21 STYCZNIA W HISTORII

21 stycznia w Polsce:

• W 1521 r. podczas wojny pruskiej, w wyniku zdrady członków rady miejskiej wojska wielkiego mistrza Albrechta Hohenzollerna zajęły Nowe Miasto Lubawskie (woj. warmińsko-mazurskie).
• W 1787 r. poświęcona została nieistniejącą już stara fara ewangelicka w Bydgoszczy (woj. kujawsko-pomorskie).
• W 1850 r. ur. się Józef Ostrowski herbu Korab, ziemianin i polityk konserwatywno-liberalny, prezes Stronnictwa Polityki Realnej, członek Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego.
• W 1874 r. ur. się Wincenty Witos, polityk, działacz ruchu ludowego, trzykrotny premier II RP.

• W 1882 r. ur. się Włodzimierz Zagórski herbu Ostoja, generał brygady pilot Wojska Polskiego. Zaginął w 1927 r. w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach.
• W 1898 r. ur. się Ignacy Skorobohaty, major pilot, obserwator Wojska Polskiego II RP, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, pilot 304 dywizjonu RAF, kawaler Orderu Virtuti Militari. Zginął w czasie walk w 1942 r.
• W 1898 r. uruchomiona została pierwsza linia tramwaju elektrycznego w Legnicy (woj. dolnośląskie).
• W 1901 r. ur. się Agnieszka Falkus, siostra zakonna ze Zgromadzenia Sióstr Boskiego Zbawiciela (salwatorianek, imię zakonne Stanisława Falkus). Brutalnie zamordowana wraz z drugą siostrą przez sowieckich żołnierzy w 1945 r.
• W 1905 r. ur. się Józef Kut, duchowny katolicki, błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego. Zamordowany w niemieckim obozie KL Dachau w 1942 r.
• W 1910 r. ur. się Franciszek Gruszka, porucznik pilot Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, uczestnik bitwy o Anglię. Jeden z pierwszych lotników polskich latających na brytyjskich spitfire’ach. Zginął podczas lotu w 1940 r.
• W 1916 r. ur. się Stanisław Malczyk, plutonowy lotnictwa Wojska Polskiego II RP i pilot 300 dywizjonu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Zestrzelony podczas zrzutu dla Powstańców Warszawskich w 1944 r.
• W 1919 r. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał rozkaz specjalny o nadaniu weteranom Powstania Styczniowego uprawnień żołnierzy Wojska Polskiego.

• W 1922 r. ur. się Tadeusz Kosudarski ps. „Kusy”, żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej  batalionu „Zośka”, Powstaniec Warszawski, aktor teatralny i filmowy.
• W 1922 r. ur. się Franciszek Postawka ps. „Ster”, żołnierz Armii Krajowej, represjonowany przez komunistów, kierowca i pilot rajdowy, rajdowy mistrz Polski.
• W 1923 r. ur. się Tezil Sałyga, kolarz torowy i szosowy, mistrz Polski, rekordzista świata w jeździe dwunastogodzinnej, trener.
• W 1923 r. odbyło się pierwsze zebranie organizacyjne Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, socjalistycznej organizacji oświatowo-kulturalnej związanej z PPS. Zebraniu przewodniczyli senator Bolesław Limanowski i poseł Ignacy Daszyński.
• W 1927 r. ur. się Stanisław Hachorek, piłkarz, olimpijczyk, trener.
• W 1934 r. ur. się Jan Gross, autor, fraszkopisarz, satyryk.
• W 1937 r. ur. się Zbigniew Bargielski, kompozytor i pedagog.
• W 1937 r. ur. się Zenon Celegrat, zawodowy podzicer Ludowego Wojska Polskiego, szpieg amerykańskiej CIA.
• W 1937 r. odbyła się premiera komedii filmowej pt. Pani minister tańczy w reżyserii Juliusza Gardana.
• W 1939 r. ur. się Anna Polony, aktorka teatralna i filmowa.
• W 1940 r. podczas II w.ś. w Czortkowie (Kresy Wschodnie) wybuchło tzw. Powstanie Czortkowskie skierowane przeciwko sowieckim wojskom okupacyjnym.
• W 1943 r. podczas II w.ś. zakończyła się druga akcja wysiedleńcza Żydów z getta w Warszawie (woj. mazowieckie), w ramach której Niemcy wywieźli do Treblinki ok. 5 tys. osób.

