22 CZERWCA W HISTORII

22 czerwca w Polsce:

• W 1346 r. król Kazimierz III Wielki nadał prawa miejskie Nowemu Targowi (woj. małopolskie).
• W 1399 r. ur. się Elżbieta Bonifacja, królewna polska.
• W 1596 r. otwarta została Biblioteka Rady Miasta Gdańska (woj. pomorskie), obecnie Biblioteka Gdańska PAN.
• W 1768 r. podczas Konfederacji barskiej, krakowski mieszczanin Marcin Oracewicz zabił dowodzącego szturmem Rosjan, używając guzika zamiast kuli.

• W 1789 r. Sejmu Czteroletni uchwalił przeprowadzenie pierwszego w Polsce spisu statystycznego.
• W 1792 r. król Stanisław August Poniatowski ustanowił Order Virtuti Militari.
• W 1812 r. w Wyłkowyszkach (Kresy Wschodnie, obecnie Litwa) Napoleon Bonaparte w rozkazie dziennym do armii ogłosił początek II wojny polskiej, co oznaczało wojnę z Rosją.
• W 1897 r. ur. się mjr. Henryk Dobrzański ps. „Hubal”, żołnierz WP II RP, dowódca oddziału ZWZ.
• W 1897 r. otwarta została Nowa Synagoga w Opolu (woj. opolskie).
• W 1902 r. otwarty został Szpital Wolski w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1905 r. wybuchło powstanie łódzkie.
• W 1912 r. do Krakowa (woj. małopolskie) przybył z Paryża (Francja) bolszewik Włodzimierz Lenin.
• W 1921 r. podczas III powstania śląskiego, na dworcu kolejowym w Rybniku (woj. śląskie) doszło do eksplozji kilku wagonów dynamitu.
• W 1921 r. Rada Ligi Narodów przyznała polskim okrętom wojennym prawo pobytu w porcie w Gdańsku (woj. pomorskie) oraz zezwoliła Polsce na założenie na Westerplatte wojskowej składnicy tranzytowej.
• W 1922 r. ur. się Janina Przysiężniak ps. „Jaga”, łączniczka i sanitariuszka NOW, AK i NZW.
• W 1933 r. doszło do zamieszek z policją w Grodzisku Dolnym (woj. podkarpackie) nazywanych rewolucją grodziską.
• W 1937 r. powstał Związek Młodej Polski.
• W 1937 r. rozpoczął się tzw. konflikt wawelski, wywołany decyzją arcybiskupa krakowskiego Adama Stefana Sapiehy o przeniesieniu, wbrew woli władz państwowych, trumny ze zwłokami Marszałka Józefa Piłsudskiego z krypty św. Leonarda do krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów na Wawelu w Krakowie (woj. małopolskie).
• W 1938 r. Walery Sławek został marszałkiem Sejmu II RP, zastępując zmarłego Stanisława Cara.
• W 1941 r. w areszcie w Augustowie (woj. podlaskie) żołnierze wojsk ochrony pogranicza sowieckiej NKWD zamordowali ok. 34 więźniów.

• W 1942 r. niemieccy gestapowcy i funkcjonariusze Ukraińskiej Policji Pomocniczej rozstrzelali około 650 Żydów w Lutowiskach w Bieszczadach (woj. podkarpackie).
• W 1944 r. Niemcy rozstrzelali 24 mieszkańców w odwecie za zabicie niemieckiego żandarma we wsi Jaminy (woj. podlaskie).
• W 1960 r. powstała grupa muzyczna Czerwono-Czarni.
• W 1965 r. w Krakowie (woj. małopolskie) otwarty został hotel „Cracovia”.
• W 1982 r. odbyła się premiera filmu pt. Wejście smoka.
• W 1990 r. powstała Polska Federacja Ju-Jitsu.
• W 2002 r. na antenie TVP1 wyemitowane zostało ostatnie wydanie programu przyrodniczego pt. Z kamerą wśród zwierząt.
• W 2003 r. odbył się mecz piłkarski Szczakowianka Jaworzno-Świt Nowy Dwór Mazowiecki, po którym wybuchła tzw. afera barażowa.
• W 2013 r. na Stadionie Narodowym w Warszawie (woj. mazowieckie) odbył się pierwszy polski koncert brytyjczyka Paula McCartneya.

