20 WRZEŚNIA W HISTORII

20 września w Polsce:

• W 1503 r. ur Andrzej Frycz Modrzewski, pisarz, sekretarz królewski.
• W 1527 r. ciężarna królowa Bona Sforza spadła z konia po ataku niedźwiedzia podczas polowania w Niepołomicach (woj. małopolskie), to spowodowało przedwczesne narodziny jej syna królewicza Olbrachta.
• W 1527 r. ur. się Olbracht Jagiellończyk, królewicz polski, książę litewski, żył tylko jeden dzień.
• W 1576 r. król Stefan Batory wezwał Gdańsk (woj. pomorskie) przed sąd królewski, stawiając mu zarzuty obrazy majestatu i buntu.

• W 1580 r. podczas I wojny polsko-rosyjskiej, polska jazda pod dowództwem księcia Janusza Zbaraskiego rozbiła kawalerię rosyjską w bitwie pod Toropcem (Kresy Wschodnie).
• W 1606 r. spaleni zostali na stosie skazani w tzw. aferze grabarzy we Frankenstein (obecnie Ząbkowice śląskie, woj. dolnośląskie).
• W 1611 r. ur. się Joachim Pastorius, historyk, sekretarz królewski, pisarz, lekarz, arianin a następnie duchowny katolicki, kanonik warmiński.
• W 1655 r. podczas Potopu szwedzkiego, rozpoczęła się bitwa ze Szwedami pod Nowym Dworem (woj. mazowieckie).
• W 1672 r. podczas IV wojny polsko-tureckiej, rozpoczęło się oblężenie Lwowa (Kresy Wschodnie).
• W 1675 r. podczas IV wojna polsko-tureckiej, rozpoczęło się oblężenie Trembowli (Kresy Wschodnie).
• W 1761 r. konsekrowany został kościół Wizytek w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1783 r. cesarz Józef II Habsburg utworzył samowolnie diecezję tarnowską.
• W 1803 r. ur. się Władysław Hieronim Sanguszko, książę, ziemianin, polityk.
• W 1806 r. Francuz Napoleon Bonaparte utworzył Legie Północne, w celu wykorzystania Polaków służących do tej pory w wojsku pruskim.
• W 1858 r. odbyła się prapremiera opery pt. Flis autorstwa Stanisława Moniuszki w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1902 r. ur. się Franciszek Wawrzyniec Kamiński, ps. „Zenon Trawiński”, działacz ruchu ludowego, generał dywizji Wojska Polskiego II RP, komendant główny Batalionów Chłopskich, szef I Oddziału Sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej. Poseł do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm Ustawodawczy. Kawaler Orderu Orła Białego.

• W 1906 r. ur. się major Zenon Sobota ps. „Świda”, żołnierz Wojska Polskiego II RP, TOW, ZWZ i Armii Krajowej, szef Kedywu Podokręg Rzeszów, prezydent Katowic (woj. śląskie).
• W 1908 r. ur. się Tadeusz Kirschke, duchowny katolicki, dziennikarz, kapelan 2 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, kapelan Radia Wolna Europa.
• W 1908 r. odbyły się pierwsze odnotowane w prasie piłkarskie derby Krakowa (woj. małopolskie).
• W 1913 r. ur. się Wiktor Konopko, rotmistrz Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, komendant obwodu Grajewo AK, poległ w 1944 r.
• W 1913 r. ur. się Witold Świerzewski ps. „Wolski”, działacz Stronnictwa Narodowego, żołnierz NOW, Armii Krajowej i NIE.
• W 1916 r. ur. się Kazimierz Zając, żołnierz Armii Krajowej, ekonomista, statystyk.
• W 1918 r. ur. się Zygmunt Błażejewicz ps. „Zygmunt”, porucznik Armii Krajowej, dowódca 1 szwadronu 5 Brygady Wileńskiej AK.
• W 1919 r. ur. się Jadwiga Podrygałło, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, zmarła w 2015 r.
• W 1920 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej, rozpoczęła się bitwa nad Niemnem (Kresy Wschodnie).
• W 1923 r. ur. się Piotr Wandycz, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, historyk, przesor Yale University w USA.
• W 1923 r. 38 górników zginęło w pożarze w kopalni KWK „Reden” w Dąbrowie Górniczej (woj. śląskie).
• W 1926 r. ur. się Aleksander Krzymiński, żołnierz AK, Powstaniec Warszawski, ekonomista, polityk, wiceminister spraw zagranicznych.
• W 1936 r. we Lwowie (Kresy Wschodnie) odbył się I kongres Frontu Jedności Narodowej.

