30 SIERPNIA W HISTORII

30 sierpnia w Polsce:

• W 1157 r. książę mazowiecki Bolesław IV Kędzierzawy złożył hołd lenny cesarzowi Niemiec Fryderykowi I Barbarossie w Krzyszkowie (woj. wielkopolskie).
• W 1460 r. podczas wojny trzynastoletniej, Krzyżacy zdobyli prowizorycznie obwarowania Pruszcza Gdańskiego (woj. pomorskie), po czym spalili całą wieś wraz z kościołem. Tego samego dnia na terenach Pruszcza stoczona została bitwa, w której poległo 40 spośród przybyłych z odsieczą gdańszczan, a ponad 300 wziętych zostało do niewoli.

• W 1515 r. wojewoda sandomierski Mikołaj Firlej mianowany został hetmanem wielkim koronnym.
• W 1579 r. podczas I wojny polsko-rosyjskiej, wojska polskie pod wodzą króla Stefana Batorego zajęły Połock (Kresy Wschodnie).
• W 1659 r. podczas Potopu szwedzkiego, wojska polskie pokonały szwedzkie w bitwie o Grudziądz (woj. kujawsko-pomorskie).
• W 1701 r. niemiecka mniszka katolicka Trina Papisten, uznawana za ostatnią czarownicę Słupska (woj. pomorskie) została skazana przez pruski sąd na śmierć poprzez spalenie na stosie.
• W 1704 r. podczas III wojny północnej, w Narwie (Kresy Wschodnie, obecnie Estonia) podpisany został antyszwedzki sojusz zaczepno-obronny pomiędzy królem Augustem II Mocnym a carem Rosji Piotrem I Wielkim.
• W 1734 r. podczas wojny o sukcesję polską, król Stanisław Leszczyński wydał na wygnaniu w Królewcu (Kresy Wschodnie) uniwersał wzywający do obrony jego praw do tronu.
• W 1803 r. cesarz Franciszek II Habsburg mianował Andrzeja Gawrońskiego nowym biskupem krakowskim.
• W 1813 r. zakończyła się powódź w południowej Polsce, która przyczyniła się do załamania kampanii napoleońskiej na Śląsku.
• W 1822 r. w ramach Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego sformowany został I Polski Korpus Rakietników, którego dowódcą mianowany został gen. Piotr Bontemps.
• W 1835 r. spłonął gmach teatru w Bydgoszczy (woj. kujawsko-pomorskie).
• W 1853 r. ur. się Teodor Wierzbowski, historyk, archiwista, bibliograf, wydawca źródeł.
• W 1877 r. otwarty został dworzec kolejowy w Lublinie (woj. lubelskie).
• W 1885 r. ur. się Rajmund Gostkowski, filolog klasyczny, archeolog śródziemnomorski, pedagog, badacz kultury i sztuki antycznej, żołnierz Armii Krajowej.
• W 1906 r. ur. się Jerzy Broński, pułkownik, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, zamordowany przez komunistów w 1946 r.

• W 1914 r. podczas I w.ś. zwycięstwo odniosły wojska niemieckie nad rosyjskimi w bitwie pod Tannenbergiem na Mazurach (woj. warmińsko-mazurskie).
• W 1917 r. ur. się Edward Zürn, instruktor Szarych Szeregów, porucznik Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, zginął w Powstaniu.
• W 1922 r. ur. się Kazimierz Albin ps. „Jędrek”, technik lotniczy, podporucznik Armii Krajowej, więzień i uciekinier z KL Auschwitz, autor wspomnień.
• W 1925 r. ur. się Zbyszko Siemaszko ps. „Swojak”, żołnierz 3 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, fotografik.
• W 1929 r. Polska przyjęła zasady tzw. Planu Younga.
• W 1939 r. dekretem Prezydenta RP Ignacego Mościckiego zarządzona została powszechna mobilizacja do Wojska Polskiego. 
• W 1939 r. niszczyciele ORP „Błyskawica”, ORP „Grom” i ORP „Burza” otrzymały rozkaz natychmiastowego przepłynięcia do Wielkiej Brytanii w celu ocalenia ich przed agresją Niemców.
• W 1941 r. ok. 120 osób uznanych za komunistów zostało rozstrzelanych przez Niemców w Grajewie (woj. podlaskie).
• W 1942 r. Niemcy zlikwidowali getto żydowskie w Nowym Targu (woj. małopolskie).
• W 1943 r. ukraińska UPA dokonała mordu na ludności polskiej w Gaju, Budach Ossowskich, Jankowcach, Kątach i Ostrówkach na Wołyniu (Kresy Wschodnie).
• W 1944 r. w 30. dniu Powstania Warszawskiego, odbyła się częściowa ewakuacja załogi Starego Miasta kanałami do Śródmieścia.
• W 1956 r. seryjny morderca Władysław Mazurkiewicz został skazany przez Sąd Wojewódzki w Krakowie (woj. małopolskie) na karę śmierci.
• W 1959 r. w Tatrach Zachodnich została odkryta jaskinia Śnieżna Studnia.
• W 1963 r. odbyła się premiera komedii filmowej pt. Pamiętnik pani Hanki w reżyserii Stanisława Lenartowicza.

