21 MARCA W HISTORII

21 marca w Polsce:

• W 1460 r. podczas wojny trzynastoletniej, wojska polskie rozpoczęły ponowne, decydujące oblężenie Malborka (woj. pomorskie).
• W 1522 r. Mikołaj Kopernik na odbywającym się w Grudziądzu (woj. kujawsko-pomorskie) Sejmiku Generalnym Prus Królewskich wygłosił traktat o monecie pt. De aestimatione monetae.
• W 1601 r. konsekrowany został kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty w Knyszynie (woj. podlaskie).

• W 1633 r. posłowie margrabiego brandenburskiego Jerzego Wilhelma złożyli w jego imieniu hołd lenny nowemu królowi Polski Władysławowi IV Wazie.
• W 1657 r. podczas potopu szwedzkiego, walczące po stronie szwedzkiej wojska siedmiogrodzkie zdobyły Tarnów (woj. małopolskie).
• W 1765 r. ukazało się pierwsze wydanie czasopisma pt. „Monitor”.
• W 1793 r. Andrzej Rafałowicz został prezydentem Warszawy (woj. mazowieckie).
• W 1796 r. cesarz Franciszek II Habsburg wydał patent formalnie włączający Galicję Zachodnią do Austrii.
• W 1799 r. ur. się Franciszek Kowalski, poeta, pedagog, pamiętnikarz, tłumacz, publicysta.
• W 1803 r. ur. się Ludwik Pietrusiński, prawnik, pisarz, publicysta, Powstaniec Listopadowy. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Virtuti Militariri.
• W 1809 r. książę Józef Poniatowski został naczelnym wodzem wojsk polskich Księstwa Warszawskiego.
• W 1848 r. podczas tzw. Wiosny Ludów, we Lwowie (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) utworzony został Komitet Narodowy.
• W 1863 r. podczas Powstania Styczniowego, oddział Leona Czechowskiego został rozbity przez Rosjan pod Hutą Krzeszowską (woj. podkarpackie).
• W 1875 r. ur. się Władysław Wróblewski, prawnik, szef Biura Prezydialnego Rady Ministrów, tymczasowy szef rządu II RP, prezes Banku Polskiego, przesor Uniwersytetu łódzkiego. Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
• W 1900 r. ur. się Paweł Klecki, żydowsko-polski muzyk, kompozytor i dyrygent.
• W 1901 r. ur. się Jerzy Marr, właśc. Oktawian Zawadzki, aktor teatralny i filmowy.
• W 1908 r. ur. się Stanisław Bober, artysta, malarz, fotografik.
• W 1908 r. ur. się Janina Macierzewska z d. Batycka, powieściopisarka, publicystka.
• W 1908 r. założona została Chorzowska Spółdzielnia Mieszkaniowa.

• W 1909 r. ur. się Zdzisław Skowroński, pisarz, scenarzysta filmowy.
• W 1910 r. ur. się Maria Zzia Pruszkowska-Karwowska, Powstaniec Warszawski, pisarka, publicystka.
• W 1915 r. ur. się Hiacynta Lula, urodzona Joanna Józefa Lula, siostra zakonna ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny, Służebnica Boża. Rozstrzelana w niemieckim obozie KL Auschwitz w 1943 r.
• W 1917 r. ur. się Janina Maria Wilczer, żydowsko-polska aktorka filmowa, restauratorka. Zmarła w USA w 1979 r.
• W 1918 r. ur. się Jerzy Twardowski, aktor teatralny, piosenkarz, reżyser filmowy, specjalista dubbingowy.
• W 1920 r. ur. się Tadeusz Bursztynowicz, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, reżyser teatralny, współzałożyciel Opery śląskiej, dyrektor Opery i Operetki Warszawskiej, współzałożyciel i dyrektor Teatru Muzycznego w Szczecinie (woj. zachodniopomorskie).
• W 1922 r. Sejm Ustawodawczy przyjął tzw. ustawę elektryczną.
• W 1924 r. ur. się Marian Cebulski, aktor, teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1926 r. założony został klub sportowy Broń Radom (woj. mazowieckie)
• W 1927 r. zakończył się kilkutygodniowy strajk włókniarzy okręgu łódzkiego.
• W 1927 r. zdelegalizowana została Niezależna Partia Chłopska.
• W 1928 r. ur. się Benedykt Konowalski, muzyk, kompozytor, dyrygent i pedagog.
• W 1931 r. w katastrzie prototypu hydroplanu PZL.12 w Warszawie (woj. mazowieckie) zginął pilot Zygmunt Puławski.
• W 1932 r. ur. się Andrzej Bursa, poeta, prozaik, dramaturg, dziennikarz.
• W 1936 r. ur. się Marek Stachowski, muzyk, kompozytor, pedagog.
• W 1936 r. nad Gdańskiem (woj. pomorskie) przeleciały niemieckie sterowce Graf Zeppelin i Hindenburg.

