17 PAŹDIERNIKA W HISTORII

17 października w Polsce:

• W 1579 r. ur się Paweł Piasecki, duchowny katolicki, biskup kamieniecki, chełmski i przemyski, sekretarz królewski.
• W 1600 r. podczas II wojny polsko-szwedzkiej, wojska szwedzkie zdobyły Parnawę (Kresy Wschodnie, obecnie Estonia).
• W 1655 r. podczas Potopu szwedzkiego, wojska szwedzkie zdobyły Kraków (woj. małopolskie).
• W 1660 r. zawarta została polsko-kozacka ugoda cudnowska.

• W 1676 r. zawarty został rozejm w Żurawnie (Kresy Wschodnie) kończący IV wojnę polsko-turecką.
• W 1781 r. zainaugurował działalność Teatr Stary w Krakowie (woj. małopolskie). Przedstawienia odbywały się w budynku Pałacu Spiskiego przy Rynku Głównym.
• W 1783 r. Prusacy rozpoczęli blokadę Gdańska (woj. pomorskie).
• W 1811 r. ur. się Janusz Rostworowski, hrabia, urzędnik dworu Królestwa Polskiego i Cesarstwa Rosyjskiego, dyrektor stadniny w Janowie Podlaskim, filantrop.
• W 1830 r. W 1579 r. ur się Paweł Piasecki, duchowny katolicki, biskup kamieniecki, chełmski i przemyski, sekretarz królewski.
• W 1830 r. car Mikołaj I Romanow rozkazał przeprowadzenie mobilizacji w armiach polskiej i rosyjskiej po wybuchu zwycięskich rewolucji w Belgii i Francji.
• W 1848 r. ur. się Wiktor Tezil Gomulicki ps. „Fantazy”, poeta, powieściopisarz, eseista, badacz historii Warszawy, kolekcjoner. Jeden z najważniejszych twórców polskiego pozytywizmu.
• W 1863 r. Romuald Traugutt został dyktatorem Powstania styczniowego.
• W 1865 r. ur. się Lucjan Żeligowski, pułkownik piechoty Armii Imperium Rosyjskiego oraz generał broni Wojska Polskiego, znany z tzw. buntu Żeligowskiego, podczas którego zajął Wilno (Kresy Wschodnie) i jego okolice, proklamując powstanie tzw. Litwy Środkowej, kawaler Orderu Virtuti Militari.
• W 1881 r. ur. się Maria Dulęba, aktorka teatralna i filmowa.
• W 1896 r. ur. się Stanisław Węsławski, adwokat, kompozytor utworów fortepianowych i pieśni, konspiracyjny prezydent Królewskiego i Stołecznego Miasta Wilna (Kresy Wschodnie), prezes Polskiego Czerwonego Krzyża, zamordowany w egzekucji przez Niemców w 1942 r.
• W 1897 r. oddany został do użytku Ratusz Miejski w Białej (obecnie Bielsku-Białej, woj. śląskie).

• W 1916 r. ur. się Tadeusz Tomasz Chciuk-Celt ps. „Marek Celt”, „Michał Lasota”, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, cichociemny, kurier ZWZ i Armii Krajowej, redaktor i zastępca dyrektora Sekcji Polskiej RWE, ostatni prezes PSL na Uchodźstwie, autor wspomnień wojennych, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari.
• W 1929 r. odbyła się premiera filmu pt. Grzeszna miłość w reżyserii Mieczysława Krawicza i Zbigniewa Gniazdowskiego.
• W 1944 r. obraz pt. Bitwa pod Grunwaldem autorstwa Jana Matejki, który w czasie II wojny światowej ukryty był w jednej z wsi pod Lublinem (woj. lubelskie), został przekazany kierownikowi resortu kultury i sztuki przy komunistycznej PKWN.
• W 1963 r. ur. się Robert Matera, muzyk, gitarzysta, wokalista, członek zespołu Dezerter.
• W 1972 r. odbyła się premiera filmu pt. Poślizg w reżyserii Jana Łomnickiego.
• W 1973 r. odbył się ponowny pogrzeb królowej Polski i wielkiej księżnej litewskiej Elżbiety Rakuszanki po otwarciu grobu i przeprowadzeniu badań naukowych w Kaplicy świętokrzyskiej na Wawelu w Krakowie (woj. małopolskie).
• W 1974 r. we wsi Psary-Kąty (woj. świętokrzyskie) otwarta została naziemna stacja łączności satelitarnej.
• W 1983 r. odbyła się premiera filmu pt. Klakier w reżyserii Janusza Kondratiuka.
• W 1984 r. 4 osoby zginęły, a 60 zostało rannych w katastrzie kolejowej w Bąkowie (woj. opolskie).
• W 1988 r. odbyła się premiera filmu sensacyjnego pt. Trójkąt bermudzki w reżyserii Wojciecha Wójcika.
• W 1992 r. Sejm RP uchwalił tzw. Małą Konstytucję.