22 czerwca na świecie:

• W 217 p.n.e. wojska egipskie pokonały Seleucydów w bitwie pod Rafią (Palestyna).
• W 168 p.n.e. w bitwie pod Pydną (Grecja) wojska rzymskie dowodzone przez Lucjusza Emiliusza Paulusa Macedońskiego zniszczyły w ciągu godziny armię macedońską Perseusza Antygonidy.
• W 363 r. podczas kampanii Juliana II Apostaty przeciwko Persji, strategiczne zwycięstwo odniosły wojska rzymskie w bitwie pod Marangą (Irak).
• W 431 r. rozpoczął się sobór efeski.
• W 813 r. Armia bizantyjska poniosła klęskę w bitwie pod Wersinike (Bułgaria) z Bułgarami.
• W 816 r. Stefan IV został wybrany papieżem.

• W 1132 r. stoczona została bitwa nad rzeką Sajó, będącą decydującym starciem w konflikcie o władzę na Węgrzech.
• W 1370 r. w Czechach ur. się Jan Zgorzelecki, książę Zgorzelca i części Dolnych Łużyc.
• W 1372 r. podczas wojny stuletniej, zwycięstwo odniosły wojska francusko-kastylijskich sił morskich nad Anglikami w bitwie pod La Rochelle (Francja).
• W 1377 r. Ryszard II został królem Anglii.
• W 1476 r. zwycięstwo odniosły wojska szwajcarskie nad burgundzkimi w bitwie pod Morat (Szwajcaria).
• W 1478 r. podczas II wojny wenecko-tureckiej, wojska tureckie rozpoczęły oblężenie Szkodry (Albania).
• W 1527 r. muzułmański książę Fatahillah zdobył będący pod władaniem portugalskim port Sunda Kelapa na Jawie (Indonezja) i nadał mu nową nazwę  Jayakarta (pol. „całkowite zwycięstwo”, obecnie Dżakarta).
• W 1570 r. podczas wojny litewsko-rosyjskiej, w Moskwie (Rosja) zawarty został rozejm pomiędzy Rzecząpospolitą a Wielkim Księstwem Moskiewskim. Rozejm ten, mający obowiązywać przez 3 lata, oraz zawarty pół roku później pokój w Szczecinie (woj. zachodniopomorskie) między Szwecją, Danią i Lubeką zakończył I wojnę północną o hegemonię na Morzu Bałtyckim.
• W 1593 r. podczas III wojny austriacko-tureckiej, zwycięstwo odniosły wojska austriackie w bitwie pod Sziszakiem (Chorwacja).
• W 1611 r. geograf Henry Hudson i jego syn John wraz z ośmioma towarzyszami podróży zostali wysadzeni ze statku przez zbuntowaną załogę na wybrzeżu dzisiejszej Zatoce Hudsona (Kanada), po czym zaginęli bez śladu.
• W 1622 r. podczas holendersko-portugalskiej wojny kolonialnej rozpoczęła się bitwa pod Makau (Chiny).
• W 1633 r. przed sądem Świętego Oficjum Galileusz wyparł się teorii kopernikańskiej.

• W 1634 r. holenderski artysta, malarz Rembrandt poślubił Saskię van Uylenburgh.
• W 1691 r. Ahmed II został sułtanem Imperium Osmańskiego.
• W 1722 r. Stołupiany (obecnie Niestiero, Rosja) otrzymały prawa miejskie.
• W 1774 r. Parlament Brytyjski przyjął tzw. Ustawę o Quebecu.
• W 1783 r. chmura trujących pyłów z islandzkiego wulkanu Laki dotarła do Hawru (Francja).
• W 1784 r. elektor Palatynatu i Bawarii Karol IV Teodor Wittelsbach wydał edykt zakazujący działalności wszystkich związków i stowarzyszeń, założonych bez zgody państwa.
• W 1791 r. podczas VI wojny rosyjsko-tureckiej, czeczeński przywódca religijny i organizator ruchu oporu górali kaukaskich Szejk Mansur został wzięty do rosyjskiej niewoli w czasie szturmu na twierdzę Anapa nad Morzem Czarnym (Rosja).
• W 1807 r. amerykańska fregata „Chesapeake”, po niewyrażeniu zgody na przeszukanie, została ostrzelana przez brytyjski okręt HMS „Leopard”.
• W 1813 r. podczas wojny brytyjsko-amerykańskiej, lojalistka Laura Secord z okupowanego przez Amerykanów południowego Ontario (Kanada), po przypadkowym poznaniu planów stacjonującego w jej domu amerykańskiego sztabu dotyczących niespodziewanego ataku na oddział brytyjski, udała się w 32-kilometrową pieszą wędrówkę w stronę pozycji Brytyjczyków, którzy dzięki jej informacjom uniknęli klęski i sami odnieśli zwycięstwo w stoczonej 24 czerwca bitwie pod Beaver Dams.
• W 1815 r. odbyła się powtórna abdykacja cesarza Napoleona Bonapartego.
• W 1826 r. w Lizbonie (Portugalia) odbyła się premiera opery pt. Adina autorstwa Gioacchino Rossiniego.
• W 1839 r. Alfons Giroux podpisał z Louisem Daguerre’em umowę na produkcję dagerotypu.
• W 1848 r. w Paryżu (Francja) wybuchło powstanie robotnicze (tzw. dni czerwcowe).
• W 1870 r. Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął ustawę powołującą Departament Sprawiedliwości.

