27 WRZEŚNIA W HISTORII

27 września w Polsce: obchodzimy Dzień Podziemnego Państwa Polskiego.

• W 1331 r. podczas II wojny polsko-krzyżackiej, odbyła się nierozstrzygnięta bitwa pod Płowcami (woj. kujawsko-pomorskie).
• W 1387 r. hospodar mołdawski Piotr I złożył we Lwowie (Kresy Wschodnie) hołd lenny królowi Władysławowi II Jagielle i jego żonie Jadwidze Andegaweńskiej.
• W 1422 r. Polska i Litwa zawarły z zakonem krzyżackim tzw. pokój mełneński, który zakończył wojnę golubską.

• W 1433 r. ur. sie Stanisław Kazimierczyk, duchowny katolicki, prezbiter, kanonik laterański, kaznodzieja i duszpasterz krakowski, święty Kościoła katolickiego.
• W 1446 r. wojska koszalińskie pokonały wojska kołobrzeskie w bitwie pod Tatowem (woj. zachodniopomorskie). Wojska walczyły o kontrolę nad handlem morskim.
• W 1533 r. ur. się Stefan Batory, książę Siedmiogrodu, król Polski.
• W 1605 r. podczas II wojny polsko-szwedzkiej, wojska polsko-litewskie pod dowództwem hetmana Jana Karola Chodkiewicza rozgromiły Szwedów w bitwie pod Kircholmem (Kresy Wschodnie, obecnie Łotwa).
• W 1625 r. podczas IV wojny polsko-szwedzkiej, wojska szwedzkie zdobyły twierdzę Bowsk w Inflantach (Kresy Wschodnie, obecnie Łotwa).
• W 1660 r. podczas IV wojny polsko-rosyjskiej, wojska polskie pokonały Rosjan w bitwie pod Lubarem (Kresy Wschodnie).
• W 1681 r. w Krakowie (woj. małopolskie) odbył się ingres biskupa krakowskiego Jana Małachowskiego do katedry wawelskiej.
• W 1735 r. rozpoczęły się obrady Sejmu zwyczajnego pacyfikacyjnego (pod węzłem konfederacji warszawskiej). Był to pierwszy Sejm za panowania Augusta III Sasa.
• W 1782 r. ur. się Michał Butler, starosta witagolski i preński, kawaler orderu św. Stanisława.
• W 1785 r. w pobliżu Dębek (woj. pomorskie) zatonął brytyjski statek „General Carleton”.
• W 1841 r. ur. się Tadeusz Piotr Dzieduszycki, hrabia, II ordynat poturzycko-zarzecki, poseł do Sejmu Krajowego Galicji IV i V kadencji, starosta zaleszczycki.
• W 1842 r. Maria Merkert założyła zgromadzenie zakonne sióstr św. Elżbiety w Nysie (woj. opolskie).
• W 1879 r. otwarty został Port Drzewny w Bydgoszczy (woj. kujawsko-pomorskie).

• W 1883 r. ur. się Edmund Wąsik, kolejarz, działacz społeczny i związkowy, komendant POW, polityk, poseł na Sejm w II RP.
• W 1912 r. ur. się Zygmunt Witold Nagórski, żołnierz Wojska Polskiego II RP, podczas wojny przedostał się na zachód. W 1948 r. wyemigrował do USA gdzie został prawnikiem i działaczem społecznym. W USA został felietonistą czołowych amerykańskich gazet.
• W 1919 r. Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej podjęła decyzję o przeprowadzeniu plebiscytu narodowościowego na Śląsku Cieszyńskim, Spiszu i Orawie, który nie doszedł do skutku.
• W 1920 r. ur. się Feliks Jan Dziak ps. „Fied”, sierżant podchorąży Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, dowódca drużyny w I plutonie „Włodek”, 1 kompanii „Maciek” batalionu „Zośka” oraz Zgrupowania „Radosław” AK, zginął w Powstaniu.
• W 1920 r. ur. się Edmund Rosochacki ps. „Jerzy”, podporucznik Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, żołnierz podziemia antykomunistycznego grupy specjalnej KWP, zamordowany przez komunistów w 1952 r.
• W 1920 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej, oddział gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza zdobył Pińsk (Kresy Wschodnie), do niewoli trafiło 2400 bolszewików wraz ze sztabem 4 Armii.
• W 1921 r. ur. się Jerzy Bolesław Bogusz, żołnierz Armii Krajowej, więzień pierwszego transportu do KL Auschwitz, zmarł w 2016 r.
• W 1921 r. abp Jerzy Jaroszewski został wybrany pierwszym prawosławnym metropolitą warszawskim i metropolitą całej Polski.
• W 1926 r. utworzony został trzeci rząd Kazimierza Bartla.
• W 1928 r. ustanowiony został Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
• W 1939 r. podczas kampanii wrześniowej, w oblężonej Warszawie (woj. mazowieckie) powołane zostały konspiracyjna organizacja wojskowa Służba Zwycięstwu Polski pod dowództwem gen. broni Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego oraz tajna organizacja męskiego harcerstwa Szare Szeregi.

