25 LIPCA W HISTORII

25 lipca w Polsce:

• W 1016 r. ur. się Kazimierz I Odnowiciel, książę Polski.
• W 1315 r. w efekcie przesłuchań inkwizycyjnych w Świdnicy (woj. dolnośląskie) spalonych zostało na stosie ok. 50 waldensów.
• W 1410 r. podczas wielkiej wojny z zakonem krzyżackim, armia polsko-litewska pod wodzą króla Władysława Jagiełły dotarła pod Malbork (woj. pomorskie).
• W 1434 r. Władysław III Warneńczyk został koronowany na króla Polski w katedrze wawelskiej w Krakowie (woj. małopolskie).

• W 1510 r. Florian Ungler założył w Krakowie (woj. małopolskie) pierwszą w Polsce drukarnię drukującą książki w całości w języku polskim.
• W 1549 r. ur się Świętosław Orzelski, szlachcic, historyk, polityk.
• W 1625 r. Lew Sapieha został mianowany hetmanem wielkim litewskim.
• W 1628 r. niemiecki astronom, astrolog i matematyk Johannes Kepler przybył wraz z rodziną do Żagania (woj. lubuskie) na zaproszenie księcia Albrechta von Wallensteina, który zapewnił mu mieszkanie, obserwatorium astronomiczne, zbudował drukarnię oraz wypłacał stypendium.
• W 1640 r. Jan Zebrzydowski nadał nową lokację miasteczka Zebrzydów zmieniając jednocześnie jego nazwę na Nowy Zebrzydów, obecnie Kalwaria Zebrzydowska (woj. małopolskie).
• W 1655 r. w polskie pospolite ruszenie skapitulowało przed wojskami feldmarszałka Arvida Wittenberga Ujściu (woj. wielkopolskie).
• W 1796 r. Franz Schimmelpfennig von der Oye został pierwszym prezydentem Warszawy (woj. mazowieckie) pod zaborem pruskim.
• W 1851 r. otwarta została linia kolejowa Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie)-Krzyż Wielkopolski (woj. wielkopolskie).
• W 1903 r. powstała Sekcja Turystyczna Towarzystwa Tatrzańskiego.
• W 1904 r. pożar zniszczył zabudowę Sokołowa małopolskiego (woj. podarpackie).
• W 1904 r. pożar zniszczył zabudowę rynku i przyległych uliczek w Brzesku (woj. małopolskie).
• W 1918 r. na wiecu ludności spisko-orawskiej w Zakopanem (woj. małopolskie) uchwalone zostało przyłączenie Orawy i Spiszu do Polski.
• W 1920 r. do Warszawy (woj. mazowieckie) przybyła francusko-brytyjska Misja Międzysojusznicza.
• W 1920 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej, porażką wojsk polskich zakończyła się bitwa pod Rosią (Kresy Wschodnie).

• W 1939 r. w ośrodku wywiadowczym w Pyrach (woj. mazowieckie) polski wywiad przekazał przedstawicielom wywiadów brytyjskiego i francuskiego rezultaty prac nad złamaniem szyfru Enigmy.
• W 1944 r. nocą z 25 na 26 lipca została przeprowadzona akcja „Most III”, polegająca na dostarczeniu kurierów Rządu RP na uchodźstwie na tereny okupowanej Polski i w drodze powrotnej zabranie elementów zdobytego nad pocisku V-2 oraz kurierów.
• W 1944 r. w Lublinie (woj. lubelskie) odbyła się defilada Ludowego Wojska Polskiego.
• W 1944 r. podczas II w.ś. rozpoczęła się tzw. bitwa pod Warszawą (woj. mazowieckie).
• W 1945 r. zakończyła się obława augustowska zwana „Małym Katyniem”.
• W 1966 r. otwarte zostało Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku (woj. podkarpackie).
• W 1971 r. Stanisław Szozda wygrał 28. Tour de Pologne.

