16 CZERWCA W HISTORII

16 czerwca w Polsce:

• W 1383 r. arcybiskup gnieźnieński Bodzanta podjął nieudaną próbę przeforsowania kandydatury księcia rawskiego i płockiego Siemowita IV na męża Jadwigi Andegaweńskiej i króla Polski na zjeździe w Sieradzu (woj. łódzkie).
• W 1454 r. Gdańsk (woj. pomorskie) uzyskał przywilej podporządkowujący Głównemu Miastu Osiek, Młode i Stare Miasto oraz przyznający monopol wyłączności praw miejskich w promieniu 5 mil i gwarancję, że na tym obszarze nie zostanie zbudowany żaden zamek.

• W 1578 r. we Lwowie (Kresy Wschodnie) został ścięty kozacki watażka i przez krótki czas samozwańczy hospodar mołdawski Jan Podkowa, który skazany został na śmierć przez króla Stefana Batorego na stanowcze żądanie sułtana Murada III.
• W 1628 r. podczas V wojny polsko-szwedzkiej, stoczona została bitwa pod Gdańskiem (woj. pomorskie).
• W 1664 r. podczas IV wojny polsko-rosyjskiej, zwycięstwo odniosły wojska litewskie w bitwie pod Witebskiem (Kresy Wschodnie).
• W 1781 r. odbyła się premiera komedii pt. Fircyk w zalotach Franciszka Zabłockiego.
• W 1785 r. z Ladawy nad Dniestrem (Kresy Wschodnie) wypłynęły w celu zbadania możliwości spławiania towarów tą rzeką dwa załadowane pszenicą i innymi towarami statki dowodzone przez podróżnika i uczonego-amatora Waleriana Dzieduszyckiego.
• W 1792 r. z powodu toczącej się wojny polsko-rosyjskiej przerwane zostały prace przy budowie Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1807 r. podczas IV koalicji antyfrancuskiej, wojska napoleońskie zajęły twierdzę Nysa (woj. opolskie).
• W 1815 r. utworzone zostało Królestwo Polskie (tzw. kongresowe).
• W 1852 r. położony został kamień węgielny pod budowę browaru w Żywcu (woj. śląskie).
• W 1906 r. w dniach 14-16 czerwca armia carska zamordowała 88 osób, w większości Żydów w Białymstoku (woj. podlaskie).
• W 1910 r. w Sopocie (woj. podlaskie) otwarty został Dom Zdrojowy.
• W 1911 r. ur. się Stanisław Bełżyński ps. „Kret”, żołnierz Wojska Polskiego II RP, ZWZ i AK. Oficer Dywersji Kedywu obwodu Nisko-Stalowa Wola Armii Krajowej, więzień pierwszego transportu niemieckiego do KL Auschwitz. Poległ w 1944 r. podczas niemieckiej obławy na bazę Kedywu w Rozwadowie (woj. podkarpackie, obecnie dzielnica Stalowej Woli).

• W 1915 r. podczas I w.ś. Niemcy utworzyli Administrację Cywilną Polski po lewej stronie Wisły z siedzibą w Kaliszu (woj. wielkopolskie).
• W 1922 r. Wojsko Polskie pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego wkroczyło do Piekar Śląskich (woj. śląskie).
• W 1929 r. w katastrzie samolotu „Marienburg” na rynku w Sztumie (woj. pomorskie) zginęło dwóch członków załogi, w tym niemiecki konstruktor lotniczy i pilot Ferdinand Schulz.
• W 1935 r. na Walnym Zebraniu Naczelnej Izby Lekarskiej przyjęto Zbiór zasad deontologii lekarskiej, pierwszy kodeks etyki lekarskiej w niepodległej Polsce.
• W 1942 r. w odwecie za ostrzelanie przez sowieckich dywersantów niemieckiego samochodu osobowego, Niemcy spacyfikowali wieś Rajsk (woj. podlaskie), zabijając 149 osób.
• W 1943 r. Niemcy zakończyli likwidację getta we Lwowie (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie).
• W 1944 r. ukraińska UPA napadła na pociąg osobowy na trasie Bełżec (woj.lubelskie) – Rawa Ruska (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie), zabijając ok. 41-75 Polaków.
• W 1944 r. Niemcy rozpoczęli przeciwpartyzancką akcję „Sturmwind II” w lasach Puszczy Solskiej (woj. lubelskie).
• W 1944 r. w walce z Niemcami w Jewłaszach (Kresy Wschodnie) zginął major Jan Piwnik ps. „Ponury”.
• W 1945 r. założony został klub sportowy Odra Opole.
• W 1960 r. dokonany został oblot samolotu sportowego PZL-102 Kos.
• W 1961 r. otwarty został szlak turystyczny prowadzący głównym grzbietem Karkonoszy tzw. Droga Przyjaźni Polsko-Czeskiej.
• W 1965 r. wystrzelona została pierwsza polska rakieta meteorologiczna Meteor.
• W 1972 r. Zygmunt Garbacki i Marian Wojtasik, zabójcy pisarza i posła na Sejm PRL Jana Gerharda, zostali skazani na karę śmierci.