• W 1936 r. Policja brutalnie stłumiła strajk okupacyjny w Polskich Zakładach Gumowych „Semperit” w Krakowie (woj. małopolskie).
• W 1943 r. podczas II w.ś. powstała Krajowa Reprezentacja Polityczna (KRP), organ reprezentujący w kraju główne siły polityczne Polski Podziemnej, tzw. Wielka Czwórka.
• W 1945 r. podczas II w.ś. Jakub Prawin jako pełnomocnik rządu polskiego przejął w Olsztynie (woj. warmińsko-mazurskie) administrację Warmii i Mazur.
• W 1945 r. podczas II w.ś. Niemcy wysadzili w powietrze pancernik „Schleswig-Holstein” przed wejściem Sowietów do Gdyni (woj. pomorskie).
• W 1945 r. podczas II w.ś. żołnierze komunistycznego LWP dokonali mordu ok. 100 Ukraińców, którzy odmówili wyjazdu do Ukraińskiej SRR we wsiach Nowy Lubliniec i Stary Lubliniec (woj. podkarpackie).
• W 1948 r. ukazało się pierwsze wydanie komunistycznego tygodnika pt. „Przyjaciółka”.
• W 1951 r. ur. się Barbara Dziekan, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.
• W 1951 r. ur. się Roman Kalarus, artysta, grafik, malarz, drzeworytnik, designer.
• W 1951 r. założona została Wojskowa Akademia Polityczna w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1954 r. 82 górników zginęło w pożarze w kopalni KWK „Barbara-Wyzwolenie” w Chorzowie (woj. śląskie).
• W 1955 r. ur. się Sławomir Piestrzeniewicz znany jako Arsène Lupin, iluzjonista, twórca programów telewizyjnych.
• W 1955 r. Adam Harasiewicz został zwycięzcą V Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina.
• W 1956 r. ur. się Joanna Ładyńska, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.
• W 1957 r. ur. się Roman Bierła, zapaśnik, mistrz Polski, wicemistrz Europy, olimpijczyk.
• W 1957 r. zarejestrowany został Polski Związek Brydża Sportowego.

