14 KWIETNIA W HISTORII

14 kwietnia w Polsce: obchodzimy Święto Chrztu Polski

• W 966 r. Książę Mieszko I wraz ze swoim dworem przyjął chrzest, rozpoczęła się chrystianizacja Polski.
• W 1258 r. książę Władysław Opolski ufundował klasztor dominikanów w Raciborzu (woj. śląskie).
• W 1430 r. grupa rycerzy-rozbójników pochodzących z Moraw, Czech i Śląska dokonała napadu na klasztor paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie (woj. śląskie). Podczas napadu zabili kilku zakonników, skradli część kosztowności i uszkodzili obraz Czarnej Madonny.

• W 1570 r. podpisana została tzw. Zgoda sandomierska gwarantującą wszystkim odmianom protestantyzmu (z wyłączeniem braci polskich) wzajemną tolerancję religijną.
• W 1639 r. konsekrowany został kościół Świętego Krzyża w Nysie (woj. opolskie).
• W 1665 r. na zamku w Korsuniu (Kresy Wschodnie) polska załoga pod dowództwem starosty Samuela Leszczyńskiego i komendanta Jana Dennemarka obroniła się przed atakiem kozackim, budynek uległ spaleniu.
• W 1713 r. ur. się Mateusz Zwierzchowski, organista, kompozytor, dyrygent.
• W 1759 r. ur. się Walerian Stroynowski, szlachcic, polityk, ekonomista.
• W 1792 r. Franciszek Wielopolski został pierwszym prezydentem Krakowa (woj. małopolskie).
• W 1796 r. ur. się Jan Nepomucen Nowakowski, aktor teatralny i śpiewak.
• W 1803 r. ur. się Leontyna Halpertowa właśc. Eleonora Halpertowa z Żuczkowskich, aktorka teatralna, tłumaczka.
• W 1805 r. ur. się Stanisław Wysocki, inżynier, projektant i główny inżynier budowy Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, malarz, publicysta.
• W 1809 r. wojska austriackie przekroczyły granicę na Pilicy, był to początek wojny polsko-austriackiej.
• W 1810 r. dekretem Fryderyka Augusta I została powołana Rządowa Dyrekcja Teatru, naczelna władza teatrów Księstwa Warszawskiego.
• W 1835 r. ur. się Jan Walery Jędrzejewicz, lekarz, astronom, publicysta.
• W 1837 r. ur. się Walery Rzewuski, fotograf, działacz społeczny, radny Krakowa (woj. małopolskie).
• W 1845 r. w Ostrowie Wielkopolskim (woj. wielkopolskie) założone zostało Królewskie Katolickie Gimnazjum zwane później Wielkopolską Szkołą Edukacji Narodowej.
• W 1848 r. powstała Rada Narodowa Lwowska.
• W  1861 r. ur. się Stefan Szolc-Rogoziński, podróżnik, odkrywca i badacz Afryki, zorganizował pierwszą polską wyprawę badawczą do Afryki, członek Królewskiego Towarzystwa Geograficznego.