• W 1971 r. ur. się Katarzyna Nosowska, piosenkarka, autorka tekstów, wokalistka zespołu Hey.
• W 1974 r. w Gdyni (woj. pomorskie) rozpoczęła się budowa Trasy im. Eugeniusza Kwiatkowskiego.
• W 1978 r. para z niemieckiej NRD sterroryzowała i zmusiła przy pomocy pistoletu-zabawki załogę samolotu PLL LOT Tu-134 do wylądowania na zachodnioberlińskim lotnisku Tempelhz lecącego z Gdańska (woj. pomorskie) do Berlina Wschodniego (Niemcy) samolotu.
• W 1980 r. podpisane zostało tzw. porozumienie szczecińskie (33 postulaty).
• W 2003 r. otwarty został Tunel Wisłostrady w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 2007 r. funkcjonariusze ABW zatrzymali Janusza Kaczmarka, Konrada Kornatowskiego i Jaromira Netzela podejrzanych w tzw. aferze gruntowej.
• W 2009 r. dwóch pilotów zginęło w katastrzie białoruskiego myśliwca Su-27 podczas Radom Air Show w Radomiu (woj. mazowieckie).
• W 2014 r. rozpoczęły się rozgrywane po raz pierwszy w Polsce XVIII Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn. W meczu otwarcia na Stadionie Narodowym w Warszawie (woj. mazowieckie) Polska pokonała Serbię 3:0.
• W 2007 r. w Gdańsku (woj. pomorskie) otwarte zostało Europejskie Centrum Solidarności.

30 sierpnia na świecie:

• W 257 r. Sykstus II został wybrany papieżem.
• W 526 r. po śmierci króla Ostrogotów w Italii władzę przejęła jego córka Amalasunta jako regentka za swojego 10-letniego syna Atalaryka.
• W 1282 r. król Aragonii i Walencji Piotr III Wielki koronował się na króla Sycylii.
• W 1334 r. ur. się Piotr I Okrutny, król Kastylii i Leónu.
• W 1363 r. podczas tzw. Powstania Czerwonych Turbanów w Chinach, rozpoczęła się bitwa na jeziorze Poyang.
• W 1377 r. ur. się Szahruch, władca z dynastii timurydów, syn Timura.

• W 1464 r. kardynał Pietro Barbo został wybrany papieżem i przyjął imię Paweł II.
• W 1483 r. Karol VIII Walezjusz został królem Francji.
• W 1504 r. podczas wojny o sukcesję Landshut, wojska hrabiego Emicha IX von Leiningen zrównały z ziemią klasztor Limburg (Niemcy).
• W 1546 r. w kalwińskiej Genewie (Szwajcaria) ukazał się dekret zabraniający nadawania dzieciom imion innych niż biblijne.
• W 1551 r. wojska króla Birmy Bayinnaunga zdobyły po oblężeniu zbuntowane miasto Pyain (Mijanma).
• W 1569 r. podczas wojny birmańsko-syjamskiej, wojska króla Birmy Bayinnaunga zdobyły po 10-miesięcznym oblężeniu miasto Ayutthaya (Tajlandia).
• W 1574 r. Ram Das został wybrany na czwartego Guru Sikhów.
• W 1580 r. Karol Emanuel I Wielki został księciem Sabaudii.
• W 1660 r. ur. się Hannibal Germanus von Schmertzing, królewsko-polski i elektorsko-saski szambelan.
• W 1685 r. Róża Venerini, za zgodą biskupa Viterbo (Włochy) założyła pierwszą we Włoszech powszechną szkołę dla dziewcząt.
• W 1757 r. podczas wojny siedmioletniej, wojska rosyjskie pokonały pruskie w bitwie pod Groß-Jägersdorf (Prusy Wschodnie).
• W 1806 r. Fryderyk August został pierwszym władcą zjednoczonego Księstwa Nassau.
• W 1808 r. ur. się Ludwika Wilhelmina Wittelsbach, księżniczka i księżna bawarska.
• W 1813 r. ur. się Matylda Karolina, księżniczka bawarska, księżna Hesji-Darmstadt.
• W 1813 r. podczas VI koalicji antyfrancuskiej, klęską wojsk francuskich zakończyła się bitwiea pod Kulm (Czechy)
• W 1813 r. podczas wojny z Krikami, doszło do mordu ok. 500 osób w Fort Mims w Alabamie (USA).
• W 1835 r. założone zostało miasto Melbourne (Australia).

