27 STYCZNIA W HISTORII

27 stycznia w Polsce:

• W 1527 r. wojska litewskie pod wodzą księcia Konstantego Iwanowicza Ostrogskiego odniosły wielkie zwycięstwo w bitwie pod Olszanicą (Kresy Wschodnie), zabijając 40 tys. Tatarów i uwalniając 80 tys. wziętych w jasyr.
• W 1621 r. ur. się Andrzej Olszowski, duchowny katolicki, biskup chełmiński, arcybiskup metropolita gnieźnieński i prymas Polski, podkanclerzy koronny, mówca, pisarz polityczny.
• W 1691 r. ur. się Krystian Ulryk Wirtemberski, książę oleśnicki.
• W 1732 r. ur. się Antoni Barnaba Jabłonowski, hrabia, szlachcic, polityk, kawaler m.in. orderu Orła Białego.

• W 1792 r. Sejm Czteroletni przyjął ustawę odbierającą buławy hetmańskie przywódcom konfederacji targowickiej Stanisławowi Szczęsnemu Potockiemu i Sewerynowi Rzewuskiemu.
• W 1793 r. podczas II rozbioru Polski, w Kargowej (woj. lubuskie) na ziemi lubuskiej polska kompania piechoty obsadziła ratusz i otworzyła ogień do wkraczającego do miasta batalionu pruskiego, przeciwstawiając się zajmowaniu przez Prusaków ziem polskich.
• W 1818 r. ur. się Jan Chryzostom Janiszewski, duchowny katolicki, biskup sufragan biskupstwa poznańskiego, działacz patriotyczny i polityk, członek Zarządu Centralnego Towarzystwa Gospodarczego dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
• W 1861 r. ur. się Rudolf Modrzejewski znany jako Ralph Modjeski, inżynier, budowniczy linii kolejowych i mostów, pionier w budownictwie mostów wiszących w USA. Był synem aktorki Heleny Modrzejewskiej.
• W 1884 r. ur. się Kazimierz Kolbuszewski, historyk literatury. Zamordowany przez Niemców w KL Lublin na Majdanku (woj. lubelskie) w 1943 r.
• W 1885 r. ur. się Bronisław Ziemięcki, polityk, poseł na Sejm I kadencji w II RP, prezydent miasta Łodzi (woj. łódzkie), zastępca członka Rady Obrony Państwa. Zamordowany przez Niemców w egzekucji w 1944 r.
• W 1888 r. ur. się Tadeusz Kossakowski, żołnierz POW, generał dywizji inżynier Wojska Polskiego II RP, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, cichociemny, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski.
• W 1899 r. ur. się Maria Gorczyńska-Lindner, aktorka teatralna i filmowa, dyrektor teatru. Żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski.
• W 1901 r. ur. się Jan Kurnakowicz, aktor teatralny i filmowy.
• W 1903 r. ur. się Norbert Jan Pellowski SAC, duchowny katolicki, pallotyn, męczennik oświęcimski i kandydat do beatyfikacji. Zginął w niemieckim obozie KL Auschwitz w 1942 r.