• W 1977 r. uruchomione zostało połączenie promowe Świnoujście (woj. zachodniopomorskie) – Kopenhaga (Dania).
• W 1979 r. założone zostało Włocławskie Towarzystwo Naukowe.
• W 1980 r. odbyła się premiera filmu poetyckiego Sowizdrzał świętokrzyski w reżyserii Henryka Kluby.
• W 1983 r. rozpoczęła się II pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski.
• W 1986 r. odbyła się premiera filmu obyczajowego pt. Wakacje w Amsterdamie w reżyserii Krzysztza Sowińskiego.
• W 1987 r. przez Białystok (woj. podlaskie) i okolice przeszła trąba powietrzna, powodując uszkodzenia 106 budynków i raniąc kilkanaście osób.
• W 1997 r. na antenie TVP1 wyemitowany został w ramach konkursu na telenowelę pierwszy odcinek serialu pt. Klan.
• W 1999 r. w Starym Sączu (woj. małopolskie) Jan Paweł II kanonizował św. Kingę.
• W 2000 r. odbyła się premiera komedii sensacyjnej pt. To ja, złodziej w reżyserii Jacka Bromskiego.
• W 2002 r. w Rzeszowie (woj. podkarpackie) otwarta została hala widowiskowo-sportowa Podpromie.
• W 2012 r. Polska przegrała we Wrocławiu (woj. dolnośląskie) w swym trzecim meczu grupowym Euro 2012 z Czechami 0:1 i odpadła z turnieju.

16 czerwca na świecie:

• W 1426 r. podczas wojny husyckiej, zwycięstwo odnieśli husyci nad krzyżowcami w bitwie pod Uściem (Czechy).
• W 1451 r. kardynał Pietro Barbo (późniejszy papież Paweł II) został mianowany biskupem Vicenzy (Włochy).

• W 1478 r. po czwartym oblężeniu skapitulowali przed wojskiem tureckim albańscy powstańcy na zamku w Krui (Albania).
• W 1487 r. podczas tzw. wojny Dwóch Róż, zwycięstwo odnieśli Lancasterowie nad Yorkami w bitwie pod Stoke Field (Wielka Brytania).
• W 1522 r. król Anglii Henryk VIII Tudor i Święty Cesarz Rzymski Karol V Habsburg zawarli traktat windsorski, dotyczący wspólnej inwazji na Francję.
• W 1636 r. Juan de Lascaris-Castellar został wielkim mistrzem zakonu joannitów.
• W 1657 r. podczas Potopu szwedzkiego, król Danii Fryderyk III Oldenburg wypowiedział wojnę Szwecji, włączając się do działań zbrojnych po stronie Rzeczypospolitej.
• W 1674 r. podczas wojny Francji z koalicją hiszpańsko-austriacko-lotaryńską, zwycięstwo odniosły wojska francuskie nad austriackimi w bitwie pod Sinsheim (Niemcy).
• W 1703 r. na Węgrzech wybuchło antyhabsburskie powstanie Rakoczego.
• W 1746 r.podczas wojny o sukcesję austriacką, zwycięstwo odniosły wojska austriackie nad włosko-francuskimi w bitwie pod Piacenzą (Włochy).
• W 1755 r. podczas brytyjskiej wojny z Indianami i Francuzami, wojska brytyjskie zdobyły Fort Beauséjour w Nowym Brunszwiku (Kanada).
• W 1755 r. podczas wojna o niepodległość USA, zwycięstwo odnieśli Brytyjczycy w bitwie o Bunker Hill.
• W 1779 r. Hiszpania wypowiedziała wojnę Wielkiej Brytanii i rozpoczęła oblężenie Gibraltaru.
• W 1794 r. podczas I koalicji antyfrancuskiej, zwycięstwo odniosły wojska austriacko-holenderskie nad francuskimi w bitwie pod Fleurus (Belgia).
• W 1815 r. Francuz Napoleon Bonaparte odniósł swoje ostatnie zwycięstwa w bitwie pod Ligny i pod Quatre Bras (Belgia).
• W 1846 r. kardynał Giovanni Maria Mastai Ferretti został wybrany papieżem i przyjął imię Pius IX.

