12 GRUDNIA W HISTORII

12 grudnia w Polsce:

• W 1385 r. w Krakowie (woj. małopolskie) zawarty został układ pokojowy między królem Polski Jadwigą Andegaweńską a księciem płockim Siemowitem IV, który zrzekł się praw do korony polskiej.
• W 1501 r. Aleksander Jagiellończyk został koronowany na króla Polski w katedrze na Wawelu w Krakowie (woj. małopolskie).
• W 1575 r. prymas Polski Jakub Uchański ogłosił pod naciskiem nuncjusza Vincenzo Lauro wybór w senacie cesarza niemieckiego Maksymiliana II Habsburga na króla Polski i wielkiego księcia litewskiego. Wobec sprzeciwu szlachty do objęcia przez niego tronu nie doszło.

• W 1577 podczas wojny Rzeczpospolitej z Gdańskiem, po nieudanym oblężeniu miasta zawarte zostało porozumienie pokojowe, na mocy którego Gdańsk (woj. pomorskie) wypłacił odszkodowanie, zachowując autonomię i przywileje, a król Stefan Batory przyjął go ponownie do łask i zniósł banicję.
• W 1612 r. ur. się Janusz Radziwiłł, podkomorzy wielki litewski, hetman polny litewski, wojewoda wileński, hetman wielki litewski.
• W 1654 r. ks. Andrzej Trzebicki został biskupem przemyskim.
• W 1737 r. Kazimierz Wyszyński został generałem zakonu marianów.
• W 1796 r. Imperium Rosyjskie utworzyło gubernię białoruską na ziemiach zabranych Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
• W 1846 r. ur. się Stanisław Szczepanowski, ekonomista, chemik, inżynier, przedsiębiorca naftowy, poseł do parlamentu austriackiego i do Sejmu Krajowego galicyjskiego.
• W 1860 r. ur. się Jan Kasprowicz, poeta, dramaturg, krytyk literacki i tłumacz.
• W 1874 r. ur. się Jadwiga Kowalczykówna, nauczycielka, wraz z Jadwigą Jawurkówną założyła i prowadziła w Warszawie (woj. mazowieckie) przez 41 lat prywatną szkołę dla dziewcząt, znaną jako „Szkoła na Wiejskiej”. Obie Panny Jadwigi zostały rozstrzelane przez Niemców w Powstaniu Warszawskim.
• W 1875 r. ur. się Mieczysław Kaplicki właśc. Maurycy Kapellner, lekarz dermatolog żydowskiego pochodzenia, działacz społeczny, prezydent Krakowa (woj. małopolskie), podpułkownik lekarz Wojska Polskiego II RP, wiceprezes Związku Miast Małopolskich, żołnierz II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
• W 1880 r. ur. się Akiba Rubinstein, polski szachista pochodzenia żydowskiego, jeden z czołowych zawodników świata w pierwszych dekadach XX wieku.

• W 1886 r. ur. się Ludwik Hieronim Morstin , hrabia, dyplomata, redaktor, poeta, major piechoty Wojska Polskiego II RP.
• W 1904 r. ur. się Aleksander Tomaszewski ps. „Bończa”, nazwisko konspiracyjne Tomasz Aleksandrowski, kapitan piechoty Wojska Polskiego II RP, zicer Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, zamordowany przez komunistów w 1949 r.
• W 1906 r. otwarte zostało Muzeum lubelskie w Lublinie (woj. lubelskie).
• W 1907 ur. się Halina Buyno-Łoza, aktorka filmowa, teatralna i tancerka.
• W 1914 r. podczas I w.ś. strategicznym zwycięstwem wojsk austro-węgierskich nad rosyjskimi zakończyła się bitwa pod Limanową (woj. małopolskie).
• W 1915 r. ur. się Jeremi Przybora, polski satyryk, prozaik, poeta, autor tekstów piosenek, aktor, współtwórca Kabaretu Starszych Panów.
• W 1920 r. odbył się pierwszy zjazd Komunistycznej Partii Górnego Śląska.
• W 1930 r. założony został Aeroklub Śląski.
• W 1931 r. we Lwowie (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) powstała korporacja akademicka „Slavia”.
• W 1935 r. odbyła się premiera komedii muzycznej pt. Kochaj tylko mnie w reżyserii Marty Flantz.
• W 1939 r. podczas II w.ś. na terenach okupowanych przez ZSRR wyczany został z obiegu złoty i zastąpiony został sowieckim rublem.
• W 1940 r. podczas II w.ś. odbyły się wybory do rad szczebla terenowego republik związkowych Ukrainy i Białorusi legitymizujące okupację ziem polskich.
• W 1943 r. podczas II w.ś. Niemcy rozstrzelali 10 żołnierzy Korpusu Zachodniego Armii Krajowej podczas święcenia kościoła w Stalowej Woli (woj. podkarpackie).
• W 1944 r. komunistyczny PKWN wydał dekret o nacjonalizacji lasów.
• W 1947 r. odbyło się uroczyste otwarcie Akademii Sztabu Generalnego LWP w Warszawie (woj. mazowieckie) połączone z inauguracją pierwszego roku akademickiego.

