15 LIPCA W HISTORII

15 lipca w Polsce:

• W 1227 r. książę Władysław Odonic władający w północnej Wielkopolsce pokonał wojska swojego stryja, księcia wielkopolskiego Władysława III Laskonogiego w bitwie pod Ujściem (woj. wielkopolskie).
• W 1410 r. podczas tzw. wielkiej wojny, pod Grunwaldem (woj. warmińsko-mazurskie) krzyżacy ponieśli klęskę w bitwie z armią polsko-litewską pod wodzą króla Władysława II Jagiełły.
• W 1419 r. pod Czerwińskiem (woj. mazowieckie) zawarte zostało antykrzyżackie przymierze pomiędzy Polską i Litwą a Danią, Szwecją i Norwegią (połączonymi personalną unią kalmarską). Król Władysław II Jagiełło i wielki książę Witold zobowiązali się do udzielenia pomocy królowi Erykowi pomorskiemu w walce z zakonem krzyżackim na terenie Prus i Inflant. Układ ten nie został nigdy ratyfikowany i jego postanowienia nie zostały zastosowane w praktyce.

• W 1469 r. między mieszkańcami Białogardu i Świdwina (woj. zachodniopomorskie) doszło do tzw. wojny o krowę.
• W 1478 r. ur. się Barbara Jagiellonka, królewna polska, księżna Saksonii.
• W 1479 r. biskup warmiński Mikołaj Tungen, który w porozumieniu z zakonem krzyżackim i królem Węgier Maciejem Korwinem wszczął wojnę przeciwko Polsce, na Sejmie w Piotrkowie (woj. łódzkie) ukorzył się przed królem Kazimierzem IV Jagiellończykiem i otrzymał przebaczenie. Tego samego dnia zawarty został układ na mocy którego Tungen zachował swój urząd, a kapituła warmińska utrzymała prawo elekcji biskupa, ale ta kandydatura miała być konsultowana z królem.
• W 1646 r. koronowana została Ludwika Maria Gonzaga, żona Władysława IV Wazy, a następnie Jana II Kazimierza Wazy.
• W 1809 r. podczas wojny polsko-austriackiej, wojska polskie pod wodzą Józefa Poniatowskiego zdobyły Kraków (woj. małopolskie).
• W 1818 r. odbyło się uroczyste wręczenie Senatowi i Zgromadzeniu Reprezentantów konstytucji Wolnego Miasta Krakowa (woj. małopolskie).
• W 1888 r. z inicjatywy Władysława Żeleńskiego powstała Akademia Muzyczna w Krakowie (woj. małopolskie).
• W 1895 r. we Lwowie (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) ukazało się pierwsze wydanie czasopisma „Przegląd Wszechpolski”.
• W 1899 r. w luterańskim kościele w Paproci Dużej (woj. podlaskie) Józef Piłsudski poślubił Marię Juszkiewicz.
• W 1902 r. w Krakowie (woj. małopolskie) Władysław Stanisław Reymont poślubił Aurelię Szabłowską z domu Schatzschnejder.
• W 1903 r. miała miejsce tzw. wielka powódź we Wrocławiu (woj. dolnośląskie).