• W 1905 r. wybuchł strajk w Warszawie (woj. mazowieckie), był to początek strajku powszechnego przeciwko rosyjskim zaborcom w Królestwie Polskim.
• W 1906 r. ur. się Stanisław Felczak SJ, duchowny katolicki, ojciec zakonny z Towarzystwa Jezusowego, Sługa Boży Kościoła katolickiego. Zamordowany w tzw. „eksperymentach medycznych” w niemieckim obozie KL Dachau w 1942 r.
• W 1907 r. spłonął ratusz miejski w Karlinie (woj. zachodniopomorskie).
• W 1912 r. ur. się Henryk Rostworowski, żołnierz Wojska Polskiego II RP, więzień niemieckich obozów, pisarz, tłumacz, publicysta, aktor, konferansjer, autor i wykonawca piosenek.
• W 1914 r. ur. się Wojciech Rajewski, żołnierz Armii Krajowej, aktor teatralny i filmowy.
• W 1918 r. ur. się Jan Marian Poznański vel Jan Marian Gałecki ps. „Pływak”, „Kania”, „Ewa”, podporucznik piechoty Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, cichociemny, żołnierz Armii Krajowej. Zginął w akcji w 1943 r.
• W 1918 r. powstało Polskie Towarzystwo Geograficzne.
• W 1921 r. Polska uznała niepodległość Łotwy.
• W 1922 r. ur. się Andrzej Trzebiński, ps. Paweł Późny, Stanisław Łomień, Andrzej Jarociński, poeta, dramaturg, krytyk literacki i publicysta. Zginął w niemieckiej egzekucji w 1943 r.
• W 1924 r. ur. się Jan Przybysław Majewski, żołnierz BCh, poeta, lekarz psychiatra.
• W 1926 r. ur. się Barbara Bardzka właśc. Barbara Rómmel, znana też jako Barbara Bardzka-Mędrkiewicz, aktorka teatralna.
• W 1937 r. ur. się Jolanta Czaplińska-Serkowska, aktorka teatralna i filmowa.
• W 1945 r. ur. się Andrzej Siedlecki, aktor teatralny i filmowy.
• W 1945 r. podczas II w.ś. sowiecka Armia Czerwona dotarła do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz-Birkenau, tego samego dnia zajęła miasta: Andrychów, Będzin, Brzeszcze, Bytom, Chełmno, Czeladź, Katowice, Kętrzyn, Mrągowo, Nowy Tomyśl, Oświęcim, Piekary śląskie, Ryn, Sosnowiec, Świętochłowice, Trzcianka i Zbąszyń.

• W 1945 r. podczas II w.ś. rozpoczęła się sowiecko-niemiecka bitwa żorska (woj. śląskie).
• W 1945 r. podczas II w.ś. sowieccy żołnierze dokonali zbrodni na ludności cywilnej w Przyszowicach i Miechowicach na Górnym Śląsku.
• W 1946 r. ur. się Lech Raczak, reżyser teatralny, teatrolog, dramatopisarz i nauczyciel akademicki.
• W 1947 r. ur. się Irena Chodorowska, brydżystka, Arcymistrzyni Międzynarodowa.
• W 1950 r. ur. się Krzysztz Bukowski, dokumentalista, reżyser teatralny i telewizyjny.
• W 1952 r. ur. się Ernestyna Winnicka, z domu Haselnus, aktorka teatralna i filmowa.
• W 1953 r. ogłoszone zostały wyroki w procesie księży kurii krakowskiej.
• W 1954 r. ur. się Barbara Rabczak-Bursztynowicz, aktorka filmowa i teatralna.
• W 1957 r. odbyło się pierwsze losowanie Toto-Lotka.
• W 1958 r. ur. się Andrzej Piotrowski, sztangista, medalista mistrzostw świata, olimpijczyk.
• W 1960 ur. się Jan Huruk, lekkoatleta, długodystansowiec, maratończyk. Uznany za najlepszego polskiego maratończyka stulecia według Polskiego Związku Lekkiej Atletyki.
• W 1963 r. ur. się Andrzej Piekarczyk, satyryk, członek Kabaretu OT.TO.
• W 1972 r. odbyła się premiera filmu pt. Perła w koronie w reżyserii Kazimierza Kutza.
• W 1989 r. odbyło się tajne spotkanie grupy Lecha Wałęsy z grupą komunistów i gen. Kiszczakem w Magdalence (woj. mazowieckie).
• W 1989 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) odbył się festiwal rockowy pt. Letnia zadyma w środku zimy, będący debiutem organizatorskim Jerzego Owsiaka.
• W 1990 r. rozpoczął się ostatni zjazd komunistycznej PZPR.
• W 1994 r. Polsat otrzymał koncesję na ogólnopolską telewizję komercyjną.
• W 2004 r. Rząd komunisty Leszka Millera przyjął tak zwany plan Hausnera.

