23 LIPCA W HISTORII

23 lipca w Polsce:

• W 1422 r. król Władysław II Jagiełło nadał szlachcie przywilej czerwiński.
• W 1549 r. Mosty Wielkie (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) uzyskały prawa miejskie.
• W 1675 r. według kronik i prawosławnej tradycji doszło do cudownego ocalenia przed atakiem turecko-tatarskim klasztoru w Poczajowie na Wołyniu (Kresy Wschodnie).
• W 1683 r. położony został kamień węgielny pod budowę kościoła Przemienienia Pańskiego w Warszawie (woj. mazowieckie).

• W 1792 r. król Stanisław August Poniatowski przystąpił do konfederacji targowickiej.
• W 1792 r. podczas wojny polsko-rosyjskiej, porażka wojsk litewskich zakończyła się bitwa pod Brześciem (Kresy Wschodnie).
• W 1817 r. w krypcie św. Leonarda na Wawelu w Krakowie (woj. małopolskie) pochowany został książę Józef Poniatowski.
• W 1873 r. wysłana została pierwsza pocztówka na terenie obecnej Polski, na której był widok Śnieżki.
• W 1896 r. w Krakowie (woj. małopolskie) odbyła się premiera opery pt. „Goplana” z muzyką Władysława Żeleńskiego i librettem Ludomiła Germana na podstawie Balladyny Juliusza Słowackiego.
• W 1921 r. w Łodzi (woj. łódzkie) rozpoczął się XVIII Kongres Polskiej Partii Socjalistycznej.
• W 1934 r. odbyła się premiera filmu historycznego pt. „Młody las” w reżyserii Józefa Lejtesa.
• W 1942 r. do niemieckiego obozu zagłady w Treblince (woj. mazowieckie) przybył pierwszy transport Żydów z likwidowanego getta w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1943 r. Niemcy zlikwidowali obóz pracy dla Żydów i zabili 640 więźniów w Hłuboczku Wielkim (woj. tarnopolskie, Kresy Wschodnie).
• W 1944 r. kolaboracyjny Ukraiński Legion Samoobrony dokonał masowego mordu na ok. 45 Polakach oraz grabieży i podpaleń we wsi Chłaniów oraz przyległych koloniach Chłaniów-Kolonia i Władysławin (woj. lubelskie).
• W 1944 r. komunistyczny PKWN wydał dekret o podporządkowaniu spraw dotyczących Armii Krajowej i innych polskich organizacji kompetencji sądów wojskowych sowieckiej ZSRR.
• W 1944 r. wyzwolony został obóz koncentracyjny KL Lublin na tzw. Majdanku (woj. lubelskie), na terenie którego Sowieci natychmiast utworzyli obóz filtracyjny NKWD dla żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych, wykorzystując w tym celu infrastrukturę hitlerowską.

• W 1945 r. założony został klub sportowy Polonia Świdnica.
• W 1946 r. 5 górników zginęło w katastrzie w kopalni KWK „Ludwik” w Zabrzu (woj. śląskie).
• W 1951 r. Sąd Wojewódzki w Warszawie (woj. mazowieckie) skazał na karę śmierci nazistowskiego zbrodniarza Jürgena Stroopa, odpowiedzialnego m.in. za krwawe stłumienie powstania w getcie warszawskim.
• W 1954 r. dokonany został oblot szybowca SZD-14 Jaskółka M.
• W 1955 r. dokonany został oblot samolotu szkolno-treningowego PZL TS-8 Bies.
• W 1960 r. w klubie studenckim „Żak” w Gdańsku (woj. pomorskie) odbył się pierwszy występ zespołu Czerwono-Czarni.
• W 1968 r. 5 górników zginęło w eksplozji metanu i pyłu węglowego w kopalni KWK „Niwka-Modrzejów” w Sosnowcu (woj. śląskie).
• W 2009 r. silne burze i nawałnice nawiedziły wiekszy obszar Polski. Zginęło 8 osób, a 82 zostały ranne.
• W 2013 r. całkowicie wyłączony został sygnał analogowy telewizji naziemnej.

