15 KWIETNIA W HISTORII

15 kwietnia w Polsce:

• W 1499 r. podczas wojny polsko-tureckiej, w Krakowie (woj. małopolskie) zawarty został układ polsko-mołdawski na mocy którego hospodar Stefan III Wielki przestał być lennikiem króla polskiego Jana I Olbrachta. 
• W 1545 r. ur. się Karol II Podiebradowicz, książę ziębicki i oleśnicki.
• W 1589 r. Krzysztz Radziwiłł Piorun został hetmanem wielkim litewskim.
• W 1685 r. ur. się Stanisław Świdziński, szlachcic, wojskowy, polityk.

• W 1699 r. ur. się Maria Zzia z Sieniawskich I voto Denhzfowa, II voto Czartoryska, księżna, ziemianka.
• W 1786 r. ur. się Walerian Łukasiński, działacz niepodległościowy, wojskowy, major 4 pułku piechoty liniowej, twórca Wolnomularstwa Narodowego i Towarzystwa Patriotycznego.
• W 1799 r. ur. się Wojciech Jastrzębowski, przyrodnik, pionier ergonomii.
• W 1801 r. ur. się Józef Żochowski ps. „Józef z Żochów” herbu Brodzic, nauczyciel, filozz, wynalazca, działacz niepodległościowy, zesłaniec. Zakatowany przez Rosjan w 1851 r.
• W 1803 r. wybuchł wielki pożar Poznania (woj. wielkopolskie).
• W 1831 r. podczas Powstania listopadowego w czasie bitwy pod Liwem (woj. mazowieckie) powstańcy odparli Rosjan usiłujących przeprawić się przez rzekę Liwiec.
• W 1834 r. ur. się Nachman Kopald, żydowsko-polski artysta, architekt.
• W 1864 r. zniesiona została pańszczyzna w Królestwie Polskim w ramach carskiego ukazu o uwłaszczeniu chłopów.
• W 1865 r. ur. się Olga Boznańska, artystka, malarka, portrecistka.
• W 1939 r. założone zostało Stronnictwo Demokratyczne.
• W 1878 r. ur. się Pia Górska, artystka, malarka, poetka, pisarka, działaczka społeczna.
• W 1879 r. ur. się Zygmunt Słomiński, inżynier budownictwa, urzędnik państwowy, prezydent Warszawy (woj. mazowieckie), prezes Związku Miast Polskich. Rozstrzelany przez Niemców w 1943 r.
• W 1888 r. ur. się Tadeusz Pruszkowski, artysta, malarz, krytyk artystyczny i pedagog. Zamordowany w 1942 r. przez Niemców.
• W 1889 r. ur. się Kelman Szapiro, polski Żyd, cadyk, rabin Piaseczna (woj. mazowieckie) i ostatni rabin getta warszawskiego. Zamordowany przez Niemców w 1943 r.
• W 1890 r. ur. się Wincenty Harembski, lekarz, działacz społeczny, polityk, poseł. Zamordowany przez Sowietów w Charkowie w 1940 r.

• W 1898 r. ur. się Ojzer Warszawski, polsko-żydowski prozaik, artysta, malarz i krytyk sztuki. Zginął w niemieckim obozie KL Auschwitz w 1944 r.
• W 1901 r. ur. się Henryk Rzętkowski, aktor filmowy i telewizyjny.
• W 1903 r. ur. się Maria Modzelewska, aktorka filmowa kina niemego i dźwiękowego.
• W 1906 r. ur. się Hanna Jędrzejewska z d. Jabłczyńska, lekkoatletka, trzykrotna mistrzyni Polski, chemiczka i konserwator zabytków.
• W 1907 r. ur. się Edward Przybysz ps. „Twardy”, harcmistrz Szarych Szeregów,, sierżant podchorąży rezerwy Wojska Polskiego II RP, działacz Związku Odbudowy Rzeczypospolitej, pedagog. Zamordowany przez Niemców w 1944 r.
• W 1909 r. ur. się Marian Skrzypczak, kapłan katolicki archidiecezji gnieźnieńskiej. Błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego. Zamordowany przez kolaborantów Niemców w 1939 r.
• W 1914 r. ur. się Lucyna Penciak z d. Radzymińska ps. „Kruszynka”, żołnierz Armii Krajowej Grupy Kampinos, bibliotekarka, pisarka i esperantystka, publicystka.
• W 1916 r. ur. się Stanisław Blok, kapitan pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, pilot polskich dywizjonów, as myśliwski. Kawaler Orderu Virtuti Militari. Zmarł w Wielkiej Brytanii w 1994 r.
• W 1916 r. ur. się Hilary Gwizdała, artysta, malarz.
• W 1918 r. ur. się Stanisław Bizior ps. „Śmigło”, żołnierz ZWZ, AK i WiN,, komendant Lotnej Żandarmerii w ramach Obwodu Zamojskiego AK-WiN. Zamordowany przez komunistów w 1952 r.
• W 1920 r. ur. się Juliusz Slaski ps. „Jan Zaleski”, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, antropolog, alpinista, dziennikarz.
• W 1921 r. ur. się Wojciech Pilarski, aktor teatralny i filmowy, reżyser, dyrektor teatru.
• W 1922 r. ur. się Edward Serednicki ps. „Pol”, Powstaniec Warszawski, żołnierz 2 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, kajakarz, polski oraz międzynarodowy działacz kajakarski.