25 lipca na świecie:

• W 285 r. cesarz rzymski Dioklecjan mianował współcesarzem Maksymiana.
• W 306 r. w Eboracum (dzisiejszy York, Wielka Brytania) obwołany cesarzem rzymskim został Konstantyn I Wielki, syn Konstancjusza I Chlorusa. Nowy cesarz przystąpił do umacniania swojej pozycji w Brytanii i Galii.
• W 315 r. w Rzymie (Włochy) poświęcony został Łuk Konstantyna Wielkiego.
• W 325 r. zakończył się Sobór nicejski I.
• W 864 r. król zachodnizrankijski Karol II Łysy wydał edykt z Pistres (Francja) w sprawie obrony przed najazdami wikingów.
• W 885 r. Rouen (Francja) zostało splądrowane przez wikingów.
• W 1109 r. ur. się Alfons I Zdobywca, król Portugalii.

• W 1110 r. 8-letnia Matylda Angielska, przyszła żona cesarza niemieckiego Henryka V Salickiego, została koronowana w katedrze w Moguncji (Niemcy) przez arcybiskupa kolońskiego Fryderyka von Schwarzenburga.
• W 1139 r. hrabia portugalski Alfons I po pokonaniu Maurów w bitwie pod Ourique (Portugalia) przyjął tytuł króla Portugalii.
• W 1261 r. cesarz bizantyński Michał VIII Paleolog zdobył Konstantynopol (obecnie Stambuł, Turcja), kładąc tym samym kres istniejącemu od 1204 r. Cesarstwu Łacińskiemu.
• W 1336 r. ur. się Albrecht I, książę Bawarii, hrabia Holandii.
• W 1373 r. podczas wojny o sukcesję w Lüneburgu, stoczona została bitwa pod Leveste (Niemcy).
• W 1456 r. miała miejsce nierozstrzygnięta florencko-wenecka bitwa pod Molinellą (Włochy).
• W 1532 r. na sejmie Rzeszy Niemieckiej usankcjonowane zostały jako ustawa cesarska zasady procedury karnej tzw. Constitutio Criminalis Carolina.
• W 1533 r. ur. się Alfons Rodríguez, hiszpański jezuita, mistyk, święty.
• W 1536 r. Hiszpanie założyli miasto Cali (Kolumbia).
• W 1544 r. podczas VI wojny włoskiej, zwycięstwo odniosła flota hiszpańska nad francuską w bitwie w Zatoce Muros (Hiszpania).
• W 1547 r. Henryk II Walezjusz został koronowany na króla Francji.
• W 1554 r. królowa Anglii Maria I Tudor wyszła za mąż za hiszpańskiego następcę tronu księcia Filipa Habsburga.
• W 1564 r. Maksymilian II Habsburg został wybrany cesarzem rzymskim po śmierci swego ojca Ferdynanda II.
• W 1567 r. Hiszpanie założyli dzisiejszą stolicę Wenezueli Caracas.
• W 1577 r. Hiszpanie założyli miasto Saltillo (Meksyk).