24 lipca na świecie:

• W 685 r. Jan V został wybrany papieżem.
• W 1230 r. zawarty został pokój w San Germano (Włochy) pomiędzy Państwem Kościelnym a cesarzem rzymsko-niemieckim Fryderykiem II Hohenstaufem.
• W 1290 r. Andrzej III został koronowany na króla Węgier i Chorwacji.
• W 1301 ur. się Otto Habsburg, książę Austrii. 
• W 1339 ur. się Ludwik I Andegaweński, hrabia Maine, Étampes i Prowansji, książę Andegawenii, tytularny król Neapolu.
• W 1401 r. ur. się Franciszek I Sforza, książę Mediolanu.

• W 1431 r. rozpoczął się Sobór w Bazylei (Szwajcaria).
• W 1503 ur. się Anna Jagiellonka, królowa czeska, węgierska i niemiecka.
• W 1552 r. zwycięstwo odniosły wojska tureckie nad węgierskimi w bitwie pod Szentandrás (Rumunia).
• W 1626 r. podczas wojny chłopskiej w Austrii, stoczona została bitwę pod Enns.
• W 1645 r. Aleksy I Romanow został carem Rosji.
• W 1649 ur. się Klemens XI późniejszy papież.
• W 1711 r. Rosja i Imperium Osmańskie zawarły pokój prucki.
• W 1777 r. Kazimierz Pułaski wylądował w Ameryce Północnej.
• W 1793 r. podczas I koalicji antyfrancuskiej, wojska pruskie zdobyły po trzymiesięcznym oblężeniu okupowaną przez Francuzów Moguncję (Niemcy).
• W 1800 r. okupacyjne władze francuskie zlikwidowały papieskie trybunały inkwizycyjne w Piemoncie (Włochy).
• W 1839 r. podczas I wojny brytyjsko-afgańskiej, zwycięstwo odniosły wojska brytyjskie w bitwie pod Ghazni (Afganistan).
• W 1840 r. brytyjski parlament przyjął ustawę o Unii Kanadyjskiej.
• W 1849 r. Francuz Louis Flobert opatentował nabój z bocznym zapłonem.
• W 1870 r. Rady Generalne zatwierdziły Pierwszą Międzynarodówkę.
• W 1871 r. amerykański astronom Christian Peters odkrył planetoidę (114) Kassandra.
• W 1881 r. powstała Międzynarodowa Federacja Gimnastyczna (FIG).
• W 1881 r. w Buenos Aires (Argentyna) podpisany został argentyńsko-chilijski traktat graniczny.
• W 1886 r. powstała Republika Niepodległej Gujany.
• W 1895 r. austriacki psychoanalityk Sigmund Freud miał w nocy z 23 na 24 lipca tzw. sen o zastrzyku Irmy, którego szczegółową analizę zamieścił w pracy pt. Objaśnianie marzeń sennych.

• W 1895 r. francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (405) Thia.
• W 1896 r. niemiecka kanonierka kolonialna SMS „Iltis” zatonęła podczas tajfunu na Morzu Żółtym. Zginęło 76 członków załogi, uratowało się 10.
• W 1900 r. na ulice Rygi (Łotwa) wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne.
• W 1902 r. odkryta została kometę 26P/Grigg-Skjellerup.
• W 1902 r. założony został holenderski klub piłkarski Excelsior Rotterdam.
• W 1904 r. podczas wojny rosyjsko-japońskiej, zwycięstwo odnieśli Japończycy w bitwie pod Dashiqiao (Chiny).
• W 1908 r. niemiecki astronom August Kopff odkrył planetoidy: (666) Desdemona i (667) Denise.
• W 1909 r. niemiecki astronom Max Wolf odkrył planetoidę (683) Lanzia.
• 1914 r. po zabójstwie następcy tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga i jego żony Zzii von Chotek, Austro-Węgry wystosowały wobec Serbii ultimatum z żądaniami zaprzestania propagandy antywiedeńskiej, ukarania winnych zamachu i zicjalnego potępienia przez króla wielkoserbskiej agitacji.
• W 1920 r. brytyjski Protektorat Afryki Wschodniej został przekształcony w kolonię.
• W 1920 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej w Smoleńsku (Rosja), powstał Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski.
• W 1921 r. w Szanghaju (Chiny) rozpoczął się pierwszy zjazd Komunistycznej Partii Chin.
• W 1923 r. w Lozannie (Szwajcaria) podpisany został układ o przyjaźni między Polską a Turcją.
• W 1926 r. wytórnia Fox Film (połączony później z 20th Century Fox) nabył patent od Movietonie sound system pozwalający na zapisanie ścieżki dźwiękowej na taśmie filmowej i zsynchronizowanie obrazu i dźwięku.
• W 1930 r. w trzęsieniu ziemi we Włoszech zginęło 1425 osób.
• W 1939 r. Francja przekazała Turcji syryjski okręg Hatay.