• W 2005 r. odbyły się uroczystości upamiętniające 60. rocznicę wyzwolenia przez sowiecką Armię Czerwoną niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz-Birkenau. Przybyło 40 delegacji rządowych i głów państw.
• W 2008 r. w wyniku przejścia nad Polską orkanu Paula zginęła jedna osoba, a kilka zostało rannych.
• W 2012 r. na antenie TVP1 został wyemitowany ostatni (1829.) odcinek serialu pt. Plebania.

27 stycznia na świecie:

• W 98 r. Trajan został cesarzem rzymskim.
• W 447 r. w wyniku trzęsienia ziemi poważnym uszkodzeniom uległy mury obronne Konstantynopola (obecnie Stambuł, Turcja).
• W 1073 r. miał miejsce wybuch Wezuwiusza (Włochy).
• W 1080 r. miała miejsce nierozstrzygnięta bitwa pod Flarchheim (Niemcy), stoczona pomiędzy siłami króla niemieckiego Henryka IV Salickiego, wspieranego przez księcia czeskiego Wratysława II, a wojskami księcia Szwabii i antykróla Rudolfa.
• W 1163 r. Stefan IV został koronowany na króla Węgier i Chorwacji.
• W 1186 r. przyszły cesarz Niemiec Henryk VI Hohenstauf ożenił się w Mediolanie (Włochy) z 12 lat od niego starszą królewną sycylijską Konstancją, córką króla Rogera II.
• W 1242 r. ur. się Małgorzata Węgierska, węgierska królewna, dominikanka, święta.
• W 1302 r. poeta Dante Alighieri został skazany na wygnanie z Florencji (Włochy).
• W 1306 r. założony został uniwersytet w Orleanie (Francja).
• W 1343 r. papież Klemens VI ogłosił rok 1350 rokiem jubileuszowym. Na prośbę delegacji Rzymian papież wyraził zgodę by rok jubileuszowy był obchodzony nie co 100 lat, jak chciał Bonifacy VIII, ale co 50.

• W 1443 r. ur. się Albrecht Odważny, książę Saksonii.
• W 1451 r. podpisany został traktat pokojowy kończący wojnę domową w Saksonii.
• W 1546 r. ur. się Joachim Fryderyk Hohenzollern, elektor Brandenburgii.
• W 1571 r. ur. się Abbas I Wielki, szach Persji.
• W 1573 r. Lagos w Portugalii otrzymało prawa miejskie.
• W 1600 r. 27 lub 28 stycznia ur. się Klemens IX, papież.
• W 1606 r. w Londynie (Wielka Brytania) rozpoczął się proces ośmiu uczestników zakończonego fiaskiem tzw. spisku prochowego, mającego na celu zamordowanie króla Anglii i Szkocji Jakuba I Stuarta.
• W 1638 r. 8 osób zginęło gdy zawaliła się południowa wieża katedry Świętego Piotra w Bremie (Niemcy).
• W 1649 r. po tygodniowym procesie przed tzw. Parlamentem Kadłubowym wydany został wyrok śmierci na króla Anglii i Szkocji Karola I Stuarta.
• W 1679 r. ur. się Jean-François de Troy, francuski artysta, malarz, twórca tapiserii.
• W 1756 r. ur. się Wolfgang Amadeus Mozart, austriacki muzyk, kompozytor, wirtuoz gry na instrumentach klawiszowych.
• W 1763 r. stolica portugalskiej Brazylii przeniesiona została z Salvadoru do Rio de Janeiro.
• W 1778 r. w Paryżu (Francja) odbyła się premiera opery pt. Roland z muzyką Niccolò Piccinniego i librettem Jean-François Marmontela.
• W 1785 r. uchwalony został statut Uniwersytetu Georgii (USA).
• W 1803 r. pierwsza część polskich legionistów wypłynęła z Genui (Włochy) na ogarnięte antyfrancuską rewolucją Haiti.
• W 1805 r. ur. się Maria Anna Wittelsbach, księżniczka bawarska, królowa Saksonii.
• W 1805 r. ur. się Zzia Wittelsbach, księżniczka bawarska, arcyksiężna austriacka.