• W 1942 r. podczas II w.ś. powstał Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom (Żegota).
• W 1943 r. w nocy z 27 na 28 września w Choszczówce (obecnie Warszawa, woj. mazowieckie) żołnierze Armii Krajowej wysadzili niemiecki pociąg pancerny jadący z Gdańska (woj. pomorskie) na front wschodni.
• W 1944 r. w 58. dniu Powstania Warszawskiego skapitulował Mokotów.
• W 1947 r. podczas narady partii komunistycznych i robotniczych w Szklarskiej Porębie (woj. dolnośląskie) utworzony został Kominform.
• W 1949 r. ukazało się pierwsze wydanie komunistycznego kieleckiego dziennika pt. Słowo Ludu.
• W 1953 r. Mieczysław Wilczewski wygrał 10. Tour de Pologne.
• W 1959 r. odbyła się premiera filmu wojennego pt. Lotna w reżyserii Andrzeja Wajdy.
• W 1979 r. ur. się Gabriel Fleszar, muzyk, gitarzysta, wokalista, autor tekstów.
• W 1981 r. odbył się oblot szybowca ULS-PW.
• W 1981 r. z inicjatywy Wojciecha Ziembińskiego powołany został opozycyjny Klub Służby Niepodległości.
• W 1988 r. komunista Mieczysław Rakowski został premierem PRL.
• W 1990 r. Polska ponownie przystąpiła do Interpolu.
• W 1990 r. Sejm kontraktowy przyjął ustawę o wyborze prezydenta III RP.
• W 1991 r. odbyła się premiera filmu kryminalnego pt. Trzy dni bez wyroku w reżyserii Wojciecha Wójcika.
• W 1995 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) odsłonięty został Pomnik Żegoty.
• W 2015 r. odsłonięty został Panteon – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (woj. mazowieckie).

27 września na świecie:

• W 1130 r. antypapież Anaklet II uznał Rogera II za pierwszego króla Sycylii.
• W 1271 r. w Czechach ur. sie Wacław II, król Czech i Polski.
• W 1275 r. ur. się Jan II Pokojowy, książę Brabancji.
• W 1389 r. ur. się Kosma Medyceusz Starszy, władca Florencji.
• W 1468 r. ur. się Zygmunt Hohenzollern, margrabia brandenburski na Bayreuth.
• W 1529 r. podczas I wojny austriacko-tureckiej, rozpoczęło się tureckie oblężenie Wiednia (Austria).
• W 1540 r. papież Paweł III zatwierdził regułę zakonną jezuitów.
• W 1590 r. 13 dni po wyborze zmarł na malarię papież Urban VII. Był to najkrótszy pontyfikat w historii papiestwa.
• W 1601 r. ur. się Ludwik XIII, król Francji i Nawarry.
• W 1657 r. Zzia Romanowa, wielka księżna i regentka Rosji.
• W 1722 ur. się Samuel Adams, amerykański polityk, pisarz, politolog, jeden z najsłynniejszych amerykańskich browarników.
• W 1734 r. Nezit VI został ekumenicznym patriarchą Konstantynopola (obecnie Stambuł, Turcja).
• W 1777 r. podczas wojny o niepodległość USA, dzień po kapitulacji będącej wówczas stolicą kraju Filadelfii w Pensylwanii, zebrał się na jedynej sesji w pobliskim Lancaster amerykański Kongres Kontynentalny.
• W 1781 r. ur. się Wilhelm I, król Wirtembergii.
• W 1783 r. ur. się Augustyn I, meksykański wojskowy, polityk, cesarz Meksyku.
• W 1788 r. francuz Jean-Pierre Blanchard odbył pierwszy lot balonem nad Berlinem (Niemcy).
• W 1791 r. we Francji wprowadzona została emancypacja Żydów.