• W 1940 r. amerykański podsekretarz stanu Sumner Welles oświadczył, że Waszyngton (USA) nie uznaje sowieckiej okupacji krajów bałtyckich.
• W 1943 r. podczs II w.ś. rozpoczęła się bitwa o Biełgorod (ZSRR).
• W 1945 r. we Francji rozpoczął się proces marszałka Philippe’a Pétaina, byłego szefa kolaboracyjnego rządu Vichy.
• W 1945 r. podczas II w.ś. zwycięstwo odniosła flota amerykańska w bitwie w Zatoce Tokijskiej.
• W 1952 r. wszedł w życie traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.
• W 1952 r. obalony został król Egiptu Faruk I.
• W 1956 r. Japonia i Filipiny formalnie zakończyły stan wojny wraz z ratyfikacją traktatu pokojowego i porozumienia o reparacjach.
• W 1956 r. nad Morzem Południowochińskim, chińska armia omyłkowo zestrzeliła samolot Douglas DC-4 należący do linii lotniczych Cathay Pacific z Hongkongu. Zginęło 10 osób, ocalało 8.
• W 1960 r. otwarty został stadion Cairo International Stadium w Egipcie.
• W 1961 r. n Nikaragui powstał Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego (FSLN).
• W 1961 r. odkryta została Kometa Wilsona-Hubbarda.
• W 1962 r. amerykańska satelita telekomunikacyjna Telstar 1 przekazała pierwszą transmisję sygnału telewizyjnego „na żywo”.
• W 1962 r. otwarte zostało Muzeum Mohameda Mahmouda Khalila w Gizie (Egipt).
• W 1962 r. w Genewie (Szwajcaria) zakończyła się konferencja w sprawie Laosu.
• W 1967 r. w Detroit w stanie Michigan (USA) wybuchły zamieszki rasowe.
• W 1968 r. doszło do pierwszego w historii i jedynego udanego porwania izraelskiego samolotu. Trzech arabskich terrorystów z Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny uprowadziło lecący z Rzymu (Włochy) do Tel Awiwu (Izrael) samolot linii El Al z 10 członkami załogi i 28 pasażeram, spodziewając że na pokładzie będzie ówczesny ambasador Izraela w USA Icchak Rabin. Samolot został skierowany do Algierii, gdzie po 40 dniach terroryści zwolnili wszystkich zakładników.

• W 1970 r. Kabus ibn Sa’id został sułtanem Omanu.
• W 1971 r. William Tolbert Jr. został prezydentem Liberii.
• W 1972 r. Amerykanie wystrzelili satelitę Landsat 1.
• W 1973 r. należący do lini Japan Airlines samolot Boeing 747, odbywający lot z Amsterdamu (Holandia) do Anchorage na Alasce (USA), został porwany krótko po starcie przez 4 mężczyzn i kobietę. Przypadkowa detonacja ładunków wybuchowych zabiła napastniczkę, a samolot wylądował w Dubaju (Zjednoczone Emiraty Arabskie), skąd później wystartował do Damaszku (Syria), a następnie do miasta Bengazi (Libia), gdzie pasażerowie i załoga zostali wypuszczeni, a samolot wysadzony w powietrze.
• W 1974 r. grecka junta „czarnych pułkowników” przekazała władzę administracji cywilnej.
• W 1976 r. Mário Soares został premierem Portugalii.
• W 1980 r. Wietnamczyk Phạm Tuân, uczestnik sowieckiego lotu Sojuz 37 na stację orbitalną Salut 6, został pierwszym Azjatą w kosmosie.
• W 1982 r. Międzynarodowa Komisja Wielorybnicza wprowadziła całkowity zakaz komercyjnego połowu wielorybów począwszy od sezonu 1985/86.
• W 1982 r. w katastrzie śmigłowca Bell UH-1 Iroquois w Santa Clarita w stanie Kalifornia (USA), do której doszło w trakcie kręcenia jednej ze scen filmu pt. Strefa mroku, zginęły 3 osoby (na ziemi), a 6 znajdujących się w śmigłowcu zostało rannych.
• W 1983 r. Jerzy Kukuczka i Wojciech Kurtyka jako pierwsi Polacy zdobyli ośmiotysięcznik Gaszerbrum I w paśmie Karakorum.
• W 1983 r. piloci kanadyjskiego Boeinga 767, nazwanego później „szybowcem z Gimli”, po zgaśnięciu silników na wysokości 8500 metrów sprowadzili bezpiecznie maszynę lotem ślizgowym na ziemię.
• W 1983 r. wybuchła trwająca 26 lat wojna domowa na Sri Lance.
• W 1985 r. w USA zaprezentowany został komputer Amiga 1000.