• W 1840 r. Jan III został cesarzem Etiopii.
• W 1841 r. Robert Peel został po raz drugi premierem Wielkiej Brytanii.
• W 1850 r. papież Pius IX utworzył wikariat apostolski Kambodży.
• W 1857 r. uruchomiona została pierwsza linia kolejowa w Argentynie.
• W 1861 r. wspinacze dokonali pierwszego wejścia na Monte Viso (Włochy), najwyższy szczyt Alp Kotyjskich (3841 m n.p.m.).
• W 1861 r. podczas wojny secesyjnej w USA, dowodzący wojskami Unii w zachodnich stanach gen. John Frémont proklamował zniesienie niewolnictwa na obszarze Missouri. Decyzja została anulowana przez prezydenta Abraham Lincoln 3 kwietnia 1862 r.
• W 1862 r. podczas wojny secesyjnej w USA, zwycięstwa odnieśli Konfederaci w II bitwie nad Bull Run (Wirginia) i bitwie pod Richmond (Kentucky).
• W 1863 r. Leopold IV został pierwszym władcą zjednoczonego Księstwa Anhaltu.
• W 1870 r. podczas wojny francusko-pruskiej, zwycięstwo odniosły wojska pruskie w bitwie pod Beaumont (Francja).
• W 1870 r. zarejestrowany został pierwszy amerykański znak towarowy, zgłoszony przez Averill Chemical Paint Company.
• W 1871 r. ur. się Maria Izabela, księżniczka wirtemberska, księżna Saksonii.
• W 1873 r. ur. się Cezydiusz Giacomantonio, włoski franciszkanin, misjonarz, męczennik, święty.
• W 1873 r. Austriacy Julius von Payer i Karl Weyprecht odkryli archipelag Ziemia Franciszka Józefa na Morzu Barentsa.
• W 1880 r. francuski astronom Jérôme Eugène Coggia odkrył planetoidę (217) Eudora.
• W 1891 r. austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (313) Chaldaea.
• W 1897 r. Francuzi pokonali wojowników z plemienia Sakalava w bitwie pod Ambiky (Madagaskar).
• W 1900 r. Enrique Coronel Zegarra został premierem Peru.

• W 1901 r. Hubert Cecil Booth otrzymał brytyjski patent na odkurzacz w formie urządzenia napędzanego silnikiem spalinowym i umieszczonego na ramie wozu konnego, z którego wyprowadzane były długie rury przez okna by odkurzać budynki.
• W 1909 r. założona została Międzynarodowa Liga Przeciwpadaczkowa (ILAE).
• W 1911 r. Kinmochi Saionji został po raz drugi premierem Japonii.
• W 1914 r. podczas I w.ś. wojska nowozelandzkie zajęły Samoa Niemieckie.
• W 1918 r. szef piotrogrodzkiego Czeka Moisiej Uricki został zastrzelony przez studenta i poetę Leonida Kannegisera.
• W 1918 r. rosyjska działaczka socjalistyczna Fanny Kapłan postrzeliła bolszewika Włodzimierza Lenina w czasie wiecu w Moskwie (ZSRR).
• W 1921 r. António Granjo został po raz drugi premierem Portugalii.
• W 1922 r. w Watford (Wielka Brytania) otwarty został stadion piłkarski Vicarage Road.
• W 1922 r. podczas wojny grecko-tureckiej, miażdżące zwycięstwo odniosły wojska tureckie w bitwie pod Dumlupinar (Turcja).
• W 1925 r. w referendum narodowym zatwierdzona została nowa konstytucja Chile.
• W 1930 r. ur. się Warren Buffett, amerykański ekonomista, inwestor giełdowy, przedsiębiorca, filantrop.
• W 1932 r. nazista Hermann Göring został przewodniczącym niemieckiego Reichstagu.
• W 1937 r. ur. się Bruce McLaren, nowozelandzki inżynier, kierowca wyścigowy.
• W 1939 r. Nobuyuki Abe został premierem Japonii.
• W 1940 r. podczas II w.ś. najlepszy polski as myśliwski Stanisław Skalski zestrzelił z bombowca He 111 swój pierwszy samolot w trakcie bitwy o Anglię.
• W 1940 r. odbył się drugi tzw. arbitraż wiedeński.
• W 1942 r. podczas II w.ś. rozpoczęła się bitwa pod Alam Halfa (Egipt).
• W 1945 r. podczas II w.ś. wojska brytyjskie zajęły Hongkong.