• W 1997 r. Jerzy Buzek, były tajny współpracownik Wojskowego Wywiadu komunistycznej PRL, desygnowany został na urząd premiera.
• W 1997 r. weszła w życie nowa Konstytucja III RP.
• W 1999 r. wszedł w życie tzw. Kodeks karny skarbowy.
• W 2008 r. w Zamku Górków w Szamotułach (woj. wielkopolskie) odbyła się prapremiera w nowym opracowaniu anonimowej opery barokowej pt. Heca albo polowanie na zająca, uznawanej za najstarszą operę polską.

17 października na świecie:

• W 456 r. został obalony cesarz zachodniorzymski Awitus.
• W 1244 r. podczas wyprawy krzyżowej, krzyżowcy ponieśli klęskę w bitwie z Egipcjanami i Chorezmijczykami pod Harbijją (Palestyna).
• W 1253 r. ur. się Iwo z Bretanii, francuski franciszkanin, prawnik, święty.
• W 1346 r. król Szkocji Dawid II Bruce dostał się do niewoli angielskiej po porażce w bitwie pod Neville’s Cross (Wielka Brytania).
• W 1404 r. Cosimo Gentile de’Migliorati został wybrany papieżem i przyjął imię Innocenty VII.
• W 1448 r. rozpoczęła się węgiersko-turecka bitwa na Kosowym Polu (Kosowo).
• W 1456 r. założony został Uniwersytet w Greifswaldzie (Niemcy).
• W 1483 r. generalny inkwizytor Kastylii Tomás de Torquemada został dodatkowo mianowany przez papieża Sykstusa IV generalnym inkwizytorem Aragonii.
• W 1500 r. ur. się Alfons de Orozco, hiszpański augustianin, święty.

• W 1560 r. ur. się Ernest Fryderyk, margrabia Badenii-Durlach i Baden-Baden.
• W 1604 r. niemiecki astronom Johannes Kepler rozpoczął obserwację ostatniej dotychczas supernowej w Drodze Mlecznej, nazwanej później Gwiazdą Keplera.
• W 1610 r. Ludwik XIII został koronowany w katedrze w Reims na króla Francji i Nawarry.
• W 1629 r. ur. się Baltazar Karol Habsburg, książę Asturii, Girony, Montblanc, Viany, pan na Balaguer, następca tronu  Portugalii i Hiszpanii.
• W 1638 r. ur. się Jan Karol Wittelsbach, hrabia palatyn i książę Palatynatu-Gelnhausen.
• W 1638 r. podczas wojny trzydziestoletniej, zwycięstwo odniosły wojska cesarskie nad angielsko-szwedzko-palatynackimi w bitwie pod Vlotho (Niemcy).
• W 1666 r. ur. się Jan Wilhelm, książę Saksonii-Eisenach.
• W 1696 r. ur. się August III Sas, elektor Saksonii, król Polski.
• W 1736 r. w Stambule (Turcja) podpisany został turecko-perski traktat pokojowy.
• W 1740 r. bezpotomna śmierć carycy Anny Iwanowny rozpoczęła okres politycznego zamętu w Rosji.
• W 1740 r. Vitus Bering założył Pietropawłowsk Kamczacki (Rosja).
• W 1755 r. król Ferdynand VI założył Królewski Ogród Botaniczny w Madrycie (Hiszpania).
• W 1761 r. w Wiedniu (Austria) odbyła się premiera baletu pt. Don Juan z muzyką Christopha Willibalda Glucka.
• W 1765 r. ur. się Henri-Jacques-Guillaume Clarke, francuski generał pochodzenia irlandzkiego, marszałek i par Francji.
• W 1771 r. w Mediolanie (Włochy) odbyła się premiera opery pt. Askaniusz w Albie autorstwa Wolfganga Amadeusa Mozarta.

