18 STYCZNIA W HISTORII

18 stycznia w Polsce:

• W 1230 r. papież Grzegorz IX wydał bullę potwierdzającą nadanie ziemi chełmińskiej zakonowi krzyżackiemu przez księcia Konrada I mazowieckiego.
• W 1380 r. gdańskie Młode Miasto (woj. pomorskie) otrzymało prawa miejskie.
• W 1493 r. w Piotrkowie (woj. łódzkie) zwołany został pierwszy dwuizbowy Sejm walny.
• W 1519 r. ur. się Izabela Jagiellonka, królewna, księżniczka litewska, królowa i regentka węgierska.
• W 1604 r. konsekrowany został kościół św. Jakuba w Gdańsku-Oliwie (woj. pomorskie).

• W 1654 r. w trakcie powstania Chmielnickiego zawarta została tzw. ugoda perejasławska pomiędzy Rosją a Kozakami.
• W 1808 r. ur. się Sabina Grzegorzewska z d. Gostkowska, pamiętnikarka.
• W 1832 r. ur. się Karol Mikoszewski, duchowny, członek Tymczasowego Rządu Narodowego w Powstaniu styczniowym, członek Komitetu Centralnego Narodowego, redaktor tajnego pisma Głos Kapelana Polskiego.
• W 1849 r. ur. się Aleksander Świętochowski ps. „Władysław Okoński”, „Poseł Prawdy”, „O.Remus”, pisarz, publicysta, filozz i historyk, aforysta, krytyk, publicysta polityczny, działacz społeczny.
• W 1850 r. ur. się Emilian Radomiński, działacz niepodległościowy, Powstaniec styczniowy. Uhonorowany przez papieża Piusa XI medalem Pro Ecclesia et Pontifice.
• W 1863 r. ur. się Roman Dzieślewski vel Zdzisławski, nestor polskiej elektryki, pierwszy polski przesor elektrotechniki, rektor Politechniki Lwowskiej we Lwowie (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie).
• W 1863 r. ur. się Zdzisław Jasiński, artysta, malarz, rysownik, akwarelista.
• W 1883 r.. ur. się Zdzisław Eichler, artysta, malarz, grafik i ilustrator, przesor PWSSP Poznań (woj. wielkopolskie).
• W 1885 r. ur. się Józef Straszewski, duchowny katolicki, błogosławiony Kościoła katolickiego. Zginął w niemieckim obozie w Hartheim (Niemcy) w 1942 r.
• W 1891 r. ur. się Magdalena Gross-Zielińska, żydowsko-polska artystka, rzeźbiarka.
• W 1893 r. ur. się Zygmunt Piotr Bohusz-Szyszko, żołnierz Legionów, Wojska Polskiego II RP, generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych, Generalny Inspektor Sił Zbrojnych na Zachodzie.
• W 1896 r. ur. się Zzia Dziurzyńska-Rosińska, artystka, malarka okresu modernizmu.

• W 1898 r. ur. się Seweryn Steinwurzel, żydowsko-polski operator filmowy, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
• W 1899 r. ur. się Józef Rodzeń, major piechoty Wojska Polskiego II RP, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. Zginął podczas walk z Niemcami w 1939 r.
• W 1901 r. ur. się Aleksander Kosiba, geograf, gezizyk, glacjolog i klimatolog, autor i publicysta.
• W 1902 r. w „Tygodniku Ilustrowanym” ukazał się pierwszy odcinek powieści pt. Chłopi autorstwa Władysława Reymonta.
• W 1905 r. rzeźbiarz Xawery Dunikowski śmiertelnie postrzelił w głowę malarza Wacława Pawliszaka w restauracji przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1913 r. ur. się Romuald Rodziewicz ps. „Roman”, wachmistrz Wojska Polskiego II RP, hubalczyk, żołnierz ZWZ, Armii Krajowej oraz II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
• W 1915 r. ur. się Kazimierz Wichniarz, żołnierz Wojska Polskiego II RP, aktor teatralny i filmowy.
• W 1917 r. ur. się Konrad Suwalski ps. „Mruk”, „Cichy”, dowódca oddziału Narodowej Organizacji Wojskowej „Barwy Białe”, dowódca oddziału NOW-AK „Cichego”. Zamordowany przez komunistów w 1945 r.
• W 1918 r. ur. się Karol Podgórski, aktor teatralny i filmowy.
• W 1918 r. ur. się Halina Szyrmerowa z domu Donimirska ps. „Halszka”,  działaczka społeczna, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, honorowa obywatelka Sztumu (woj. pomorskie).
• W 1918 r. ur. się Tadeusz Ślipko, duchowny katolicki, jezuita, przesor nauk humanistycznych, filozz, specjalizujący się w zagadnieniach etycznych.
• W 1919 r. założony został Polski Czerwony Krzyż.

