26 LISTOPADA W HISTORII

26 listopada w Polsce:

• W 1608 r. ur. się Andrzej Wiszowaty, filozz, kaznodzieja, poeta, ideolog braci polskich.
• W 1697 r. ur. się Maria Karolina Sobieska, szlachcianka.
• W 1715 r. zawiązała się tzw. konfederacja tarnogrodzka.
• W 1743 r. ur. się Franciszek Ksawery Piotr August Stanisław Pułaski, polityk, starosta augustowski, pułkownik województwa podolskiego, marszałek przemyski konfederacji barskiej.
• W 1755 r. ur. się Ksawery Chłapowski, szlachcic, polityk, poseł.

• W 1783 r. ur. się Aleksander Stanisław Rufin Bniński, minister spraw wewnętrznych Rządu Narodowego Królestwa Polskiego w Powstaniu listopadowym, senator-kasztelan Królestwa Polskiego, hrabia.
• W 1822 r. spłonął klasztor Karmelitów bosych w Zagórzu koło Sanoka (woj. podkarpackie).
• W 1880 r. ur. się Władysław Konopczyński ps. „Dantyszek”, „Korzonek”, historyk, przesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i Polskiej Akademii Umiejętności, członek Koła Krakowskiego Towarzystwa Historycznego, współtwórca i pierwszy redaktor naczelny Polskiego Słownika Biograficznego, erudyta i poliglota, poseł na Sejm I kadencji w II RP.
• W 1881 r. ur. się Tadeusz Tomaszewski, prawnik, działacz polityczny, prezes Najwyższej Izby Kontroli na uchodźstwie, premier polskiego rządu na uchodźstwie.
• W 1883 r. ur. się Ludwik Franciszek Maciejowski, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, zamordowany przez Sowietów w 1940 r. w Charkowie (ZSRR).
• W 1895 r. ur. się Witold Hulewicz ps. „Olwid”, „Grzegorz”, poeta, krytyk literacki, tłumacz i wydawca, kierownik programowy Rozgłośni Wileńskiej Polskiego Radia, szef Wydziału Propagandy Komendy Głównej Komendy Obrońców Polski, rozstrzelany przez Niemców w 1940 r. w Palmirach (woj. mazowieckie).
• W 1899 r. otwarte zostało Muzeum Przemysłu Artystycznego i Starożytności we Wrocławiu (woj. dolnośląskie).
• W 1900 r. odsłonięty został pomnik Adama Mickiewicza w Tarnowie (woj. małopolskie).
• W 1903 r. ur. się Bolesław Drewek, żołnierz Wojska Polskiego II RP, wioślarz, mistrz Polski, olimpijczyk, sędzia międzynarodowy.
• W 1906 r. ur. się Krystyna Dąbrowska, rzeźbiarka i malarka, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, zginęłą w Powstaniu.

• W 1913 r. ur. się Łukasz Konrad Ciepliński ps. „Pług”, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego II RP, żołnierz Organizacji Orła Białego, ZWZ, Armii Krajowej, NIE i DSZ, prezes IV Komendy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, kawaler Orderu Orła Białego, zamordowany przez komunistów w 1951 r. 
• W 1913 r. ur. się Marian Nitecki ps. „Pikador”, żołnierz ZWZ i Armii Krajowej, generał brygady Wojska Polskiego, w czasie PRL prześladowany przez komunistów, odznaczony Krzyżem Walecznych, w 2007 r. odznaczył Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
• W 1917 r. powstał się rząd Jana Kucharzewskiego.
• W 1918 r. zlikwidowana została tzw. Republika Ostrowska w Ostrowie Wielkopolskim (woj. wielkopolskie).
• W 1919 r. ur. się Ryszard Kaczorowski, harcerz, komendant chorągwi Szarych Szeregów, od 2009 r. honorowy harcmistrz Rzeczypospolitej, po 1945 na emigracji, członek Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, działacz społeczny, zginął w 2010 r. w katastrzie samolotu w Smoleńsku (Rosja).
• W 1919 r. ur. się Ryszard Kowalski vel Ryszard Jurkowski vel Ryszard Małyk, ps. „Benga”, „Rycho”, podporucznik saperów Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, cichociemny, rozstrzelany przez Niemców w 1943 r.
• W 1921 r. Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku (woj. pomorskie) powołali Gdańską Macierz Szkolną.
• W 1922 r. ur. się Antoni Huczyński, także Antoni Cholewa-Huczyński ps. „Burza”, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, działacz kombatancki, lekarz weterynarii, YouTuber ps. „Dziarski Dziadek”, Oficer Orderu Odrodzenia Polski, zmarł w 2020 r.
• W 1932 r. założony został klub hokejowy Podhale Nowy Targ (woj. małopolskie).
• W 1943 r. Niemcy powiesili publicznie 11 Polaków w odwecie za zamordowanie niemieckiego żandarma w Strzemieszycach Wielkich (obecnie Dąbrowa Górnicza, woj. śląskie).
• W 1944 r. Heinrich Himmler wydał rozkaz zniszczenia krematoriów w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz-Birkenau.