• W 1777 r. podczas wojny o niepodległość USA, skapitulowały wojska brytyjskie po przegranej bitwie pod Saratogą, co spowodowało, że Francja uznała niepodległość USA.
• W 1781 r. podczas wojny o niepodległość USA, wojska amerykańskie zdobyły Yorktown.
• W 1784 r. ur. się Fructuoso Rivera, urugwajski wojskowy, polityk, pierwszy prezydent Urugwaju.
• W 1793 r. zwycięstwo odniosła francuska armia rewolucyjna nad powstańcami wandejskimi w bitwie pod Cholet (Francja).
• W 1797 r. podpisany został traktat pokojowy w Campo Formio (Włochy), na mocy którego Austria zrzekła się na rzecz Francji swojej części Niderlandów (dzisiejszej Belgii) oraz lewego brzegu Renu, a w północnych Włoszech utworzona została uzależniona od Francji Republika Cisalpińska.
• W 1800 r. Anglicy przejęli kontrolę nad holenderską kolonią Curaçao na Karaibach.
• W 1805 r. podczas III koalicji antyfrancuskiej, skapitulowała armia austriacka w II bitwie pod Ulm (Niemcy).
• W 1806 r. podczas IV koalicji antyfrancuskiej, zwycięstwo odniosły wojska francuskie nad pruskimi w bitwie pod Halle (Niemcy).
• W 1806 r. w zamachu zginął cesarz Haiti Jakub I (Jean-Jacques Dessalines).
• W 1813 r. powstańcy chilijscy pokonali rojalistów w bitwie pod El Roble (Chile).
• W 1918 r. ur. się Rita Hayworth, amerykańska aktorka.
• W 1819 r. ur. się Fryderyk Wilhelm, wielki książę Meklemburgii-Strelitz.
• W 1829 r. cesarz Brazylii Piotr I poślubił swą drugą żonę Amalię de Beauharnais i ustanowił z tej okazji Order Róży.
• W 1845 r. w Budziszynie (Niemcy) odbyło się premierowe wykonanie hymnu Serbołużyczan pt. Piękne Łużyce.

• W 1850 r. w pierwszą rocznicę śmierci Fryderyka Chopina na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu (Francja), odsłonięta została jego mogiła wraz ze znajdującym się na niej pomnikiem.
• W 1853 r. ur. się Maria Aleksandrowna Romanowa, wielka księżna Rosji.
• W 1854 r. podczas wojny krymskiej, rozpoczęło się oblężenie Sewastopola (Ukraina, obecnie okupowana przez Rosję).
• W 1860 r. w Prestwick (Szkocja) rozegrany został pierwszy męski turniej golfowy nazywany The Open Championship. Jest on najstarszy z czterech głównych turniejów na świecie.
• W 1868 r. została uchwalona konstytucja Luksemburga.
• W 1878 r. John A. Macdonald został po raz drugi premierem Kanady.
• W 1879 r. austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (207) Hedda.
• W 1886 r. we Włoszech ukazała się powieść dla dzieci pt. Serce autorstwa Edmonda De Amicisa.
• W 1889 r. Florvil Hyppolite został prezydentem Haiti.
• W 1891 r. otwarte zostało Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu (Austria).
• W 1892 r. niemiecki astronom Max Wolf odkrył planetoidę (342) Endymion.
• W 1896 r. ur. się Roman Romanow, książę rosyjski.
• W 1900 r. Bernhard von Bülow został kanclerzem Rzeszy i premierem Prus.
• W 1903 r. odbyła się premiera brytyjskiego krótkometrażowego filmu niemego pt. Alicja w Krainie Czarów w reżyserii Cecila M. Hepwortha i Percy’ego Stowa.
• W 1904 r. podczas wojny rosyjsko-japońskiej, zakończyła się nierozstrzygnięta bitwa nad Sha He (Chiny).
• W 1904 r. w Szwecji powstała Umiarkowana Partia Koalicyjna (Moderaci).
• W 1906 r. niemiecki astronom August Kopff odkrył planetoidę (617) Patroclus.