• W 1939 r. podczas II w.ś. rozpoczęła się obrona Grodna (Kresy Wschodnie) przed sowiecką Armią Czerowną.
• W 1939 r. podczas II w.ś. rozpoczęła się obrona Helu (woj. pomorskie)
• W 1939 r. podczas II w.ś. zakończyły się I bitwa pod Tomaszowem Lubelskim i bitwa w lasach janowskich (woj. lubelskie).
• W 1939 r. podczas II w.ś. Niemcy zamordowali 46 polskich jeńców wojennych w Majdanie Wielkim na Zamojszczyźnie (woj. lubelskie).
• W 1941 r. Niemcy zamordowali około 400 Żydów w lesie pod Niemenczynem koło Wilna (Kresy Wschodnie).
• W 1942 r. sformowane zostały Narodowe Siły Zbrojne (NSZ).
• W 1944 w 51. dniu Powstania Warszawskiego, Powstańcy wyczali się z Czerniakowa.
• W 1945 r. rozwiązana została konspiracyjna Polska Niepodległa.
• W 1947 r. krajowy prowidnyk Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów Jarosław Staruch został otoczony przez żołnierzy KBW i wysadził się w schronie w lasach pod Lubaczowem (woj. podkarpacka).
• W 1952 r. rozpoczęło działalność Polskie Radio Lublin.
• W 1961 r. w wypadku samochodowym pod Łowiczem (woj. łódzkie) zginął Andrzej Munk, Powstaniec Warszawski, reżyser filmowy.
• W 1963 r. odbyła się premiera filmu pt. Pasażerka w reżyserii Andrzeja Munka i Witolda Lesiewicza.
• W 1969 r. Waldemar Baszanowski zdobył w Warszawie (woj. mazowieckie) złoty medal Mistrzostw Świata w podnoszeniu ciężarów.
• W 1973 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) odsłonięty został Pomnik Polegli Niepokonani.

• W 1974 r. odbyła się premiera filmu kryminalnego pt. Zapis zbrodni w reżyserii Andrzeja Trzos-Rastawieckiego.
• W 1979 r. założony został klub piłkarski Górnik Łęczna (woj. lubelskie).
• W 1982 r. odbyła się premiera filmu pt. Dolina Issy w reżyserii Tadeusza Konwickiego.
• W 1991 r. w Gdańsku (woj. pomorskie) założony został Związek Miast Bałtyckich.
• W 1993 r. odbyła się premiera filmu pt. Balanga w reżyserii Łukasza Wylężałka.
• W 1996 r. na lotnisku Bemowo w Warszawie (woj. mazowieckie) odbył się koncert Michaela Jacksona w ramach trasy HIStory.
• W 2002 r. odbyła się premiera filmu pt. Anioł w Krakowie w reżyserii Artura Więcka.
• W 2003 r. odkryta została Jaskinia Wiślańska w Beskidzie Śląskim (woj. śląskie).
• W 2008 r. Niemiec Jens Voigt wygrał 65. Tour de Pologne.
• W 2010 r. zicjalnie otwarty został zmodernizowany Stadion Miejski w Poznaniu (woj. wielkopolskie). Był on jedną z czterech polskich aren XIV Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 r.

20 września na świecie:

• W 331 p.n.e. podczas wyprawy wojennej do Babilonii, wojska Aleksandra Wielkiego przekroczyły rzekę Tygrys podczas całkowitego zaćmienia Księżyca.
• W 52 p.n.e. Rzymianie pokonali Galam w bitwie pod Alezją (Francja).
• W 1066 r. Anglicy pokonali Wikingów w bitwie pod Gate Fulford (Wielka Brytania).
• W 1159 r. urzędujący papież Aleksander III otrzymał sakrę biskupią w Ninfie (Włochy).
• W 1187 r. wojska Saladyna rozpoczęły oblężenie Jerozolimy (obecnie Izrael), stolicy Królestwa Jerozolimskiego.