• W 1945 r. podczas II w.ś. sowiecka Armia Czerwona zajęła Gniezno, Inowrocław, Kępno, Myślenice, Namysłów, Nowe Miasto Lubawskie, Olecko, Ostrzeszów, Piechcin, Płock, Rypin, Szubin, Wieliczka i Żnin.
• W 1945 r. podczas II w.ś. strażnicy niemieckiej SS zamordowali 19 niezdolnych do chodzenia więźniów, ewakuowanych z obozu koncentracyjnego KL Auschwitz w Polskiej Cerekwi (woj. opolskie).
• W 1947 r. ur. się Bogusław Mec, muzyk, piosenkarz, kompozytor.
• W 1948 r. ur. się Franciszek Maśluszczak, artysta, malarz, rysownik, grafik.
• W 1949 r. ur. się Witold Świadek, pilot samolotowy, mistrz świata w lataniu rajdowym, pięciokrotny mistrz Polski.
• W 1951 r. ur. się Adam Krzysztziak, skoczek narciarski, dwukrotny olimpijczyk, dwukrotny uczestnik mistrzostw świata, czterokrotny mistrz Polski.
• W 1953 r. przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Krakowie (woj. małopolskie) rozpoczął się proces oskarżonych o szpiegostwo księży z miejscowej kurii.
• W 1954 r. Kombinat Metalurgiczny w Nowej Hucie (woj. małopolskie) otrzymał imię sowieckiego komunistycznego rewolucjonisty Włodzimierza Lenina.
• W 1956 r. ur. się Hubert Pawłowski, strzelec sportowy, medalista mistrzostw świata, olimpijczyk.
• W 1959 r. miała miejsce domniemana katastrza UFO w Gdyni (woj. pomorskie).
• W 1960 r. ur. się Mieczysław Morański, aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i dubbingowy.
• W 1960 r. ur. się Jacek Wójcicki, aktor, piosenkarz.

• W 1961 r. ur. się Małgorzata Jasica-Ruchała, biegaczka narciarska i biathlonistka, olimpijka, trenerka.
• W 1962 r. ur. się Agnieszka Marzenna Siwek z d. Jechowska, lekkoatletka, sprinterka, mistrzyni i reprezentantka Polski, olimpijka.
• W 1963 r. ur. się Mariusz Sabiniewicz, aktor teatralny, telewizyjny i filmowy.
• W 1963 r. ur. się Zzia Więciorkowska z d. Sujata, lekkoatletka, medalista mistrzostw Polski, reprezentantka Polski, wielokrotna medalistka mistrzostw świata i Europy weteranów.
• W 1968 r. ur. się Robert Talarczyk, reżyser, aktor teatralny i filmowy, scenarzysta, dramaturg, autor i tłumacz piosenek, dyrektor Teatru śląskiego im. St. Wyspiańskiego w Katowicach.
• W 1971 r. ur. się Jarosław Tomasz Dymek ps. „Ralf”, strongman, Mistrz Polski Strongman, Mistrz Europy Strongman 2005, drużynowy Mistrz Świata Par Strongman.
• W 1975 r. odbyła się premiera filmu pt. Bilans kwartalny w reżyserii Krzysztza Zanussiego.
• W 1978 r. ur. się Bogusław Kudłek, aktor teatralny, filmowy, kabaretowy i telewizyjny.
• W 1981 r. ur. się Izabella Anna Miko, właśc. Izabella Anna Mikołajczak, aktorka, tancerka i modelka.
• W 1985 r. odbyła się premiera filmu pt. Ręce do góry w reżyserii Jerzego Skolimowskiego.
• W 1990 r. we Wrocławiu i w Legnicy (woj. dolnośląskie) zanotowana została rekordowo wysoka temperatura styczniowa +19,7°C.
• W 1991 r. ustanowiony został Ordynariat Polowy Wojska Polskiego. Biskupem polowym został ks. Sławoj Leszek Głódź.
• W 1999 r. Sejm RP przyjął ustawę o sejmowej komisji śledczej.

• W 2000 r. Kampinoski Park Narodowy został wpisany na światową listę rezerwatów biosfery UNESCO.
• W 2001 r. odbyła się premiera filmu pt. Sezon na leszcza w reżyserii Bogusława Lindy.
• W 2006 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) założony został Komitet Pomocy i Obrony Represjonowanych Pracowników (KPiORP).
• W 2008 r. ujawniona została seksafera w Urzędzie Miasta w Olsztynie (woj. warmińsko-mazurskie).
• W 2016 r. odbyła się premiera filmu sensacyjno-kryminalnego pt. Pitbull. Nowe porządki w reżyserii Patryka Vegi.