• W 1955 r. odbyła się premiera komedii filmowej pt. Irena do domu! w reżyserii Jana Fethke.
• W 1955 r. ponownie odsłonięty został odbudowany pomnik Adama Mickiewicza w Krakowie (woj. małopolskie) w setną rocznicę śmierci poety.
• W 1972 r. odbyła się premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego pt. Chłopi w reżyserii Jana Rybkowskiego.
• W 1973 r. sformowana została Polska Wojskowa Jednostka Specjalna mająca wejść w skład sił pokojowych ONZ na Bliskim Wschodzie.
• W 1977 r. wyczany został ze służby szkuner szkolny ORP „Iskra”.
• W 1977 r. założony został klub piłkarski GKS Bełchatów (woj. łódzkie).
• W 1979 r. odbyła się premiera filmu wojennego pt. Elegia w reżyserii Pawła Komorowski.
• W 1987 r. minister spraw wewnętrznych PRL Czesław Kiszczak wystosował pismo do prokuratora generalnego PRL, w którym domagał się skrócenia wyroków zabójcom ks. Jerzego Popiełuszki.
• W 1991 r. Polska została przyjęta do Rady Europy.
• W 1996 r. zakończyła się dystrybucja tzw. powszechnych świadectw udziałowych.
• W 2000 r. rozpoczął działalność niemiecki mBank, pierwszy w Polsce bank wirtualny.
• W 2001 r. w Łodzi ukończone zostało malowanie największego murala w Europie tzw. „murala przy Piotrkowskiej”.
• W 2008 r. w katedrze wawelskiej w Krakowie (woj. małopolskie) odbył się ponowny (po ekshumacji) pogrzeb gen. Władysława Sikorskiego.

26 listopada na świecie:

• W 43 p.n.e. Oktawian August, Marek Antoniusz i Marek Emiliusz Lepidus zawiązali tzw. II triumwirat.
• W 579 r. Pelagiusz II został wybrany papieżem.
• W 656 r. ur. się Tang Zhongzong, cesarz Chin.
• W 1161 r. podczas inwazji wojsk dynastii Jin, rozpoczęła się Bitwa pod Caishi na terytorium południowej dynastii Song (Chiny).

• W 1189 r. ur. się Jerzy II Wsiewołodowicz, wielki książę włodzimierski z dynastii Rurykowiczów. Syn Wsiewołoda III Wielkie Gniazdo. Święty Rosyjskiego kościoła prawosławnego.
• W 1288 r. ur. się Go-Daigo, cesarz Japonii.
• W 1335 r. podczas zjazdu w Wyszehradzie (Węgry) sąd arbitrażowy władców Czech i Węgier nakazał zakonowi krzyżackiemu zwrócić Polsce Kujawy i ziemię dobrzyńską, natomiast Pomorze Gdańskie i ziemia chełmińska miały pozostać w składzie państwa zakonnego jako wieczysta jałmużna.
• W 1346 r. Karol IV Luksemburski został koronowany w katedrze w Bonn (Niemcy) na antykróla Niemiec.
• W 1374 r. ur. się Jerzy IV Dymitrowicz, książę zwienigorodzki i galicki, wielki książę moskiewski.
• W 1476 r. Wład Palownik pokonał, przy wsparciu wojsk węgierskich i mołdawskich, hospodara wołoskiego Basaraba III Starego i zajął jego miejsce.
• W 1504 r. Filip I Piękny został królem Kastylii.
• W 1580 r. we Francji zawarty został pokój między katolikami a hugenotami.
• W 1607 r. ur. się John Harvard, amerykański pastor, założyciel Uniwersytetu Harvarda.
• W 1678 r. ur. się Karol Leopold, książę Meklemburgii-Schwerin.
• W 1702 r. ur. się Mateusz Alonso de Leciniana, hiszpański dominikanin, misjonarz, męczennik, święty.
• W 1750 r. ur. się María Josefa Pimentel y Téllez-Girón, hiszpańska arystokratka, hrabina, księżna.
• W 1751 r. Adolf Fryderyk został koronowany na króla Szwecji.
• W 1764 r. we Francji zlikwidowany został zakon jezuitów.
• W 1769 r. cesarzowa Rosji Katarzyna II Wielka ustanowiła tzw. Order Świętego Jerzego.
• W 1778 r. Brytyjczyk James Cook odkrył wyspę Maui w archipelagu Hawajów (USA).
• W 1784 r. powstała Prefektura Apostolska Stanów Zjednoczonych Ameryki ze stolicą w Baltimore w stanie Maryland. Była to pierwsza jednostka administracyjna Kościoła katolickiego w tym kraju, wcześniej tereny prefektury podlegały diecezji Quebec (Kanada).