• W 1952 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) odbył się zorganizowany przez MBP zjazd 1500 tzw. księży patriotów.
• W 1953 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) otwarte zostało drugie w kraju sztuczne lodowisko Torwar.
• W 1955 r. ur. się Andrzej Chudy, aktor teatralny, filmowy i dubbingowy.
• W 1958 r. ur. się Artur Dutkiewicz, muzyk, pianista jazzowy i kompozytor, pedagog.
• W 1964 r. komunista Mieczysław Moczar został mianowany ministrem spraw wewnętrznych, a Lucjan Motyka ministrem kultury i sztuki PRL.
• W 1970 r. komunistyczne władze ogłosiły podwyżkę cen produktów żywnościowych i obniżkę cen lekarstw, telewizorów, lodówek i pralek.
• W 1976 r. we Wrocławiu (woj. dolnośląskie) rozpoczął się I Przegląd Piosenki Aktorskiej.
• W 1978 r. ur. się Joanna Patrycja Liszowska, aktorka, piosenkarka i prezenterka telewizyjna.
• W 1981 r. komunistyczna Rada Państwa PRL podjęła uchwałę o wprowadzeniu stanu wojennego.
• W 2002 r. ustawiona została sztuczna palma na rondzie Charles’a de Gaulle’a w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 2003 r. wystartował kanał motoryzacyjny TVN Turbo.
• W 2007 r. serial pt. Samo życie telewizji Polsat, jako drugi w Polsce po Klanie, osiągnął liczbę 1000 odcinków.
• W 2008 r. w Poznaniu (woj. wielkopolskie) zakończyła się konferencja klimatyczna ONZ.
• W 2015 r. otwarte został Centrum Kulturalno-Kongresowe Jordanki w Toruniu (woj. kujawsko-pomorskie).
• W 2017 r. premier RP Mateusz Morawiecki wygłosił w Sejmie exposé, po czym jego rząd uzyskał wotum zaufania.

12 grudnia na świecie:

• W 627 r. wojska cesarza bizantyńskiego Herakliusza I pokonały Persów w bitwie pod Niniwą (Persja).
• W 884 r. Karol Otyły przejął zachodnizrankijską koronę królewską, po raz ostatni jednocząc królestwo Franków.
• W 1098 r. podczas I wyprawy krzyżowców, po zdobyciu miasta Ma’arrat (Syria) krzyżowcy pod wodzą Rajmunda IV z Tuluzy dokonali mordu ok. 20 tys. mieszkańców. Z powodu panującego głodu doszło następnie wśród krzyżowców do aktów kanibalizmu na ciałach zabitych obrońców.
• W 1254 r. kardynał Rinaldo Conti został wybrany papieżem i przyjął imię Aleksander IV.
• W 1298 r. ur. się Albrecht II Kulawy, książę Austrii i Karyntii.
• W 1408 r. król Węgier Zygmunt Luksemburski założył rycerski Zakon Smoka.
• W 1531 r. Aztekowi Juanowi Diego po raz ostatni objawiła się Matka Boża z Guadalupe (Meksyk). 
• W 1574 r. Murad III został sułtanem Imperium osmańskiego.
• W 1602 r. mieszkańcy Genewy (Szwajcaria) bohatersko odparli atak wojsk sabaudzkich na mury obronne miasta.
• W 1643 r. wybuchła wojna duńsko-szwedzka.
• W 1663 r. wydana została tzw. Biblia moskiewska.
• W 1666 r. podczas soboru moskiewskiego, patriarcha Moskwy i całej Rusi Nikon został pozbawiony godności patriarszej oraz biskupiej i zesłany do Monasteru Terapontowskiego.
• W 1677 r. podczas wojny Francji z koalicją hiszpańsko-austriacko-lotaryńską, zwycięstwo odniosły wojska francuskie nad holenderskimi w bitwie o Tobago (Tobago).
• W 1724 r. ur. się Karol IV Teodor Wittelsbach, elektor Palatynatu i Bawarii.
• W 1754 r. papież Benedykt XIV erygował diecezję Santanderu w Hiszpanii.