21 stycznia na świecie:

• W 41 r. Klaudiusz został wybrany na cesarza rzymskiego.
• W 62 r. Neron ożenił się z Poppeą Sabiną.
• W 1276 r. francuski kardynał Pierre de Tarentaise został wybrany papieżem i przyjął imię Innocenty V.
• W 1277 r. ur. się Galeazzo I Visconti, regent Mediolanu.
• W 1338 r. ur. się Karol V Mądry, król Francji.
• W 1482 r. Portugalczycy założyli São Jorge da Mina (obecnie Elmina, Ghana), pierwszą europejską osadę w Afryce Zachodniej.
• W 1525 r. w Zollikon koło Zurychu (Szwajcaria) założona została pierwsza gmina anabaptystyczna.

• W 1535 r. w następstwie tzw. afery plakatów w Paryżu (Francja) zorganizowana została uroczysta procesja przebłagalna, podczas której adorowana została konsekrowana hostia, dodatkowo spalonych zostało na stosach kilkunastu „heretyków”.
• W 1612 r. papież Paweł V utworzył administraturę apostolską Mozambiku.
• W 1643 r. Holender Abel Tasman odkrył dla Europejczyków Tongatapu, największą wyspę archipelagu Tonga.
• W 1652 r. Włoch Alessandro Gottifredi został generałem zakonu jezuitów.
• W 1720 r. podczas III wojny północnej, w Sztokholmie (Szwecja) podpisany został szwedzko-pruski traktat pokojowy. Królestwo Prus uzyskało część Pomorza ze Szczecinem (woj. zachodniopomorskie).
• W 1732 r. ur. się Fryderyk Eugeniusz Wirtemberski, książę Wirtembergii.
• W 1743 r. ur. się John Fitch, amerykański wynalazca, konstruktor parowców.
• W 1749 r. spłonął doszczętnie teatr Teatro Filarmonico w Weronie (Włochy).
• W 1775 r. w Moskwie (Rosja) odbyła się publiczna egzekucja przywódcy antyfeudalnego powstania kozackiego Jemieljana Pugaczowa.
• W 1789 r. w Bostonie (USA) wydana została pierwsza amerykańska powieść pt. The Power z Sympathy autorstwa Williama Hilla Browna.
• W 1793 r. podczas Rewolucji francuskiej, zgilotynowany został skazany na śmierć za zdradę stanu król Ludwik XVI.
• W 1794 r. podczas Rewolucji francuskiej, rozpoczęła się brutalna pacyfikacja powstania w departamencie Wandea w zachodniej Francji.

• W 1796 r. ur. się Maria z Hesji-Kassel, księżniczka Hesji-Kassel, wielka księżna Meklemburgii-Strelitz.
• W 1815 r. ur. się Horace Wells, amerykański stomatolog, pionier anestezjologii.
• W 1833 r. w Paryżu (Francja) utworzony został Związek Jedności Narodowej z księciem Adamem Jerzym Czartoryskim na czele.
• W 1839 r. ur. się Katarzyna Volpicelli, włoska zakonnica, święta.
• W 1843 r. ur. się Émile Constant Levassor, francuski konstruktor i producent samochodów oraz kierowca wyścigowy, uważany za jednego z pionierów motoryzacji oraz sportu samochodowego.
• W 1848 r. podczas tzw. Wiosny Ludów, w Palermo (Włochy) podpisana została ugoda kończącą powstanie przeciwko absolutystycznym rządom króla Obojga Sycylii Ferdynanda II Burbona.
• W 1849 r. poświęcony został anglikański kościół Chrystusa w Jerozolimie (Izrael).
• W 1862 r. powstało niemieckie przedsiębiorstwo motoryzacyjne Opel, początkowo produkujące maszyny do szycia, a następnie rowery.
• W 1896 r. założony został argentyński klub piłkarski CA Banfield.
• W 1897 r. na Krecie (Grecja) wylądowały oddziały greckie z zamiarem wsparcia antytureckiego powstania i zjednoczenia wyspy z Grecją.
• W 1905 r. ur. się Christian Dior, francuski projektant mody.
• W 1908 r. w Wiedniu (Austria) odbyła się premiera operetki pt. Mąż trzech żon autorstwa Ferenca Lehára.
• W 1911 r. oddany został do użytku reprezentacyjny biurowiec Metrópolis w Madrycie (Hiszpania).
• W 1911 r. rozpoczął się 1. Rajd Monte Carlo.