• W 1854 r. podczas wojny krymskiej, zwycięstwo odniosły wojska rosyjskie w bitwie nad rzeką Czoroch.
• W 1885 r. założony został klub piłkarski Újpest FC.
• W 1891 r. John Abbott został premierem Kanady.
• W 1896 r. u wybrzeży wyspy Ouessant (Francja) rozbił się na skałach brytyjski parowiec „Drummond Castle”. Zginęły 243 osoby, 3 uratowano.
• W 1900 r. w Niemczech otwarty został Kanał Łaba-Lubeka.
• W 1903 r. założone zostało amerykańskie przedsiębiorstwo motoryzacyjne Ford Motor Company.
• W 1904 r. fiński nacjonalista Eugen Schauman śmiertelnie postrzelił generał-gubernatora Finlandii Nikołaja Bobrikowa po czym popełnił samobójstwo. Bobrikow zmarł następnego dnia w szpitalu.
• W 1904 r. irlandzki pisarz James Joyce odbył pierwszą randkę ze swoją późniejszą żoną Norą Bernacle. Data ta stała się tłem największego dzieła pisarza pt. Ulissesa.
• W 1911 r. ważący 772 gramy meteoryt spadł w pobliżu miejscowości Kilbourn w stanie Wisconsin (USA).
• W 1911 r. założony został amerykański koncern informatyczny IBM (International Business Machines).
• W 1912 r. Duarte Leite został premierem Portugalii.
• W 1919 r. powstała Słowacka Republika Rad.
• W 1924 r. Fan Noli został premierem Albanii.
• W 1925 r. na Krymie (Ukraina, obecnie okupowana przez Rosję) otwarty został obóz pionierski Artek.
• W 1932 r. Carlos Dávila został prezydentem Chile.
• W 1932 r. w Lozannie (Szwajcaria) rozpoczęła się konferencja międzynarodowa w sprawie definitywnego rozwiązania kwestii spłat niemieckich reparacji wojennych na podstawie tzw. planu Younga.

• W 1940 r. marszałek Philippe Pétain został ostatnim premierem francuskiej III Republiki.
• W 1942 r. polski niszczyciel eskortowy ORP „Kujawiak” zatonął po wejściu na minę u wybrzeży Malty. Zginęło 13 członków załogi, a 12 zostało rannych.
• W 1944 r. w Karolinie Południowej (USA) stracony został George Stinney. Był najmłodszą osobą straconą na krześle elektrycznym.
• W 1950 r. w Rio de Janeiro (Brazylia) otwarty został stadion Maracanã.
• W 1954 r. w Szwajcarii rozpoczęły się V Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej.
• W 1955 r. papież Pius XII ekskomunikował prezydenta Argentyny Juana Peróna.
• W 1955 r. odbyła się premiera filmu animowanego pt. Zakochany kundel.
• W 1956 r. Sowieci dokonali oblotu myśliwca MiG-21.
• W 1958 r. w Rzymie (Włochy) otwarte zostało Muzeum Narodowe Sztuki Orientalnej.
• W 1958 r. w więzieniu w Budapeszcie (Węgry) powieszeni zostali Imre Nagy i Pál Maléter, dwaj przywódcy powstania węgierskiego.
• W 1960 r. Izrael uruchomił reaktor jądrowy w Dimonie na pustyni Negew.
• W 1960 r. odbyła się premiera dreszczowca pt. Psychoza w reżyserii Alfreda Hitchcocka.
• W 1963 r. 19 osób zginęło w katastrzie samolotu wojskowego Douglas C-47 A-75-DL w regionie Aisén (Chile).
• W 1963 r. z kosmodromu w Bajkonurze (Kazachstan) wystrzelony został sowiecki statek Wostok 6 z pierwszą kosmonautką Walentiną Tierieszkową na pokładzie.
• W 1966 r.w porcie w Nowym Jorku (USA) zderzyły się i eksplodowały tankowce „Texaco Massachusetts” i „Alva Cape”, w wyniku czego zginęły 33 osoby.
• W 1967 r. w Monterey w Kalifornii (USA) rozpoczął się Monterey Pop Festival.
• W 1970 r. założony został holenderski klub piłkarski FC Groningen.
• W 1976 r. w Jugosławii rozpoczął się turniej finałowy V Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej.