• W 1968 r. podczas tzw. Marca ‘68, rozpoczął się dwudniowy strajk studencki w Łodzi (woj. łódzkie), na Politechnice Warszawskiej i UW w Warszawie (woj. mazowieckie) i we Wrocławiu (woj. dolnośląskie).
• W 1971 r. ur. się Tadeusz Płużański, historyk, autor, publicysta, dziennikarz.
• W 1972 r. ur. się Piotr Adamczyk, aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i dubbingowy.
• W 1972 r. odbyła się premiera filmu pt. Brylanty pani Zuzy w reżyserii Pawła Komorowskiego.
• W 1974 r. Adam Słodowy i Wojciech Żukrowski zostali odznaczeni komunistycznym Orderem Uśmiechu.
• W 1976 r. ur. się Przemysław Mieszko Rudź, muzyk, kompozytor, autor, publicysta. 
• W 1976 r. odbyły się wybory do Sejmu i Rad Narodowych PRL.
• W 1979 r. bojówka Socjalistycznego Związku Studentów Polskich (SZSP) napadła na mieszkanie komunistycznego buntownika Jacka Kuronia, gdzie odbywał się wykład tzw. Uniwersytetu Latającego.
• W 1979 r. utworzony został dzisiejszy Instytut Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1980 r. emerytowany piekarz Walenty Badylak dokonał aktu samospalenia na Rynku Głównym w Krakowie (woj. małopolskie) w proteście przeciw przemilczaniu zbrodni katyńskiej przez komunistyczne władze PRL.
• W 1995 r. rozpoczęła działalność Canal+ Polska, pierwsza w kraju płatna stacja telewizyjna.
• W 1996 r. 30 tys. młodzieży uczestniczyło w Warszawie (woj. mazowieckie) w „marszu milczenia” po zabójstwie studenta Wojciecha Króla.
• W 1996 r. odbyła się premiera filmu pt. Słodko gorzki w reżyserii Władysława Pasikowskiego.
• W 2003 r. odbyła się premiera filmu pt. Show w reżyserii Macieja Ślesickiego.
• W 2011 r. reżyser Andrzej Wajda został odznaczony Orderem Orła Białego przez prezydenta III RP Bronisława Komorowskiego.

21 marca na świecie:

• W 717 r. Majordom Karol Młot pokonał armię neustrijską wie pod Vinchy (Francja).
• W 927 r. ur. się Song Taizu, cesarz Chin, pierwszy cesarz z dynastii Song.
• W 1098 r. Robert z Molesme założył zakon cystersów.
• W 1152 r. król Francji Ludwik VII Młody rozwiódł się z Eleonorą Akwitańską.
• W 1180 r. Antoku został cesarzem Japonii.
• W 1191 r. kardynał Giacinto Bobone został wybrany papieżem i przyjął imię Celestyn III.
• W 1226 r. ur. się Karol I Andegaweński, król Sycylii, Neapolu, Jerozolimy i Albanii.
• W 1349 r. w Erfurcie (Niemcy) doszło do mordu ok. 900 Żydów oskarżonych o wywołanie epidemii tzw. czarnej śmierci.
• W 1417 r. ur. się Mikołaj z Flüe, szwajcarski mistyk chrześcijański, patron Szwajcarii, święty.
• W 1421 r. podczas wojny stuletniej, zwycięstwo odniosły wojska francusko-szkockie nad angielskimi w bitwie pod Baugé (Francja).
• W 1474 r. ur. się Aniela Merici, włoska zakonnica, święta.
• W 1496 r. w Wenecji (Włochy) odsłonięty został pomnik Bartolomeo Colleoniego.
• W 1521 r. ur. się Maurycy Wettyn, elektor Saksonii.
• W 1546 r. ur. się Bartholomeus Spranger, niderlandzki artysta, malarz, rysownik i rytownik.
• W 1551 r. ur. się Maria Anna Bawarska, księżniczka bawarska, arcyksiężna austriacka.
• W 1556 r. anglikański arcybiskup Canterbury (Wielka Brytania) Tomasz Cranmer został spalony na stosie za herezję.
• W 1590 r. w Stambule (Turcja) podpisany został traktat pokojowy kończący II wojnę persko-turecką.
• W 1626 r. ur. się Piotr od św. Józefa de Betancur, hiszpański tercjarz franciszkański, misjonarz, święty.