• W 1863 r. podczas Powstania styczniowego, klęska ponieśli powstańcy w bitwie pod Budą Zaborowską (woj. mazowieckie).
• W 1868 r. ur. się Dawid Lande, polsko-żydowski artysta, architekt.
• W 1872 r. ur. się Konstanty Prus, pisarz, publicysta i działacz narodowy.
• W 1876 r. ur. się Henryk Barciński, przemysłowiec , działacz gospodarczy, społeczny. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zamordowany przez Niemców w 1940 r.
• W 1876 r. ur. się Józefat Błyskosz, żołnierz POW, rolnik, publicysta, polityk, poseł i senator II RP.
• W 1879 r. ur. się Walerian Górski, polityk, działacz PSL „Piast”, poseł na Sejm Ustawodawczy II RP. Zamordowany przez Niemców w 1939 r.
• W 1883 r. ur. się Waleria Suzin z d. Gnatowska, tancerka teatralna i aktorka filmowa.
• W 1884 r. założone zostało Koło Przyrodników Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• W 1888 r. ur. się Wacław Lewandowski, pianista, rektor PWSM w Poznaniu (woj. wielkopolskie).
• W 1890 r. ur. się Jan Wroniecki, artysta, malarz, grafik.
• W 1891 r. ur. się Jan Wacław Zawadowski, ps. „Zawado”, artysta, malarz.
• W 1897 r. ur. się Bogusław Samborski, aktor teatralny i filmowy. W czasie niemieckiej okupacji kolaborant niemiecki. Zmarł w Argentynie w 1971 r.
• W 1904 r. ur. się Zbigniew Sawan, właśc. Zbigniew Nowakowski, aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny, dyrektor artystyczny.
• W 1909 r. ur. się Justyn Wojsznis, taternik i alpinista, redaktor i publicysta. Pierwszy zdobywca najwyższego wulkanu świata Ojos del Salado.
• W 1915 r. ur. się Jan Zumbach, ps. „Johan”, podpułkownik dyplomowany pilot Wojska Polskiego II RP, podpułkownik (ang. Wing Commander) Królewskich Sił Powietrznych RAF, as myśliwski Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie, dowódca 303 Dywizjonu, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. Zmarł we Francji w 1986 r.

• W 1916 r. ur. się Olgierd Stołyhwo, ps. „Tadeusz Lisicki”, podporucznik artylerii Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, cichociemny. Rozstrzelany przez Niemców w 1943 r.
• W 1917 r. ur. się Eugeniusz Haneman, fotograf, operator filmowy, i wykładowca. Fotograf Powstania Warszawskiego. 
• W 1918 r. ur. się Jerzy Bielenia, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1924 r. prezydent RP Stanisław Wojciechowski wydał rozporządzenie o zmianie ustroju pieniężnego, złoty miał zastąpić markę polską.
• W 1927 r. Oficerska Szkoła Lotnictwa została przeniesiona z Grudziądza do Dęblina (woj. lubelskie).
• W 1929 r. Kazimierz Świtalski został mianowany na urząd premiera.
• W 1932 r. ur. się Marek Lusztig, kompozytor filmowy. Zmarł w Szwecji w 1972 r.
• W 1934 r. na Politechnice Warszawskiej (woj. mazowieckie) podpisana została deklaracja ideowa Obozu Narodowo-Radykalnego.
• W 1934 .r założony został klub piłkarski Hetman Zamość.
• W 1935 r. ur. się Andrzej Gwiazda, inżynier elektronik, związkowiec, nauczyciel akademicki, publicysta, działacz opozycji w okresie PRL, współtwórca Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża i NSZZ „Solidarność”. Kawaler Orderu Orła Białego.
• W 1936 r. ur. się Marek Polański, karykaturzysta.
• W 1936 r. ur. się Jan Zylber, muzyk jazzowy, przedsiębiorca, menedżer muzyczny, polityk poseł.
• W 1940 r. Sowieci rozpoczęli drugą deportację Polaków z terenów zajętych przez ZSRR.
• W 1940 r. w okolicach Serokomli (woj. lubelskie) oddziały niemieckie, w odwecie za zabicie pięcioosobowej rodziny niemieckiego kolonisty, przeprowadziły obławę podczas której rozstrzelali 217 osób we wsi Józefów Duży (woj. lubelskie).
• W 1941 r. ur. się Leszek Lipski, koszykarz, mistrz Polski, multimedalista mistrzostw Polski.
• W 1941 r. ur. się Pola Raksa, właśc. Apolonia Raksa, aktorka filmowa, teatralna i telewizyjna.