• W 1772 r. ur. się Bertrand Clausel, francuski generał, marszałek i par Francji.
• W 1787 r. Pensylwania (USA) jako drugi stan ratyfikowała Konstytucję USA.
• W 1791 r. ur. się Maria Ludwika Austriaczka, cesarzowa francuska.
• W 1793 r. podczas wojny wandejskiej, rozpoczęła się bitwa pod Le Mans (Francja).
• W 1801 r. ur. się Jan Wettyn, król Saksonii.
• W 1809 r. podczas wojny na Półwyspie Iberyjskim, wojska francuskie zdobyły Gironę (Hiszpania).
• W 1811 r. Napoleon Bonaparte wydał dekret powołujący uniwersytet w Düsseldorfie (Niemcy).
• W 1816 r. proklamowane zostało Królestwo Obojga Sycylii.
• W 1818 r. ur. się Konrad z Parzham, bawarski kapucyn, święty.
• W 1818 r. papież Pius VII ogłosił Matkę Bożą z Candelarii patronką Wysp Kanaryjskich.
• W 1826 r. ur. się Martha Jane Coston, amerykańska przedsiębiorca, wynalazca flar.
• W 1836 r. Poniemuń (Litwa) uzyskał prawa miejskie.
• W 1836 r. spłonął teatr Teatro La Fenice w Wenecji (Włochy).
• W 1848 r. w krypcie katedry w Székesfehérvár (Węgry) odkryty został grób panującego pod koniec XII wieku króla Węgier Beli III i jego małżonki.
• W 1854 r. Peter Georg Bang został premierem Danii.
• W 1859 r. w Lyonie (Francja) ukazało się pierwsze wydanie dziennika regionalnego pt. „Le Progrès”.
• W 1862 r. podczas wojny secesyjnej w USA, na rzece Yazoo zatonęła na minie należąca do floty Unii kanonierka rzeczna USS „Cairo”.
• W 1875 r. ur. się Maria Giuliani, włoska misjonarka, męczennica, święta.
• W 1878 r. w stanie Nowy Jork (USA) po raz ostatni zaobserwowany został w naturze wymarły obecnie gatunek kaczki labradorskiej.

• W 1889 r. ur. się Stanisław Orlemański, amerykański ksiądz katolicki polskiego pochodzenia, proboszcz w Springfield w stanie Massachusetts (USA), działacz polonijny w USA, współzałożyciel i honorowy prezes Ligi Kościuszkowskiej.
• W 1889 r. ustanowiona została flaga Szwajcarii.
• W 1897 r. założone zostało miasto Belo Horizonte (Brazylia).
• W 1901 r. Guglielmo Marconi przeprowadził pierwszą transmisję radiową przez Atlantyk.
• W 1906 r. w Australii odbyły się wybory parlamentarne i referendum konstytucyjne.
• W 1911 r. stolica Indii przeniesiona została z Kolkaty do Delhi.
• W 1913 r. Lij Yasu V został cesarzem Etiopii.
• W 1911 r. w hotelu „Tripoli Italia” we Florencji (Włochy) aresztowany został Vicenzzo Perrugia, który usiłował sprzedać miejscowemu antykwariuszowi obraz Mona Lisa, skradziony dwa lata wcześniej z Luwru w Paryżu (Francja).
• W 1915 r. ur. się Frank Sinatra, amerykański piosenkarz, aktor pochodzenia włoskiego.
• W 1915 r. Niemcy dokonali oblotu pierwszego na świecie całkowicie metalowego samolotu Junkers J 1.
• W 1917 r. 540 osób zginęło w katastrzie pociągu wojskowego w tunelu Fréjus (Francja).
• W 1918 r. Carl Gustaf Mannerheim został, jako regent Królestwa Finlandii, pierwszą głową państwa po uzyskaniu niepodległości.
• W 1920 r. podczas irlandzkiej wojny o niepodległość, wojska brytyjskie spaliły miasto Cork (Irlandia).
• W 1923 r. ur. się Bob Barker, amerykański aktor, prezenter telewizyjny.
• W 1925 r. w Albanii ustanowiony został Order Skanderbega.
• W 1933 r. Malcolm Irvine nakręcił dwuminutowy film z potworem z Loch Ness.

