4 LUTEGO W HISTORII

4 lutego w Polsce:

• W 1339 r. W Warszawie (woj. mazowieckie) przed wysłannikami papieża Benedykta XII rozpoczął się proces kanoniczny, którego stronami były Korona Królestwa Polskiego i zakon krzyżacki.
• W 1454 r. wybuchło powstanie przeciwko krzyżakom, które rozpoczęło wojnę trzynastoletnią.
• W 1505 r. ur. się Mikołaj Rej z Nagłowic herbu Oksza, poeta i prozaik renesansowy, tłumacz, teolog ewangelicki, polityk, wójt urzędowski, poseł na Sejm I Rzeczypospolitej.
• W 1515 r. ur. się Mikołaj Krzysztz Radziwiłł książę herbu Trąby, zwany Czarnym, marszałek wielki litewski, kanclerz wielki litewski, wojewoda wileński.

• W 1711 r. ur. się Józef Aleksander Jabłonowski książę herbu Prus III, polityk, wojewoda nowogródzki, stolnik wielki litewski, starosta buski, starosta korsuński, ławaryski, rakanciski, historyk, bibliograf, heraldyk, mecenas sztuki, tłumacz i poeta, założyciel Towarzystwa Naukowego Jabłonowskich.
• W 1718 r. ur. się Barbara Urszula z Duninów Sanguszkowa ps. „Pewna zacna weteranka” marszałkowa litewska, poetka, tłumaczka, moralistka i filantropka.
• W 1721 r. ur. się Jerzy Radziwiłł herbu Trąby, książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego, wojewoda nowogródzki i luboszański, pułkownik chorągwi husarskiej wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego.
• W 1746 r. ur. się Tadeusz Kościuszko herbu Roch III, inżynier wojskoww, Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w czasie Insurekcji kościuszkowskiej, generał lejtnant wojska Rzeczypospolitej Obojga Narodów, generał major komenderujący w Dywizji wielkopolskiej, brevet generał brygady Armii Kontynentalnej w czasie wojny o niepodległość USA.
• W 1797 r. ur. się Karol Kaczkowski, lekarz, przesor Uniwersytetu Warszawskiego, lekarz przyboczny księżnej łowickiej. W randze generała naczelny lekarz armii polskiej w Powstaniu Listopadowym.
• W 1802 r. ur. się Jędrzej Moraczewski ps. „Gospodarz Jędrzej”, historyk, publicysta, działacz społeczny, twórca jednej z pierwszych polskich encyklopedii.
• W 1807 r. w Wojsku Polskim wprowadzone zostały francuskie regulaminy.
• W 1831 r. ur. się Józef Edward Friedlein, prezydent Krakowa, księgarz, wydawca, kolekcjoner i biblizil.
• W 1863 r. podczas Powstania styczniowego, por. Franciszek Sokołowski uderzył ze swym oddziałem na Rawę Mazowiecką (woj. łódzkie), zdobywając rosyjskie koszary.
• W 1866 r. ur. się Władysław Podkowiński ps. „Andrzej Ansgary”, malarz i illustrator, prekursor impresjonizmu w Polsce.
• W 1900 r. bolszewicki rewolucjonista Feliks Dzierżyński został aresztowany i osadzony w X pawilonie Cytadeli Warszawskiej (woj. mazowieckie).

• W 1904 r. ur. się Jan Łangowski, dziennikarz, działacz Związku Polaków w Niemczech, autor głośnego „Memoriału dotyczącego praw ludności polskiej w Niemczech” z 1929 r.
• W 1917 r. ur. się Franciszka Mann wł. Rosenberg-Manheimer, z domu Manheimer, tancerka żydowskiego pochodzenia. Zginęła w niemieckim obozie KL Auschwitz w 1943 r.
• W 1918 r. Rada Regencyjna powołała Radę Stanu Królestwa Polskiego.
• W 1919 r. Wołomin (woj. mazowieckie) otrzymał prawa miejskie.
• W 1920 r. ur. się Tadeusz Czajka, żołnierz Armii Krajowej, autor wspomnień, prozaik, nauczyciel.
• W 1921 r. ustanowiony został Order Odrodzenia Polski, a Order Orła Białego odnowiony został jako najwyższe odznaczenie państwowe.
• W 1929 r. Polska ratyfikowała protokół genewski o zakazie stosowania broni chemicznej.
• W 1933 r. ur. się Maria Chwalibóg, aktorka teatralna i filmowa.
• W 1933 r. w Wilnie (woj. wileńskie, Kresy Wschodnie) zakończył się uniewinnieniem proces członków Zarządu Głównego Towarzystwa Szkoły Białoruskiej, oskarżonych o przygotowywanie komunistycznego spisku.
• W 1935 r. ur. się Barbara Ślizowska z d. Wilk, gimnastyczka sportowa, dwukrotna olimpijka, trenerka i sędzia.
• W 1938 r. ur. się Zygmunt Malanowicz, aktor teatralny i filmowy, reżyser i scenarzysta.
• W 1943 r. ur. się Hanna Balińska znana również jako Hanna Balińska‐Korsztyn, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.
• W 1943 r. ur. się Wanda Halina Rutkiewicz-Błaszkiewicz, alpinistka i himalaistka, z zawodu elektronik, jedna z najwybitniejszych światowych himalaistek. Jako trzecia kobieta na świecie i pierwsza Europejka stanęła na Mount Evereście, najwyższym szczycie Ziemi. Zginęła w 1992 r. w Himalajach.
• W 1945 r. ukazało się pierwsze wydanie „Dziennika Polskiego”.

• W 1947 r. rozpoczęło się inauguracyjne posiedzenie komunistycznego Sejmu Ustawodawczego. Na stanowisko marszałka został wybrany Władysław Kowalski.
• W 1949 r. ur. się Krzysztz Zakrzewski, aktor teatralny, filmowy i dubbingowy.
• W 1949 r. utworzony został Fundusz Wczasów Pracowniczych.
• W 1951 r. na podstawie uchwały podjętej podczas Walnego Zebrania PZPN doszło do rozwiązania Związku i powołania Sekcji Piłki Nożnej, jako społecznej organizacji podlegającej Głównemu Komitetowi Kultury Fizycznej.
• W 1952 r. ur. się Arkadiusz Godel, szermierz, złoty medalista olimpijski.
• W 1952 r. ur. się Andrzej Strzelecki, aktor teatralny i filmowy, prezenter telewizyjny, satyryk, reżyser, scenarzysta, nauczyciel akademicki.
• W 1958 r. ur. się Tomasz Pacyński, pisarz fantasy i science fiction.
• W 1966 r. odbyła się premiera filmu pt. Niedziela sprawiedliwości w reżyserii Jerzego Passendorfera.
• W 1987 r. 17 górników zginęło w wybuchu metanu i pyłu węglowego w kopalni KWK „Mysłowice”.
• W 1989 r. w Warszawie (woj. mazowieckie) rozpoczął się III Kongres Konfederacji Polski Niepodległej.
• W 1990 r. odbyła się premiera filmu pt. Bal na dworcu w Koluszkach w reżyserii Filipa Bajona.
• W 1994 r. Sejm III RP przyjął ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
• W 2002 r. ukazało się ostatnie wydanie gdańskiego dziennika „Wieczór Wybrzeża”.

4 lutego na świecie:

• W 211 r. po śmierci cesarza rzymskiego Septymiusza Sewera wspólne rządy rozpoczęli jego synowie Geta i Karakalla.
• W 634 r. oddziały muzułmańskie dowodzone przez Amr Ibn al-Asa pokonały Bizantyjczyków w bitwie pod Dathin (Palestyna).