• W 1942 r. ur. się Danuta Wawiłow, autorka literatury dziecięcej, poetka, prozaik, tłumaczka, publicystka, autorka słuchowisk radiowych.
• W 1944 r. uzbrojeni polscy mieszkańcy odparli atak ukraińskiego oddziału UPA na wieś Bitków położoną w dawnym województwie stanisławowskim (Kresy Wschodnie).
• W 1948 r. ur. się Hanna Maria Giza-Tomann, aktorka teatralna i filmowa, dziennikarka radiowa, autorka adaptacji i reżyser słuchowisk radiowych.
• W 1948 r. ur. się Antoni Karwowski, artysta, malarz i performer.
• W 1948 r. ur. się Jan Michalik, zapaśnik, mistrz Europy, olimpijczyk.
• W 1949 r. ur. się Waldemar Kownacki, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1950 r. ur. się Krzysztz Stasierowski, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1950 r. PRL i Mongolia nawiazały stosunki dyplomatyczne.
• W 1950 r. prymas Stefan Wyszyński podpisał w imieniu Episkopatu Polski porozumienie z władzami komunistycznymi. Kościół polski, w zamian za zagwarantowanie nauczania religii w szkołach i funkcjonowanie Katolickiego Uniwersytetu lubelskiego, uznał m.in. granice Ziem Odzyskanych i potępił tzw. „bandy podziemia”.
• W 1954 r. ur. się Janina Korowicka-Friesinger,  łyżwiarka szybka, olimpijka.
• W 1954 r. ur. się Mirosława Nyckowska, aktorka teatralna, filmowa, telewizyjna i dubbingowa.
• W 1955 r. ur. się Ewa Kuryło, także  Ewa Pręgowska, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.
• W 1957 r. ur. się Anna Bajan, z d. Szteyn, zawodniczka pięcioboju nowoczesnego, drużynowa mistrzyni świata, mistrzyni Polski, sędzia olimpijski.
• W 1958 r. ur. się Sławomir Holland, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1958 r. dokonany został oblot samolotu rolniczego PZL-101 Gawron.
• W 1960 r. ur. się Wojciech Asiński, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1962 r. ur. się Rafał Paczkowski, muzyk, kompozytor, realizator dźwięku.
• W 1965 r. ur. się Jarosław Rabenda,  aktor teatralny, filmowy i kabaretowy, reżyser, lektor, prozaik.

• W 1968 r. odbyła się premiera filmu Wilcze echa w reżyserii Aleksandra Ścibora-Rylskiego.
• W 1971 r. ur. się Robert Górski, artysta kabaretowy, komik, satyryk.
• W 1972 r. ur. się Wojciech Kowalczyk, piłkarz, reprezentant Polski, zdobywca tysięcznego gola dla Polski.
• W 1985 r. w Krakowie (woj. małopolskie) utworzony został opozycyjny ruch Wolność i Pokój.
• W 1986 r. odbyła się premiera filmu Dziewczęta z Nowolipek w reżyserii Barbary Sass.
• W 1996 r. proklamowany został Dzień Ludzi Bezdomnych.

14 kwietnia na świecie:

• W 43 p.n.e. w bitwie pod Forum (Włochy) Gallorum wojska senackie pokonały zwolenników Gajusza Juliusza Cezara.
• W 69 r. w bitwie pod Bedriacum (Włochy) uzurpator Witeliusz odniósł zwycięstwo nad wojskami cesarza rzymskiego Marka Salwiusza Otona, który po bitwie popełnił samobójstwo.
• W 216 r. ur. się Mani, perski reformator religijny, twórca manicheizmu.
• W 972 r. w Rzymie (Włochy) odbył się ślub cesarza niemieckiego Ottona II i księżniczki bizantyńskiej Tezano.
• W 1028 r. Henryk III Salicki został koronowany na króla Niemiec.
• W 1204 r. ur. się Henryk I Kastylijski, król Kastylii.
• W 1205 r. Bułgarzy odnieśli miażdżące zwycięstwo nad wojskami Cesarstwa Łacińskiego w bitwie pod Adrianopolem (Turcja).
• W 1266 r. ur. się Henryk II Lew, książę Meklemburgii.
• W 1312 r. margrabia brandenburski Waldemar Wielki zmusił wziętego w niewolę margrabiego Miśni Fryderyka I do podpisania układu pokojowego w Tangermünde (Niemcy).
• W 1336 r. ur. się Go-Kōgon, cesarz Japonii.