• W 1920 r. ur. się Wiktor Pental, żołnierz Wojska Polskiego II RP, Armii Krajowej, represjonowany przez Sowietów i komunistów, fotograf.
• W 1920 r. Wojsko Polskie wkroczyło do opuszczonego przez Niemców Torunia (woj. kujawsko-pomorskie).
• W 1921 r. powstał Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej.
• W 1923 r. ur. się Marian Jankiewicz, Mark Jankiewicz, pilot 315 Dywizjonu Myśliwskiego Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, angielskiej RAF oraz UAEAF Emiratów Arabskich.
• W 1925 r. prezydent II RP Stanisław Wojciechowski wydał rozporządzenie o powołaniu Generalnej Dyrekcji Poczt i Telegrafów.
• W 1926 r. pierwszy polski oddział przybył na pokładzie ORP „Mewa” do Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte (woj. pomorskie).
• W 1927 r. ur. się Tomasz Pawłowski OP, Powstaniec Warszawski, dominikanin, prezbiter, autor i publicysta, duszpasterz akademicki i wykładowca.
• W 1928 r. ur. się Franciszek Pieczka, aktor teatralny, filmowy i dubbingowy, kawaler Orderu Orła Białego.
• W 1928 r. ur. się Kazimierz Traciewicz, prozaik, przedstawiciel małego realizmu.
• W 1930 r. w Mościcach (woj. małopolskie) uruchomiona została Państwowa Fabryka Zakładów Azotowych.
• W 1931 r. ur. się Alicja Zommer-Kubicka, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.
• W 1940 r. ur. się Eryka Mondry-Kost, gimnastyczka, mistrzyni Polski, olimpijka, trener.

• W 1943 r. podczas II w.ś. oddział AK Jana Piwnika ps. „Ponury” rozbił niemieckie więzienie w Pińsku (Kresy Wschodnie).
• W 1943 r. podczas II w.ś. grupy Żydowskiej Organizacji Bojowej podjęły pierwszą walkę z Niemcami w getcie w Warszawie (woj. mazowieckie) w odpowiedzi na rozpoczęcie przez nich deportacji 6 tys. osób do obozu zagłady do Treblinki (woj. lubelskie).
• W 1945 r. podczas II w.ś. sowiecka Armia Czerwona zajęła Działdowo, Gostynin, Koluszki, Kraków, Tomaszów Mazowiecki i Poddębice.
• W 1945 r. załoga niemieckiego policyjnego więzienia na Radogoszczu w Łodzi (woj. łódzkie) dokonała mordu ok. 1500 więźniów.
• W 1946 r. w Gdyni (woj. pomorskie) odtworzona została Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej.
• W 1949 r. ur. się Grażyna Krukówna-Schejbal, aktorka filmowa.
• W 1950 r. ur. się Renata Walendziak z d. Pentlinowska, lekkoatletka, wielokrotna mistrzyni Polski.
• W 1951 r. Sejm PRL przyjął ustawę o dniach wolnych od pracy, znoszącą m.in. Święto Narodowe Trzeciego Maja.
• W 1955 r. ur. się Małgorzata Strzałkowska, pisarka, poetka, autorka i ilustratorka książek dla dzieci.
• W 1956 r. ur. się Janusz Panasewicz, wokalista, członek zespołu Lady Pank.
• W 1963 r. ur. się Wojciech Smarzowski, reżyser filmowy i teatralny.
• W 1966 r. ur. się Wiesław Łysakowski, producent filmowy.
• W 1967 r. ur. się Małgorzata Rydz z d. Kapkowska, lekkoatletka, mistrzyni Polski, olimpijka.
• W 1975 r. ur. się Aleksandra Woźniak, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.