• W 1925 r. ur. się Sat-Okh (w języku shawnee Długie Pióro), właśc. Stanisław Supłatowicz ps. „Kozak”, żołnierz SZP, ZWZ i AK urodzony w Kanadzie, pochodzenia indiańsko-polskiego. Po wojnie marynarz, artysta, pisarz, gawędziarz.
• W 1926 r. ur. się Igor Przegrodzki, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser teatralny, pedagog.
• W 1929 r. ur. się Maciej Kuczyński, pisarz, publicysta, inżynier architekt, speleolog, odkrywca.
• W 1930 r. ur. się Leszek Rostwo-Suski ps. „Raja”, harcerz Szarych Szeregów, Powstaniec Warszawski. Szermierz, olimpijczyk. Chemik, przesor termodynamiki i elektrochemii soli stopionych, oraz wysokotemperaturowych ogniw paliwowych. Autor wielu prac naukowych. 
• W 1934 r. ur. się Helena Gąsienica Daniel-Lewandowska, biegaczka narciarska, mistrzyni Polski, olimpijka.
• W 1934 r. ur. się Andrzej Kopiczyński, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1942 r. Niemcy utworzyli tzw. „Liban” – obóz pracy w kamieniołomach dzielnicy Podgórze w Krakowie (woj. małopolskie).
• W 1943 r. Niemcy rozstrzelali ok. 500 Żydów w getcie w Kopyczyńcach w dawnym województwie tarnopolskim (Kresy Wschodnie).
• W 1944 r. sowiecka Armia Czerwona zajęła Tarnopol (woj. tarnopolskie, Kresy Wschodnie).
• W 1945 r. ukraińska UPA rozpoczęła akcję skierowaną przeciwko posterunkom komunistycznej MO w powiatach sanockim i przemyskim (woj. podkarpackie).
• W 1945 r. w Krakowie (woj. małopolskie) ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Przekrój”.
• W 1947 r. ur. się Jacek Lech, właśc. Leszek Zerhau, piosenkarz, wokalista zespołu Czerwono-Czarni. Zmarł w 2007 r.
• W 1948 r. ur. się Piotr Kuźniak, wokalista, aranżer i multiinstrumentalista. Członek i solista Poznańskich Słowików oraz Trubadurzy.
• W 1949 r. ur. się Aleksandra Ziółkowska-Boehm, pisarka, publicystka.
• W 1953 r. założony został KS Wisła.

• W 1957 r. ur. się Anna Pstuś, lekkoatletka, mistrzyni i rekordzistka Polski, reprezentantka Polski.
• W 1961 r. ur. się Jacek Chruściński, muzyk, gitarzysta basowy, kompozytor i aranżer, publicysta.
• W 1968 r. ur. się Robert Friedrich ps. „Litza”, gitarzysta, kompozytor, wokalista, producent, członek zespołów: Acid Drinkers i Arka Noego.
• W 1968 r. ur. się Mariusz Malec, dokumentalista, scenarzysta, reżyser.
• W 1970 r. ur. się Tomasz Borowski, bokser, mistrz Polski, olimpijczyk.
• W 1970 r. w rewanżowym meczu półfinałowym Pucharu Zdobywców Pucharów, Górnik Zabrze zremisował na Stadionie Śląskim w Chorzowie z AS Roma (Włochy) 2:2. O awansie Górnika do finału zdecydowało losowanie po trzecim meczu, zakończonym ponownie remisem, rozegranym 22 kwietnia w Strasburgu (Francja).
• W 1972 r. ur. się Agnieszka Różańska, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, wokalistka.
• W 1972 r. ur. się Maciej Wojdyła, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1972 r. rozpoczęła się budowa Huty Katowice (woj. śląskie).
• W 1979 r. ur. się Agnieszka Marucha, muzyk, skrzypaczka.
• W 1983 r. rozpoczęła się budowa metra w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1989 r. rozpoczął się pierwszy kongres reaktywowanej Polskiej Partii Socjalistycznej.
• W 1997 r. Rada Ministrów wydała rozporządzenie o utworzeniu specjalnych stref ekonomicznych w Legnicy i Wałbrzychu (woj. dolnośląskie).
• W 1998 r. utworzony został samolotowy Zespół Akrobacyjny „Orlik”.
• W 1999 r. rozpoczęła się seryjna produkcja Poloneza kombi.
• W 1999 r. byli komuniści założyli Sojusz Lewicy Demokratycznej.
• W 2000 r. utworzone zostało Centralne Biuro Śledcze.
• W 2010 r. prezydent RP Lech Kaczyński otrzymał pośmiertnie tytuł Honorowego Obywatela miasta stołecznego Warszawy (woj. mazowieckie).
• W 2013 r. wystartował kanał TVP Rozrywka.

