21 MAJA W HISTORII

21 maja w Polsce:

• W 1363 r. w Krakowie (woj. małopolskie) odbył się ślub króla Czech i cesarza rzymskiego Karola IV Luksemburskiego z Elżbietą Pomorską, wnuczką króla Kazimierza III Wielkiego.
• W 1660 r. Antonio Pignatelli (późniejszy papież Innocenty XII) został nuncjuszem apostolskim w Polsce.
• W 1674 r. Jan Sobieski został wybrany na króla Polski.
• W 1687 r. kardynał Michał Stefan Radziejowski został mianowany arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski.

• W 1819 r. namiestnik Królestwa Polskiego gen. Józef Zajączek wydał dekret wprowadzający cenzurę.
• W 1831 r. podczas Powstania listopadowego, zwycięstwo odnieśli powstańcy w bitwie pod Tykocinem (woj. podlaskie).
• W 1863 r. podczas Powstania styczniowego, zwycięstwo odnieśli powstańcy w bitwie pod Kadyszem (Kresy Wschodnie).
• W 1890 r. konsekrowany został kościół św. Stanisława Kostki w Szczecinie (woj. zachodniopomorskie).
• W 1919 r. rozpoczęła działalność Oficerska Szkoła Aeronautyczna.
• W 1921 r. podczas III powstania śląskiego, rozpoczęła się bitwa w rejonie Góry św. Anny (woj. opolskie).
• W 1921 r. ukazało się pierwsze wydanie „Przeglądu Sportowego”.
• W 1926 r. założony został Narodowy Związek Powstańców i Byłych Żołnierzy.
• W 1928 r. rozpoczęła się budowa gmachu Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1939 r. Ernest Wilimowski ustanowił niepobity do dziś rekord polskiej ligi piłkarskiej, w meczu Ruch Chorzów z Union-Touring Łódź strzelił 10 goli pokonując Łódz 12:1.
• W 1943 r. Niemcy zlikwidowali getto w Brodach koło Lwowa (Kresy Wschodnie).
• W 1945 r. w nocy z 20 na 21 maja oddział AK dowodzony przez ppor. Edwarda Wasilewskiego ps. „Wichura” rozbił obóz NKWD w Rembertowie (woj. mazowieckie), uwalniając ok. 500 więźniów.
• W 1961 r. w rozegranym w Warszawie (woj. mazowieckie) towarzyskim meczu piłkarskim Polska pokonała ZSRR 1:0.

• W 1962 r. założone zostało Polskie Towarzystwo Cybernetyczne.
• W 1971 r. odbyła się premiera komedii filmowej Dzięcioł w reżyserii Jerzego Gruzy.
• W 1972 r. założone zostało warmińsko-mazurskie Muzeum Pożarnictwa w Lidzbarku (woj. warmińsko-mazurskie).
• W 1981 r. w Teatrze Dramatycznym w Warszawie (woj. mazowieckie) odbyła się prapremiera sztuki Pieszo Sławomira Mrożka.
• W 1999 r. Sejm RP przyjął ustawę o broni i amunicji.
• W 2002 r. rozpocząl się Narodowy Spis Powszechny oraz Spis Rolny.
• W 2013 r. w Lusławicach koło Tarnowa (woj. małopolskie) otwarte zostało Europejskie Centrum Muzyki Krzysztza Pendereckiego.
• W 2014 r. na antenie TVP 1 wyemitowany został premierowy odcinek pierwszej edycji reality show Rolnik szuka żony.
• W 2017 r. w Białymstoku, Lublinie i Rzeszowie odbyły się pierwsze w historii Wojsk Obrony Terytorialnej przysięgi wojskowe.
• W 2019 r. w Parku Mirowskim w Warszawie (woj. mazowieckie) odsłonięty został pomnik Feliksa Stamma.

21 maja na świecie:

• W 878 r. Syrakuzy na Sycylii (Włochy) zostały zdobyte przez muzułmanów.
• W 879 r. Branimir został uznany przez papieża Jana VIII za pierwszego księcia Chorwacji.
• W 996 r. Otton III został koronowany na cesarza rzymskiego.