• W 1581 r. zwycięstwo odniosła flota portugalska nad hiszpańską w bitwie koło Zatoki Salga w pobliżu leżącej w archipelagu Azorów wyspy Terceira (Portugalia).
• W 1593 r. król Francji Henryk IV Burbon przeszedł na katolicyzm, wygłaszając przy tym słynne zdanie „Paryż wart jest mszy”.
• W 1603 r. w opactwie westminsterskim (Wielka Brytania) odbyła się koronacja angielskiej pary królewskiej Jakuba I Stuarta i Anny Duńskiej.
• W 1642 r. ur. się Ludwik I Grimaldi, książę Monako.
• W 1645 r. podczas angielskiej wojny domowej, wojska parlamentarne zdobyły zamek Scarborough (Wielka Brytania).
• W 1652 r. Nikon został metropolitą Moskwy i całej Rusi.
• W 1662 r. w Rosji wybuchło powstanie moskiewskie.
• W 1712 r. zwycięstwo odnieśli szwajcarscy protestanci nad katolikami w II bitwie pod Villmergen (Szwajcaria).
• W 1722 r. w USA wybuchła brytyjsko-indiańska tzw. wojna Dummera.
• W 1766 r. skapitulował Pontiac, indiański wódz plemienia Ottawa z rejonu Wielkich Jezior i główny przywódca rewolty plemion indiańskich przeciwko brytyjskiemu panowaniu w Ameryce Północnej. 
• W 1788 r. w Wiedniu (Austria) odbyła się premiera 40. Symfonii „Wielkiej” Wolfganga Amadeusa Mozarta.
• W 1794 r. w Paryżu (Francja) ścięty został na gilotynie poeta André de Chénier.
• W 1797 r. admirał brytyjski Horatio Nelson stracił prawą rękę w przegranej bitwie morskiej z Hiszpanami pod Santa Cruz de Tenerife (Hiszpania).
• W 1799 r. Demetros został cesarzem Etiopii.
• W 1799 r. podczas wyprawy Napoleona do Egiptu, zwycięstwo odniosły wojska francuskie nad tureckimi w bitwie pod Abukirem (Egipt).

• W 1801 r. Mahmud Szah Durrani został szachem Afganistanu.
• W 1811 r. podczas wojny na Półwyspie Iberyjskim, zwycięstwo odniosły wojska francuskie nad hiszpańskimi w bitwie pod Montserrat (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii).
• W 1812 r. w trakcie wojny o zachowanie niepodległości Wenezueli, gen.  Francisco de Miranda podpisał w San Mateo (Wenezuela) zawieszanie broni z Hiszpanami.
• W 1814 r. podczas wojny brytyjsko-amerykańskiej, miała miejsce nierozstrzygnięta bitwa o Lundy’s Lane (Kanada).
• W 1824 r. Kostaryka zaanektowała dotychczas nikaraguańską prowincję Guanacaste.
• W 1828 r. Ignaz Bösendorfer założył w Wiedniu (Austria) fabrykę fortepianów Bösendorfer.
• W 1830 r. król Francji Karol X Burbon wydał 5 dekretów przywracając cenzurę, podwyższając cenzus wyborczy, obniżając liczbę posłów oraz rozwiązując nowo wybraną Izbę Deputowanych, co opozycja uznała za próbę przywrócenia tzw. starego porządku. Wywołały one gwałtowny protest społeczeństwa i sprowokowały wybuch rewolucji lipcowej, która obaliła króla.
• W 1831 r. ur. się krół Korei Cheoljong.
• W 1848 r. podczas wojny austriacko-piemonckiej, Austriacy rozgromili wojska króla sardyńskiego Karola Alberta w bitwie pod Custozzą (Włochy).
• W 1850 r. podczas I wojny o Szlezwik, zwycięstwo odnieśli Duńczycy nad wojskami szlezwicko-holsztyńskimi w bitwie pod Isted Hede (Niemcy).
• W 1886 r. w Wielkiej Brytanii powstał drugi rząd lorda Salisbury’ego.
• W 1892 r. w Berlinie (Niemcy) założony został klub piłkarski Hertha BSC.
• W 1893 r. w Grecji otwarty został Kanał Koryncki, który oddzielił stały ląd od Peloponezu.
• W 1894 r. w pierwszym starciu I wojny chińsko-japońskiej zwycięstwo odnieśli Japończycy w bitwie morskiej pod Pungdo (Korea Południowa).