• W 1910 r. z okazji 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem w Krakowie (woj. małopolskie) odsłonięty został ufundowany przez Ignacego Jana Paderewskiego Pomnik Grunwaldzki, co stało się okazją do wielkiej manifestacji patriotycznej. Podczas uroczystości po raz pierwszy wykonana została publicznie Rota z tekstem Marii Konopnickiej i muzyką Feliksa Nowowiejskiego.
• W 1919 r. podczas wojny polsko-ukraińskiej, wojska polskie pod dowództwem gen. Lucjana Żeligowskiego zajęły ponownie Czortków (Kresy Wschodnie).
• W 1920 r. odbył się pierwszy lot lotnictwa polskiego nad Bałtykiem.
• W 1920 r. Sejm Ustawodawczy uchwalił Statut Organiczny Województwa śląskiego.
• W 1924 r. po poszerzeniu granic miasta Katowice (woj. śląskie) liczba mieszkańców przekroczyła 100 tys.
• W 1934 r. w trakcie przebudowy runęła wieża Ratusza w Opolu (woj. opolskie).
• W 1938 r. w Wołczynie (Kresy Wschodnie) pochowane zostały sprowadzone z Leningradu (ZSRR) prochy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
• W 1941 r. Niemcy rozstrzelali 16 Żydów, których zwłoki pogrzebali wraz ze zburzonym pomnikiem Lenina, wzniesionym na rynku podczas okupacji sowieckiej w Kolnie (woj. podlaskie).
• W 1941 r. ukraińscy nacjonaliści z grupy marszowej OUN-B wraz z Niemcami zamordowali około 100 Żydów i 50 Polaków w Kostopolu na Wołyniu (Kresy Wschodnie).
• W 1943 r. utworzone zostało Kierownictwo Walki Podziemnej, pion dyspozycyjny Komendy Głównej Armii Krajowej.
• W 1943 r. Niemcy rozstrzelali 49 mieszkańców miasta Bielsk Podlaski (woj. podlaskie) w Lesie Pilickim pod miastem.
• W 1943 r. Niemcy rozstrzelali 180 mieszkańców miasta Grajewo (woj. podlaskie) w lesie pod miastem.
• W 1943 r. Niemcy rozstrzelali aresztowanych rankiem 52 zakładników spośród inteligencji miasta Łomży (woj. podlaskie) w lesie pod wsią Jeziorko (woj. podlaskie).

• W 1943 r. w ruinach getta w Warszawie (woj. mazowieckie) Niemcy rozstrzelali od 260 do 300 Polaków i Żydów.
• W 1945 r. założony został klub piłkarski Stomil Olsztyn.
• W 1945 r. założony został klub sportowy Warmia Olsztyn.
• W 1955 r. PRL zakupił licencję sowieckiego czołgu T-54A, producentem którego zostały Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy” w Gliwicach (woj. śląskie).
• W 1956 r. we Wrocławiu (woj. dolnośląskie) odsłonięty został sprowadzony ze Lwowa (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) pomnik Aleksandra Fredry.
• W 1959 r. w Sosnowcu (woj. śląskie) elektryk Stanisław Jaros usiłował dokonać zamachu na konwój z komunistami Władysławem Gomułką i sowietą Nikitą Chruszczowem

• W 1960 r. w Łodzi (woj. łódzkie) odbył się pierwszy publiczny pokaz filmu historycznego pt. Krzyżacy według powieści Henryka Sienkiewicza i w reżyserii Aleksandra Forda. Oficjalna premiera miała miejsce 2 września tego roku.
• W 1961 r. komunistyczne władze PRL usunęły ze szkół naukę religii.
• W 1963 r. we Wrocławiu (woj. dolnośląskie) ogłoszony został stan pogotowia w związku z wybuchem epidemii ospy prawdziwej.
• W 1969 r. ogłoszona została kolejna z wielu dostępnych komunistycznych amnestii.
• W 1979 r. Henryk Charucki wygrał 36. Tour de Pologne.
• W 1979 r. ogłoszona została kolejna z wielu dostępnych komunistycznych amnestii. 
• W 1980 r. rozpoczął się strajk lubelskich kolejarzy tzw. Lubelski Lipiec.
• W 1987 r. Sejm PRL przyjął ustawę o Rzeczniku Praw Obywatelskich.
• W 1988 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) rozpoczął się szczyt Układu Warszawskiego.
• W 1995 r. w Czymanowie koło Wejherowa (woj. pomorskie) rozpoczął się pierwszy Przystanek Woodstock.
• W 2010 r. odbyły się obchody 600-lecia bitwy pod Grunwaldem.