• W 1976 r. ur. się Ygor Przebindowski, właśc. Igor Przebindowski, muzyk, multiinstrumentalista, kompozytor, aranżer i producent.
• W 1993 r. ukazało się pierwsze wydanie tygodnika pt. „Tele Tydzień”.
• W 2008 r. prezydent Lech Kaczyński dokonał otwarcia przebudowanej kolei linowej na Kasprowym Wierchu (woj. małopolskie).

18 stycznia na świecie:

• W 336 r. Marek został wybrany papieżem.
• W 350 r. Magnencjusz został cesarzem rzymskim.
• W 474 r. Leon II został cesarzem wschodniorzymskim.
• W 532 r. w Konstantynopolu (obecnie Stambuł, Turcja) stłumione zostało przez Belizariusza kosztem 30 tys. ziar powstanie ludowe przeciwko władzy cesarza Justyniana I Wielkiego.
• W 748 r. w wyniku trzęsienia ziemi w Palestynie ucierpiały m.in. Hippos i Gadara.
• W 1073 r. Shirakawa został cesarzem Japonii.
• W 1126 r. Cesarz Chin Song Huizong abdykował na rzecz swego syna Qinzonga.
• W 1213 r. Jerzy IV Lasza został królem Gruzji po śmierci matki Tamary.
• W 1223 r. po śmierci Jerzego IV, królową Gruzji została jego siostra Rusudan.
• W 1367 r. Ferdynand I został królem Portugalii.
• W 1401 r. Witold Kiejstutowicz wraz z biskupami, książętami i bojarami Wielkiego Księstwa Litewskiego wydał pierwsze akty unii wileńsko-radomskiej w Wilnie (Litwa).
• W 1486 r. król Anglii Henryk VII Tudor ożenił się z Elżbietą z Yorku.

• W 1535 r. hiszpański konkwistador Francisco Pizarro założył Limę (Peru).
• W 1562 r. rozpoczęła się trzecia sesja obrad soboru trydenckiego, na której stwierdzona została konieczność sporządzenia indeksu ksiąg zakazanych.
• W 1617 r. ur. się Ernst von Brandenburg, margrabia brandenburski, tytularny książę Karniowa.
• W 1669 r. ur. się Maria Antonina Habsburżanka, elektorowa Bawarii.
• W 1671 r. największa w dziejach wyprawa bukanierów pod dowództwem Henry’ego Morgana zdobyła i splądrowała miasto Panama (Panama).
• W 1678 r. podczas wojny skańskiej, zwycięstwo odniosły wojska szwedzkie nad duńsko-brandenburskimi w bitwie pod Warksow (Niemcy).
• W 1701 r. w Królewcu (Rosja) odbyła się koronacja księcia Prus i elektora Brandenburgii Fryderyka III Hohenzollerna na króla Prus (jako Fryderyka I). Proklamowane zostało także Królestwo Pruskie.
• W 1726 r. ur. się Henryk Pruski, książę pruski, dowódca wojskowy, dyplomata.
• W 1778 r. brytyjczyk James Cook jako pierwszy Europejczyk dotarł do archipelagu Hawajów (USA), nadając mu nazwę Wyspy Sandwich.
• W 1788 r. pierwsi więźniowie przybyli do brytyjskiej kolonii karnej Botany Bay (Australia).
• W 1795 r. ur. się Anna Pawłowna Romanowa, wielka księżna rosyjska, królowa holenderska.
• W 1799 r. francuz Nicholas-Louis Robert opatentował pierwszą maszynę papierniczą.
• W 1801 r. Rosja anektowała wschodnią Gruzję.
• W 1813 r. ur. się Joseph Glidden, amerykański farmer, wynalazca nowoczesnego drutu kolczastego.
• W 1815 r. ze zbiorowego grobu ekshumowane zostały zwłoki zgilotynowanej w 1793 r. królowej Francji Marii Antoniny.