• W 1806 r. ur. się Juan Crisóstomo Arriaga, hiszpański muzyk, kompozytor.
• W 1809 r. podczas wojny na Półwyspie Iberyjskim, wojska francusko-polskie rozpoczęły decydujący szturm na oblężoną Saragossę (Hiszpania).
• W 1839 r. ur. się Nikołaj Bobrikow, rosyjski wojskowy, polityk, generał-gubernator Wielkiego Księstwa Finlandii.
• W 1849 r. w teatrze Teatro Argentina w Rzymie (Włochy) odbyła się premiera opery pt. Bitwa pod Legnano z muzyką Giuseppe Verdiego i librettem Salvadore Cammarano.
• W 1850 r. ur. się Edward Smith, brytyjski marynarz, kapitan statku pasażerskiego RMS „Titanic”.
• W 1859 r. ur. się Wilhelm II Hohenzollern, król Prus, cesarz Niemiec.
• W 1868 r. podczas wojny boshin, rozpoczęła się bitwa pod Toba-Fushimi (Japonia).
• W 1869 r. podczas wojny boshin, zwolennicy rodu Tokugawów utworzyli separatystyczną Republikę Ezo na wyspie Hokkaido (Japonia).
• W 1888 r. w USA założone zostało towarzystwo geograficzne National Geographic Society.
• W 1906 r. w stoczni w Glasgow (Szkocja) zwodowany został statek pasażerski „Empress z Ireland”.
• W 1908 r. brytyjski astronom pochodzenia belgijskiego Philibert Jacques Melotte odkrył Pazyfae, jednego z księżyców Jowisza.
• W 1912 r. w Austrii ur. się Witold Fryderyk Grott ps. „Antoni Roman Górka”, polski ekonomista, działacz społeczno-polityczny, narodowiec. Zamordowany przez Niemców w egzekucji w 1943 r.
• W 1917 r. prezydent Kostaryki Alfredo González został obalony przez gen. Federico Tinoco Granadosa, który zajął jego miejsce.
• W 1918 r. w Finlandii wybuchła wojna domowa.
• W 1924 r. w Moskwie (ZSRR) odbył się pogrzeb Włodzimierza Lenina.
• W 1925 r. we Florencji (Włochy) podpisana została albańsko-grecka umowa graniczna.

• W 1926 r. John Logie Baird zaprezentował w Londynie (WIelka Brytania) swój nowy wynalazek, nazwany telewizorem.
• W 1931 r. Pierre Laval został premierem Francji.
• W 1938 r. Nikita Chruszczow został p.o. I sekretarza Komunistycznej Partii Ukrainy.
• W 1938 r. z powodu zatoru lodowego na rzece Niagara zawalił się Honeymoon Bridge łączący miasta Niagara Falls w USA z Niagara Falls w Kanadzie.
• W 1939 r. Amerykanie dokonali oblotu myśliwca dalekiego zasięgu Lockheed P-38 Lightning.
• W 1940 r. ur. się James Cromwell, amerykański aktor.
• W 1943 r. podczas II w.ś. amerykańskie lotnictwo dokonało pierwszego nalotu na Niemcy (port Wilhelmshaven).
• W 1943 r. podczas II w.ś. gen. Władysław Sikorski powołał Pomocniczą Morską Służbę Kobiet.
• W 1944 r. ur. się Nick Mason, brytyjski perkusista, członek zespołu Pink Floyd.
• W 1944 r. podczas II w.ś. sowiecka Armia Czerwona przełamała trwającą 900 dni niemiecką blokadę Leningradu (ZSRR).
• W 1945 r. podczas II w.ś. odblokowana została tzw. Droga Birmańska łącząca pozycje zajmowane przez wojska alianckie i chińskie.
• W 1947 r. premierzy Clement Attlee i Aung San podpisali w Londynie (Wielka Brytania) układ, na mocy którego Birma miała uzyskać niepodległość w ciągu następnego roku.
• W 1950 r. w Londynie (WIelka Brytania) założone zostało Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie.
• W 1951 r. przeprowadzony został pierwszy próbny wybuch jądrowy na Poligonie Nevada (USA).
• W 1952 r. Ali Mahir został po raz trzeci premierem Egiptu.