15 lipca na świecie: 

• W 649 r. Tang Gaozong został cesarzem Chin.
• W 1099 r. podczas I wyprawy krzyżowej, armia krzyżowców zdobyła Jerozolimę (Izrael).
• W 1149 r. konsekrowana została odbudowana przez krzyżowców Bazylika Grobu Pańskiego w Jerozolimie (Izrael).
• W 1174 r. Baldwin IV Trędowaty został koronowany na króla Jerozolimy.
• W 1240 r. wojska nowogrodzkie pokonały Szwedów w bitwie nad Newą (Rosja).
• W 1299 r. Haakon V Długonogi został królem Norwegii.
• W 1381 r. powieszony został i poćwiartowany John Ball, angielski kaznodzieja ludowy, lollard i ideolog powstania chłopskiego Wata Tylera.
• W 1435 r. postanowieniem traktatu pokojowego z Vordingborgu (Dania) książę Adolf VIII Holsztyński zapewnił sobie posiadanie Szlezwiku (Niemcy) jako lenna duńskiego.
• W 1490 r. król Czech Władysław II Jagiellończyk został wybrany na króla Węgier i Chorwacji.
• W 1500 r. na szczycie schodów przed głównym wejściem do bazyliki św. Piotra (Watykan) książę Bisceglie i Salerno Alfons Aragoński został ciężko zraniony przez nożowników wysłanych przez Cesare Borgię.
• W 1515 r. rozpoczął się zjazd wiedeński z udziałem króla Polski Zygmunta I Starego, króla Czech, Węgier i Chorwacji Władysława II Jagiellończyka i cesarza rzymsko-niemieckiego Maksymiliana I Habsburga.
• W 1570 r. grupa 40 udających się na misje ewangelizacyjne do Brazylii nowicjuszy, kleryków i kapłanów poniosła śmierć męczeńską za wiarę w pobliżu miejscowości Fuencaliente na wyspie La Palma (Hiszpania).
• W 1685 r. w Tower z London (Wielka Brytania) został ścięty za zdradę James Scott, 1. książę Monmouth, przywódca rebelii przeciwko królowi Jakubowi II Stuartowi.

• W 1761 r. podczas wojny siedmioletniej, rozpoczęła się bitwa pod Vellinghausen (Niemcy).
• W 1783 r. na rzece Saonie (Francja) wypróbowany został tzw. Pyroscaphe, pierwszy statek napędzany silnikiem parowym.
• W 1784 r. po ośmioletnim pobycie w USA Tadeusz Kościuszko wypłynął z Nowego Jorku do Francji.
• W 1799 r. francuski porucznik wojsk inżynieryjnych Pierre-François Bouchard odkrył tzw. Kamień z Rosetty w Egipcie.
• W 1801 r. Francja i Stolica Apostolska zawarły konkordat.
• W 1815 r. w zablokowanym przez brytyjską Royal Navy porcie Rochefort (Francja) Napoleon Bonaparte wszedł na pokład HMS „Bellerophon” i oddał się w brytyjską niewolę.
• W 1823 r. spłonęła bazylika św. Pawła za Murami w Rzymie (Watykan).
• W 1834 r. dekretem królewskim zniesiona została hiszpańska Inkwizycja i skonfiskowany został cały pozostały po niej majątek na rzecz państwa.
• W 1840 r. przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Rosji, Austrii, Prus i Turcji podpisali konwencję londyńską.
• W 1845 r. ur. się Maria Teresa Habsburg, arcyksiężniczka austriacka, księżna wirtemberska. 
• W 1864 r. Alfred Nobel otrzymał patent na nitroglicerynę.
• W 1869 r. Francuz Hippolyte Mège-Mouriès opatentował margarynę.
• W 1870 r. Georgia jako ostatni stan byłych Skonfederowanych Stanów Ameryki powróciła w skład Unii (USA).
• W 1873 r. w Glasgow (Szkocja) założony został najbardziej utytułowany klub piłkarski na świecie Rangers F.C.
• W 1874 r. ur. się Friedrich Heinrich Hohenzollern, książę pruski.
• W 1879 r. ur. się William F. Ludwig, niemiecki perkusista i legendarny producent perkusji.
• W 1888 r. w wyniku erupcji wulkanu Bandai na wyspie Honsiu (Japonia) zginęło około 500 osób.
• W 1890 r. francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (294) Felicia.