• W 1825 r. zainaugurował działalność odbudowany po pożarze Teatr Wielki w Moskwie (Rosja).
• W 1828 r. niemiecka Bawaria i Wirtembergia utworzyły Bawarsko-Wirtemberski Związek Celny.
• W 1844 r. w Neapolu (Włochy) odbyła się premiera opery pt. Caterina Cornaro utorstwa Gaetano Donizettiego.
• W 1847 r. ur. się Gertruda Comensoli, włoska zakonnica, święta.
• W 1848 r. José Miguel de Velasco Franco został po raz czwarty prezydentem Boliwii.
• W 1871 r. podczas wojny francusko-pruskiej, w Sali Lustrzanej pałacu wersalskiego pod Paryżem (Francja) odbyła się koronacja króla Prus Wilhelma I Hohenzollerna na cesarza Niemiec. Otto von Bismarck proklamował powstanie Cesarstwa Niemieckiego.
• W 1884 r. Antonio Cánovas del Castillo został po raz czwarty premierem Hiszpanii.
• W 1892 r. José Dias Ferreira został premierem Portugalii.
• W 1901 r. ustanowiony został Order Zasługi Korony Pruskiej.
• W 1902 r. komisja ds. Kanału w Przesmyku zarekomendowała Panamę jako najlepsze miejsce do budowy kanału łączącego Atlantyk z Pacyfikiem.
• W 1902 r. rozpoczęłą się budowa szpitala św. Pawła w Barcelonie (Hiszpania).
• W 1904 r. ur. się Cary Grant, brytyjski aktor, jeden z najpopularniejszych aktorów wczesnego Hollywood.
• W 1911 r. Amerykanin Eugene Ely jako pierwszy pilot udanie wylądował samolotem na pokładzie statku.

• W 1913 r. podczas I wojny bałkańskiej, zwycięstwo odniosła flota grecka nad turecką w bitwie koło Lemnos na Morzu Egejskim.
• W 1915 r. podczas I w.ś. rozpoczęła się bitwa pod Kirlibabą (Rumunia).
• W 1915 r. podczas I w.ś. zwycięstwo odniosły wojska niemieckie nad brytyjskimi w bitwie pod Jassin (Kenia).
• W 1915 r. Japonia potajemnie przekazała Chinom listę 21 żądań, które zmierzały do stworzenia tam japońskiego protektoratu.
• W 1918 r. w Piotrogrodzie (Rosja) zebrał się pierwszy demokratycznie wybrany rosyjski parlament tzw. Wszechrosyjskie Zgromadzenie Ustawodawcze, które następnego dnia rozpędzone zostało przez bolszewików.
• W 1919 r. Brytyjczyk Walter Owen Bentley założył przedsiębiorstwo motoryzacyjne Bentley Motors Limited.
• W 1919 r. w Wersalu pod Paryżem (Francja) rozpoczęła się konferencja pokojowa z udziałem 27 zwycięskich państw w I wojnie światowej.
• W 1921 r. założone zostało czechosłowackie przedsiębiorstwo elektroniczne Elektra (w latach 1946-1989 nazywane TESLA).
• W 1934 r. Carlos Mendieta został tymczasowym prezydentem Kuby.
• W 1934 r. Polska wyprawa dokonała pierwszego wejścia na szczyt Mercedario (6720 m) Andach Środkowych (Argentyna).
• W 1939 r. w Chuście (Ukraina) powstała organizacja polityczna Ukraińskie Zjednoczenie Narodowe.