• W 1796 r. nowy cesarz Rosji Paweł I Romanow wypuścił z niewoli Tadeusza Kościuszkę.
• W 1801 r. angielski chemik Charles Hatchett odkrył pierwiastek chemiczny niob.
• W 1809 r. podczas wojny na Półwyspie Iberyjskim, zwycięstwo odniosły wojska francuskie nad hiszpańskimi w bitwie pod Alba de Tormes (Hiszpania).
• W 1812 r. w czasie inwazji Napoleona na Rosję, rozpoczęła się bitwa nad Berezyną (Białoruś).
• W 1839 r. José Travassos Valdez został premierem Portugalii.
• W 1841 r. ur. się Jan Chrzciciel Piamarta, włoski duchowny katolicki, święty.
• W 1842 r. w stanie Indiana (USA) założony został Uniwersytet w Notre Dame.
• W 1847 r. ur. się Maria Fiodorowna, caryca Rosji.
• W 1847 r. w Paryżu (francja) odbyła się premiera opery pt. Jerusalem autorstwa Giuseppe Verdiego.
• W 1858 r. ur. się Katarzyna Maria Drexel, amerykańska zakonnica, święta.
• W 1861 r. przyjęta została flaga Kolumbii.
• W 1865 r. podczas wojny Chile i Peru z Hiszpanią, zwycięstwo odnieśli Chilijczycy w bitwie morskiej pod Papudo (Chile).
• W 1867 r. Ștefan Golescu został premierem Rumunii.
• W 1869 r. ur. się Maud z Walii, królowa Norwegii.
• W 1880 r. we Włoszech ur. się Kazimierz Junosza-Stępowski, polski aktor, jeden z najwybitniejszych aktorów przedwojennego kina polskiego, zginął w niewyjaśnionych okolicznościach w 1943 r. podczas akcji podziemia, która miała zlikwidować jego żonę.
• W 1894 r. ostatni car Rosji Mikołaj II Romanow poślubił Aleksandrę Fiodorowną.
• W 1895 r. papież Leon XIII przywrócił katolicki koptyjski patriarchat aleksandryjski w Egipcie.
• W 1901 r. zwodowany został brytyjski statek pasażerski „Merion”.
• W 1906 r. do służby wszedł amerykański statek pasażerski „Californian”, znany z nieudzielenia pomocy tonącemu „Titanicowi”.
• W 1907 r. Francuzi zwodowali niszczyciel „Cognée”.
• W 1912 r. do wyposażenie armii brytyjskiej wprowadzony został karabin maszynowy Vickers.