• W 1912 r. ur. się Jan Paweł I, papież, Sługa Boży.
• W 1912 r. podczas I wojny bałkańskiej, Bułgaria, Grecja i Serbia wypowiedziały wojnę Imperium Osmańskiemu.
• W 1917 r. podczas I w.ś. zwycięstwo odniosła flota niemiecka nad rosyjską w bitwie w Moonsundzie (koło Estonii).
• W 1919 r. uruchomione zostało metro w Madrycie (Hiszpania).
• W 1920 r. założona została Komunistyczna Partia Indii.
• W 1926 r. papież Pius XI dokonał beatyfikacji 191 męczenników zamordowanych w czasie rewolucji francuskiej.
• W 1931 r. amerykański gangster Al Capone został uznany winnym oszustw podatkowych i tydzień później skazany na karę 11 lat pozbawienia wolności i 50 tys. dolarów grzywny.
• W 1933 r. niemiecki fizyk pochodzenia żydowskiego Albert Einstein przybył na stałe do USA.
• W 1937 r. po raz pierwszy pojawili się na gazetowym pasku komiksowym siostrzeńcy Kaczora Donalda – Hyzio, Dyzio i Zyzio.
• W 1938 r. ur się Evel Knievel, amerykański kaskader motocyklowy.
• W 1938 r. w stoczni w Rotterdamie (Holandia) zwodowany został okręt podwodny ORP „Sęp”.
• W 1941 r. podczas II w.ś. wojska niemieckie zajęły Taganrog nad Morzem Azowskim (ZSRR).
• W 1941 r. podczas II w.ś. okupowany przez III Rzeszę Luksemburg został sklasyfikowany przez Niemców jako wolny od Żydów (Judenfrei).
• W 1943 r. podczas II w.ś. na pacyfiku, niemiecki rajder krążownik pomocniczy HSK „Michel” został storpedowany przez amerykański okręt podwodny USS „Tarpon” w odległości 50 mil morskich od wybrzeży Japonii, w wyniku czego zatonął wraz z 290 członkami załogi (w tym kapitanem), a pozostałych 116 członków załogi dotarło po kilku dniach do brzegu.

• W 1943 r. zakończona została budowa Kolei Birmańskiej.
• W 1944 r. podczas II w.ś. na Morzu Żółtym po wejściu na minę zatonął amerykański okręt podwodny USS „Escolar” wraz 82-osobową załogą.
• W 1945 r. abp Damaskin został premierem Grecji.
• W 1947 r. podpisany został traktat brytyjsko-birmański na mocy którego Birma uzyskała pełną niepodległość.
• W 1951 r. Khawaja Nazimuddin został premierem Pakistanu.
• W 1951 r. w Argentynie rozpoczęła się regularna emisja programu telewizyjnego.
• W 1952 r. założony został Uniwersytet Nawarry w Pampelunie (Hiszpania).
• W 1952 r. zlikwidowana została Republika Południowych Moluków w Indonezji.
• W 1956 r. królowa brytyjska Elżbieta II dokonała zicjalnego uruchomienia drugiej w świecie (po ZSRR) elektrowni jądrowej Calder Hall.
• W 1957 r. francuski pisarz Albert Camus został laureatem Nagrody Nobla.
• W 1957 r. Ibrahim Ismail Chundrigar został premierem Pakistanu.
• W 1958 r. ur. się Alan Jackson, amerykański muzyk country, wokalista, autor tekstów.
• W 1958 r. 80 osób zginęło w katastrzie samolotu Tu-104A pod miastem Kanasz w rosyjskiej republice Czuwaszji.
• W 1961 r. w zamieszkach z Policją zginęło ok. 50 algierskich demonstrantów w Paryżu (Francja).
• W 1961 r. w Moskwie (ZSRR) rozpoczął obrady XXII Zjazd komunistycznej KPZR.
• W 1967 r. podczas próby ucieczki do Berlina Zachodniego (Niemcy) utonął w jeziorze Nieder Neuendorfer See 24-letni Franciszek Piesik. Był jedyną polską ziarą przepraw przez Mur Berliński.
• W 1968 r. ur. się Ziggy Marley, jamajski muzyk, syn Boba Marleya.