• W 1371 r. ur. się Maria Andegaweńska, królowa Węgier.
• W 1434 r. położony został kamień węgielny pod budowę katedry św. Piotra i Pawła w Nantes (Francja).
• W 1457 r. Stefan III Wielki został koronowany na hospodara mołdawskiego.
• W 1574 r. podczas wojny osiemdziesięcioletniej, zwycięstwo odniosły wojska hiszpańskie nad niderlandzkimi rebeliantami w bitwie pod Mook (Holandia).
• W 1578 r. ur. się Filip III Habsburg, król Hiszpanii.
• W 1632 r. podczas wojny trzydziestoletniej, rozpoczęła się bitwa pod Rain am Lech (Niemcy).
• W 1639 r. podczas wojny trzydziestoletniej, zwycięstwo odniosły wojska szwedzkie nad sasko-austriackimi w bitwie pod Chemnitz (Niemcy).
• W 1672 r. Maulaj Isma’il został koronowany na sułtana Maroka.
• W 1699 r. ur. się Fryderyk III, książę Saksonii-Gothy-Altenburga, regent Saksonii-Weimaru-Eisenach.
• W 1741 r. ur. się Momozono, cesarz Japonii.
• W 1773 r. ur. się Jean-Baptiste de Villèle, francuski arystokrata, polityk, premier Królestwa Francji.
• W 1765 r. ur. się Augusta Wilhelmina Maria Hessen-Darmstadt, księżna Palatynatu-Zweibrücken.
• W 1780 r. ur. się Edward Hicks, amerykański artysta, malarz.
• W 1783 r. w Berlinie (Niemcy) odbyła się premiera dramatu Natan mędrzec Gottholda Ephraima Lessinga.
• W 1784 r. następca duńskiego tronu książę Fryderyk VI Oldenburg, zastępujący chorego psychicznie ojca Chrystiana VII, obalił ministra Ove Høegh-Guldberga i przejął pełnię władzy w kraju.
• W 1799 r. w Wielkiej Brytanii założone zostało towarzystwo misyjne Church Mission Society.
• W 1818 r. ur. się Maria z Saksonii-Altenburga, królowa Hanoweru.

• W 1834 r. podczas Powstania w Paryżu (Francja), wojsko dokonało mordu kilkudziesięciu, niebiorących udziału w zamieszkach mieszkańców kamienicy przy ulicy Transnonain.
• W 1845 r. położony został kamień węgielny pod budowę ewangelickiego kościoła Pokoju w Poczdamie (Niemcy).
• W 1847 r. podpisany został persko-osmański traktat w Erzurum (Turcja).
• W 1849 r. przywódca rewolucji węgierskiej Lajos Kossuth ogłosił w Debreczynie (Węgry) deklarację niepodległości i detronizację Habsburgów, przyjęte 19 kwietnia przez węgierski Sejm.
• W 1853 r. ur. się Franciszek Spinelli, włoski duchowny katolicki, święty.
• W 1861 r. podczas wojna secesyjna w USA, zwycięstwo odniosły wojska konfederackie w bitwie o Fort Sumter.
• W 1864 r. podczas wojny Chile i Peru z Hiszpanią, hiszpańska eskadra zajęła wyspy Chincha (Peru) z bogatymi złożami guana, przynoszącymi ok. 60% dochodów gospodarki peruwiańskiej.
• W 1865 r. w Teatrze Forda w Waszyngtonie (USA) prezydent USA Abraham Lincoln został postrzelony w głowę przez aktora Johna Wilkesa Bootha, zmarł następnego dnia w pobliskim pensjonacie.
• W 1865 r. zmarł z przepicia prezydent Gwatemali Rafael Carrera. P.o. prezydenta został Pedro de Aycinena.
• W 1870 r. ur. się Wiktor Borisow-Musatow, rosyjski artysta, malarz.
• W 1883 r. w Paryżu (Francja) odbyła się premiera opery Lakmé Léo Delibesa.
• W 1895 r. 21 osób zginęło w trzęsieniu ziemi w Lublanie (Słowenia). 
• W 1896 r. w USA opatentowane zostały płatki kukurydziane.
• W 1897 r. papież Leon XIII podniósł diecezję Montevideo (Urugwaj) do rangi archidiecezji metropolitalnej.
• W 1900 r. w Paryżu (Francja) otwarta została Wystawa Światowa.
• W 1900 r. w Paryżu (Francja) założona została Międzynarodowa Unia Kolarska (UCI).