• W 1378 r. biskup Cambrai Robert z Genewy (Szwajcaria) został wybrany papieżem i przyjął imię Klemensa VII.
• W 1410 r. Zygmunt Luksemburski został wybrany przez część elektorów na króla Niemiec. Pozostali elektorzy wybrali na antykróla Jodoka z Moraw.
• W 1459 r. w dokumencie sygnowanym przez Włada Palownika pojawiła się pierwsza znana wzmianka o Bukareszcie (Rumunia).
• W 1486 r. ur. się Artur Tudor, książę Walii.
• W 1519 r. portugalski żeglarz Ferdynand Magellan wypłynął z portu Sanlúcar de Barrameda (Hiszpania) w pierwszą w historii wyprawę dookoła świata.
• W 1526 r. kardynał Pompeo Colonna zajął przy użyciu wojska bazylikę na Lateranie oraz Zatybrze (Włochy), zmuszając tym samym papieża Klemensa VII do schronienia się w Zamku Świętego Anioła.
• W 1565 r. wojska hiszpańskie zdobyły kolonię francuską Fort Caroline w pobliżu Jacksonville na Florydzie (USA).
• W 1596 r. Diego de Montemayor założył miasto Monterrey (Meksyk).
• W 1599 r. ur. się Chrystian Brunszwicki, książę Brunszwiku-Lüneburga, wojskowy, protestancki administrator diecezji Halberstadt.
• W 1604 r. podczas wojny osiemdziesięcioletniej, po ponad 3 latach oblężenia wojska hiszpańskie zdobyły bronioną przez niderlandzkich powstańców Ostendę (Belgia).
• W 1626 r. podczas wojny chłopskiej w Austrii, stoczona została bitwa pod Pranem.
• W 1643 r. w bitwie pod Newbury (Wielka Brytania) wojska dowodzone przez Roberta Devereux pokonały armię rojalistów pod wodzą Karola I Stuarta.
• W 1644 r. cesarz Shunzhi przeniósł stolicę Chin z Shenyang do Pekinu.

• W 1685 r. konsekrowany został drewniany kościół Admiralicji Karlskronie (Szwecja).
• W 1697 podczas VII wojny wenecko-tureckiej, stoczona została bitwa morska pod Eubeą (Grecja).
• W 1697 r. podpisany został traktat w Rijswijk (Holandia) kończący wojnę Francji z Ligą Augsburską.
• W 1703 r. podczas wojny o sukcescję hiszpańską, wojska habsburskie pokonały pruskie w bitwie pod Höchstädt an der Donau (Niemcy).
• W 1730 r. obalony został sułtan Imperium Osmańskiego Ahmed III. Jego następcą został Mahmud I.
• W 1758 r. ur. się Jean-Jacques Dessalines, haitański polityk, cesarz Haiti (jako Jakub I).
• W 1785 r. papież Pius VI utworzył diecezję czeskobudziejowicką (Czechy).
• W 1789 r. ur. się Jerzy II, książę Waldecku i Pyrmentu.
• W 1792 r. podczas I koalicji antyfrancuskiej, rewolucyjna armia francuska pokonała wojska austriacko-pruskie w bitwie pod Valmy (Francja).
• W 1793 r. podczas Rewolucji francuskiej, aresztowany został i osadzony w więzieniu w Sèvres (Francja) były książę anektowanego przez Francję Monako Honoriusz III Grimaldi.
• W 1793 r. podczas Rewolucji francuskiej, Konwent Narodowy zaaprobował wprowadzenie kalendarza republikańskiego.
• W 1802 r. ur. się Ludwik, książę Anhalt-Köthen.
• W 1803 r. ur. się Piotr Maubant, francuski duchowny katolicki, misjonarz, męczennik, święty.
• W 1835 r. wybuchło tzw. powstanie Farrapos, zryw społeczny farmerów i biedoty przeciwko władzom Cesarstwa Brazylii.
• W 1839 r. w Holandii otwarta została pierwsza linia kolejowa pomiędzy Amsterdamem a Haarlemem.
• W 1839 r. pierwszy statek z kilkudziesięcioma członkami New Zealand Company dotarł do terenów na których obecnie leży stolica Nowej Zelandii – Wellington.
• W 1850 r. zniesiony został handel niewolnikami w Dystrykcie Kolumbii (USA).