• W 1642 r. ur. się Georg Schmezer, niemiecki muzyk, kompozytor, organista, kantor, kapelmistrz i teoretyk muzyki.
• W 1684 r. włoski astronom Giovanni Cassini odkrył księżyce Saturna: Dione i Tetydę.
• W 1788 r. Nowy Orlean w Luizjanie (USA) został zniszczony przez pożar.
• W 1799 r. podczas II koalicji antyfrancuskiej, zwycięstwo odniosły wojska austriackie w bitwie pod Ostrach (Niemcy).
• W 1800 r. ur. się Francesco Podesti, włoski artysta, malarz.
• W 1801 r. ur. się Maria Teresa Toskańska, królowa Sardynii i Piemontu.
• W 1801 r. Napoleon Bonaparte utworzył marionetkowe Królestwo Etrurii w środkowych Włoszech.
• W 1804 r. we Francji przyjęty został tzw. Kodeks Napoleona.
• W 1809 r. podczas wojny na Półwyspie Iberyjskim, zwycięstwo odniosły wojska hiszpańskie nad francuskimi w bitwie pod Miajadas (Hiszpania).
• W 1812 r. Francisco Espejo został prezydentem Wenezueli.
• W 1814 r. podczas VI koalicji antyfrancuskiej, zakończyła się nierozstrzygnięta francusko-austriacka bitwa pod Arcis-sur-Aube (Francja).
• W 1821 r. ur. się József Molnár, węgierski artysta, malarz.
• W 1839 r. w Lipsku (Niemcy) odbyło się premierowe wykonanie odnalezionej 10 lat po śmierci kompozytora Franza Schuberta skomponowanej przez niego IX Symfonii.
• W 1844 r. rozpoczyna się kalendarzowy rok liturgiczny w bahaizmie.
• W 1849 r. podczas wojny austriacko-piemonckiej, armia Piemontu dowodzona przez gen. Wojciecha Chrzanowskiego została pobita przez Austriaków pod wodzą feldmarszałka Josepha Radetzky’ego w bitwie pod Mortarą (Włochy).
• W 1857 r. ok. 107 tysięcy osób zginęło w trzęsieniu ziemi w Tokio (Japonia).
• W 1865 r. podczas wojny secesyjnej w USA, zwycięstwo odniosły wojska Unii w bitwie pod Bentonville.

• W 1866 r. ur. się Octavian Smigelschi, rumuńsko-polski artysta, malarz i ilustrator sakralnego malarstwa monumentalnego.
• W 1866 r. w Carltheater we Wiedniu (Austria) odbyła się premiera operetki pt. Lekka kawaleria autorstwa Franza von Suppégo.
• W 1867 r. ur. się Florenz Ziegfeld Jr., amerykański producent teatralny i impresario. Twórca przełomowych produkcji rewiowych pod nazwą Ziegfeld Follies na Broadwayu w Nowym Jorku (USA).
• W 1870 r. francuski książę Piotr Napoleon Bonaparte został uniewinniony przez sąd od zarzutu zabójstwa dziennikarza Victora Noira.
• W 1871 r. odbyło się pierwsze posiedzenie niemieckiego Reichstagu, na którym Otto von Bismarck został wybrany pierwszym kanclerzem Cesarstwa Niemieckiego.
• W 1874 r. w Królestwie Węgier powstał rząd Istvána Bittó.
• W 1882 r. założona została Giełda Papierów Wartościowych w Chicago (USA).
• W 1889 r. ur. się W.S. Van Dyke, amerykański reżyser filmowy.
• W 1892 r. niemiecki astronom Max Wolf odkrył planetoidę (329) Svea.
• W 1893 r. ur. się Sidney Franklin, amerykański aktor, reżyser, producent filmowy i scenarzysta. 
• W 1893 r. francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidy: (365) Corduba i (366) Vincentina.
• W 1895 r. Auguste Charlois odkrył planetoidę (402) Chloë.
• W 1901 r. w Hawanie (Kuba) uruchomiona została pierwsza linia tramwaju elektrycznego.
• W 1901 r. zwodowano został brytyjski RRS „Discovery”, ostatni drewniany trójmasztowiec zbudowany na Wyspach Brytyjskich.
• W 1913 r. Francisco Bertrand został po raz drugi prezydentem Hondurasu.
• W 1913 r. ponad 360 osób zginęło w powodzi w Dayton w stanie Ohio (USA).
• W 1914 r. Antonio Salandra został premierem Włoch.

