelony został premier Bawarii Kurt Eisner.
• W 1920 r. podczas wojny domowej w Rosji, bolszewicka Armia Czerwona zajęła Archangielsk.
• W 1921 r. uchwalona została konstytucja Demokratycznej Republiki Gruzji.
• W 1921 r. przyszły szach Iranu Reza Pahlawi wkroczył do Teheranu (Iran) na czele 2 tys. żołnierzy z Brygady Kozackiej, dokonując aresztowań wszystkich członków rządu. Jednocześnie przedstawił ultimatum szachowi Ahmadowi Kadżarowi, zgodnie, z którym nowym premierem miał zostać Sejjed Zia’eddin Tabatabai, a on sam dowódcą Brygady Kozackiej.
• W 1925 r. ukazało się pierwsze wydanie tygodnika pt. „The New Yorker”.
• W 1927 r. w Berlinie (Niemcy) odbyła się premiera operetki pt. Carewicz z muzyką Franza Lehára i librettem Beli Jenbacha i Heinza Reicherta na podstawie sztuki Gabrieli Zapolskiej pod tym samym tytułem.
• W 1929 r. Francja odmówiła przyznania azylu politycznego bolszewickiemu rewolucjoniście Lewowi Trockiemu.
• W 1930 r. Camille Chautemps został premierem Francji.
• W 1933 r. w Niemczech utworzone zostały nazistowskie sądy specjalne.

• W 1934 r. lider nikaraguańskich rebeliantów walczących z wojskami amerykańskimi Augusto Sandino, zamordowany został przez oddziały rządowe.
• W 1937 r. ur. się Harald V z dynastii Glücksburgów, król Norwegii.
• W 1940 r. zainaugurowała działalność amerykańska telewizyjna sieć informacyjna NBC News.
• W 1944 r. podczas II w.ś. w forcie Mont Valérien w Suresnes koło Paryża (Francja) rozstrzelanych zostało 22 członków francuskiego ruchu oporu z tzw. grupy Manukiana.
• W 1945 r. podczas II w.ś. sowiecka Armia Czerwona zajęła Koszyce na Słowacji.
• W 1946 r. w Hamburgu (Niemcy) ukazało się pierwsze wydanie dziennika pt. „Die Zeit”.
• W 1947 r. w Nowym Jorku (USA) zaprezentowany został aparat do fotografii błyskawicznej Polaroid.
• W 1948 r. w USA założona została Narodowa Organizacja Wyścigów Samochodów Seryjnych (NASCAR).
• W 1949 r. Albania została członkiem RWPG.
• W 1952 r. 5 studentów zginęło w Dhace (Bangladesz) podczas demonstracji za nadaniem językowi bengalskiemu statusu języka urzędowego w Pakistanie Wschodnim (obecnie Bangladesz).
• W 1958 r. ur. się Mary Chapin Carpenter, amerykańska piosenkarka.
• W 1958 r. w Egipcie i Syrii odbyło się referendum, które większością 99,9% głosów zatwierdziło powstanie federacji obu krajów pod nazwą Zjednoczona Republika Arabska.
• W 1960 r. Elwira Seroczyńska zdobyła srebrny, a Helena Pilejczyk brązowy medal w wyścigu łyżwiarskim na dystansie 1500 m podczas VIII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Squaw Valley (USA).
• W 1960 r. Viggo Kampmann został premierem Danii.
• W 1961 r. ur. się Christopher Atkins, amerykański aktor, scenarzysta i producent filmowy.
• W 1961 r. założone zostały największe brazylijskie linie lotnicze TAM.

• W 1962 r. w Zurychu (Szwajcaria) odbyła się premiera sztuki pt. Fizycy autorstwa Friedricha Dürrenmatta.
• W 1965 r. czarnoskóry przywódca Malcolm X został zastrzelony podczas wiecu w Nowym Jorku (USA).
• W 1970 r. 47 osób zginęło w wybuchu bomby na pokładzie samolotu linii Swissair lecącego z Zurychu (Szwajcaria) do Tel Awiwu (Izrael).
• W 1971 r. w Wiedniu (Austria) podpisana została konwencja o substancjach psychotropowych.
• W 1972 r. sowiecka sonda Łuna 20 wylądowała na Księżycu.
• W 1973 r. izraelskie myśliwce zestrzeliły nad półwyspem Synaj samolot pasażerski należący do linii Libyan Airlines, zginęło 108 osób.
• W 1974 r. ostatnie oddziały izraelskie wyczały się z zachodniego brzegu Kanału Sueskiego.
• W 1976 r. w Örnsköldsvik (Szwecja) rozpoczęły się I Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie.
• W 1979 r. ur. się Jennifer Love Hewitt, amerykańska aktorka, producentka filmowa.
• W 1980 r. Kennedy Simonds został premierem Saint Kitts i Nevis.
• W 1989 r. Sultan Ali Keshtmand został premierem Afganistanu.
• W 1990 r. odbyła się premiera francusko-włoskiego filmu sensacyjnego pt. Nikita w reżyserii Luca Bessona.
• W 1992 r. na mocy rezolucji 743 Rady Bezpieczeństwa ONZ powstały siły pokojowe UNPROFOR, których celem było powstrzymanie eskalacji konfliktu na terenie byłej Jugosławii.
• W 1992 r. odbyła się premiera amerykańskiej komedii filmowej pt. Stój, bo mamuśka strzela w reżyserii Rogera Spottiswoode’a.
• W 1992 r. władze chińskie po raz pierwszy dopuściły zagranicznych inwestorów do uczestnictwa w handlu na giełdzie papierów wartościowych w Szanghaju (Chiny).