• W 1902 r. poświęcony został sobór św. Włodzimierza w Astrachaniu (Rosja).
• W 1914 r. Francisco Carvajal został prezydentem Meksyku.
• W 1916 r. William Boeing i George Westervelt założyli w USA przedsiębiorstwo „Pacific Aero Products Co”, którego nazwa została później zmieniona na Boeing Airplane Company.
• W 1918 r. podczas I w.ś. rozpoczęła się II bitwa nad Marną (Francja).
• W 1920 r. w trakcie konferencji w Spa (Belgia) polski rząd zgodził się przyjąć decyzje Rady Najwyższej Ententy w sprawie granic litewskich, przyszłości wschodniej Galicji, sprawy cieszyńskiej oraz przyszłego traktatu polsko-gdańskiego.
• W 1922 r. założona została Japońska Partia Komunistyczna.
• W 1923 r. sowiecki Aerzłot uruchomił pierwszą linię wewnętrzną Moskwa-Niżny Nowogród (ZSRR).
• W 1927 r. od strzałów wojska i policji zginęło 89 demonstrantów w Wiedniu (Austria).
• W 1934 r. rozpoczęły działalność amerykańskie linie lotnicze Continental Airlines (jako Varney Speed Lines).
• W 1940 r. podczas II w.ś. odbył się nieudany rajd brytyjskich komandosów na okupowaną przez Niemców wyspę Guernsey w archipelagu Wysp Normandzkich (operacja „Ambassador”).
• W 1941 r. podczas II w.ś. rozpoczęła się bitwa pod Humaniem (ZSRR).
• W 1943 r. w Niepodległym Państwie Chorwackim powstała Niemiecko-Chorwacka Policja.
• W 1943 r. w Sielcach nad Oką (ZSRR) złożyli przysięgę żołnierze I Dywizji LWP im. T. Kościuszki.
• W 1946 r. Borneo Północne zostało kolonią brytyjską.
• W 1948 r. odbył się nieudany zamach na przywódcę włoskich komunistów Palmiro Togliattiego.
• W 1953 r. ustanowiona została flaga Litewska SRR.
• W 1954 r. w Reston w stanie Waszyngton (USA) dokonany został oblot pierwszego komercyjnego amerykańskiego odrzutowca pasażerskiego Boeing 707.

• W 1957 r. premier Tunezji Habib Burgiba dokonał zamachu stanu, w wyniku którego został obalony i uwięziony w areszcie domowym król Muhammad VIII, a 10 dni później proklamowano republikę z Burgibą jako prezydentem.
• W 1958 r. 5 tys. amerykańskich marines wylądowało w Bejrucie (Liban) w celu wsparcia prozachodniego rządu Libanu.
• W 1958 r. Julia Lennon, matka Johna – muzyka zespołu The Beatles, została śmiertelnie potrącona w Liverpoolu (Wielka Brytania) przez samochód prowadzony przez pijanego policjanta.
• W 1963 r. na wyspie Honsiu (Japonia) utworzony został Park Narodowy San’in Kaigan.
• W 1963 r. zwodowany został francuski lotniskowiec „Foch”.
• W 1964 r. Anastas Mikojan został przewodniczącym prezydium Rady Najwyższej ZSRR.
• W 1965 r. amerykańska sonda Mariner 4 dotarła do planety Marsa.
• W 1967 r. na Wzgórzach Golan założono kibuc Merom, pierwsze osiedle żydowskie na terenach zajętych przez Izrael w trakcie wojnie sześciodniowej.
• W 1969 r. sowiecki Tu-144 jako pierwszy komercyjny samolot przekroczył prędkość mach 2.
• W 1974 r. cierpiąca na depresję 29-letnia prezenterka telewizyjna Christine Chubbuck ze stacji WXLT w Sarasota na Florydzie (USA) popełniła na wizji samobójstwo strzelając sobie w głowę z rewolweru.
• W 1974 r. zamachu stanu został obalony prezydent Cypru abp Makarios III w inspirowanym przez grecką juntę czarnych pułkowników.
• W 1975 r. rozpoczęła się wspólna sowiecko-amerykańska misja kosmiczna Sojuz-Apollo.
• W 1982 r. w wyniku przerwania zapory Lawn-Lake w stanie Kolorado (USA) zginęły 3 osoby, a straty sięgnęły od 21 do 31 mln dolarów.
• W 1983 r. 8 osób zginęło, a 55 zostało rannych w zamachu bombowym przy linii odpraw Turkish Airlines w porcie lotniczym Paryż-Orly (Francja), przeprowadzonym przez armeńską organizację terrorystyczną ASALA.