• W 1853 r. ur. się Rama V, król Syjamu.
• W 1854 r. podczas wojny krymskiej, wojska brytyjsko-francusko-tureckie pokonały Rosjan w bitwie nad rzeką Almą (Rosja).
• W 1860 r. brytyjski następca tronu książę Walii Albert Edward rozpoczął wizytę w USA.
• W 1861 r. podczas wojny secesyjnej w USA, zwycięstwo odnieśli Konfederaci w I bitwie pod Lexington.
• W 1862 r. podczas wojny secesyjnej w USA, zwycięstwo odnieśli Konfederaci w bitwie pod Sheperdstown.
• W 1863 r. podczas wojny secesyjnej w USA, zwycięstwo odnieśli Konfederaci w bitwie nad Chickamaugą.
• W 1870 r. wojska włoskie zdobyły Rzym (Włochy), ówczesną stolicę Państwa Kościelnego.
• W 1872 r. w Kolonii (Niemcy) rozpoczął się trzydniowy kongres starokatolicków.
• W 1878 r. ukazało się pierwsze wydanie anglojęzycznego indyjskiego dziennika „The Hindu”.
• W 1879 r. założony został najstarszyirlandzki klub piłkarski Cliftonville F.C.
• W 1881 r. przyszły król Szwecji Gustaw V poślubił księżniczkę Wiktorię Badeńską.
• W 1882 r. Figueira da Foz (Portugalia) uzyskała prawa miejskie.
• W 1893 r. francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (377) Campania.
• W 1898 r. łotewski Niemiec Konstantin Rengarten zakończył trwającą od 15 sierpnia 1894 r. pieszą wędrówkę dookoła świata, na której przeszedł 26.877 km.
• W 1904 r. bracia Wright odbyli mierzący ponad kilometr lot na dwupłatowcu Flyer 2 w Dayton w stanie Ohio (USA).
• W 1906 r. Brytyjczycy zwodowali transatlantyk „Mauretania”.

• W 1911 r. brytyjski krążownik HMS „Hawke” zderzył się z ówczesnym największym statkiem pasażerskim świata RMS „Olympic” w pobliżu Southampton (Wielka Brytania).
• W 1914 r. Argentyna pokonała Brazylię 3:0 w pierwszym zicjalnym meczu piłkarskim między obiema reprezentacjami rozegranym w Buenos Aires (Argentyna).
• W 1916 r. cesarz Franciszek Józef I wydał w Wiedniu (Austria) dekret o przekształceniu Legionów Polskich w Polski Korpus Posiłkowy.
• W 1918 r. na ciele ojca Pio z Pietrelciny (Włochy) po raz pierwszy pojawiły się stygmaty, 5 krwawiących ran w miejscach ran Jezusa Chrystusa zadanych ukrzyżowania.
• W 1925 r. ur. się Rama VIII, król Tajlandii.
• W 1925 r. założony został paragwajski klub piłkarski Independiente Asunción.
• W 1926 r. Earl „Hymie Weiss” Wojciechowski, gangster polskiego pochodzenia, podjął się drugiego nieudanego zamachu na Ala Capone w Cicero w stanie Illinois (USA).
• W 1928 r. Huragan Okeechobee zabił ponad 4 tys. osób na Karaibach i w południowo-wschodnich stanach USA.
• W 1932 r. Mahatma Gandhi rozpoczął strajk głodowy w więzieniu w Pune (Indie).
• W 1932 r. otwartyz ostał stadion Estádio Couto Pereira w Kurytybie (Brazylia).
• W 1937 r. podczas hiszpańskiej wojny domowej, zwycięstwo odnieśli frankiści w bitwie pod El Mazuco (Hiszpania).
• W 1939 r. podczas II w.ś. polski okręt podwodny ORP „Wilk” po przedarciu się z Bałtyku na Morze Północne zawinął do portu w Rosyth (Szkocja).
• W 1942 r. podczas II w.ś. Amerykanie przeprowadzili pierwszy lot testowy przejętego wcześniej w stanie nienaruszonym japońskiego myśliwca Mitsubishi A6M (tzw. Zero z Akutan).