• W 1900 r. Aleksa Jovanović został premierem Serbii.
• W 1902 r. założony został paragwajski klub piłkarski Olimpia Asunción.
• W 1903 r. zwodowany został niemiecki krążownik lekki SMS „Hamburg”.
• W 1904 r. podczas wojny rosyjsko-japońskiej, zwycięstwo odniosły wojska japońskie w bitwie pod Dashiqiao (Chiny).
• W 1905 r. Japonia ogłosiła Koreę swym protektoratem.
• W 1909 r. Francuz Louis Blériot dokonał pierwszego przelotu samolotem nad kanałem La Manche (Francja, WIelka Brytania).
• W 1914 r. rząd Serbii odpowiedział na ultimatum Austro-Węgier przyjmując niemal wszystkie zawarte w nim warunki, zaznaczają jednak, że nie miał nic wspólnego z zamachem na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda.
• W 1917 r. holenderska tancerka Mata Hari skazana została przez francuski trybunał wojskowy na śmierć za szpiegostwo na rzecz Niemiec.
• W 1917 r. w Tokio (Japonia) założone zostało przedsiębiorstwo fotograficzne Nikon.
• W 1921 r. Belgia i Luksemburg zawarły układ o utworzeniu unii gospodarczej i monetarnej.
• W 1923 r. powstała Karelska ASRR.
• W 1932 r. Polska i ZSRR zawarły w Moskwie (ZSRR) pakt o nieagresji.
• W 1934 r. austriaccy naziści podjęli pierwszą próbę przejęcia władzy i przyłączenia Austrii do Niemiec. W czasie próby puczu zamordowany został kanclerz Engelbert Dollfuß.
• W 1937 r. podczas hiszpańskiej wojny domowej, strategicznym zwycięstwem wojsk nacjonalistycznych zakończyła się bitwa pod Brunete.
• W 1938 r. Franciszek Józef II został księciem Liechtensteinu.
• W 1938 r. podczas hiszpańskiej wojny domowej, rozpoczęła się bitwa nad Ebro.

• W 1940 r. gen. Henri Guisan, głównodowodzący armii szwajcarskiej podczas II wojny światowej w przemówieniu do zicerów wygłoszonym na górze Rütli (Szwajcaria) zapowiedział, że Szwajcaria będzie opierać się każdej inwazji nazistów i nigdy się nie podda.
• W 1943 r. w nocy z 24 na 25 lipca rozpoczęła się tzw. operacja „Gomora”, seria alianckich nalotów dywanowych na Hamburg (Niemcy).
• W 1943 r. został obalony i aresztowany premier Włoch Benito Mussolini. Jego następca, marszałek Pietro Badoglio, sformował rząd bez faszystowskich ministrów.
• W 1946 r. miała miejsce amerykańska podwodna próba bomby atomowej na atolu Bikini (Wyspy Marshalla).
• W 1950 r. podczas wojny koreańskiej, pyrrusowe zwycięstwo odniosły wojska północnokoreańskie nad amerykańskimi w bitwie pod Yŏngdong (Korea Południowa).
• W 1951 r. Taufik Abu al-Huda został po raz trzeci premierem Jordanii.
• W 1951 r. weszła w życie tzw. Konwencja ONZ w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji.
• W 1952 r. uchwalona została konstytucja Portoryko, która nadała terytorium status państwa stowarzyszonego z USA.
• W 1956 r. w wyniku pierwszej w historii „podręcznikowej” kolizji radarowej zatonął włoski transatlantyk „Andrea Doria” po kolizji ze statkiem pasażerskim „Stockholm”.
• W 1957 r. Habib Burgiba został pierwszym prezydentem Tunezji.
• W 1957 r. w RFN została założona Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kultury.
• W 1965 r. Raszid Karami został po raz czwarty premierem Libanu.
• W 1967 r. rozpoczęła się wizyta papieża Pawła VI w Turcji.
• W 1968 r. papież Paweł VI opublikował encyklikę pt. Humanae vitae.