• W 1946 r. ur. się Anna Maria, księżniczka duńska, królowa Grecji.
• W 1948 r. w Rumunii założona została komunistyczna tajna policja Securitate.
• W 1949 r. Sowieci dokonali oblotu śmigłowca obserwacyjnego Ka-10.
• W 1951 r. w Waszyngtonie (USA) podpisany został amerykańsko-filipiński układ o wzajemnej obronie.
• W 1954 r. francuski parlament odrzucił układ o Europejskiej Wspólnocie Obronnej (EWO).
• W 1956 r. w stanie Luizjana (USA) otwarta została pierwsza nitka mostu Lake Pontchartrain Causeway, będącego do 2011 r. najdłuższym mostem na świecie.
• W 1962 r. Japończycy dokonali oblotu samolotu pasażerskiego NAMC YS-11.
• W 1963 r. w Waszyngtonie (USA) i Moskwie (Rosja) zainstalowane zostały tzw. „czerwone telefony”.
• W 1965 r. kazał się album pt. Highway 61 Revisited autorstwa Boba Dylana.
• W 1972  r. ur. się Cameron Diaz, amerykańska aktorka.
• W 1974 r. 8 osób zginęło, a 378 zostało rannych przez lewicowych ekstremistów w zamachu bombowym na siedzibę Mitsubishi Heavy Industries w Tokio (Japonia).
• W 1974 r. w Zagrzebiu (Chorwacja) wykoleił się pociąg ekspresowy Belgrad-Dortmund, zginęły 153 osoby.
• W 1981 r. prezydent Mohammad Ali Radżai i premier Mohammad Dżawad Bahonar zginęli wraz z trzema innymi osobami w zamachu bombowym w Teheranie (Iran).
• W 1983 r. 90 osób zginęło w katastrzie samolotu Tu-134 w Ałmaty (Kazachstan).
• W 1983 r. rozpoczęła się amerykańska misja STS-8 wahadłowcem Challenger.
• W 1984 r. rozpoczęła się pierwsza misja amerykańskiego wahadłowca Discovery.
• W 1987 r. Bułgarka Stefka Kostadinowa ustanowiła obowiązujący do dziś rekord świata w skoku wzwyż o dystansie 2,09 m podczas odbywających się II Mistrzostw Świata w Lekkoatletyce w Rzymie (Włochy).
• W 1989 r. reżyser filmowy Roman Polański ożenił się z francuską aktorką Emmanuelle Seigner.

• W 1991 r. Azerbejdżan i Tatarstan ogłosiły niepodległość od sowieckiej ZSRR.
• W 1991 r. Amerykanin Mike Powell ustanowił obowiązujący do dziś rekord świata w skoku w dal o dystansie 8,95 m podczas odbywających się III Mistrzostw Świata w Lekkoatletyce w Tokio (Japonia).
• W 1992 r. Niemiec Michael Schumacher wygrał swój pierwszy wyścig w F1 (Grand Prix Belgii).
• W 1993 r. Robert Malval został premierem Haiti.
• W 1993 r. w Casablance (Maroko) oddany został do użytku jeden z największych na świecie meczetów nazywanym Hassana II.
• W 1994 r. ukazał się debiutancki album pt. Definitely Maybe brytyjskiej grupy Oasis.
• W 1995 r. w Kazachstanie w referendum przyjęta została nowa konstytucja.
• W 1995 r. podczas wojny w Bośni, wojska NATO i ONZ rozpoczęły ataki na oblegających Sarajewo Serbów.
• W 1999 r. w referendum na Timorze Wschodnim większość mieszkańców opowiedziała się za niepodległością od Indonezji.
• W 2000 r. na Timorze Wschodnim odbyły się wybory do Zgromadzenia Konstytucyjnego mającego przygotować przyszły ustrój państwa.
• W 2002 r. zawarte zostało porozumienie w sprawie przywrócenia połączeń kolejowych i drogowych między Koreą Północną a Koreą Południową.
• W 2003 r. wyczany ze służby rosyjski atomowy okręt podwodny K-159 zatonął wraz z 9 marynarzami podczas holowania na Morzu Barentsa.
• W 2007 r. w Japonii utworzony został Park Narodowy Oze.
• W 2008 r. 12 indyjskich policjantów zginęło w wyniku wybuchu miny w stanie Jharkhand (Indie).
• W 2009 r. Ali Bongo Ondimba wygrał wybory prezydenckie w Gabonie.
• W 2009 r. w Japonii odbyły się wybory parlamentarne.

• W 2010 r. 48-letni szaleniec Lubomír Harman zastrzelił 7 osób i zranił 14, po czym popełnił samobójstwo w Bratysławie (Słowacja).
• W 2012 r. po 43 latach produkcji w zakładach w Normal w stanie Illinois (USA) zjechał z linii montażowej ostatni egzemplarz samochodu osobowego Mitsubishi Galant.
• W 2014 r. premier III RP Donald Tusk wybrany został przewodniczącym Rady Europejskiej, a minister spraw zagranicznych Włoch Federica Mogherini wysoką przedstawicielką Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
• W 2017 r. Édouard Ngirente został premierem Rwandy.