• W 1914 r. eksplozja amunicji na pancerniku HMS „Bulwark” w porcie Sheerness (Wielka Brytania) spowodowała śmierć 738 z 750 członków załogi.
• W 1916 r. szwedzki astronom Walter Gyllenberg odkrył planetoidę (846) Lipperta.
• W 1918 r. Wielkie Zgromadzenie Serbskie uchwaliło w Podgoricy (Czarnogóra) przyłączenie Czarnogóry do Serbii i podjęło decyzje o detronizacji króla Czarnogóry Mikołaja I Petrowić-Niegosza.
• W 1922 r. ur. się Charles Monroe Schulz, amerykański twórca komiksów, znany głównie jako autor serii Fistaszki (ang. Peanuts).
• W 1922 r. brytyjczycy Howard Carter i lord Carnarvon weszli do wnętrza odkrytego 4 listopada grobowca Tutanchamona.
• W 1923 r. Dolores (Urugwaj) uzyskał prawa miejskie.
• W 1924 r. proklamowana została Mongolska Republika Ludowa.
• W 1933 r. Camille Chautemps został po raz drugi premierem Francji.
• W 1934 r. w Nowosybirsku (ZSRR) uruchomiona została komunikacja tramwajowa.
• W 1937 r. uzbrojony Josef Thomas wtargnął z zamiarem zastrzelenia Adolfa Hitlera do starej Kancelarii Rzeszy, gdzie został obezwładniony i przekazany Gestapo.
• W 1939 r. ur. się Tina Turner, amerykańska piosenkarka, autorka tekstów, choreografka, tancerka, producentka muzyczna.
• W 1939 r. doszło do tzw. incydentu w Mainila, polegającego na ostrzelaniu przez artylerię sowieckiej Armii Czerwonej wsi leżącej niedaleko wspólnej granicy. Sowieci obciążyli tym Finów, zyskując casus belli do rozpoczęcia wojny zimowej.
• W 1939 r. na wysokości Newcastle upon Tyne (Wielka Brytania) zatonął polski transatlantyk MS Piłsudski.
• W 1941 r. podczas II w.ś. amerykański sekretarz stanu Cordell Hull, przekazał japońskiemu ambasadorowi notę dyplomatyczną w formie ultimatum, będącą ostatnim elementem amerykańskich sankcji wobec Japonii.

• W 1941 r. podczas II w.ś. z zatoki Hitokappu na wyspie Etorzuto (obecnie Iturup) na Kurylach (ZSRR) wypłynęła w rejs w kierunku Hawajów (USA) eskadra sześciu japońskich lotniskowców, której celem było przeprowadzenie ataku na bazę amerykańskiej marynarki wojennej w Pearl Harbor.
• W 1942 r. odbyła się premiera melodramatu pt. Casablanca w reżyserii Michaela Curtiza. 
• W 1942 r. w Bihaciu (Bośnia i Hercegowina) z inicjatywy komunistów powstała Antyfaszystowska Rada Wyzwolenia Narodowego Jugosławii (AVNOJ).
• W 1942 r. podczas II w.ś. w nocy z 25 na 26 listopada, greccy partyzanci i brytyjscy komandosi wysadzili wiadukt kolejowy w Gorgopotamos (Grecja).
• W 1943 r. 2824 osób zginęło w trzęsieniu ziemi w prowincji Kastamonu na (Turcja).
• W 1943 r. podczas II w.ś. na Pacyfiku, zwycięstwo odniosła US Navy w bitwie koło Przylądka św. Jerzego (Wyspy Salomona).
• W 1943 r. zakończyła się tzw. konferencja kairska.
• W 1944 r. podczas II w.ś. 168 osób zginęło wskutek uderzenia niemieckiej rakiety V2 w dom towarowy w Londynie (Wielka Brytania).
• W 1948 r. Sun Fo został premierem Republiki Chińskiej.
• W 1949 r. Indie przyjęły republikańską konstytucję.
• W 1953 r. odbyła się premiera amerykańskiego musicalu filmowego pt. Pocałuj mnie, Kasiu (Kiss me Kate) w reżyserii George’a Sidneya.
• W 1955 r. w setną rocznicę śmierci poety w Nowogródku (Kresy Wschodnie, obecnie Białoruś) ponownie otwarte zostało Muzeum Adama Mickiewicza.
• W 1956 r. Janusz Sidło zdobył srebrny medal w konkursie rzutu oszczepem podczas XVI Letnich Igrzysk Olimpijskich w Melbourne (Australia).
• W 1965 r. na orbicie okołoziemskiej Francuzi umieścili pierwszą satelitę Astérix.
• W 1966 r. we Francji uruchomiona została pierwsza na świecie elektrownia pływowa.