• W 1906 r. ur. się Fajsal ibn Abd al-Aziz Al Su’ud, król Arabii Saudyjskiej.
• W 1912 r. tuż przed północą parowiec RMS „Titanic”, nazwany niezatapialnym, zderzył się na północnym Atlantyku z górą lodową i zaczął nabierać wody.
• W 1912 r. założony został brazylijski klub piłkarski Santos FC.
• W 1914 r. w Belgii ur. się Stanisław Sulikowski ps. „Sulima”, biegacz, sprinter, mistrz Polski, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski. Zamordowany przez Niemców w Powstaniu.
• W 1916 r. Bułgaria przyjęła kalendarz gregoriański.
• W 1920 r. ur. się Emilio Colombo, włoski polityk, premier Włoch, przewodniczący Parlamentu Europejskiego.
• W 1921 r. István Bethlen został premierem Węgier.
• W 1921 r. z okazji setnej rocznicy proklamowania niepodległości Peru, na mocy dekretu prezydenta Augusto B. Leguíi wznowiono nadawanie Orderu Słońca Peru.
• W 1922 r. oddziały irlandzkiej IRA dowodzone przez Rory’ego O’Connora, który sprzeciwiał się podpisanemu wcześniej porozumieniu angielsko-irlandzkiemu, rozpoczęły okupację gmachu sądowego Four Courts w Dublinie (Irlandia).
• W 1927 r. rozpoczęła się seryjna produkcja pierwszego samochodu osobowego marki Volvo ÖV4.
• W 1929 r. odbył się pierwszy wyścig samochodowy o Grand Prix Monako.
• W 1931 r. Heinrich Sahm został burmistrzem Berlina (Niemcy).
• W 1931 r. proklamowana została Druga Republika Hiszpańska.
• W 1931 r. proklamowana została Republika Katalońska.
• W 1931 r. Reijirō Wakatsuki został po raz drugi premierem Japonii.
• W 1931 r. założony został hiszpański klub piłkarski Granada CF.
• W 1935 r. potężna burza piaskowa przeszła przez stany Nowy Meksyk, Kolorado i Oklahoma (USA). Zdarzenie to upamiętnił amerykański piosenkarz folkowy Woody Guthrie w utworze Dust bowl ballads.

• W 1939 r. Węgry wystąpiły z Ligi Narodów.
• W 1939 r. w USA ukazała się powieść Grona gniewu Johna Steinbecka.
• W 1940 r. podczas rozpoczynającej się Kampanii norweskiej, pod Narwikiem wylądowały brytyjsko-francusko-polskie siły ekspedycyjne.
• W 1942 r. podczas II w.ś. amerykański niszczyciel zatopił u wybrzeży Karoliny Północnej (USA) niemieckiego U-Boota U-85, zginęła cała, 46-osobowa załoga.
• W 1943 r. w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Sachsenhausen zginął syn Józefa Stalina Jakow Dżugaszwili.
• W 1944 r. brytyjski frachtowiec „Fort Stikine” z 800 tonami amunicji eksplodował w porcie w Bombaju (Indie), zginęło około 800 osób, a około 3000 zostało rannych.
• W 1945 r. ur. się Ritchie Blackmore, brytyjski gitarzysta, członek zespołów Deep Purple, Rainbow i Blackmore’s Night.
• W 1945 r. założony został klub piłkarski Aurora Gwatemala.
• W 1948 r. Amerykanie przeprowadzili pierwszy test bomby atomowej (operacja „Sandstone”) na atolu Eniwetok (Wyspy Marshalla).
• W 1954 r. założony został cypryjski klub sportowy Apollon Limassol.
• W 1956 r. w Chicago (USA) zaprezentowany został pierwszy magnetowid.
• W 1958 r. nad Bornholmem (Dania) spłonął w atmosferze Sputnik 2 z martwym psem Łajką.
• W 1962 r. Georges Pompidou został premierem Francji.
• W 1965 r. 26 osób zginęło, a jedna została ranna w katastrzie brytyjskiego samolotu Douglas C-47 Skytrain na Jersey (Wyspy Normandzkie, WIelka Brytania).
• W 1965 r. Jo Cals został premierem Holandii.
• W 1967 r. Gnassingbé Eyadéma został prezydentem Togo.
• W 1967 r. Jenő Fock został premierem Węgier.
• W 1968 r. ur. się Anthony Michael Hall, amerykański aktor.