• W 1943 r. podczas II w.ś. sowiecka Armia Czerwona wyzwoliła Szlisselburg (ZSRR) leżący u wypływu Newy z jeziora Ładoga, dzięki czemu udało się utworzyć połączenie lądowe szerokości 8–11 km z obleganym od 8 września 1941 Leningradem (ZSRR).
• W 1945 r. podczas II w.ś. sowiecka Armia Czerwona zajęła wschodnią część Budapesztu–Peszt (Węgry). Wyczujące się wojska niemieckie wysadziły mosty na Dunaju.
• W 1952 r. papież Pius XII w liście apostolskim pt. Cupimus Imprimis potępił prześladowania katolików chińskich.
• W 1954 r. Amintore Fanfani został premierem Włoch.
• W 1955 r. ur. się Kevin Costner, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy.
• W 1955 r. chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza dokonała inwazji na wysepkę Yijiangshan (Tajwan), dało to początek I kryzysu w Cieśninie Tajwańskiej.
• W 1956 r. Parlament niemieckiej NRD przyjął ustawę o utworzeniu Narodowej Armii Ludowej.
• W 1958 r. zawodnik amerykańskiej drużyny Boston Bruins Willie O’Ree jako pierwszy czarnoskóry hokeista wystąpił w meczu ligi NHL z drużyną Montreal Canadiens.
• W 1960 r. 50 osób zginęło w katastrzie samolotu Vickers Viscount w stanie Wirginia (USA).
• W 1961 r. na Antarktydzie założona została sowiecka stacja polarna Nowołazariewskaja.
• W 1962 r. Francja przedstawiła tzw. drugi plan Foucheta dotyczący integracji krajów zachodnioeuropejskich.
• W 1963 r. brytyjska kolonia Aden została przyłączona do Federacji Arabii Południowej.
• W 1963 r. założony został ukraiński klub piłkarski Karpaty Lwów.
• W 1965 r. w Syrii aresztowany został izraelski szpieg Eli Cohen.

• W 1969 r. japońska policja przypuściła atak na Uniwersytet w Tokio (Japonia) w celu stłumienia protestu studentów.
• W 1969 r. Sowiecki kosmonauta Boris Wołynow stracił kilka zębów w wyniku twardego lądowania kapsuły statku Sojuz 5.
• W 1969 r. 38 osób zginęło w katastrzie Boeinga 727 pod Los Angeles (USA).
• W 1970 r. zlikwidowana została saudyjsko-kuwejcka strefa neutralna.
• W 1974 r. zawarte zostało izraelsko-egipskie porozumienie o wyczaniu wojsk izraelskich znad Kanału Sueskiego na półwysep Synaj.
• W 1976 r. podczas libańskiej wojny domowej, chrześcijańskie milicje dokonały mordu 1000-1500 osób w palestyńskich obozach dla uchodźców w północnym Bejrucie (Liban).
• W 1977 r. amerykańskie Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorób ustaliło, że przyczyną infekcji dróg oddechowych 221 osób (z czego 34 zmarły) podczas odbywającego się w 1976 r. w jednym z hoteli w Atlancie (USA) zjazdu weteranów wojennych z organizacji American Legion, była rozwijająca się w hotelowej klimatyzacji bakteria Legionella pneumophila, wywołująca tzw. chorobę legionistów.
• W 1977 r. premier Jugosławii Džemal Bijedić zginął w katastrzie lotniczej w górach na terenie Bośni.
• W 1977 r. 83 osoby zginęły, a 210 zostało rannych w wyniku wykolejenia się pociągu osobowego w miejscowości Granville (Australia). Była to największa do tej pory katastrza kolejowa w historii Australii.
• W 1984 r. 83 górników zginęło w eksplozji w kopalni węgla kamiennego w Ōmuta na wyspie Kiusiu (Japonia).