• W 1918 r. podczas I w.ś. rozpoczęła się niemiecka zensywa na froncie zachodnim.
• W 1919 r. podczas I w.ś. komuniści przejęli władzę na Węgrzech i proklamowali Węgierską Republikę Rad.
• W 1924 r. rozpoczęło działalność Szwedzkie Radio.
• W 1929 r. amerykański pilot Charles Lindbergh został odznaczony amerykańskim Medalem Honoru.
• W 1930 r. utworzone zostały Chilijskie Siły Powietrzne.
• W 1931 r. Juho Sunila został po raz drugi premierem Finlandii.
• W 1933 r. decyzją nazisty Heinricha Himmlera założony został pierwszy niemiecki obóz koncentracyjny w Dachau (Niemcy).
• W 1935 r. Persja zmieniła nazwę na Iran.
• W 1937 r. 19 osób, w tym 2 policjantów zginęło, a 235 zostało rannych w czasie rozpędzania demonstracji nacjonalistów w Ponce na Portoryko (USA).
• W 1940 r. Paul Reynaud został premierem Francji.
• W 1943 r. podczas II w.ś. miała miejsce nieudana próba zamachu na Adolfa Hitlera podczas wystawy zdobycznego sprzętu wojskowego w Berlinie (Niemcy).
• W 1945 r. podczas II w.ś. Alianci zdobyli Mandalay (Birma).
• W 1945 r. podczas II w.ś. w czasie brytyjskiego nalotu bombowego na siedzibę niemieckiej Gestapo w Kopenhadze (Dania) doszło do omyłkowego zbombardowania pobliskiej szkoły, zginęły 102 osoby, w tym 86 dzieci.
• W 1945 r. podczas II w.ś. wojska amerykańskie zajęły Saarbrücken (Niemcy).
• W 1945 r. podczas II w.ś. w Berlinie (Niemcy) ukazał się ostatni numer białoruskiego kolaboracyjnego pisma „Ranica”.
• W 1949 r. ur. się Eddie Money, właśc. Edward Mahoney, amerykański muzyk, wokalista, autor tekstów.

• W 1952 r. Kwame Nkrumah jako pierwszy na tym stanowisku Afrykanin został premierem brytyjskiej kolonii Złote Wybrzeże (obecnie Ghana) w Afryce subsaharyjskiej.
• W 1952 r. wykonany został ostatni wyrok śmierci w Holandii.
• W 1953 r. Antonín Zápotocký został prezydentem Czechosłowacji.
• W 1956 r. w USA odbyła się 28. ceremonia wręczenia Oscarów.
• W 1958 r. ur. się Gary Oldman, brytyjski aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy.
• W 1960 r. w Pekinie (Chiny) podpisane zostało porozumienie o demarkacji granicy chińsko-nepalskiej.
• W 1960 r. w Sharpeville (RPA) doszło do antyrządowych wystąpień ludności kolorowej, zginęło 69 osób, a ponad 180 zostało rannych.
• W 1962 r. ur. się Matthew Broderick, amerykański aktor.
• W 1963 r. Sowieci stracili łączność z sondą marsjańską Mars 1 w odległości 106,76 mln km od Ziemi.
• W 1963 r. zamknięte zostały więzienie federalne na wyspie Alcatraz pod San Francisco (USA).
• W 1964 r. w Kopenhadze (Dania) odbył się 9. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• W 1965 r. Amerykanie wystrzelili sondę księżycową Ranger 9.
• W 1968 r. podczas tzw. operacji „Inferno” izraelscy komandosi zaatakowali bazy OWP w Jordanii. W walkach zginęło 150 Arabów i 20 żołnierzy izraelskich.
• W 1970 r. w Amsterdamie (Holandia) odbył się 15. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• W 1970 r. z inicjatywy burmistrza San Francisco (USA) Josepha Alioto po raz pierwszy obchodzony był Dzień Ziemi.
• W 1973 r. maltański parlament przyjął ustawę o utworzeniu linii lotniczych Air Malta.
• W 1981 r. w Rosji ur. się Weronika Książkiewicz, polsko-rosyjska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.
• W 1981 r. Niemcy dokonali oblotu samolotu pasażersko-transportowego Dornier Do 228.