• W 1912 r. w USA ur. się Alfred Szklarski ps. „Szklarski”, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, pisarz specjalizujący się w literaturze podróżniczo-przygodowej dla młodzieży, popularyzator wiedzy o polskich podróżnikach i przyrodnikach, redaktor literacki. Autor cyklu powieści o Tomku Wilmowskim.
• W 1913 r. Aristide Briand został po raz drugi premierem Francji.
• W 1919 r. Parlament w Dublinie (Irlandia) przyjął nową konstytucję i ogłosił niepodległość Irlandii.
• W 1919 r. w Chuście na Zakarpaciu (Ukraina) powołana została Centralną Radę Ukraińską.
• W 1920 r. we Francji zakończyła się paryska konferencja pokojowa, na której podpisany został tzw. traktat wersalski.
• W 1921 r. odbyła się premiera filmu niemego pt. Brzdąc w reżyserii Charliego Chaplina.
• W 1921 r. założona została Włoska Partia Komunistyczna.
• W 1922 r. ur. się Telly Savalas, amerykański aktor znany z roli Kojaka.
• W 1924 r. ur. się Benny Hill, brytyjski aktor, komik.
• W 1925 r. proklamowana została Republika Albanii.
• W 1929 r. Dominikana i Haiti zawarły traktat graniczny.
• W 1930 r. Domingos Oliveira został premierem Portugalii.
• W 1931 r. Isaac Isaacs jako pierwszy Australijczyk został gubernatorem generalnym Australii.
• W 1932 r. w Helsinkach (Finlandia) podpisany został fińsko-sowiecki pakt o nieagresji.
• W 1940 r. podczas tzw. wojny zimowej, lotnictwo sowieckie zbombardowało Oulu (Finlandia).
• W 1941 r. ur. się Satam ibn Abd al-Aziz Al Su’ud, saudyjski książę.
• W 1941 r. ur. się Plácido Domingo, hiszpański tenor.

• W 1941 r. ur. się Richie Havens, amerykański muzyk, piosenkarz folkowy.
• W 1941 r. podczas II w.ś. w Rumunii doszło do nieudanej próby zamachu stanu dokonanej przez faszystowską Żelazną Gwardię.
• W 1943 r. 19 osób zginęło w katastrzie łodzi latającej w Ukiah w Kalifornii (USA).
• W 1943 r. podczas II w.ś. u wybrzeży Korsyki brytyjski okręt podwodny HMS Sahib storpedował i zatopił niemieckiego U-Boota U-301, zginęło 45 spośród 46 członków załogi.
• W 1948 r. przyjęta została flaga prowincji Quebec (Kanda).
• W 1949 r. Czang Kaj-szek ustąpił z funkcji prezydenta Republiki Chińskiej.
• W 1950 r. ur. się Billy Ocean, amerykański muzyk, piosenkarz.
• W 1953 r. ur. się Paul Allen, amerykański przedsiębiorca oraz filantrop, który razem z Billem Gatesem założył korporację komuterową Microszt. Jeden z najbogatszych ludzi na świecie.
• W 1954 r. zwodowany został USS „Nautilus”, pierwszy amerykański okręt podwodny o napędzie atomowym.
• W 1959 r. sowiecki ZSRR przekazał PRL stację polarną Oazis w Antarktyce, którą nazwano Stacja im. A.B. Dobrowolskiego.
• W 1960 r. 37 osób zginęło w katastrzie kolumbijskiego samolotu Lockheed Constellation w Montego Bay (Jamajka).
• W 1960 r. 437 górników zginęło w katastrzie w kopalni Coalbrook (RPA).
• W 1964 r. amerykańska NASA wystrzeliła satelitę telekomunikacyjną Relay 2.
• W 1968 r. 31 północnokoreańskich komandosów zaatakowało pałac prezydencki w Seulu (Korea Południowa). 29 z nich zginęło, jeden został ujęty, a drugiemu udało się zbiec do Korei Północnej. Po stronie południowokoreańskiej zginęło kilkudziesięciu żołnierzy oraz 3 Amerykanów.