15 kwietnia na świecie:

• W 55 p.n.e. Ptolemeusz XII dzięki rzymskiej interwencji swej córki Bereniki IV, po obaleniu przejął ponownie władzę w Egipcie.
• W 1071 r. Normanowie pod wodzą Roberta Guiscarda zdobyli po trzyletnim oblężeniu Bari (Włochy), co ostatecznie położyło kres bizantyńskiemu panowaniu w południowej Italii.
• W 1191 r. papież Celestyn III koronował w Rzymie (Włochy) króla niemieckiego Henryka VI Hohenstaufa na świętego cesarza rzymskiego.
• W 1218 r. Berno (Szwajcaria) otrzymało status wolnego miasta Rzeszy.
• W 1277 r. Mamelukwie pokonali Ilchanidów w bitwie pod Abulustajn (Turcja).
• W 1395 r. wojska Złotej Ordy dowodzone przez Tamerlana pokonały wojska tatarskie pod wodzą Tochtamysza w bitwie nad Terekiem.
• W 1450 r. podczas wojny stuletniej, zwycięstwo odnieśli Francuzi nad Anglikami w bitwie o Formigny (Francja). Oznaczało to koniec angielskiej dominacji w północnej Francji.
• W 1452 r. ur. się Leonardo da Vinci, włoski malarz, rzeźbiarz, architekt, mechanik, filozz, muzyk, pisarz, matematyk, anatom, geolog, wynalazca.
• W 1469 r. ur. się Guru Nanak Czand, guru sikhów.
• W 1591 r. ur. się Fryderyk Ulryk, książę Brunszwiku.
• W 1632 r. podczas wojny trzydziestoletniej, zakończyła się bitwa pod Rain (Niemcy) nad rzeką Lech, w której Szwedzi pokonali wojska niemieckiej Ligi Katolickiej.
• W 1638 r. zdławione zostało powstanie na półwyspie Shimabara (Japonia).
• W 1642 r. ur. się Sulejman II, sułtan Imperium Osmańskiego.
• W 1646 r. ur. się Chrystian V Oldenburg, król Danii i Norwegii.
• W 1684 r. ur. się Katarzyna I Aleksiejewna, caryca Rosji.

• W 1715 r. w USA wybuchła wojna między białymi osadnikami a Indianami z plemion Yamassee wspomaganymi przez wojowników z plemienia Krik, którzy zaatakowali kolonię Karolinę Południową, głównie okolice osiedla Charleston.
• W 1736 r. Theodor von Neuhzf został wybrany królem Korsyki jako Teodor I.
• W 1742 r. papież Benedykt XIV erygował Wikariat apostolski Konstantynopola (Turcja).
• W 1745 r. podczas wojny o sukcesję austriacką, zwycięstwo odniosły wojska austriackie nad francusko-bawarsko-palatyńskimi w bitwie pod Pfaffenhzen (Niemcy).
• W 1770 r. brytyjski uczony Joseph Priestley wynalazł gumkę do ścierania.
• W 1783 r. papież Pius VI erygował archidiecezję mohylewską (Rosja).
• W 1790 r. Brytyjczycy zwodowali okręt liniowy HMS „Queen Charlotte”.
• W 1795 r. Baeda Maryam II został cesarzem Etiopii.
• W 1798 r. Francja anektowała Genewę (Szwajcaria).
• W 1800 r. ur. się James Clark Ross, brytyjski podróżnik, badacz polarny.
• W 1834 r. wojsko brutalnie stłumiło II powstanie tkaczy w Lyonie (Francja).
• W 1844 r. podczas wojny o niepodległość Dominikany, zwycięstwo odniosła floty dominikańska nad haitańską w bitwie koło Puerto Tortuguero (Dominikana).
• W 1847 r. francuskie okręty wojenne zbombardowały port Đà Nẵng w środkowym Wietnamie, zatapiając wietnamskie statki i powodując wiele ziar.
• W 1848 r. 76 niewolników podjęło nieudaną próbę ucieczki szkunerem z Waszyngtonu do Delaware (USA), gdzie zniesione zostało niewolnictwo.
• W 1850 r. San Francisco (USA) otrzymało prawa miejskie.
• W 1852 r. ur. się Józef Freinademetz, włoski werbista, misjonarz, święty.
• W 1857 r. brytyjski astronom Norman Pogson odkrył planetoidę (43) Ariadne.
• W 1861 r. prezydent USA Abraham Lincoln wygłosił orędzie wzywające do mobilizacji sił Unii w wojnie secesyjnej.