• W 1955 r. egipski sąd skazał na karę śmierci przez powieszenie dwóch agentów izraelskich Mosze Marzouka i Szmuela Azara oraz na kary wieloletniego więzienia pozostałych agentów izraelskich, aresztowanych po nieudanej operacji „Susannah”.
• W 1955 r. założone zostały linie lotnicze Ariana Afghan Airlines.
• W 1956 r. ur. się Mimi Rogers, amerykańska aktorka, producentka filmowa.
• W 1959 r. Amerykanie dokonali oblotu samolotu pasażerskiego Convair 880.
• W 1961 r. 86 osób zginęło w katastrzie sowieckiego okrętu podwodnego S-80 o napędzie dieslowskim na Morzu Barentsa.
• W 1964 r. ur. się Bridget Fonda, amerykańska aktorka.
• W 1964 r. Francja i Chiny nawiązały stosunki dyplomatyczne.
• W 1966 r. papież Paweł VI kanonizował Adelajdę z Vilich.
• W 1967 r. astronauci Roger Chaffee, Virgil Grissom i Edward H. White zginęli w pożarze podczas testu przedstartowego amerykańskiego statku kosmicznego Apollo 1.
• W 1967 r. podpisany został tzw. Traktat o przestrzeni kosmicznej uznający kosmiczne zasoby za wspólne dziedzictwo ludzkości.
• W 1967 r. włoski piosenkarz Luigi Tenco popełnił samobójstwo po porażce jego utworu w głosowaniu telewidzów na festiwalu piosenki krajowej w San Remo (Włochy).
• W 1968 r. na Morzu Śródziemnym zatonął francuski okręt podwodny „Minerve” z 52-osobową załogą na pokładzie. Jego wrak zlokalizowany został dopiero w 2019 r.
• W 1973 r. w Paryżu (Francja) podpisane zostało porozumienie w sprawie zakończenia wojny wietnamskiej. USA zobowiązało się do wyczania w terminie 60 dni wszystkich swoich sił z Wietnamu, Laosu i Kambodży, a Wietnamczycy do zwolnienia wszystkich amerykańskich jeńców wojennych.
• W 1974 r. 16 osób zginęło w powodzi w Brisbane (Australia).

• W 1980 r. otwarta została granica egipsko-izraelska.
• W 1982 r. Roberto Suazo Córdova został prezydentem Hondurasu.
• W 1983 r. nastąpiło połączenie obu odcinków budowy kolejowego Tunelu Seikan, łączącego wyspy Honsiu i Hokkaido (Japonia).
• W 1984 r. Amerykanin Carl Lewis ustanowił w Nowym Jorku (USA) halowy rekord świata w skoku w dal o dystansie 8,79 m.
• W 1986 r. José Azcona del Hoyo został prezydentem Hondurasu.
• W 1990 r. Rafael Leonardo Callejas został prezydentem Hondurasu.
• W 1991 r. Kiro Gligorow został pierwszym prezydentem Macedonii.
• W 1993 r. odbyła się premiera francuskiej komedii filmowej pt. Goście, goście w reżyserii Jeana-Marie Poiré.
• W 1994 r. Carlos Roberto Reina został prezydentem Hondurasu.
• W 1996 r. Francja przeprowadziła ostatni próbny wybuch jądrowy na Pacyfiku.
• W 1996 r. w wojskowym zamachu stanu obalony został prezydent Nigru Mahamane Ousmane. Jego następcą został Ibrahim Baré Maïnassara.
• W 1997 r. Asłan Maschadow wygrał wybory prezydenckie w Czeczenii.
• W 1998 r. Carlos Roberto Flores został prezydentem Hondurasu.
• W 2000 r. Ivica Račan został premierem Chorwacji.
• W 2002 r. ponad 1000 osób zginęło w eksplozji składu broni w Lagos (Nigeria).
• W 2002 r. Ricardo Maduro został prezydentem Hondurasu.
• W 2006 r. Manuel Zelaya został prezydentem Hondurasu.
• W 2007 r. 15 osób zginęło, a ponad 30 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym przed szyickim meczetem w Peszawarze (Pakistan).