• W 1986 r. 87 osób zginęło w katastrzie samolotu Sud Aviation Caravelle w Gwatemali.
• W 1988 r. 108 osób zginęło w katastrzie samolotu Ił-18D w mieście Chongqing (Chiny).
• W 1989 r. język estoński został ponownie językiem państwowym w Estonii.
• W 1990 r. burmistrz Nagasaki (Japonia) Hitoshi Motoshima został postrzelony przez prawicowego fanatyka.
• W 1991 r. podczas tzw. operacji „Pustynna Burza”, Irakijczycy wystrzelili w stronę Izraela rakiety typu SCUD.
• W 1991 r. w Niemczech powstał czwarty rząd Helmuta Kohla.
• W 1993 r. podczas Oblężenia Sarajewa (Bośnia i Hercegowina) przez Serbów, rozpoczęło się kopanie tunelu pod lotniskiem międzynarodowym, który po 5 miesiącach połączył odcięte od świata miasto z terenami nie opanowanymi przez Serbów.
• W 1994 r. Silvio Berlusconi założył ugrupowanie polityczna Forza Italia (obecnie Lud Wolności).
• W 1996 r. 10 osób zginęło, a 38 zostało rannych w pożarze schroniska dla azylantów w Lubece (Niemcy).
• W 2000 r. Helmut Kohl zrezygnował z funkcji honorowego przewodniczącego niemieckiej partii CDU w związku ze skandalem wokół nielegalnego finansowania partii.
• W 2000 r. w prowincji Kolumbia Brytyjska (Kanada) spadł meteoryt kamienny Tagish Lake.
• W 2002 r. zakończyła się 11-letnia wojna domowa w Sierra Leone.
• W 2003 r. wybuchł pożar buszu na obrzeżach stolicy Australii Canberry, w wyniku którego zginęły 4 osoby, a 500 domów zostało zniszczonych lub uszkodzonych.

• W 2004 r. co najmniej 31 osób zginęło w zamachu samobójczym obok bramy amerykańskiej kwatery głównej w Bagdadzie (Irak).
• W 2005 r. w wyniku powodzi została zatopiona siedziba prezydenta, tzw. State House w stolicy Gujany Georgetown.
• W 2005 r. w Tuluzie (Francja) został zaprezentowany samolot Airbus A380.
• W 2007 r. Czarnogóra została 185. członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego.
• W 2007 r. nad Europą przeszedł huragan Kyrill, jeden z najsilniejszych jakie w historii nawiedziły kontynent.
• W 2007 r. w USA ustąpiła sześciodniowa fala mrozów w stanach Waszyngton, Oregon i Kalifornia, która wyrządziła miliardowe straty w uprawach.
• W 2009 r. podczas tzw. operacji „Płynny Ołów”, ogłoszone zostało zawieszenie broni w strefie Gazy.
• W 2011 r. co najmniej 60 osób zginęło, a 150 zostało rannych w wyniku samobójczego zamachu bombowego na centrum rekrutacji policyjnej w Tikricie (Irak).
• W 2012 r. anglojęzyczna Wikipedia wyłączona została na 24 godziny w proteście przeciwko ustawie Stop Online Piracy Act, która była przedmiotem debaty w Kongresie USA.
• W 2014 r. weszła w życie nowa konstytucja Egiptu.
• W 2016 r. Emił Dimitriew został premierem Macedonii.
• W 2017 r. 29 osób zginęło, a 11 zostało rannych w wyniku zejścia lawiny na hotel w górskiej miejscowości Rigopiano (Włochy).

• W 2018 r. 52 obywateli Uzbekistanu zginęło w pożarze autokaru w miejscowości Irgiz w obwodzie Aktobe (Kazachstan).
• W 2019 r. 137 osób zginęło, a dziesiątki odniosło obrażenia w wybuchu uszkodzonego rurociągu z którego okoliczni mieszkańcy pobierali wyciekające paliwo w Tlahuelilpan (Meksyk).