• W 1872 r. w Moskwie (Rosja) wyjechał na trasę pierwszy tramwaj konny.
• W 1886 r. św. Kamil de Lellis został ogłoszony przez papieża Leona XIII patronem wszystkich chorych i szpitali.
• W 1890 r. pożar zniszczył Fort-de-France na karaibskiej Martynice (departament zamorski Francji).
• W 1893 r. w wybrzeży Libanu zatonął po kolizji z inną jednostką brytyjski pancernik „Victoria”, zginęło 358 członków załogi.
• W 1898 r. podczas wojny amerykańsko-hiszpańskiej, amerykańska piechota morska wylądowała na Kubie.
• W 1906 r. w katedrze Nidarosdomen w Trondheim (Norwegia) odbyła się koronacja Haakona VII i jego żony Maud. Od tej pory Norwegia została monarchią konstytucyjną.
• W 1911 r. Jerzy V i Maria Teck zostali koronowani w opactwie westminsterskim w Londynie (Wielka Brytania).
• W 1918 r. w zderzeniu dwóch pociągów pod Hammond w stanie Indiana (USA) zginęło 86 osób, a 127 zostało rannych.
• W 1919 r. w Vincennes (Francja) rozpoczęły się Igrzyska krajów sprzymierzonych z udziałem sportowców-żołnierzy.
• W 1922 r. w Londynie (Wielka Brytania) zginął w zamachu przeprowadzonym przez IRA brytyjski marszałek polny Henry Hughes Wilson.
• W 1930 r. Katarzyna z Palmy została kanonizowana przez papieża Piusa XI.
• W 1933 r. zdelegalizowana została Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD).
• W 1934 r. na zlecenie Adolfa Hitlera Ferdinand Porsche podpisał umowę na wykonanie trzech pierwszych prototypów Volkswagena.
• W 1937 r. Camille Chautemps został po raz trzeci premierem Francji.
• W 1940 r. podczas II wojny światowej, podpisany został francusko-niemiecki traktat rozejmowy w Compiègne (Francja).

• W 1941 r. Rapid Wiedeń zdobył tytuł piłkarskiego mistrza Niemiec jako jedyna w historii drużyna austriacka.
• W 1941 r. rozpoczął się atak Niemiec na sowiecką ZSRR.
• W 1941 r. Rumunia i Włochy wypowiedziały wojnę sowieckiej ZSRR.
• W 1944 r. podczas II w.ś. na froncie wschodnim sowiecka Armia Czerwona rozpoczęła zensywę białoruską (operacja Bagration).
• W 1947 r. uruchomiona została komunikacja trolejbusowa w Belgradzie (Serbia).
• W 1948 r. podczas I wojny izraelsko-arabskiej, Siły Obronne Izraela zatopiły koło Tel Awiwu (Izrael) statek „Altalena” przewożący broń podarowaną przez rząd francuski skrajnie prawicowej żydowskiej organizacji paramilitarnej Irgun.
• W 1951 r. w katastrzie lecącego z Johannesburga (RPA) do Nowego Jorku (USA) samolotu Lockheed Constellation amerykańskich linii Pan Am koło miejscowości Sanoyie (Liberia), zginęło wszystkich 40 osób na pokładzie.
• W 1959 r. argentyński komunistyczny rewolucjonista Che Guevara poślubił swoją drugą żonę Aleidę March.
• W 1959 r. otwarty został Port lotniczy Kijów-Boryspol (Ukraina).
• W 1961 r. odbyła się premiera filmu wojennego pt. Działa Navarony w reżyserii J. Lee Thompsona.
• W 1962 r. w katastrzie francuskiego samolotu Air France 117 na Gwadelupie (departament zamorski Francji) zginęło wszystkich 113 osób na pokładzie.
• W 1965 r. Japonia i Korea Południowa podpisały w Tokio (Japonia) traktat o podstawach stosunków dwustronnych.
• W 1973 r. zakończyła się pierwsza załogowa misja na amerykańską stację orbitalną Skylab.
• W 1976 r. Kanadyjska Izba Gmin zniosła karę śmierci.
• W 1976 r. Sowieci wystrzelili stację orbitalną Salut 5.