• W 1985 r. ponad 20 czarnoskórych demonstrantów zostało zabitych na przedmieściach Kapsztadu (RPA) w 25. rocznicę masakry w Sharpeville (RPA).
• W 1990 r. Namibia uzyskała niepodległość od RPA. Pierwszym prezydentem został Sam Nujoma.
• W 1990 r. rozpoczęła nadawanie pierwsza czeska komercyjna stacja radiowa Evropa 2.
• W 1993 r. Borys Jelcyn wprowadził rządy prezydenckie w Rosji.
• W 1993 r. Klaudyna Thévenet i Teresa od Jezusa z Andów zostały kanonizowane przez papieża Jana Pawła II.
• W 1994 r. w USA odbyła się 66. ceremonia wręczenia Oscarów.
• W 1997 r. 3 osoby zginęły, a 49 zostało rannych w zamachu bombowym na kawiarnię w Tel Awiwie (Izrael).
• W 1998 r. papież Jan Paweł II rozpoczął podróż apostolską do Nigerii.
• W 1999 r. Bertrand Piccard i Brian Jones jako pierwsi okrążyli Ziemię balonem na ogrzane powietrze.
• W 1999 r. w USA odbyła się 71. ceremonia wręczenia Oscarów.
• W 2000 r. 12 górników zginęło w katastrzie w kopalni „Komsomolec” w Kuźnieckim Zagłębiu Węglowym (Rosja).
• W 2000 r. papież Jan Paweł II rozpoczął wizytę w Izraelu.
• W 2002 r. król Maroka Muhammad VI ożenił się z Salmą Bennani.
• W 2003 r. podczas II wojny w Zatoce Perskiej, w nocy z 20 na 21 marca dwie sekcje polskiej jednostki specjalnej GROM wsparły działania sojuszników zapobiegając wysadzeniu urządzeń portowych w porcie Umm-Kasr (Irak).
• W 2004 r. Antonio Saca wygrał w pierwszej turze wybory prezydenckie w Salwadorze.
• W 2005 r. Hifikepunye Pohamba został prezydentem Namibii.
• W 2005 r. Parlament Islandii przyznał obywatelstwo byłemu mistrzowi świata w szachach Bobby’emu Fischerowi, ściganemu przez USA za rozegranie meczu w Jugosławii podczas obowiązywania sankcji ONZ nałożonych na ten kraj.

• W 2005 r. 16-letni Jeffrey Weise zastrzelił 9 osób, kilkanaście ranił, po czym popełnił samobójstwo w Red Lake w stanie Minnesota (USA). Do większości zabójstw doszło na terenie szkoły.
• W 2006 r. prezydent Turkmenistanu Saparmurat Nijazow oświadczył, że kto trzykrotnie przeczyta jego dzieło pt. Ruhnama, ten trafi do nieba.
• W 2008 r. bułgarski parlament ratyfikował Traktat lizboński.
• W 2012 r. w Mali doszło do wojskowego zamachu stanu, w którym obalony został prezydent Amadou Toumani Touré.
• W 2014 r. weszła w życie umowa między Rosją a marionetkowym państwem Republiki Krymu i miastem wydzielonym Sewastopol, o włączeniu ich do Rosji jako Krymskiego Okręgu Federalnego.
• W 2014 r. Unia Europejska i Ukraina podpisały w Brukseli (Belgia) polityczną część umowy stowarzyszeniowej.
• W 2014 r. podczas wojny domowej w Syrii, rozpoczęła się bitwa pod Kassabem.
• W 2015 r. Hage Geingob został prezydentem Namibii.
• W 2017 r. Jack Guy Lafontant został premierem Haiti.
• W 2018 r. Htin Kyaw ustąpił ze stanowiska prezydenta Birmy.
• W 2019 r. 103 osoby zginęły gdy zatonął prom na rzece Tygrys w pobliżu Mosulu (Irak).
• W 2019 r. 78 osób zginęło, a 617 zostało rannych w eksplozji w zakładach chemicznych w Yancheng (Chiny).
• W 2019 r. Jean-Michel Lapin został p.o. premiera Haiti.