• W 1097 r. podczas I wyprawy krzyżowej, krzyżowcy oblegający Niceę (dzisiejszy İznik, Turcja) odparli po całodziennej walce próbę odsieczy podjętą przez wojska władcy seldżuckiego Sułtanatu Rumu Kilidża Arslana I.
• W 1349 r. w Serbii został ogłoszony Kodeks cara Stefana Urosza IV Duszana.
• W 1358 r. we Francji wybuchł bunt chłopski zwany żakerią.
• W 1388 r. założony został Uniwersytet Koloński (Niemcy).
• W 1420 r. podpisany został francusko-angielski traktat w Troyes (Francja), który w swoich założeniach miał zakończyć wojnę stuletnią, odsuwając dynastię Walezjuszów od tronu francuskiego i który rozpoczął unię personalną obydwu krajów pod berłem Henryka V Lancastera.
• W 1471 r. były król Anglii Henryk VI Lancaster został ścięty w Tower z London (Wielka Brytania).
• W 1481 r. Jan Oldenburg został królem Danii.
• W 1502 r. portugalska ekspedycja pod wodzą João da Nova odkryła Wyspę Świętej Heleny.
• W 1626 r. podczas wojny chłopska w Austrii, zwycięstwo odnieśli powstańcy chłopskich w bitwie pod Peuerbach.
• W 1651 r. Zakon Maltański kupił od Francuzów 4 wyspy Saint-Barthélemy, Saint-Christophe, Sainte-Croix i Saint-Martin na Karaibach.
• W 1662 r. król Anglii i Szkocji Karol II Stuart ożenił się w Portsmouth z księżniczką portugalską Katarzyną de Bragança.
• W 1725 r. w Rosji ustanowiony został Order Świętego Aleksandra Newskiego.
• W 1792 r. wybuch japońskiego wulkanu Unzen wywołał tsunami, które zabiło około 15 tys. osób w mieście Shimabara (Japonia).

• W 1799 r. podczas wyprawy Napoleona do Egiptu, zakończyło się nieudane francuskie oblężenie Akki (obecnie Izrael).
• W 1800 r. na Wyspach Jońskich powstała pod turecko-rosyjskim protektoratem Republika Siedmiu Wysp.
• W 1809 r. podczas V koalicji antyfrancuskiej, rozpoczęła się francusko-austriacka bitwa pod Aspern (Austria).
• W 1811 r. w USA opatentowany został karabin Halla.
• W 1813 r. podczas VI koalicji antyfrancuskiej, zwycięstwo odniosły wojska francuskie nad prusko-rosyjskimi w bitwie pod Budziszynem (Niemcy).
• W 1815 r. poświęcona została luterańska katedra w Göteborgu (Szwecja).
• W 1840 r. Nowa Zelandia została przyłączona do Korony Brytyjskiej.
• W 1840 r. papież Grzegorz XVI erygował metropolię Santiago de Chile (Chile).
• W 1849 r. podczas Rewolucji węgierskiej, oddziały powstańcze zdobyły Budę (Węgry).
• W 1851 r. w Kolumbii zniesione zostało niewolnictwo.
• W 1856 r. tzw. Łotry Pogranicza ze stanu Missouri (USA) sprzeciwiający się zniesieniu niewolnictwa, wraz ze swymi zwolennikami z Kansas i przedstawicielami legislatury terytorialnej, ponownie zaatakowali i złupili miasto Lawrence na wolnym Terytorium Kansas (USA).
• W 1864 r. podczas wojny secesyjnej, zakończyła się nierozstrzygnięta bitwa pod Spotsylvanią (USA).
• W 1871 r. rozpoczął się tzw. „krwawy tydzień„ we Francji, w trakcie którego wojska wierne rządowi (wersalczycy) brutalnie stłumiły Komunę Paryską, zabijając 30 tys. osób.
• W 1879 r. podczas tzw. wojny o saletrę, zwycięstwo odniosła flota peruwiańskiej nad chilijską w bitwie pod Iquique (Peru).