• W 1983 r. odbyła się premiera komedii filmowej pt. Zelig w reżyserii Woody’ego Allena.
• W 1988 r. odbyła się premiera filmu sensacyjnego pt. Szklana pułapka w reżyserii Johna McTiernana.
• W 1991 r. po 180 latach od przeniesienia siedziby do Wrocławia (woj. dolnośląskie) otwarty został ponownie Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą.
• W 1994 r. Gyula Horn został premierem Węgier.
• W 1994 r. odbyła się premiera komedii sensacyjnej pt. Prawdziwe kłamstwa w reżyserii Jamesa Camerona.
• W 1996 r. na lotnisku w Eindhoven (Holandia) rozbił się belgijski wojskowy samolot transportowy Lockheed C-130 Hercules, w wyniku czego zginęły 34 osoby.
• W 1997 r. zastrzelony został włoski dyktator mody Gianni Versace przed swoim domem w Miami Beach w stanie Floryda (USA).
• W 2000 r. z kosmodromu w Plesiecku (Rosja) wystrzelona została na orbitę satelita geo-naukowy CHAMP.
• W 2001 r. Latifur Rahman został premierem Bangladeszu.
• W 2002 r. powołana została Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) z siedzibą w Kolonii (Niemcy).
• W 2004 r. dokonany został oblotu włoskiego samolotu szkolno-treningowego Aermacchi M-346.
• W 2005 r. zabytkowe centrum Makau (Chiny) umieszczone zostało na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.
• W 2007 r. żydowsko-polski polityk Szimon Peres został prezydentem Izraela.
• W 2009 r. rozpoczęła się amerykańska misja STS-127 wahadłowca Endeavour.
• W 2009 r. 168 osób zginęło w katastrzie należącego do irańskich linii lotniczych Caspian Airlines samolotu Tu-154M w Iranie.
• W 2009 r. miało miejsce najpotężniejsze od 78 lat trzęsienie ziemi na Nowej Zelandii.

• W 2010 r. 27 osób zginęło, a 270 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym na meczet w Zahedanie (Iran).
• W 2010 r. 40 osób zginęło, a ponad 30 zostało rannych w pożarze hotelu w mieście As-Sulajmanijja (Irak).
• W 2012 r. podczas wojny domowej w Syrii, rozpoczęła się bitwa w Damaszku.
• W 2014 r. 24 osoby zginęły, a ponad 160 zostało rannych w wyniku wykolejenia pociągu na linii Arbacko-Pokrowskiej metra w Moskiwe (Rosja).
• W 2014 r. 89 osób zginęło, a ponad 40 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym na bazar w mieście Urgun (Afganistan).
• W 2014 r. w wyniku osunięcia wzgórza został zniszczony kompleks skoczni narciarskich Kiremitliktepe w mieście Erzurum (Turcja).
• W 2015 r. sąd okręgowy w Lüneburgu (Niemcy) skazał na 4 lata więzienia niemieckiego strażnika obozu koncentracyjnego KL Auschwitz-Birkenau Oskara Gröninga, oskarżonego o pomocnictwo w zamordowaniu 300 tys. osób w okresie służby w tym obozie.
• W 2016 r. 312 osób zginęło, a ponad 1440 zostało rannych w wyniku nieudanej próby wojskowego zamachu stanu w Turcji.
• W 2016 r. za zgodą Białego Domu Kongres USA odtajnił 28 stron swojego raportu z 2002 roku poświęconego zamachom z 11 września 2001 r.
• W 2018 r. Francja pokonała Chorwację 4:2 w rozegranym na moskiewskich Łużnikach finale XXI Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej.