4 CZERWCA W HISTORII

4 czerwca w Polsce:

• W 1133 r. papież Innocenty II wydał bullę Sacrosanta Romana, która potwierdzała prawa zwierzchnie arcybiskupstwa magdeburskiego nad Kościołem polskim i planowanymi diecezjami pomorskimi.
• W 1294 r. Litwini pod wodzą księcia Witenesa dotarli do Łęczycy (woj. łódzkie), gdzie spalili gród wzniesiony jeszcze przez Bolesława III Krzywoustego w czasie zatargów ze Zbigniewem.
• W 1413 r. książę mazowiecki Janusz I Starszy potwierdził i rozszerzył prawa miejskie Warszawy (woj. mazowieckie).

• W 1652 r. podczas Powstania Chmielnickiego, trwał drugi dzień mordu na ok. 3,5 tys. polskich jeńcach pojmanych po bitwie pod Batohem (Kresy Wschodnie).
• W 1698 r. na zamku w Piszu (woj. warmińsko-mazurskie) rozpoczęło się spotkanie elektora Brandenburgii i księcia Prus Fryderyka I z elektorem Saksonii i królem Polski Augustem II Mocnym.
• W 1745 r. podczas wojny o sukcesję austriacką, zwycięstwo odniosły wojska pruskie nad austriacko-saksońskimi w bitwie pod Dobromierzem (woj. dolnośląskie).
• W 1764 r. Sejm konwokacyjny powołał Komisję Skarbową Koronną.
• W 1752 r. biskupi Wojciech Stanisław Leski i Fabian Franciszek Pląskowski koronowali koronami papieskimi figurę Matki Boskiej Łąkowskiej w kościele klasztoru franciszkanów w Łąkach Bratiańskich (woj. warmińsko-mazurskie).
• W 1811 r. otwarta została Szkoła Dramatyczna przy Teatrze Narodowym w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1817 r. cesarz Franciszek II Habsburg zatwierdził statut Fundacji Ossolineum, założonej we Lwowie (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) przez hrabiego Józefa Maksymiliana Ossolińskiego.
• W 1920 r. Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o tymczasowym ustroju władz szkolnych.
• W 1921 r. podczas III powstanie śląskiego, niemieckie oddziały przeszły do kontrzensywy i zdobyły: Koźle-Port, Kłodnicę i Kędzierzyn.
• W 1926 r. Ignacy Mościcki został zaprzysiężony na urząd prezydenta RP.
• W 1943 r. Niemcy dokonali brutalnych pacyfikacji wsi Krajno Pierwsze (woj. świętokrzyskie) i Nasiechowice (woj. małopolskie).
• W 1948 r. Stanisław Skalski pilot Polskich Sił Powietrznych i najlepszy polski as myśliwski z okresu II wojny światowej, został aresztowany przez komunistyczne Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego pod fałszywymi zarzutami szpiegostwa na rzecz Wielkiej Brytanii i USA.

• W 1952 r. w Lublinie (woj. lubelskie) założone zostało przedsiębiorstwo cukiernicze „Solidarność”.
• W 1955 r. powołany został Instytut Badań Jądrowych.
• W 1968 r. otwarte zostało Muzeum Plakatu w Wilanowie (woj. mazowieckie).
• W 1979 r. papież Jan Paweł II odprawił mszę św. na Jasnej Górze w Częstochowie (woj. śląskie).
• W 1981 r. w katastrzie kolejowej pod Osieckiem (woj. mazowieckie) zginęło 25 osób, a 8 zostało rannych.
• W 1985 r. seryjny morderca i nekrzil Edmund Kolanowski został skazany przez Sąd Wojewódzki w Poznaniu (woj. wielkopolskie) na karę śmierci.
• W 1988 r. 10 żołnierzy LWP zginęło w wyniku zderzenia ciężarówki wojskowej z pociągiem na przejeździe kolejowym pod Bytomiem Odrzańskim (woj. lubuskie).
• W 1989 r. odbyła się I tura pierwszych po II wojnie światowej częściowo wolnych wyborów do Sejmu i całkowicie wolnych do Senatu. Głosowanie zakończyło się zwycięstwem obozu „Solidarności”, który zdobył 99 na 100 mandatów senatorskich i wszystkie 161 mandatów poselskich przypadających kandydatom bezpartyjnym. Datę 4 czerwca uznaje się za upadek komunizmu w Polsce.
• W 1991 r. Jan Paweł II odwiedził Łomżę (woj. podlaskie) i Radom (woj. mazowieckie).
• W 1992 r. w nocy z 4 na 5 czerwca 1992 r. podczas tzw. „Nocnej Zmiany” postkomunistyczny Sejm RP pod wpływem Lecha Wałęsy obalił rząd Jana Olszewskiego, który dążył do dekomunizacji państwa polskiego. Ruch ten zacementował bezkarność komunistów i zablokował dekomunizację w III RP.
• W 1997 r. Jan Paweł II odwiedził Kalisz (woj. wielkopolskie) i Częstochowę (woj. śląskie).
• W 2008 r. w wyniku wybuchu metanu w kopalni KWK „Borynia” w Jastrzębiu-Zdroju (woj. śląskie) zginęło 6 górników, a 18 zostało rannych.

4 czerwca na świecie: 

• W 774 r. podczas wojny Franków z Longobardami, Karol Wielki zdobył Pawię (Włochy).
• W 1039 r. Henryk III Salicki został królem Niemiec.
• W 1055 r. papież Wiktor II zwołał synod we Florencji.
• W 1094 r. Piotr I został królem Aragonii i Nawarry.
• W 1133 r. król Niemiec Lotar III został koronowany w Rzymie (Włochy) na cesarza przez papieża Innocentego II.
• W 1134 r. podczas wojny domowej w Danii, Eryk II Pamiętny pokonał w bitwie pod Fodwig króla Nielsa Starego i jego syna, byłego króla Szwecji Magnusa Silnego, który poległ w bitwie. Niels Stary zbiegł do Szlezwiku, gdzie 25 czerwca został zamordowany. Nowym królem został Eryk II.
• W 1365 r. cesarz Karol IV Luksemburski koronował się w Arles na króla Burgundii.
• W 1391 r. doszło do pogromy Żydów w Sewilli (Hiszpania).
• W 1487 r. oddziały pretendenta do tronu Lamberta Simnela przybyły z Irlandii do Anglii, gdzie 16 czerwca zostały rozgromione przez wojska króla Henryka VII Tudora w bitwie pod Stoke Field.
• W 1525 r. podczas wojny chłopskiej w Niemczech, stoczona została bitwa pod Sulzdorfem.
• W 1553 r. Marcantonio Trivisano został dożą Wenecji.
• W 1561 r. Szwedzi utworzyli Księstwo Estonii.
• W 1615 r. wojska sioguna Ieyasu Tokugawy zdobyły po oblężeniu należący do rodu Toyotomi zamek w Osace (Japonia).
• W 1629 r. holenderski galeon „Batavia” rozbił się u zachodnich wybrzeży Australii. Spośród 341 osób na pokładzie 301 udało się przedostać na okoliczne wyspy.
• W 1666 r. w Paryżu (Francja) odbyła się premiera dramatu Moliera Mizantrop.

• W 1719 r. podczas III wojny północnej, zwycięstwo odniosła flota rosyjska nad flotą szwedzką w bitwie morskiej pod Ozylią (Estonia).
• W 1783 r. bracia Montgolfier zaprezentowali publicznie balon na ogrzane powietrze.
• W 1792 r. George Vancouver przyłączył do korony brytyjskiej tereny wokół Puget Sound w dzisiejszym stanie Waszyngton (USA).
• W 1794 r. wojska brytyjskie zdobyły Port-au-Prince (Haiti).
• W 1796 r. podczas I koalicji antyfrancuskiej, zwycięstwo odniosły wojska francuskie nad austriackimi w bitwie pod Altenkirchen (Niemcy).
• W 1798 r. podczas Rewolucji irlandzkiej, zwycięstwo odnieśli powstańcy irlandzcy w bitwie pod Tuberneering.
• W 1799 r. podczas II koalicji antyfrancuskiej, rozpoczęła się I bitwa pod Zurychem (Szwajcaria).
• W 1800 r. podczas II koalicji antyfrancuskiej, po dwumiesięcznym oblężeniu przez wojska austriackie skapitulował na honorowych warunkach francuski garnizon w Genui (Włochy).
• W 1802 r. król Sardynii Karol Emanuel IV abdykował na rzecz swego brata Wiktora Emanuela I.
• W 1805 r. USA zawarły traktat pokojowy z piratami z Trypolisu (Libia) kończąc I wojnę berberyjską.
• W 1810 r. Karl August von Hardenberg został premierem Prus.
• W 1814 r. król Francji Ludwik XVIII nadał Kartę Konstytucyjną.
• W 1831 r. Leopold I Koburg został wybrany na pierwszego króla Belgów.
• W 1849 r. podczas I wojny o Szlezwik (Dania), miała miejsce nierozstrzygnięta prusko-duńska bitwa morska pod Helgolandem (Niemcy).
• W 1855 r. major Henry C. Wayne został wysłany na pokładzie amerykańskiego USS „Supply” do północnej Afryki w celu zakupu wielbłądów dla planowanego United States Camel Corps.

• W 1859 r. podczas wojny francusko-austriackiej, zwycięstwo odniosły wojska francuskie w bitwie pod Magentą (Włochy).
• W 1868 r. Pieter Philip van Bosse został premierem Holandii.
• W 1873 r. ks. prz. Joseph Hubert Reinkens został wybrany na pierwszego biskupa Kościoła Starokatolickiego w Niemczech.
• W 1878 r. Imperium Osmańskie i Wielka Brytania podpisały tajną konwencję przekazującą stronie brytyjskiej kontrolę nad Cyprem w zamian za poparcie w X wojnie rosyjsko-tureckiej.
• W 1887 r. założony został Instytut Pasteura w Paryżu (Francja).
• W 1896 r. Amerykanin Henry Ford odbył premierową, nocną jazdę przez Detroit (USA) swym pierwszym prototypem samochodu Ford Quadricycle z silnikiem na etanol.
• W 1899 r. w Weimarze (Niemcy) uruchomiona została komunikacja tramwajowa.
• W 1901 r. Francuzi zwodowali krążownik pancerny „Sully”.
• W 1910 r. w Paryżu (Francja) odbyła się prapremiera baletu Szeherezada z muzyką Nikołaja Rimskiego-Korsakowa.
• W 1912 r. Massachusetts (USA) jako pierwszy stan amerykański wprowadziło płacę minimalną.
• W 1913 r. brytyjska sufrażystka Emily Davison wpadła pod konia należącego do Jerzego V w trakcie gonitwy Derby. W wyniku odniesionych obrażeń zmarła 4 dni później.
• W 1916 r. podczas I w.ś. na froncie wschodnim rozpoczęła się zensywa Brusiłowa.
• W 1917 r. król Jerzy V ustanowił Order Imperium Brytyjskiego.
• W 1917 r. we Francji została utworzona Armia Polska początkowo pod dowództwem gen. Louisa Archinarda, od koloru mundurów nazywana Błękitną Armią.
• W 1917 r. w USA po raz pierwszy wręczono Nagrody Pulitzera.

• W 1919 r. Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął 19. poprawkę do Konstytucji gwarantującą kobietom czynne prawo wyborcze i przekazał ją stanom do ratyfikacji.
• W 1920 r. na mocy postanowień traktatu z Trianon (Francja) Węgry utraciły 71% terytorium i 63% populacji.
• W 1920 r. podczas wojny o niepodległość Albanii, rozpoczęła się bitwa o Wlorę.
• W 1928 r. prezydent Republiki Chińskiej Zhang Zuolin zginął w katastrzie kolejowej zaaranżowanej przez japoński wywiad.
• W 1936 r. Léon Blum został premierem Francji.
• W 1937 r. Fumimaro Konoe został premierem Japonii.
• W 1938 r. we Francji rozpoczęły się III Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej.
• W 1940 r. podczas II w.ś. zakończyła się ewakuacja brytyjskiego korpusu ekspedycyjnego z Dunkierki (Francja).
• W 1942 r. podczas II w.ś. na Pacyfiku, rozpoczęła się tzw. bitwa o Midway.
• W 1943 r. w Argentynie doszło do wojskowego zamachu stanu.
• W 1944 r. podczas II w.ś. wojska amerykańskiej 5 Armii wyzwoliły Rzym (Włochy).
• W 1944 r. podczas II w.ś. na Atlantyku, niemiecki U-Boot U-505 został przechwycony przez Amerykanów u wybrzeży Wysp Zielonego Przylądka wraz z m.in. księgami szyfrów.
• W 1945 r. gen. Tadeusz Bór-Komorowski nadał na cześć gen. Stanisława Maczka w polskiej strefie okupacyjnej miasta Haren (Niemcy) nową nazwę Maczków, która obowiązywała aż do 1948 r.
• W 1946 r. Juan Perón został prezydentem Argentyny.
• W 1950 r. Nazim al-Kudsi został po raz drugi premierem Syrii.
• W 1950 r. Omar Ali Saifuddin III został sułtanem Brunei.