• W 1865 r. wiceprezydent USA Andrew Johnson zastąpił zmarłego Abrahama Lincolna na stanowisku prezydenta USA.
• W 1883 r. Fryderyk Franciszek III został wielkim księciem Meklemburgii-Schwerinu.
• W 1896 r. w Atenach (Grecja) zakończyły się I Letnie Igrzyska Olimpijskie.
• W 1912 r. w trakcie swego dziewiczego rejsu z Southampton (WIelka Brytania) do Nowego Jorku (USA) zatonął po zderzeniu z górą lodową brytyjski transatlantyk RMS „Titanic”. Zginęło ponad 1500 osób, uratowano około 730.
• W 1917 r. podczas I w.ś. przewożący żołnierzy brytyjski statek pasażerski „Cameronia” został zatopiony na Morzu Śródziemnym przez niemiecki okręt podwodny U-33, w wyniku czego zginęło 210 osób.
• W 1920 r. Carlos Herrera y Luna został prezydentem Gwatemali.
• W 1920 r. na Litwie zakończyły się dwudniowe wybory do Sejmu Ustawodawczego.
• W 1920 r. w South Baintree w stanie Massachusetts (USA) doszło dwóch morderstw na tle rabunkowym, o co zostali oskarżeni i następnie skazani na śmierć włoscy anarchiści Sacco i Vanzetti.
• W 1928 r. australijski lotnik George Hubert Wilkins jako pierwszy osiągnął północny biegun niedostępności.
• W 1931 r. w Nowym Jorku (USA) zastrzelony został jeden z bossów miejscowej mafii Joe Masseria.
• W 1935 r. Amerykanie dokonali oblotu samolotu torpedowo-bombowego Douglas TBD Devastator.
• W 1936 r. w Brytyjskim Mandacie Palestyny wybuchło arabskie powstanie.
• W 1938 r. założony został niemiecki klub piłkarski VfL Bochum.
• W 1941 r. Chorwacja przystąpiła do tzw. Paktu trzech.
• W 1941 r. ponad 900 osób zginęło w wyniku nalotu bombowego Luftwaffe na Belfast (Irlandia).
• W 1942 r. król Wielkiej Brytanii Jerzy VI odznaczył mieszkańców Malty Krzyżem Jerzego za bohaterstwo okazane w czasie oblężenia wyspy.