• W 1969 r. w USA odbyła się 41. ceremonia wręczenia Oscarów.
• W 1971 r. odbyła się premiera francuskiej komedii filmowej Zawieszeni na drzewie w reżyserii Serge’a Korbera.
• W 1975 r. Siły Powietrzne Izraela otrzymały pierwszy seryjny egzemplarz myśliwca izraelskiej produkcji IAI Kfir.
• W 1980 r. w USA odbyła się 52. ceremonia wręczenia Oscarów.
• W 1980 r. ukazał się debiutancki album brytyjskiej grupy Iron Maiden pt. Iron Maiden.
• W 1981 r. zakończyła się amerykańska misja STS-1 wahadłowca Columbia.
• W 1986 r. w Bangladeszu zginęły 92 osoby w wyniku opadu rekordowo ciężkich kul gradowych, niektóre ważyły 1,02 kg.
• W 1988 r. Afganistan, Pakistan, USA i ZSRR podpisały w Genewie (Szwajcaria) porozumienie dotyczące zakończenia konfliktu w Afganistanie.
• W 1994 r. 29 żołnierzy i cywilów zginęło w północnym Iraku wskutek omyłkowego ostrzelania dwóch własnych helikopterów UH-60 Black Hawk przez amerykańskie myśliwce F-15.
• W 1999 r. 75 osób zginęło w zbombardowanym przez samoloty NATO konwoju albańskich uchodźców w zachodniej części Kosowa.
• W 1999 r. odbył się ostatni lot rosyjskiego naddźwiękowego samolotu pasażerskiego Tu-144.
• W 2002 r. w Barranquilli (Kolumbia) doszło do nieudanego zamachu bombowego na Álvaro Uribe, kandydata w wyborach prezydenckich i późniejszego prezydenta Kolumbii. Zginęły 3 osoby, a kilkanaście zostało rannych.
• W 2002 r. w pierwszych po odzyskaniu niepodległości wyborach prezydenckich na Timorze Wschodnim zwyciężył Xanana Gusmão.
• W 2003 r. zakończył się projekt poznania ludzkiego genomu, w ramach którego zsekwencjonowane zostało 99% genomu człowieka z 99,99% dokładnością.
• W 2006 r. Ehud Olmert został premierem Izraela.

• W 2007 r. w samobójczym zamachu bombowym na przystanku autobusowym w Karbali (Irak) zginęło 47 osób, a ponad 220 zostało rannych.
• W 2007 r. wysadzona została w powietrze stara skocznia narciarska w Garmisch-Partenkirchen (Niemcy).
• W 2009 r. Gordon Bajnai został premierem Węgier.
• W 2010 r. 2698 osób zginęło, a 12 tys. zostało rannych w wyniku trzęsienia ziemi, które nawiedziło prowincję Qinghai (Chiny).
• W 2010 r. doszło do erupcji wulkanu Eyjafjöll na Islandii, która spowodowała paraliż komunikacji lotniczej w Europie.
• W 2011 r. Adil Safar został premierem Syrii.
• W 2013 r. w przedterminowych wyborach prezydenckich w Wenezueli zwyciężył dotychczasowy tymczasowy szef państwa Nicolás Maduro, pokonując Henrique Caprilesa Radonskiego.
• W 2016 r. 9 osób zginęło, a ponad 1100 zostało rannych w wyniku trzęsienia ziemi, które nawiedziło miasto Kumamoto (Japonia).
• W 2016 r. Wołodymyr Hrojsman został premierem Ukrainy.