• W 1951 r. Jan Buiskool został premierem Surinamu.
• W 1953 r. papież Pius XII erygował wikariat apostolski Bejrutu (Liban).
• W 1954 r. dokonane zostało pierwsze wejście na szczyt stratowulkanu Mount Drum (3661 m n.p.m.) w Parku Narodowym Wrangla-Świętego Eliasza na Alasce (USA).
• W 1960 r. nieznany sprawca zamordował troje i zranił jednego nastolatka nocujących w namiotach nad jeziorem Bodom (Finlandia).
• W 1963 r. prezydent USA John F. Kennedy wydał rozporządzenie przywracające parytet kruszcu i prawo emisji pieniądza dla rządu amerykańskiego. 
• W 1965 r. Senat Stanowy w Kalifornii (USA) przewagą głosów 27:12 odrzucił projekt podziału Kalifornii na dwa stany z granicą przebiegającą w górach Tehachapi.
• W 1967 r. w katastrzie samolotu Canadair C-4 w Stockport (Wielka Brytania) zginęły 72 osoby.
• W 1969 r. w katastrzie samolotu Boeing 727 w Meksyku zginęło 79 osób.
• W 1970 r. Tonga uzyskało niepodległość od Wielkiej Brytanii.
• W 1973 r. Izraelczycy dokonali oblotu myśliwca IAI Kfir.
• W 1979 r. Joe Clark został premierem Kanady.
• W 1979 r. prezydent RPA Balthazar Johannes Vorster ustąpił ze stanowiska w związku ze skandalem korupcyjnym. Nowym prezydentem został Marais Viljoen.
• W 1979 r. prezydent Ghany gen. Frederick Akuffo został obalony w wojskowym zamachu stanu. Władzę w kraju przejął por. Jerry John Rawlings.
• W 1982 r. odbyła się premiera filmu Duch w reżyserii Tobe’a Hoopera.
• W 1984 r. na rozkaz premier Indiry Gandhi wojsko indyjskie przeprowadziło atak na Złotą Świątynię w Amritsarze (Indie), okupowaną od dłuższego czasu przez Sikhów.

• W 1984 r. ukazał się album Bruce’a Springsteena pt. Born in the U.S.A.
• W 1988 r. w wyniku eksplozji trzech wagonów z ładunkiem heksogenu w pociągu przejeżdżającym przez Arzamas (Rosja) zginęło 91 osób, a około 1500 zostało rannych.
• W 1989 r. Ali Chamenei został wybrany duchowym przywódcą Iranu.
• W 1989 r. chińskie wojsko krwawo stłumiło pokojową demonstrację na rzecz demokracji na placu Tian’anmen w Pekinie (Chiny).
• W 1989 r. w katastrzie kolejowej koło Czelabińska (dzisiejszej Ufa, Rosja), spowodowanej przez wybuch pobliskiego gazociągu podczas mijania się dwóch pociągów pasażerskich zginęło 575 osób, a 600 zostało rannych.
• W 1992 r. przyjęta została flaga Kazachstanu.
• W 1992 r. rozpoczęła się 55. podróż apostolska Jana Pawła II do Angoli i na Wyspy Świętego Tomasza i Książęcą.
• W 2000 r. amerykański Teleskop kosmiczny Comptona spłonął w atmosferze nad Pacyfikiem.
• W 2000 r. trzęsienie ziemi na wyspie Enggano niedaleko Sumatry (Indonezja) spowodowało śmierć 103 osób.
• W 2001 r. Gyanendra został ostatnim królem Nepalu.
• W 2001 r. tymczasowy prezydent Peru Valentín Paniagua powołał Komisję Prawdy i Pojednania, mającą zbadać nadużycia władzy podczas rządów obalonego prezydenta Alberto Fujimoriego.
• W 2002 r. w południowokoreańskim Pusanie Polska przegrała z gospodarzami 0:2 w swym pierwszym meczu grupowym na piłkarskich Mistrzostwach Świata.
• W 2002 r. w wyniku przerwania tamy wodnej Zeyzoun (Syria) zginęło ok. 100 osób.

• W 2004 r. przedsiębiorca Marvin Heemeyer, w zemście za represje jakie spotkały go ze strony władz miejskich Granby w stanie Kolorado (USA), wyruszył na ulice miasta opancerzonym buldożerem powodując zniszczenia na kwotę 7 mln dolarów, następnie popełnił samobójstwo.
• W 2006 r. Alan García Pérez zwyciężył w II turze wyborów prezydenckich w Peru.
• W 2008 r. z powodu awarii systemu chłodzenia w Elektrowni atomowej Krško (Słowenia) Komisja Europejska ogłosiła alarm atomowy.
• W 2009 r. w Czarnogórze utworzony został Park Narodowy Prokletije.
• W 2012 r. w starciu na granicy między Armenią a Azerbejdżanem zginęło 5 żołnierzy azerskich.
• W 2013 r. Nawaz Sharif został po raz czwarty premierem Pakistanu.
• W 2015 r. metropolita Makary (Ukraina) został wybrany następcą zmarłego metropolity Metodego i nowym zwierzchnikiem niekanonicznego Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.