• W 2008 r. książę Walii Karol w wieku 59 lat i 74 dni stał się najstarszym następcą tronu w historii brytyjskiej monarchii. Pobił tym samym „rekord” ustanowiony przez swojego prapradziadka Edwarda VII, syna królowej Wiktorii.
• W 2009 r. Cyryl I został wybrany Patriarchą Moskwy i Wszechrusi.
• W 2010 r. Avatar w reżyserii Jamesa Camerona stał się najbardziej dochodowym filmem w historii kina.
• W 2010 r. Porfirio Lobo Sosa objął stanowisko prezydenta Hondurasu, kończąc tym samym kryzys polityczny w kraju.
• W 2010 r. Apple Inc. zaprezentowała w San Francisco (USA) pierwszego iPada.
• W 2011 r. w Jemenie wybuchło powstanie przeciwko złej sytuacji materialnej, bezrobociu, korupcji, ograniczaniu swobód obywatelskich i długoletnim rządom prezydenta Alego Abdullaha Saliha.
• W 2013 r. 242 osoby zginęły, a 116 zostało rannych w pożarze klubu nocnego w mieście Santa Maria (Brazylia).
• W 2014 r. Juan Orlando Hernández został prezydentem Hondurasu.
• W 2014 r. Zgromadzenie Konstytucyjne uchwaliło nową konstytucję Tunezji.
• W 2015 r. bojownicy Państwa Islamskiego zburzyli starożytne mury obronne okalające Niniwę (Irak).
• W 2016 r. w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu, pośmiertnie uhonorowani zostali medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata: Roddie Edmonds, Lois Gunden oraz Maryla i Walery Zbijewscy.
• W 2017 r. Ognjan Gerdżikow został tymczasowym premierem Bułgarii.
• W 2018 r. 103 osoby zginęły, a 235 zostało rannych w eksplozji samochodu-pułapki w centrum stolicy Afganistanu, Kabulu.

• W 2018 r. Denis Urubko, Adam Bielecki, Piotr Tomala i Jarosław Botor przerwali zimową wyprawę na K2 w Karakorum aby wziąć udział w akcji ratowniczej na Nanga Parbat w Himalajach, której celem była pomoc schodzącym ze szczytu Francuzce Élisabeth Revol i Tomaszowi Mackiewiczowi. Bielecki i Urubko, wspinając się w godzinach nocnych, dotarli do Revol i sprowadzili ją do obozu, a następnie z pomocą Botora i Tomali niżej do helikoptera, dojście do Mackiewicza, z uwagi na ekstremalne warunki pogodowe, nie było możliwe.
• W 2018 r. Miloš Zeman wygrał po raz drugi wybory prezydenckie w Czechach, pokonując w drugiej turze Jiříego Drahoša.
• W 2019 r. 20 osób zginęło, a 102 zostały ranne w dwóch zamachach bombowych na kościół w mieście Jolo (Filipiny).
• W 2019 r. na zakończenie 34. Światowych Dni Młodzieży w mieście Panama (Panama), papież Franciszk odprawił mszę, w której uczestniczyło ok. 700 tys. osób.
• W 2021 r. pierwszy zawodnik IX edycji regat Vendée Globe ukończył wyścig dookoła świata.