• W 1986 r. książę Yorku Andrzej poślubił Sarę Ferguson w opactwie westminsterskim w Londynie (WIelka Brytania).
• W 1988 r. gen. Ne Win ogłosił po 26 latach rezygnację z funkcji przewodniczącego rządzącej Birmańskiej Partii Programu Socjalistycznego. Nowym przewodniczącym został Sein Lwin.
• W 1992 r. Parlament abchaski przyjął konstytucję stanowiącą, że Abchazja jest suwerennym państwem i podmiotem prawa międzynarodowego.
• W 1993 r. 55 osób zginęło w katastrzie chińskiego samolotu BAe 146 koło miasta Yinchuan (Chiny).
• W 1993 r. grupa paramilitarna Szwadron śmierci dokonał mordu bezdomnych dzieci pod kościołem Candelária w Rio de Janeiro (Brazylia).
• W 1997 r. Birma i Laos zostały przyjęte do Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN).
• W 1997 r. USA i Meksyk podpisały układ o wolnym handlu.
• W 1998 r. Puntland (Somalia) ogłosił autonomię.
• W 1999 r. Muhammad VI został królem Maroka.
• W 1999 r. na orbitę okołoziemską został wyniesiony przez prom kosmiczny Columbia Teleskop kosmiczny Chandra.
• W 2001 r. Abdurrahman Wahid został usunięty przez parlament z funkcji prezydenta Indonezji. Zastąpiła go wiceprezydent Megawati Soekarnoputri.
• W 2002 r. oddany został do użytku King Power Stadium w Leicesterze (Wielka Brytania).
• W 2003 r. „Californian” został flagowym żaglowcem stanu Kalifornia (USA).
• W 2004 r. w stolicy Hercegowiny Mostarze otwarty został odbudowany kamienny Stary Most nad Neretwą, zniszczony w 1993 roku przez wojska chorwackie.
• W 2005 r. ok. 70 osób zginęło, a ponad 150 zostało rannych w serii trzech zamachów bombowych w kurorcie Szarm el-Szejk nad Morzem Czerwonym (Egipt).

• W 2007 r. na Węgrzech oddany został do użytku Most Pentele na Dunaju.
• W 2008 r. Republika Zielonego Przylądka przystąpiła do Światowej Organizacji Handlu.
• W 2009 r. urzędujący prezydent Kirgistanu Kurmanbek Bakijew został wybrany w wyborach powszechnych na II kadencję.
• W 2011 r. w prowincji Zhejiang (Chiny) zderzyły się 2 pociągi kolei dużych prędkości, zginęło 40 osób, ok. 210 zostało rannych.
• W 2012 r. Juan Jiménez został premierem Peru.
• W 2012 r. Kwesi Ahoomey-Zunu został premierem Togo.
• W 2014 r. w dwóch zamachach bombowych w mieście Kaduna (Nigeria) zginęły 42 osoby.
• W 2014 r. 48 osób zginęło, a 10 zostało rannych w katastrzie samolotu ATR 72 linii TransAsia Airways w Magong na Peskadorach (Tajwan).
• W 2016 r. 80 osób zginęło, a 231 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym w Kabulu (Afganistan).
• W 2013 r. w Rio de Janeiro (Brazylia) rozpoczęły się 28. Światowe Dni Młodzieży.
• W 2018 r. wybuchły pożary lasów w regionie Attyka w południowo-wschodniej Grecji, w wyniku których w ciągu dwóch dni zginęły 102 osoby, a 187 odniosło obrażenia.