• W 1942 r. Panhelleński Związek Walczącej Młodzieży (PEAN) dokonał zamachu na obradujący zarząd największej greckiej partii prohitlerowskiej Narodowej Socjalistycznej Organizacji Patriotycznej (ESPO). Zginęło 29 Greków i 43 zicerów niemieckich.
• W 1943 r. 47 polskich zicerów uciekło z niemieckiego Oflagu VI B w Dössel (Niemcy). 37 zostało schwytanych i rozstrzelano 37 osób.
• W 1944 r. Karol Koburg został Księciem Regentem Belgii po swoim bracie Leopoldzie III.
• W 1944 r. podczas II w.ś. podczas tzw. operacji Market Garden, wojska alianckie zdobyły most na rzece Waal w Nijmegen (Holandia).
• W 1944 r. podczas II w.ś. Pietro Caruso, szef kolaborującej z Niemcami policji włoskiej, który brał udział w kompletowaniu listy 335 zakładników rozstrzelanych 24 marca 1944 r. w Grotach Ardeatyńskich (Włochy), został skazany przez sąd w Rzymie (Włochy) na karę śmierci.
• W 1945 r. Mahatma Gandhi wraz z Jawaharlalem Nehru poprosili wojska Wielkiej Brytanii o opuszczenie Indii.
• W 1946 r. rozpoczął się pierwszy Festiwal Filmowy w Cannes (Francja).
• W 1947 r. założony został peruwiański klub piłkarski CS Unión Huaral.
• W 1948 r. Sowieci dokonali oblotu śmigłowca Mi-1.
• W 1949 r. w niemieckiej RFN utworzony został pierwszy rząd Konrada Adenauera.
• W 1950 r. Sowieci dokonali oblotu samolotu pasażersko-towarowego Ił-14.
• W 1954 r. na forum ONZ przyjęta została konwencja dotycząca statusu bezpaństwowców.
• W 1954 r. przyjęta został konstytucja komunistycznych Chin.
• W 1954 r. powstał pierwszy program napisany w języku Fortran.
• W 1955 r. rząd sowieckiej ZSRR przyznał pełną suwerenność niemieckiej NRD.
• W 1957 r. Keith Holyoake został premierem Nowej Zelandii.

• W 1958 r. Chalid Hibri został premierem Libanu.
• W 1958 r. we Włoszech weszła w życie ustawa zakazująca prowadzenia domów publicznych.
• W 1960 r. Benin, Burkina Faso, Cypr, Gabon, Kamerun, Kongo, Madagaskar, Niger, Republika Środkowoafrykańska, Somalia, Togo i Wybrzeże Kości Słoniowej zostały członkami ONZ.
• W 1961 r. w Tokio (Japonia) otwarty został Ogród Botaniczny Jindai.
• W 1966 r. Gujana została członkiem ONZ.
• W 1966 r. Amerykanie wystrzelili sondę księżycową Surveyor 2.
• W 1967 r. nigeryjskie siły rządowe zlikwidowały separatystyczną Republikę Beninu.
• W 1967 r. Brytyjczycy zbudowali statek pasażerski „Queen Elizabeth 2”.
• W 1969 r. 76 osób zginęło w wyniku zderzenia samolotu Douglas DC-4 z myśliwcem McDonnell Douglas F-4 Phantom II w południowym Wietnamie.
• W 1970 r. Sowiecka sonda Łuna 16 wylądowała na Księżycu.
• W 1970 r. podczas walk mających na celu wyparcie z Jordanii palestyńskich bojowników, 200 czołgów syryjskich zicjalnie obsługiwanych przez bojowników OWP, przekroczyło granicę, pomagając im ponownie opanować Irbid i Adżlun (Jordania).
• W 1972 r. po porażce kanclerza RFN Willy’ego Brandta w głosowaniu nad wotum zaufania został rozwiązany niemiecki Bundestag.
• W 1972 r. ok. 10 tys. osób zginęło po przejściu huraganu Fifi w Hondurasie.
• W 1973 r. w ramach tzw. tenisowej „wojny płci” 29-letnia Amerykanka Billie Jean King pokonała w setach 3:0 swego 55-letniego rodaka Bobby’ego Riggsa w Houston (USA).
• W 1974 r. Joaquim Chissano został premierem Mozambiku.
• W 1974 r. na wyspie Hokkaido (Japonia) utworzony został Park Narodowy Rishiri-Rebun-Sarobetsu.
• W 1976 r. 155 osób zginęło w katastrzie tureckiego Boeinga 727 w mieście Isparta (Turcja).