• W 1968 r. konwencja przyjęta na wniosek PRL przez Zgromadzenie Ogólne ONZ wykluczyła przedawnienie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości.
• W 1968 r. odbyła się premiera samochodu osobowego Audi 100.
• W 1970 r. papież Paweł VI przybył z wizytą do Teheranu (Iran).
• W 1972 r. odbyła się premiera samochodu sportowego Fiat X1/9.
• W 1973 r. Mauretania została członkiem Ligi Państw Arabskich.
• W 1976 r. 72 osoby zginęły w katastrzie samolotu Tu-104B pod Moskwą (ZSRR).
• W 1976 r. ukazał się debiutancki singiel brytyjskiego zespołu Sex Pistols pt. Anarchy in the U.K.
• W 1977 r. w Marsylii (Francja) uruchomiona została pierwsza linia metra.
• W 1979 r. 156 osób zginęło w katastrzie pakistańskiego Boeinga 707 w Arabii Saudyjskiej.
• W 1983 r. z sejfów w Porcie lotniczym Londyn-Heathrow (Wielka Brytania) zrabowane zostało 26 mln funtów w złocie.
• W 1985 r. rozpoczęła się amerykańska misja STS-61-B wahadłowca Atlantis.
• W 1986 r. odbyła się premiera filmu pt. Wybrzeże moskitów w reżyserii Petera Weira.
• W 1986 r. podczas wojny iracko-irańskiej, irański pocisk typu scud spadł na jedną z dzielnic Bagdadu (Irak), zabijając 103 osoby.
• W 1988 r. film w reżyserii Krzysztza Kieślowskiego pt. Krótki film o zabijaniu zdobył podczas gali w Berlinie (Niemcy) Europejską Nagrodę Filmową.
• W 1989 r. ostatnie wietnamskie oddziały wojskowe opuściły Kambodżę.
• W 1989 r. prezydent Komorów Ahmed Abdallah zginął w zamachu w stolicy kraju Moroni.
• W 1989 r. komuniści założyli Bułgarską Partię Socjaldemokratyczną.
• W 1990 r. po 41 latach reaktywowana została Giełda Papierów Wartościowych w Szanghaj (Chiny) .
• W 1991 r. na poligonie atomowym w Nevadzie (USA) przeprowadzona została ostatnia brytyjska próba wybuchu jądrowego.
• W 1991 r. ukazał się album pt. Dangerous tzw. króla popu Michaela Jacksona.

• W 1994 r. na swym szóstym konsystorzu papież Jan Paweł II mianował 30 nowych kardynałów.
• W 1994 r. miał miejsce nieudany szturm Groznego (Czeczenia), który przeprowadziły siły antydudajewowskiej opozycji przy niezicjalnym wsparciu jednostek armii rosyjskiej.
• W 1994 r. uchwalona została konstytucja Abchazji.
• W 1995 r. Eduard Szewardnadze został prezydentem Gruzji.
• W 1998 r. 209 osób zginęło w zderzeniu pociągów w stanie Pendżab (Indie).
• W 1998 r. Tony Blair jako pierwszy premier Wielkiej Brytanii wygłosił przemówienie w parlamencie irlandzkim.
• W 2000 r. papież Jan Paweł II promulgował Konstytucję Watykanu.
• W 2003 r. odbył się ostatni lot francusko-brytyjskiego samolotu Concorde.
• W 2006 r. Rafael Correa zwyciężył w II turze wyborów prezydenckich w Ekwadorze.
• W 2007 r. miasto Yeosu (korea Południowa) wybrane zostało na organizatora Expo 2012. O organizację ubiegały się także Tanger (maroko) i Wrocław (Polska).
• W 2008 r. ok. 200 osób zginęło, a kilkaset zostało rannych w zamachu terrorystycznym w Mumbaju (Indie).
• W 2010 r. rosyjska Duma Państwowa przyjęła uchwałę potępiającą zbrodnię katyńską.
• W 2011 r. USA wystrzeliła sondę Mars Science Laboratory.
• W 2011 r. podczas wojny w Pakistanie, śmigłowce NATO omyłkowo dokonały nalotu na dwa wojskowe posterunki w Agencji Mohmand w miejscowości Salala przy granicy z Afganistanem, zginęło 24 pakistańskich żołnierzy.
• W 2012 r. 14 osób zginęło, a 7 zostało rannych w pożarze fabryki zatrudniającej osoby niepełnosprawne w Titisee-Neustadt (Niemcy).
• W 2015 r. António Costa został premierem Portugalii.
• W 2018 r. na Marsie wylądował amerykański lądownik InSight.
• W 2018 r. prezydent Ukrainy Petro Poroszenko wydał dekret wprowadzający stan wojenny na Ukrainie na okres 60 dni.
• W 2019 r. 51 osób zginęło, a ok. 900 zostało rannych w wyniku trzęsienia ziemi w Albanii.