• W 1935 r. w III Rzeszy przyjęty został statut organizacji Lebensborn.
• W 1937 r. odbyły się wybory do Rady Najwyższej sowieckiej ZSRR.
• W 1939 r. podczas tzw. wojny zimowej, zwycięstwo odniosły wojska fińskie w bitwie koło Tolvajärvi (Finlandia).
• W 1941 r. odbyła się premiera horroru pt. Wilkołak w reżyserii George’a Waggnera.
• W 1942 r. podczas II w.ś. w czasie bitwy stalingradzkiej rozpoczęła się nieudana niemiecka operacja „Burza Śnieżna”, której celem było uwolnienie z okrążenia 6. Armii gen. Friedricha Paulusa.
• W 1942 r. ok. 100 osób zginęło w pożarze hostelu w St. John’s na Nowej Fundlandii (Kanada).
• W 1943 r. ur. się Grover Washington Jr., amerykański muzyk, sakszonista jazzowy.
• W 1945 r. założone zostało amerykańskie przedsiębiorstwo Kaman Corporation, zajmujące się produkcją śmigłowców, podzespołów lotniczych i dystrybucją różnego rodzaju komponentów mechanicznych dla przemysłu.
• W 1945 r. założone zostało Chińskie Stowarzyszenie Promowania Demokracji, jedna z rzekomych partii demokratycznych działających w komunistycznych Chinach.
• W 1947 r. podczas wojny domowej w Palestynie, żydowska organizacja terrorystyczna Irgun przeprowadziła zamachy bombowe na autobusy w Hajfie i Ramli (Palestyna, obecnie Izrael), zginęło 27 osób, a 30 zostało rannych.
• W 1955 r. Brytyjczyk Christopher Cockerell opatentował poduszkowiec.
• W 1957 r. ur. się Sheila E. amerykańska muzyk, wokalistka, kompozytorka.
• W 1957 r. Walter Nash został premierem Nowej Zelandii.
• W 1958 r. Gwinea została przyjęta do ONZ.
• W 1960 r. Keith Holyoake został po raz drugi premierem Nowej Zelandii.
• W 1963 r. Kenia uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii.

• W 1968 r. 51 osób zginęło w katastrzie samolotu Boeing 707 amerykańskich linii Pan Am koło stolicy Wenezueli Caracas.
• W 1969 r. 17 osób zginęło, a 88 zostało rannych w zamachu bombowym na Piazza Fontana w Mediolanie (Włochy).
• W 1969 r. rządząca krajem junta pułkowników podjęła decyzję o wystąpieniu Grecji z Rady Europy.
• W 1970 r. u wybrzeży Kenii wystrzelona została amerykańska satelita Explorer 42 z włoskiej platformy pływającej, była to pierwsza przeznaczona do astronomii rentgenowskiej i pierwsza wystrzelona nie przez samych Amerykanów.
• W 1974 r. odbyła się premiera filmu pt. Ojciec chrzestny II w reżyserii Francisa Forda Coppoli.
• W 1974 r. podczas wojna wietnamskiej rozpoczęła się bitwa o Phước Bình (Wietnam).
• W 1977 r. ukazał się piąty studyjny album szwedzkiej grupy ABBA pt. The Album.
• W 1978 r. terroryści z Demokratycznego Frontu Wyzwolenia Palestyny dokonali zamachu bombowego na sklep w Kirjat Arba pod Hebronem (Palestyna), zginęło 5 Izraelczyków.
• W 1979 r. 259 osób zginęło w trzęsieniu ziemi i wywołanego nim tsunami na wybrzeżu Pacyfiku w Kolumbii.
• W 1979 r. gen. Chun Doo-hwan dokonał wojskowego zamachu stanu i przejął władzę w Korei Południowej.
• W 1979 r. nieuznawana Republika Zimbabwe Rodezji powróciła pod zwierzchnictwo brytyjskie jako Rodezja Południowa.
• W 1982 r. odbył się antywojenny protest 30 tys. kobiet pod brytyjską bazą wojskową w Greenham Common (Wielka Brytania).
• W 1984 r. Dżambyn Batmönch został prezydentem Mongolii.