• W 1976 r. w Soweto (RPA) doszło do mordu czarnoskórych uczniów protestujących przeciwko nauczaniu w języku afrikaans.
• W 1977 r. ukraiński komunista Leonid Breżniew został przewodniczący prezydium Rady Najwyższej sowieckiej ZSRR.
• W 1983 r. komunista Jurij Andropow został przewodniczącym prezydium Rady Najwyższej sowieckiej ZSRR.
• W 1986 r. Franz Vranitzky został kanclerzem Austrii.
• W 1986 r. reprezentacja Polski przegrała z Brazylią 0:4 i odpadła z piłkarskich Mistrzostw Świata w Meksyku.
• W 1993 r. odbyła się premiera filmu kryminalnego pt. Red Rock West w reżyserii Johna Dahla.
• W 1994 r. Witalij Masoł został premierem Ukrainy.
• W 1997 r. w mieście Lurgan w (Irlandia) irlandzka IRA zamordowała dwóch policjantów.
• W 1999 r. Thabo Mbeki został prezydentem RPA.
• W 2002 r. papież Jan Paweł II kanonizował ojca Pio z Pietrelciny.
• W 2003 r. w Azerbejdżanie utworzony został Park Narodowy Ordubad.
• W 2003 r. w Dublinie (Irlandia) otwarty został Most im. Jamesa Joyce’a.
• W 2007 r. pisarz Salman Rushdie otrzymał brytyjski tytuł szlachecki od królowej Elżbiety II.
• W 2007 r. powstała niemiecka partia lewicowa Die Linke.
• W 2008 r. 12 policjantów zginęło w samobójczym zamachu bombowym w mieście Vavuniya (Sri Lanka).
• W 2008 r. Polska przegrała z Chorwacją 0:1 w swym trzecim meczu grupowym na piłkarskich Mistrzostwach Europy w Austrii i Szwajcarii i odpadła z turnieju.
• W 2008 r. w Kalifornii (USA) zalegalizowane zostały małżeństwa osób tej samej płci.
• W 2011 r. egipski terrorysta Ajman az-Zawahiri został wybrany na szefa Al-Ka’idy, zastępując zabitego przez Amerykanów Usamę ibn Ladina.

• W 2012 r. 26 osób zginęło, a 65 zostało rannych w zamachu bombowym na bazarze w miejscowości Landi Kotal (Pakistan).
• W 2012 r 26 osób zginęło, a 68 zostało rannych w zamachu bombowym w czasie szyickiego święta w Bagdadzie (Irak).
• W 2012 r. rozpoczęła się chińska misja kosmiczna Shenzhou 9. Wśród trzyosobowej załogi była pierwsza chińska astronautka Liu Yang.
• W 2014 r. Amerykanin Jeremiah Heaton, w celu uczynienia swej córki księżniczką, zgłosił pretensje do leżącego na granicy Egiptu i Sudanu terytorium Bir Tawil o niejasnej przynależności, wbił w jego ziemię flagę i powołał do życia „Królestwo Północnego Sudanu”. Mimo poparcia władz egipskich nowy twór państwowy nie został jeszcze przez nikogo uznany.
• W 2016 r. w Birstall koło Leeds (WIelka Brytania) zamordowana została posłanka do brytyjskiej Izby Gmin z ramienia Partii Pracy Jo Cox.
• W 2016 r. w rozegranym na stadionie Stade de France (Francja) swym drugim meczu grupowym podczas XV Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Polska zremisowała bezbramkowo z Niemcami.
• W 2017 r. Tom Thabane został po raz drugi premierem Lesotho.