• W 1968 r. odbyła się premiera filmu kryminalnego pt. Bullitt w reżyserii Petera Yatesa.
• W 1970 r. w bagażniku samochodu pod Montrealem (Kanda) znaleziono zwłoki wicepremiera i ministra pracy Quebecu Pierre’a Laporte’a, porwanego tydzień wcześniej przez separatystów z Frontu Wyzwolenia Quebecu.
• W 1971 r. Maksymilian Maria Kolbe został beatyfikowany przez papieża Pawła VI.
• W 1972 r. ur. się Wyclef Jean, amerykański muzyk, wokalista, kompozytor, członek zespołu The Fugees, aktor, producent filmowy pochodzenia haitańskiego.
• W 1972 r. Lars Korvald został premierem Norwegii.
• W 1973 r. Polska zremisowała z Anglią 1:1 w meczu piłki nożnej i awansowała do turnieju finałowego X Mistrzostw Świata w niemieckiej RFN.
• W 1974 r. Amerykanie dokonali oblotu śmigłowca wielozadaniowego Sikorsky UH-60 Black Hawk.
• W 1976 r. zainaugurował działalność Otwarty Uniwersytet Izraela.
• W 1980 r. Elżbieta II jako pierwszy w historii brytyjski monarcha została przyjęta w Watykanie przez papieża Jana Pawła II.
• W 1986 r. odbyła się premiera filmu pt. Kolor pieniędzy w reżyserii Martina Scorsese.
• W 1988 r. 33 osoby zginęły, a 19 zostało rannych w katastrzie Boeinga 707 należącego do Uganda Airlines podczas podchodzenia do lądowania w Rzymie (Włochy).
• W 1989 r. w trzęsieniu ziemi w okolicy San Francisco (USA) zginęło 67 osób, a 3757 zostało rannych.
• W 1990 r. uruchomiona została baza Internet Movie Database (IMDb).
• W 1993 r. na Mauritiusie powołano Organizację dla Harmonizacji Prawa Afrykańskiego (OHADA).
• W 1994 r. były belgijski minister spraw zagranicznych Willy Claes został sekretarzem generalnym NATO.

• W 1994 r. królowa Elżbieta II jako pierwszy brytyjski monarcha od czasu I wojny światowej przybyła z wizytą do Rosji.
• W 1994 r. Reneta Indżowa została pierwszą kobietą-premierem Bułgarii.
• W 1995 r. francuzka Jeanne Calment została najstarszą osobą w historii po przekroczeniu wieku Japończyka Shigechiyo Izumiego (120 lat i 237 dni).
• W 1997 r. ekshumowane w Boliwii i przewiezione na Kubę zwłoki marksistowskiego rewolucjonisty Ernesto „Che” Guevary pochowane zostały w jego mauzoleum w mieście Santa Clara.
• W 1997 r. Kjell Magne Bondevik został premierem Norwegii.
• W 1997 r. odbyła się premiera thrillera pt. Adwokat diabła w reżyserii Taylora Hackforda.
• W 1998 r. ok.1200 osób kradnących ropę naftową zginęło w eksplozji rurociągu w okolicy miasta Jesse (Nigeria).
• W 2001 r. palestyńscy terroryści zastrzelili w hotelu w Jerozolimie (Izrael) emerytowanego izraelskiego generała, ministra turystyki i przywódcę prawicowej partii Moledet Rechawama Ze’ewiego.
• W 2003 r. Carlos Mesa Gisbert został prezydentem Boliwii.
• W 2003 r. po zamontowaniu iglicy, wieżowiec Taipei 101 na Tajwanie został najwyższym budynkiem świata.
• W 2004 r. na Białorusi odbyły się wybory parlamentarne i referendum w sprawie zniesienia limitu kadencji prezydenta (prawdopodobnie sfałszowane).
• W 2005 r. zakończyła się druga chińska załogowa misja kosmiczna Shenzhou 6.
• W 2006 r. populacja USA osiągnęła 300 milionów.
• W 2007 r. XIV Dalajlama Tenzin Gjaco został odznaczony Złotym Medalem Kongresu USA.

• W 2009 r. podczas wojny w Pakistanie, wojska rządowe Pakistanu rozpoczęły zensywę lądową w Waziristanie Południowym.
• W 2010 r. papież Benedykt XVI kanonizował 6 błogosławionych, w tym Stanisława Kazimierczyka.
• W 2012 r. Abdi Farah Shirdon Saaid został premierem Somalii.
• W 2016 r. wystrzelony został chiński statek kosmiczny  Shenzhou 11, który dostarczył dwuosobową załogę do modułu orbitalnego Tiangong 2.
• W 2017 r. podczas zensywy Państwa Islamskiego w Syrii, zdominowane przez Kurdów Syryjskie Siły Demokratyczne zdobyły okupowaną przez islamistów Rakkę.
• W 2018 r. 21 osób zginęło, w tym zamachowiec-samobójca, a ponad 50 zostało rannych w wyniku ataku z użyciem bomby i broni palnej na uczelnię techniczną w Kerczu na Krymie (Rosja).
• W 2019 r. podczas lądowania na wyspie Unalaska u wybrzeży Alaski (USA), rozbił się należący do linii PenAir samolot Saab 2000. Zgineła jedna spośród 41 osób na pokładzie, a 12 zostało rannych.