• W 1993 r. Ukrainiec Serhij Bubka ustanowił halowy rekord świata w skoku o tyczce (6,15 m) w Doniecku (Ukraina).
• W 1994 r. pod zarzutem szpiegostwa na rzecz sowieckiej ZSRR i Rosji aresztowany został zicer amerykańskiej CIA Aldrich Ames.
• W 1994 r. została zicjalnie zatwierdzona granica białorusko-łotewska.
• W 1995 r. 96 fundamentalistów islamskich zginęło podczas dwudniowego buntu w więzieniu Serkadji (Algier).
• W 1995 r. Amerykański miliarder Steve Fossett po wylądowaniu w Kanadzie został pierwszym człowiekiem, który samotnie przeleciał balonem nad Pacyfikiem.
• W 1995 r. Białoruś i Rosja podpisały Umowę o przyjaźni, dobrosąsiedztwie i współpracy.
• W 1999 r. premierzy Pakistanu i Indii podpisali w Lahore (Pakistan) deklarację o zakończeniu prób nuklearnych.
• W 2003 r. Chorwacja złożyła aplikację o członkostwo w UE.
• W 2004 r. co najmniej 337 osób zginęło w ataku rebeliantów z Armii Bożego Oporu na obóz uchodźców na północy Ugandy.
• W 2004 r. na kongresie w Rzymie (Włochy) założona została Europejska Partia Zielonych.
• W 2005 r. Izrael zwolnił 500 więźniów palestyńskich.
• W 2006 r. Japończycy wystrzelili na orbitę teleskop promieniowania podczerwonego AKARI.
• W 2007 r. premier Włoch Romano Prodi podał się do dymisji po przegraniu głosowania w Senacie na temat dalszego zaangażowania militarnego w Afganistanie i rozbudowy amerykańskiej bazy wojskowej w Vicenzy (Włochy).
• W 2008 r. uszkodzona amerykańska satelita szpiegowska USA 193 zestrzelona została przez krążownik USS „Lake Erie”.
• W 2008 r. 46 osób zginęło w katastrzie samolotu ATR 42 w Wenezueli.

• W 2008 r. kilka biur w amerykańskiej ambasadzie w Belgradzie (Serbia) zostało podpalonych przez tłum demonstrujący przeciwko niepodległości Kosowa.
• W 2009 r. 12 osób zginęło, a 25 zostało rannych w zderzeniu autobusu z pociągiem na przejeździe we wsi Polomka (Słowacja).
• W 2009 r. Justyna Kowalczyk zdobyła złoty medal w narciarskim biegu łączonym podczas Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym w Libercu (Czechy).
• W 2012 r. Abd Rabbuh Mansur Hadi jako jedyny kandydat wybrany został w głosowaniu powszechnym na prezydenta Jemenu.
• W 2014 r. podczas tzw. Euromajdanu na Ukrainie, po negocjacjach między zachodnimi mediatorami, opozycją a prezydentem Wiktorem Janukowyczem, podpisane zostało porozumienie przewidujące m.in. ograniczenie praw prezydenta do tych z konstytucji z 2004 roku, stworzenie nowego rządu w ciągu 10 dni i wcześniejsze wybory prezydenckie, które miałyby się odbyć do grudnia 2014 r. Porozumienie zostało odrzucone przez działaczy Prawego Sektora, którzy zapowiedzieli walkę aż do usunięcia z urzędu prezydenta. Wieczorem Janukowycz ze swymi współpracownikami uciekł do Charkowa.
• W 2016 r. większość głosujących w referendum w Boliwii odrzuciła poprawkę do konstytucji, która umożliwiałaby prezydentowi i wiceprezydentowi trzecie kadencje rządów.
• W 2018 r. dziennikarz śledczy Ján Kuciak i jego narzeczona Martina Kušnirova zastrzeleni zostali w swoim domu w Velkiej Macy (Słowacja).