• W 1984 r. w bezkrwawym zamachu stanu w Mauretanii władzę przejął płk Maawija uld Sid’Ahmad Taja.
• W 1985 r. samolot czarterowy Douglas DC-8 linii lotniczych Arrow Air lecący z Kairu (Egipt) do Fort Campbell w stanie Kentucky (USA), rozbił się krótko po starcie po międzylądowaniu w Gander (Kanada), zginęło 256 osób, w tym 248 amerykańskich żołnierzy ze 101. Dywizji Powietrznodesantowej.
• W 1986 r. 70 osób zginęło w katastrzie sowieckiego samolotu Tu-134A w Berlinie Wschodnim (Niemcy).
• W 1988 r. 35 osób zginęło, a kilkaset zostało rannych w zderzeniu trzech pociągów na stacji Clapham Junction w Londynie (Wielka Brytania).
• W 1988 r. Yŏn Hyŏng Muk został premierem Korei Północnej.
• W 1991 r. stolica Nigerii została przeniesiona z Lagos do Abudży.
• W 1992 r. 2500 osób zginęło w trzęsieniu ziemi o sile 7,5 stopnia w skali Richtera, które nawiedziło wyspę Flores (Indonezja).
• W 1993 r. Péter Boross został premierem Węgier.
• W 1993 r. odbyła się premiera filmu pt. W imię ojca w reżyserii Jima Sheridana.
• W 1993 r. w Rosji odbyły się wybory parlamentarne oraz referendum konstytucyjne.
• W 1996 r. dokonany został zamach na Udaja Husajna, najstarszego syna irakijskiego dyktatora Saddama Husajna. Husajn zamach przeżył ale w wyniku odniesionych obrażeń został kaleką.
• W 1996 r. Victor Ciorbea został premierem Rumunii.
• W 1997 r. powołana została Rada Standaryzacji Języka Serbskiego.
• W 1997 r. odbyła się premiera filmu sensacyjnego pt. Jutro nie umiera nigdy w reżyserii Rogera Spottiswoode’a.

• W 2000 r. Sąd Najwyższy USA wydał decyzję, że dalsze ręczne przeliczanie głosów wyborczych na Florydzie jest sprzeczne z konstytucją. Tym samym zwycięzcą wyborów prezydenckich został George W. Bush.
• W 2000 r. w Algierze podpisany został układ pokojowy kończący wojnę między Etiopią a Erytreą.
• W 2001 r. podczas tzw. II Intifady, 10 Izraelczyków zginęło, a 30 osób zostało rannych w palestyńskim ataku granatami na autobus na Zachodnim Brzegu Jordanu.
• W 2003 r. Célestin Gaombalet został premierem Republiki Środkowoafrykańskiej.
• W 2003 r. Paul Martin został premierem Kanady.
• W 2003 r. Shavkat Mirziyoyev został premierem Uzbekistanu.
• W 2003 r. w Norwegii padł samiec orki o imieniu Keiko, znany z serii filmów pt. Uwolnić orkę.
• W 2004 r. Traian Băsescu zwyciężył w II turze wyborów prezydenckich w Rumunii.
• W 2008 r. Szwajcaria przystąpiła do układu z Schengen.
• W 2009 r. Kaiane Aldorino z Gibraltaru zdobyła tytuł Miss World 2009 w Johannesburgu (Południowa Afryka).
• W 2010 r. 17 osób zginęło, a 20 zostało rannych w wybuchu samochodu-pułapki w mieście Ar-Ramadi (Irak).
• W 2010 r. w Kosowie odbyły się pierwsze wybory parlamentarne po proklamowaniu niepodległości.
• W 2011 r. Al-Munsif al-Marzuki został wybrany przez Zgromadzenie Konstytucyjne na urząd prezydenta Tunezji.
• W 2012 r. Korea Północna umieściła na orbicie okołoziemskiej pierwszą satelitę Kwangmyŏngsŏng-3B.
• W 2013 r. radykalni islamiści dokonali mordu 32 cywilów w mieście Adra (Syria).
• W 2015 r. w Arabii Saudyjskiej odbyły się wybory lokalne, w których po raz pierwszy czynne i bierne prawo wyborcze przyznane zostało kobietom.
• W 2016 r. Bill English został premierem Nowej Zelandii.
• W 2016 r. Paolo Gentiloni został premierem Włoch.
• W 2019 r. rządząca Partia Konserwatywna wygrała przedterminowe wybory parlamentarne w Wielkiej Brytanii.