• W 1881 r. założony został Amerykański Czerwony Krzyż (ARC).
• W 1890 r. w Nachiczewanie (Azerbejdżan) wyjechały na trasę pierwsze tramwaje konne.
• W 1892 r. w Teatro Dal Verme w Mediolanie (Włochy) odbyła się premiera opery werystycznej Pajace Ruggiera Leoncavalla.
• W 1894 r. królowa brytyjska Wiktoria dokonała otwarcia Kanału Manchesterskiego.
• W 1904 r. w Paryżu (Francja) założona została Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej (FIFA).
• W 1910 r. nowo wybudowanej żydowskiej osadzie nadano nazwę Tel Awiw (obecnie w państwie Izrael).
• W 1911 r. prezydent Porfirio Díaz i liberalny rewolucjonista Francisco Madero podpisali układ pokojowy w Ciudad Juarez, który zakończył walki pomiędzy ich zwolennikami i pierwszą fazę rewolucji meksykańskiej.
• W 1916 r. w Wielkiej Brytanii wprowadzony został po raz pierwszy czas letni.
• W 1917 r. niemiecki astronom Max Wolf odkrył planetoidy: (872) Holda i (873) Mechthild.
• W 1917 r. powołana została Komisja Grobów Wojennych Imperium Brytyjskiego.
• W 1917 r. w wyniku wielkiego pożaru miasta Atlanty w stanie Georgia (USA) zniszczeniu uległo 2 tys. budynków.
• W 1918 r. podczas I w.ś. rozpoczęła się turecko-ormiańska bitwa pod Sardarapatem (Armneia).
• W 1918 r. w twierdzy Bobrujsk (Białoruś) skapitulował przed Niemcami I Korpus Polski w Rosji.
• W 1920 r. zmuszony w wyniku puczu do opuszczenia stolicy, prezydent Meksyku Venustiano Carranza został zamordowany w zasadzce na drodze do Veracruz (Meksyk).
• W 1924 r. w Chicago (USA) dwaj studenci znani jako Leopold i Loeb, działający z motywu popełnienia zbrodni doskonałej, porwali i zamordowali syna miejscowego milionera, 14-letniego Bobby’ego Franksa.

• W 1927 r. Amerykanin Charles Lindbergh zakończył pierwszy w historii samotny przelot nad Atlantykiem na trasie Garden City (USA) – Paryż (Francja).
• W 1932 r. Amelia Earhart jako pierwsza kobieta przeleciała samotnie Atlantyk na trasie Nowa Fundlandia-Irlandia.
• W 1932 r. trzęsienie ziemi zniszczyło miasto Zacatecoluca (Salwador).
• W 1932 r. Francuzi zwodowali krążownik ciężki „Algérie”.
• W 1935 r. w miejsce niemieckiej Reichsmarine utworzony został nazistowski Kriegsmarine, a w miejsce Reichswehry Wehrmacht.
• W 1937 r. sowiecka ekspedycja lotnicza wysadziła w okolicach Bieguna Północnego grupę badaczy, którzy założyli pierwszą stację meteorologiczną i badawczą w Arktyce.
• W 1941 r. Niemcy utworzyli kolaboracyjne nazistowskie Norweskie SS (Norges SS).
• W 1944 r. założony został chilijski klub piłkarski Deportes Naval.
• W 1945 r. amerykański aktor Humphrey Bogart ożenił się z aktorką Lauren Bacall.
• W 1946 r. kanadyjski fizyk i chemik Louis Slotin został śmiertelnie napromieniowany w wyniku wypadku w Los Alamos National Laboratory w stanie Nowy Meksyk (USA).
• W 1950 r. nikaraguański dyktator Anastasio Somoza García powrócił po trzech latach przerwy na stanowisko prezydenta kraju.
• W 1952 r. makaki jawajskie Patricia i Mike zostały wyniesione amerykańską rakietą z serii Aerobee na wysokość 62 km i po 2-3 minutach przebywania w stanie nieważkości bezpiecznie sprowadzone na Ziemię.
• W 1956 r. nad atolem Bikini Amerykanie przeprowadzili pierwszą w historii detonację bomby wodorowej w atmosferze.