• W 1799 r. duński prokurator generalny Christian Colbjørnsen wydał dekret łagodzący cenzurę.
• W 1808 r. w Niemczech rozpoczął się tzw. zjazd erfurcki, na którym spotkali się cesarz Francuzów Napoleon I Bonaparte i car Aleksander I Romanow.
• W 1810 r. podczas wojny na Półwyspie Iberyjskim, zwycięstwo odniosły wojsk portugalsko-brytyjskich nad francuskimi w bitwie pod Buçaco (Portugalia).
• W 1821 r. Meksyk uzyskał niepodległość od Hiszpanii.
• W 1822 r. francuz Jean-François Champollion poinformował o odczytaniu egipskich hieroglifów wyrytych tzw. na Kamieniu z Rosetty.
• W 1825 r. pierwszy na świecie pociąg w regularnej komunikacji kolejowej z 600 pasażerami odbył przejazd na liczącej 15 km trasie Stockton-Darlington (WIelka Brytania).
• W 1842 r. José María Alfaro Zamora został prezydentem Kostaryki.
• W 1854 r. po kolizji z francuskim statkiem „Vesta”, u wybrzeży Nowej Fundlandii (Kanada) zatonął brytyjski „Arctic” wraz z ok. 300 osobami na pokładzie.
• W 1876 r. ur. się Joachim Albrecht Hohenzollern, pruski książę, muzyk, kompozytor.
• W 1884 r. zainaugurowała działalność Węgierska Opera Państwowa w Budapeszcie (Węgry).
• W 1885 r. w Czechach ur. się Karol Adam Maria Romer, polski hrabia, dyplomata i wysoki urzędnik Ministerstwa Spraw Zagranicznych II RP.
• W 1902 r. założony został argentyński klub piłkarski Atlético Tucumán.
• W 1905 r. Albert Einstein opublikował pracę o równoważności masy i energii.
• W 1907 r. w Salonikach (Grecja) powstał młodoturecki Komitet Jedności i Postępu.
• W 1908 r. w USA rozpoczęła się seryjna produkcja Forda T.
• W 1911 r. Włochy wystosowały wobec Turcji ostateczne ultimatum z żądaniem oddania Libii. Po jego zignorowaniu wypowiedziały jej wojnę.

• W 1915 r. 454 osoby zginęły w porcie Brindisi (Włochy) w eksplozji włoskiego okrętu wojennego „Benedetto Brin”.
• W 1916 r. Zeuditu została cesarzową Etiopii.
• W 1918 r. w Holandii ur. się Tadeusz Andersz, generał brygady i pilot Wojska Polskiego II RP, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, major dyplomowany Królewskich Sił Powietrznych (RAF) oraz US Air Force.
• W 1919 r. ur. się Jayne Meadows, amerykańska aktorka.
• W 1920 r. ur. się William Conrad, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy.
• W 1922 r. król Grecji Konstantyn I abdykował na rzecz syna Jerzego II po klęsce w wojnie z Turcją.
• W 1923 r. zakończyła się włoska interwencja zbrojna na wyspie Korfu (Grecja).
• W 1932 r. włoski transatlantyk „Rex” wypłynął w swój dziewiczy rejs.
• W 1936 r. otwarty został odcinek autostrady łączący Berlin (Niemcy) ze Szczecinem (woj. zachodniopomorskie).
• W 1937 r. na wyspie Bali (Indonezja) zastrzelony został ostatni tygrys balijski.
• W 1938 r. w Glasgow (Szkocja) zwodowany został transatlantyk RMS „Queen Elizabeth”.
• W 1940 r. podczas II w.ś. Niemcy, Włochy i Japonia podpisały tzw. Pakt trzech.
• W 1941 r. szef rządu Protektoratu Czech i Moraw Alois Eliáš został aresztowany przez niemieckie Gestapo.
• W 1944 r. podczas II w.ś. 90 polskich zicerów zginęło w wyniku omyłkowego zbombardowania przez brytyjski samolot Oflagu VI B Dössel w Nadrenii Północnej-Westfalii (Niemcy).
• W 1945 r. odbyła się premiera filmu pt. Rzym, miasto otwarte w reżyserii Roberta Rosselliniego.
• W 1947 r. ur. się Meat Loaf, amerykański piosenkarz, aktor.
• W 1954 r. Mao Zedong został przewodniczącym komunistycznych Chin.