• W 1968 r. amerykański bombowiec typu B-52, z czterema bombami wodorowymi na pokładzie, rozbił się w pobliżu Grenlandii.
• W 1969 r. do wypadku jądrowego doszło w podziemnej elektrowni atomowej w Lucens (Szwajcaria).
• W 1969 r. 2 osoby zginęły, a 8 zostało rannych w zamachu bombowym na supermarket w Jerozolimie (Izrael).
• W 1972 r. utworzone zostały stany Manipur i Tripura (Indie).
• W 1976 r. odbyły się dwa pierwsze komercyjne rejsy samolotów naddźwiękowych Concorde: z Londynu (Wielka Brytania) do Bahrajnu i z Paryża (Francja) do Rio de Janeiro (Brazylia).
• W 1977 r. nowy prezydent USA Jimmy Carter ogłosił amnestię dla osób uchylających się od służby wojskowej w trakcie wojny wietnamskiej.
• W 1978 r. były ukraiński więzień polityczny 66-letni Oleksa Hirnyk dokonał samospalenia w proteście przeciwko rusyfikacji Ukraińców, systemowi komunistycznemu i przynależności Ukrainy do sowieckiej ZSRR.
• W 1980 r. 120 osób zginęło w katastrzie irańskiego Boeinga 727 w prowincji Markazi (Iran).
• W 1981 r. amerykańska firma DeLorean Motor Company rozpoczęła produkcję samochodu sportowego DeLorean DMC-12 w Irlandii Północnej. Samochód znany jest z serii filmów pt. Powrót do przyszłości.
• W 1982 r. odbyła się premiera filmu przygodowego pt. Klasztor Shaolin w reżyserii Hsin-yang Changa.
• W 1985 r. Polacy Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Dhaulagiri w Himalajach.

• W 1985 r. 70 osób zginęło w katastrzie samolotu Lockheed Electra w Reno w stanie Nevada (USA).
• W 1986 r. 30 osób zginęło, a 132 zostały ranne w wybuchu samochodu-pułapki we wschodnim Bejrucie (Liban).
• W 1992 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ wezwała Libię do wydania podejrzanych o dokonanie zamachów na samoloty Pan Am i UTA w 1988 i 1989 roku.
• W 1996 r. 340 osób zginęło w katastrzie indonezyjskiego promu „Gurita” u wybrzeży wyspy Sumatra (Indonezja).
• W 1997 r. w Pradze (Czechy) podpisana została czesko-niemiecka deklaracja o wzajemnych stosunkach i ich przyszłym rozwoju.
• W 1998 r. papież Jan Paweł II rozpoczął podróż apostolską na Kubę.
• W 2000 r. prezydent Ekwadoru Jamil Mahuad został zmuszony do dymisji w wyniku protestów społecznych.
• W 2001 r. Niemka Jutta Kleinschmidt jako pierwsza kobieta wygrała Rajd Dakar w kategorii samochodów.
• W 2004 r. założony został peruwiański klub piłkarski CD Universidad San Martín de Porres.
• W 2005 r. siły bezpieczeństwa zdławiły tygodniowe zamieszki w Belize wywołane podniesieniem podatków.
• W 2006 r. austriacka policja odzyskała wartą 50 mln euro złotą solniczkę Salierę, skradzioną w maju 2003 r. z muzeum w Wiedniu (Austria).
• W 2008 r. na Alasce (USA) zmarła Marie Smith, ostatnia osoba posługująca się językiem eyak.

• W 2009 r. papież Benedykt XVI zdjął ekskomunikę z czterech biskupów wyświęconych w 1988 r. przez tradycjonalistycznego francuskiego biskupa Marcela Lefebvre’a.
• W 2010 r. przyjęta została nowa konstytucja Angoli znoszącą stanowisko premiera i stawiająca na czele rządu prezydenta wprowadzając także dodatkowo funkcję wiceprezydenta.
• W 2013 r. Djimrangar Dadnadji został premierem Czadu.
• W 2017 r. 41 osób zginęło, a 68 zostało rannych w wyniku wykolejenia pociągu w pobliżu stacji Kuneri w stanie Andhra Pradesh (Indie).
• W 2019 r. argentyński piłkarz Emiliano Sala i pilot zginęli w katastrzie awionetki Piper PA-46 Malibu na kanale La Manche (Wielka Brytania, Francja).