• W 1977 r. Dżibuti i Wietnam zostały członkami ONZ.
• W 1978 r. do niemieckiej RFN przybyła z wizytą delegacja Episkopatu Polski z kardynałami Stefanem Wyszyńskim i Karolem Wojtyłą na czele.
• W 1979 r. przy wsparciu komandosów francuskich w Republice Środkowoafrykańskiej obalony został samozwańczy cesarz Bokassa I.
• W 1984 r. 23 osoby zginęły w wyniku samobójczego zamachu na amerykańską ambasadę w stolicy Libanu Bejrucie.
• W 1989 r. w Londynie (Wielka Brytania) odbyła się premiera musicalu pt. Miss Saigon z muzyką Claude’a-Michela Schönberga.
• W 1990 r. Osetia Południowa proklamowała niepodległość od Gruzji.
• W 1991 r. powstała Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU).
• W 1992 r. Chuan Leekpai został premierem Tajlandii.
• W 1992 r. Francuzi opowiedzieli się w referendum za przyjęciem Traktatu z Maastricht.
• W 1992 r. w Estonii odbyły się pierwsze wolne wybory po upadku sowieckiej ZSRR.
• W 1994 r. weszło w życie zawieszenie broni w czasie wojny domowej w Tadżykistanie.
• W 2000 r. Renata Mauer-Różańska zdobyła złoty medal w konkurencji karabinu kulowego w 3 postawach podczas XXVII Letnich Igrzysk Olimpijskich w Sydney (Australia).
• W 2001 r. w przemówieniu w Kongresie USA prezydent USA George W. Bush ogłosił wojnę z terroryzmem.
• W 2003 r. obywatele Łotwy opowiedzieli się w referendum za akcesją do Unii Europejskiej.
• W 2004 r. USA zniosła embargo na Libię.
• W 2006 r. Ali Abd Allah Salih wygrał ponownie wybory prezydenckie w Jemenie.

• W 2006 r. w wyniku przewrotu wojskowego w Tajlandii, obalony został premier Thaksin Shinawatra. Władzę w kraju przejęła Rada ds. Reformy Administracyjnej.
• W 2008 r. 43 osoby zginęły, a 88 zostało rannych w pożarze w klubie nocnym w Shenzhen (Chiny).
• W 2008 r. 54 osoby zginęły, a 266 zostało rannych w zamachu bombowym na hotel Marriott w stolicy Pakistanu Islamabadzie.
• W 2008 r. prezydent RPA Thabo Mbeki ogłosił rezygnację ze stanowiska.
• W 2009 r. ok. 100 osób zginęło w bitwie w Duk Padiet (Sudanie Południowy) pomiędzy plemionami Lou Nuer i Dinka oraz siłami bezpieczeństwa.
• W 2010 r. 23 osoby zginęły, a 50 zostało rannych w katastrzie kolejowej w Badarwas (Indie).
• W 2011 r. Michael Sata wygrał wybory prezydenckie w Zambii.
• W 2013 r. 18 osób zginęło, a 20 zostało rannych w zamachu bombowym na sunnicki meczet w mieście Samarra (Irak).
• W 2015 r. weszła w życie nowa konstytucja Nepalu.
• W 2016 r. jeden pilot zginął a drugi został ranny w katastrzie treningowej, dwumiejscowej wersji samolotu szpiegowskiego Lockheed U-2 w północnej Kalifornii (USA).
• W 2018 r. ponad 200 osób zginęło w katastrzie promu na Jeziorze Wiktorii w (Tanzania).