• W 1943 r. w Panamie wprowadzony został ruch prawostronny.
• W 1945 r. wojska brytyjskie wyzwoliły obóz koncentracyjny Bergen-Belsen w Dolnej Saksonii (Niemcy).
• W 1952 r. Amerykanie dokonali oblotu bombowca Boeing B-52 Stratzortress.
• W 1955 r. w Des Plaines w stanie Illinois (USA) otwarta została pierwsza franczyzowa restauracja McDonald’s. 
• W 1959 r. przywódca Kuby Fidel Castro rozpoczął niezicjalną, dwunastodniową wizytę w USA.
• W 1960 r. ur. się Filip I Koburg, król Belgów.
• W 1960 r. w Dresden w stanie Illinois (USA) do sieci elektrycznej przyłączona została pierwsza prywatna elektrownia jądrowa.
• W 1964 r. Humberto de Alencar Castelo Branco został prezydentem Brazylii.
• W 1965 r. ur. się Linda Perry, amerykańska piosenkarka, kompozytorka, autorka tekstów.
• W 1965 r. Milton Obote został prezydentem Ugandy.
• W 1965 r. odbyła się premiera filmu przygodowego Dżingis chan w reżyserii Henry’ego Levina.
• W 1966 r. ur. się Samantha Fox, brytyjska piosenkarka, modelka, aktorka.
• W 1969 r. północnokoreański MiG-17 zestrzelił nad Morzem Japońskim amerykański samolot wczesnego ostrzegania Lockheed EC-121 Warning Star, zginęło 31 członków jego załogi.
• W 1971 r. w USA odbyła się 43. ceremonia wręczenia Oscarów.
• W 1973 r. Naim Talû został premierem Turcji.
• W 1974 r. w wojskowym zamachu stanu pod wodzą gen. Seyniego Kountché został obalony pierwszy prezydent Nigru Hamani Diori.
• W 1979 r. Shah Azizur Rahman został premierem Bangladeszu.
• W 1979 r. w trzęsieniu ziemi z epicentrum w Czarnogórze zginęło 136 osób.
• W 1982 r. w dniu 70. urodzin przywódcy Korei Północnej Kim Ir Sena zakończyła się budowa „modelowego miasta socjalistycznego” – Pjongjangu.

• W 1983 r. otwarty został Tokyo Disney Resort (Japonia).
• W 1986 r. amerykańskie lotnictwo dokonało bombardowań celów w Libii, w odwecie za zamach na amerykańskich żołnierzy w dyskotece w Zachodnim Berlinie (Niemcy).
• W 1989 r. na stadionie Hillsborough w Sheffield (Wielka Brytania) stratowanych zostało  96 osób podczas półfinałowego meczu o Puchar Anglii Liverpool F.C.-Nottingham Forest F.C.
• W 1989 r. rozpoczęły się protesty na placu Tian’anmen w Pekinie (Chiny).
• W 1991 r. w stolicy Korei Północnej Pjongjangu otwarta została pierwsza nowa linia tramwajowa po zniszczeniach w czasie wojny koreańskiej w latach pięćdziesiątych.
• W 1992 r. rozpoczęła się misja polskiego kontyngentu wojskowego w Chorwacji.
• W 1992 r. uchwalona została nowa konstytucja Wietnamu.
• W 1994 r. w Marrakesz (Maroko) podpisane zostało porozumienie o utworzeniu Światowej Organizacji Handlu (WTO).
• W 1997 r. w pożarze pola kempingowego w Mekce (Arabia Saudyjska) zginęło 343 pielgrzymów, a około 1500 zostało rannych.
• W 2002 r. 128 osób zginęło w katastrzie chińskiego Boeinga 767 w Korei Południowej.
• W 2003 r. w Bagdadzie (Irak) ujęty został przez Amerykanów terrorysta Abu Abbas, inicjator porwania w 1985 r. włoskiego statku wycieczkowego „Achille Lauro”.
• W 2005 r. rozpoczęła się załogowa misja rosyjskiego statku Sojuz TMA-6 na Międzynarodową Stację Kosmiczną.
• W 2008 r. rozpoczęła się podróż apostolska papieża Benedykta XVI do USA.
• W 2008 r. 59 osób zginęło, a 90 zostało rannych w wyniku wybuchu samochodu-pułapki w Bakubie (Irak).
• W 2010 r. w związku z emisją pyłów przez islandzki wulkan Eyjafjallajökull zamknięta została przestrzeń powietrzna nad większą częścią Europy.

• W 2010 r. urzędujący prezydent Sudanu Umar al-Baszir został wybrany na kolejną kadencję.
• W 2011 r. chorwacki generał Ante Gotovina został skazany przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii na 24 lata pozbawienia wolności za zbrodnie przeciwko ludzkości oraz zbrodnie wojenne popełnione przez siły chorwackie na Serbach w 1995 r.
• W 2013 r. 3 osoby zginęły, a 264 zostały ranne przed metą maratonu w Bostonie (USA) po wybuchu bomby.
• W 2016 r. 6 osób zginęło, a ok. 250 zostało rannych po przejściu tornada nad miastem Dolores (Urugwaj).
• W 2017 r. w wieku 117 lat i 137 dni zmarła Włoszka Emma Morano i tym samym najstarszą żyjącą osoba na świecie została młodsza o 101 dni Jamajka Violet Brown.
• W 2018 r. były premier Milo Đukanović wygrał w pierwszej turze wybory prezydenckie w Czarnogórze.
• W 2019 r. wybuchł pożar katedry Notre-Dame w Paryżu (Francja).