• W 1969 r. trzęsienie ziemi zniszczyło miasto Yangjiang (Chiny), zginęło ok. 3 tys. osób.
• W 1971 r. prezydent USA Richard Nixon zaprezentował na wyspie Guam swoją doktrynę, w której stwierdził, że USA nie mogą ponosić wyłącznej odpowiedzialności politycznej i finansowej za obronę swych sojuszników.
• W 1971 r. w katastrzie samolotu Tu-104 pod Irkuckiem (ZSRR) zginęło 97 osób.
• W 1974 r. w Genewie (Szwajcaria) rozpoczęły się grecko-brytyjsko-tureckie negocjacje w sprawie zawarcia rozejmu na Cyprze.
• W 1978 r. ur. się brytyjka Louise Brown, pierwsze dziecko z zapłodnienia in vitro.
• W 1980 r. ukazał się album pt. Back in Black australijskiej grupy AC/DC. Album jest na 2. miejscu listy najlepiej sprzedających się płyt wszech czasów. Na całym świecie sprzedanych zostało ponad 50 milionów płyt.
• W 1980 r. prezydent USA Jimmy Carter podpisał swoją doktrynę ograniczonej wojny jądrowej.
• W 1992 r. w Barcelonie (Hiszpania) rozpoczęły się XXV Letnie Igrzyska Olimpijskie.
• W 1993 r. strony wojny domowej w Liberii zawarły w trakcie negocjacji w Beninie porozumienie pokojowe, w wyniku którego została utworzona w Liberii misja obserwacyjna ONZ (UNOMIL).
• W 1994 r. król Jordanii Husajn I, premier Izraela Icchak Rabin i prezydent USA Bill Clinton w charakterze świadka podpisali tzw. deklarację waszyngtońską, kończącą 46-letni stan wojny między Izraelem a Jordanią.
• W 1995 r. 8 osób zginęło, 80 zostało rannych w zamachu bombowym w metrze w Paryżu (Francja).
• W 1996 r. zdominowana przez Tutsich armia Burundi obaliła prezydenta Sylvestre’a Ntibantunganyę, władzę w kraju przejął mjr Pierre Buyoya.
• W 2000 r. załamały się izraelsko-palestyńskie rozmowy pokojowe w Camp David (USA).

• W 2000 r. samolot Concorde linii Air France runął 2 minuty po starcie na hotel Hôtelissimo w Gonesse pod Paryżem (Francja), zginęło 113 osób, w tym 4 na ziemi.
• W 2002 r. A.P.J. Abdul Kalam został prezydentem Indii.
• W 2006 r. czterech obserwatorów międzynarodowej misji UNIFIL zginęło w izraelskim ataku rakietowym w  Libanie podczas II wojna libańskiej.
• W 2006 r. ostatnie wojska japońskie powróciły do kraju z Iraku, kończąc swoją największą misję zagraniczną od czasu zakończenia II wojny światowej.
• W 2007 r. Pratibha Patil jako pierwsza kobieta została zaprzysiężona na urząd prezydenta Indii.
• W 2007 r. w dwóch samobójczych zamachach bombowych w Bagdadzie (Irak) zginęło 50 osób, a 135 zostało rannych.
• W 2010 r. na stronach portalu WikiLeaks opublikowane zostały tajne raporty opisujące działania armii amerykańskiej w Afganistanie.
• W 2011 r. Parlament Malty jako ostatni w Europie przyjął ustawę legalizującą rozwody.
• W 2012 r. Pranab Mukherjee został prezydentem Indii.
• W 2015 r. 19 osób zginęło, a 62 zostały ranne w samobójczym zamachu bombowym w Maroua (Kamerun).
• W 2017 r. Ram Nath Kovind został prezydentem Indii.
• W 2018 r. podczas wojny domowej w Syrii zgineło 258 cywilów i członków syryjskich sił bezpieczeństwa oraz 63 napastników, a 180 osób zostało rannych w serii ataków Państwa Islamskiego na miasto As-Suwajda i okoliczne miejscowości na południu kraju.