• W 1960 r. Amerykanie zwodowali lotniskowiec o napędzie konwencjonalnym USS „Kitty Hawk”.
• W 1963 r. Zalman Szazar został prezydentem Izraela.
• W 1969 r. Sowieci dokonali oblotu samolotu transportowego An-26.
• W 1970 r. w Kassel (Niemcy) po zachodniej stronie granicy spotkali się kanclerz RFN Willy Brandt i premier NRD Willi Stoph.
• W 1972 r. pietà watykańska autorstwa Michała Anioła została uszkodzona młotkiem przez szaleńca.
• W 1975 r. odbyła się premiera amerykańskiego filmu sensacyjnego Akcja na Eigerze w reżyserii Clinta Eastwooda.
• W 1975 r. odbyła się premiera brytyjskiej komedii kryminalnej Powrót Różowej Pantery w reżyserii Blake’a Edwardsa.
• W 1975 r. Tupua Tamasese Lealzi IV został po raz drugi premierem Samoa.
• W 1975 r. w Stammheim (Niemcy) rozpoczął się proces przywódców niemieckiej RAF: Andreasa Baadera, Ulrike Meinhz, Gudrun Ensslin i Jana-Carla Raspego.
• W 1976 r. założony został Uniwersytet w Kragujevacu (Serbia).
• W 1979 r. w Leningradzie (ZSRR) odbył się koncert Brytyjczyka Eltona Johna, pierwszy zachodniego wykonawcy na terenie ZSRR.
• W 1980 r. podczas południowoafrykańskiej wojny granicznej, zwycięstwo odnieśli Afrykanerzy nad rebeliantami angolańskimi w bitwie o Savate (Angola).
• W 1980 r. odbyła się premiera filmu science fiction Gwiezdne wojny: część V – Imperium kontratakuje w reżyserii Irvina Kershnera.
• W 1981 r. François Mitterrand został zaprzysiężony na urząd prezydenta Francji.
• W 1982 r. podczas wojny o Falklandy-Malwiny, rozpoczął się desant brytyjskich komandosów na Wschodnim Falklandzie.

• W 1988 r. papież Jan Paweł II otworzył w Watykanie schronisko dla ubogich „Donum Mariae„.
• W 1988 r. sowiecka KPZR zdymisjonowała szefów partii w Armenii i Azerbejdżanie w związku z krwawym rozruchami na tle etnicznym.
• W 1991 r. obalony etiopski dyktator Mengystu Hajle Marjam uciekł do Zimbabwe.
• W 1991 r. w zamachu bombowym przeprowadzonym przez Tamilskich Tygrysów zginął premier Indii Rajiv Gandhi.
• W 1993 r. miało miejsce częściowe zaćmienie Słońca widoczne nad Ameryką Północną, Arktyką i północną Europą.
• W 1994 r. odbyła się premiera filmu Spaleni słońcem w reżyserii Nikity Michałkowa.
• W 1995 r. papież Jan Paweł II kanonizował w Ołomuńcu Jana Sarkandra i Zdzisławę z Lemberka.
• W 1996 r. ok. tysiąca osób zginęło na tanzańskich wodach Jeziora Wiktorii w wyniku zatonięcia promu pasażerskiego „Bukoba”.
• W 1997 r. Iwan Kostow został premierem Bułgarii.
• W 1998 r. po 32 latach dyktatorskich rządów ustąpił prezydent Indonezji Suharto. Jego miejsce zajął dotychczasowy wiceprezydent Jusuf Habibie.
• W 2000 r. Anna Czerwińska jako druga Polka zdobyła Mount Everest.
• W 2001 r. chorwacki generał Ante Gotovina został oskarżony przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii o zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne.
• W 2003 r. ponad 2 tysiące osób zginęło w trzęsieniu ziemi w północnej Algierii.
• W 2004 r. podczas wojny domowej w Burundi, Rada Bezpieczeństwa ONZ podjęła decyzję o utworzeniu i wysłaniu do Burundi sił pokojowych ONUB.
• W 2005 r. greczynka Elena Paparizou wygrała w Kijowie 50. Konkurs Piosenki Eurowizji.

• W 2005 r. w New Jersey (USA) w parku rozrywkowym Six Flags Great Adventure otwarta została Kingda Ka, jedną z najszybszych i najwyższych rollercoaster na świecie.
• W 2006 r. Czarnogórcy opowiedzieli się w referendum za niepodległością.
• W 2007 r. brazylijski piłkarz Romário zdobył swego 1000. gola.
• W 2008 r. pakistańskie władze podpisały układ pokojowy z bojownikami z Waziristanu.
• W 2010 r. w wyniku zamachu bombowego na targowisku w mieście Khalis (Irak) zginęły 22 osoby, a 53 zostały ranne.
• W 2012 r.  Vicente Ehate Tomi został premierem Gwinei Równikowej.
• W 2012 r. w samobójczym zamachu bombowym na żołnierzy przygotowujących się do defilady w stolicy Jemenu Sanie zginęło 96 osób, a ponad 300 zostało rannych.
• W 2013 r. założony został amerykański klub piłkarski New York City FC.
• W 2014 r. na terenie kompleksu World Trade Center w Nowym Jorku (USA) otwarty został National September 11 Memorial & Museum.