• W 1956 r. amerykański pilot-oblatywacz Milburn Apt jako pierwszy człowiek przekroczył barierę prędkości mach 3 podczas lotu samolotem Bell X-2 Starbuster nad pustynią Mojave w Kalifornii (USA). Chwilę później zginął w katastrzie.
• W 1961 r. Sierra Leone zostało członkiem ONZ.
• W 1962 r. proklamowana została Jemeńska Republika Arabska.
• W 1964 r. tzw. Komisja Warrena przedstawiła raport stwierdzający, że Lee Harvey Oswald był jedynym zabójcą odpowiedzialnym za śmierć prezydenta USA Johna F. Kennedy’ego.
• W 1964 r. odbył się jedyny lot prototypowego brytyjskiego, naddźwiękowego rozpoznawczego i bombowego samolotu BAC TSR-2.
• W 1973 r. rozpoczęła się sowiecka załogowa misja kosmiczna na statku Sojuz 12.
• W 1974 r. wenezuelski tłumacz i poeta Ali Lameda skazany na 20 lat pozbawienia wolności za opowiadanie dowcipów o Kim Ir Senie, został po 7 latach uwolniony z północnokoreańskiego obozu koncentracyjnego.
• W 1977 r. w USA uruchomiony został kanał telewizji kablowej USA Network.
• W 1983 r. odbyła się premiera 1. odcinka australijskiego serialu telewizyjnego pt. Powrót do Edenu.
• W 1983 r. Richard Stallman ogłosił w Usenecie rozpoczęcie projektu GNU.
• W 1984 r. odkryta została kometa 102P/Shoemaker.
• W 1985 r. Nikołaj Ryżkow został premierem sowieckiej ZSRR.
• W 1987 r. na Węgrzech założone zostało opozycyjne Węgierskie Forum Demokratyczne (MDF).
• W 1988 r. w Birmie Aung San Suu Kyi założyła opozycyjną Narodową Ligę na rzecz Demokracji (NLD).
• W 1993 r. amerykańska NASA utraciła kontakt z sondą Mars Pathfinder.

• W 1993 r. Suchumi (Gruzja) zostało zajęte przez abchaskich separatystów, którzy następnie rozpoczęli mordować mieszkających w mieście Gruzinów.
• W 1996 r. stolica Afganistanu Kabul została zdobyta przez talibów.
• W 1998 r. Helmut Kohl utracił stanowisko kanclerza Niemiec, po porażce Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU) w wyborach do niemieckiego Bundestagu. Nowym kanclerzem został szef Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD) Gerhard Schröder.
• W 1998 r. uruchomiona została wyszukiwarka Google.
• W 2001 r. szaleniec Friedrich Leibacher zastrzelił 14 lokalnych polityków, zranił 18 osób, po czym popełnił samobójstwo w budynku parlamentu kantonu Zug (Szwajcaria).
• W 2002 r. Timor Wschodni został członkiem ONZ.
• W 2003 r. z Gujańskiego Centrum Kosmicznego wystrzelona została pierwsza sonda księżycowa Europejskiej Agencji Kosmicznej SMART-1.
• W 2004 r. Turcja zmieniła swój Kodeks karny, dzięki czemu możliwe stało się rozpoczęcie negocjacji członkowskich z Unią Europejską.
• W 2004 r. skradzione zostały dwa diamenty warte 11,5 mln euro z wystawy w Luwrze w Paryżu (Francja).
• W 2007 r. 9 osób zginęło, w tym japoński fotoreporter podczas demonstracji tzw. szafranowej rewolucji w stolicy Birmy Rangunie.
• W 2008 r. 17 osób zginęło w wybuchu samochodu-pułapki w Damaszku (Syria).
• W 2008 r. Zhai Zhigang jako pierwszy Chińczyk odbył spacer kosmiczny.
• W 2009 r. w wyborach do niemieckiego Bundestagu zwyciężyła Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU) dotychczasowej kanclerz Angeli Merkel.
• W 2009 r. w wyborach parlamentarnych w Portugalii zwyciężyła Partia Socjalistyczna premiera José Sócratesa.

• W 2010 r. prezydent Kosowa Fatmir Sejdiu podał się do dymisji po stwierdzeniu przez Sąd Konstytucyjny naruszenia przez niego przepisów konstytucji. Obowiązki prezydenta tymczasowo przejął przewodniczący parlamentu Jakup Krasniqi.
• W 2011 r. amerykański astronom Scott Sheppard odkrył księżyce Jowisza S/2011 J 1 i S/2011 J 2, będące dwoma najmniejszymi znanymi naturalnymi satelitami w Układzie Słonecznym.
• W 2013 r. 19 osób zginęło, a 40 zostało rannych w ataku na autobus przewożący urzędników do pracy w  Peszawarze (Pakistan).
• W 2014 r. co najmniej 54 osoby zginęły w wybuchu wulkanu Ontake (Japonia).
• W 2016 r. w wyniku pomiaru dokonanego przez polskiego nurka Krzysztza Starnawskiego przy użyciu robota ustalono na 404 m (bez osiągnięcia dna) głębokość zatopionej jaskini Hranická propast na Morawach (Czechy), co czyni ją najgłębszą tego rodzaju jaskinią na świecie. Do tej pory za najgłębszą uznawana była Pozzo del Merro (Włochy) o głębokości 392 m.