• W 1977 r. z połączenia wielu australijskich zborów metodystycznych, Kościoła Prezbiteriańskiego i Unii Kongregacjonalnej powstał Kościół Zjednoczony w Australii.
• W 1978 r. odkryty został Charon, uznawany przez długi czas za jedyny księżyc Plutona.
• W 1980 r. RFN pokonała na Stadionie Olimpijskim w Rzymie (Włochy) Belgię 2:1 w finale rozgrywanych VI Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej.
• W 1982 r. Polska pokonała na Estadio Municipal de Riazor w La Coruñi (Hiszpania) Peru 5:1 w swym trzecim meczu grupowym na XII Mistrzostwach Świata w Piłce Nożnej w Hiszpanii i awansowała do II rundy.
• W 1983 r. po raz pierwszy zdjęta została satelita z orbity okołoziemskiej przez wahadłowiec kosmiczny.
• W 1983 r. w Rzymie (Włochy) zaginęła Emanuela Orlandi 15-letnia obywatelka Watykanu, której do dziś nie odnaleziono.
• W 1986 r. rządzący socjaliści premiera Felipe Gonzáleza wygrali wybory parlamentarne w Hiszpanii.
• W 1989 r. Nursułtan Nazarbajew został I sekretarzem Komunistycznej Partii Kazachskiej SRR.
• W 1990 r. w Berlinie (Niemcy) odbyło się drugie spotkanie w ramach konferencji dwa plus cztery, w sprawie zjednoczenia Niemiec.
• W 1990 r. zamknięte zostało przejście graniczne Checkpoint Charlie w Berlinie (Niemcy).
• W 1990 r. na Ukrainie podjęta rzekomo podjęta została uchwała krajowego prowidu OUN, opisująca politykę ukraińskich nacjonalistów wobec Polski w okresie po jej wyjściu ze strefy wpływów sowieckiej ZSRR.
• W 2000 r. powstał sojusz linii lotniczych SkyTeam.
• W 2000 r. w katastrzie chinskiego samolotu pasażerskiego Xi’an Y-7 w mieście Wuhan (Chiny) zginęło 49 osób, w tym 7 na ziemi.
• W 2002 r. w trzęsieniu ziemi o sile 6,5 stopni w skali Richtera w Iranie zginęło co najmniej 261 osób.
• W 2003 r. odbyła się 9-godzinna podróż apostolska papieża Jana Pawła II do Bośni i Hercegowiny.

• W 2004 r. Ludwig Scotty został po raz drugi prezydentem Nauru.
• W 2006 r. kardynał Tarcisio Bertone został mianowany na stanowisko sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej.
• W 2009 r. prezydent Inguszetii Junus-biek Jewkurow został ciężko ranny w wyniku zamachu.
• W 2009 r. w zderzeniu dwóch pociągów metra w Waszyngtonie (USA) zginęło 9 osób.
• W 2010 r. Mari Kiviniemi została premierem Finlandii.
• W 2011 r. Jyrki Katainen został premierem Finlandii.
• W 2011 r. mieszkańcy Palau opowiedzieli się w referendum przeciwko legalizacji kasyn.
• W 2012 r. Federico Franco został prezydentem Paragwaju.
• W 2012 r. Raja Pervez Ashraf został premierem Pakistanu.
• W 2012 r. zakończyła się produkcja samochodu Mazda RX-8, ostatniego samochodu napędzanego silnikiem Wankla.
• W 2015 r. Natalia Gherman została p.o. premiera Mołdawii.
• W 2016 r. Virginia Raggi jako pierwsza kobieta objęła urząd burmistrza Rzymu (Włochy).
• W 2017 r. w wyniku wybuchu samochodu pułapki przed placówką Banku Kabul w Laszkar Gah w prowincji Helmand (Afganistan) zginęły 34 osoby, a 60 zostało rannych.
• W 2018 r. Taur Matan Ruak został premierem Timoru Wschodniego.