• W 900 r. Ludwik IV Dziecię został królem wschodnich Franków.
• W 960 r. Taizu został cesarzem Chin, był to początek panowania dynastii Song.
• W 1169 r. trzęsienie ziemi we wschodniej Sycylii (Włochy) zabiło ok. 15 tys. osób.
• W 1194 r. cesarz niemiecki Henryk VI Hohenstauf zwrócił po roku wolność królowi Anglii Ryszardowi I Lwie Serce w zamian za złożenie hołdu lennego i wysoki okup.
• W 1495 r. ur. się Franciszek II Sforza, książę Mediolanu.
• W 1498 r. ur. się Jerzy I Wirtemberski-Mömpelgard, hrabia Wirtembergii-Montbéliard (Mömpelgard).
• W 1508 r. król Niemiec Maksymilian I Habsburg otrzymał tytuł świętego cesarza rzymskiego.
• W 1532 r. podczas wojny polsko-mołdawskiej, zwycięstwo odniosły wojska mołdawskie w bitwie pod Tarasauti.
• W 1553 r. ur. się Terumoto Mōri, japoński samuraj.
• W 1555 r. w Londynie (WIelka Brytania) spalony został na stosie John Rogers, duchowny anglikański, tłumacz i komentator Biblii, pierwszy męczennik protestancki w okresie rekatolicyzacji Anglii za panowania królowej Marii Tudor.
• W 1629 r. ur. się Sybilla Urszula Brunswick-Lüneburg, księżniczka brunszwicka.
• W 1696 r. ur. się Marco Foscarini, doża Wenecji.
• W 1738 r. w Stuttgarcie (Niemcy) stracony został przez powieszenie żydowski kupiec Joseph Süß Oppenheimer, bankier i finansista byłego księcia Wirtembergii Karola Aleksandra.
• W 1750 r. ur. się Maria Joanna Gabriela Habsburg, arcyksiężniczka austriacka.
• W 1761 r. ur. się Jerzy I książę Saksonii-Meiningen, książę z dynastii Saksonia-Meiningen.
• W 1783 r. ok. 50 tys. osób zginęło w trzęsieniu ziemi w Kalabrii (Włochy).
• W 1783 r. Wielka Brytania ogłosiła zawieszenie działań wojennych w koloniach w Ameryce Północnej.

• W 1786 r. ur. się Maria Pawłowna Romanowa, wielka księżna Rosji i Saksonii-Weimar-Eisenach.
• W 1789 r. George Washington został wybrany na pierwszego prezydenta USA.
• W 1794 r. Rewolucyjny Konwent Narodowy zniósł dekretem niewolnictwo we Francji i jej koloniach.
• W 1795 r. podczas I koalicji antyfrancuskiej, wojska francuskie pod wodzą gen. Pierre’a François Saureta zdobyły po oblężeniu hiszpańskie miasto Roses (Hiszpania).
• W 1797 r. miasto Riobamba (Ekwador) zostało całkowicie zniszczone przez trzęsienie ziemi. Zginęło ponad 6 tys osób.
• W 1798 r. utworzona została zależna od Francji Republika Tyberyńska ze stolicą w Perugii (obencnie Włochy).
• W 1810 r. Wielka Brytania zajęła wyspy Gwadelupa.
• W 1820 r. podczas wojny o niepodległość Chile, zwycięstwo odnieśli powstańcy w bitwie o Valdivię (Chile).
• W 1830 r. ur. się Elżbieta, księżniczka Saksonii, markiza Rapallo, księżna Genui.
• W 1859 r. w Egipcie odkryty został Kodeks Synajski.
• W 1861 r. grupa południowych stanów USA ogłosiła secesję i powołanie Skonfederowanych Stanów Ameryki.
• W 1874 r. podczas II wojny Brytyjczyków z Aszanti, wojska brytyjskie odniosły decydujące zwycięstwo, zdobywając i paląc miasto Kumasi na Złotym Wybrzeżu (obecnie Ghana).
• W 1898 r. USA zajęły wyspę Wake na Pacyfiku.
• W 1899 r. na Filipinach wybuchło antyamerykańskie powstanie pod wodzą Emilia Aguinaldo.
• W 1899 r. założony został niemiecki klub piłkarski Werder Brema.
• W 1910 r. w Rosji ur. się Janina Brochwiczówna, polska aktorka filmowa i teatralna, artystka kabaretowa i piosenkarka.
• W 1912 r. austriacki krawiec Franz Reichelt zginął skacząc z pierwszego poziomu Wieży Eiffla w aryżu (Francja) w czasie testowania płaszcza-spadochronu własnego projektu.

• W 1915 r. podczas I w.ś. Niemcy ogłosili blokadę morską Wysp Brytyjskich.
• W 1924 r. Mahatma Gandhi został przedterminowo zwolniony z więzienia ze względu na zły stan zdrowia.
• W 1925 r. w czechosłowackim Johannisbadzie (obecnie Jańskie Łaźnie, Czechy), rozpoczęły się pierwsze w historii mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym.
• W 1931 r. ur. się María Estela „Isabel” Martínez de Perón, pierwsza kobieta na stanowisku prezydenta Argentyny, trzecia żona Juana Peróna, wiceprezydent u boku swego męża.
• W 1932 r. w Lake Placid (USA) rozpoczęły się III Zimowe Igrzyska Olimpijskie.
• W 1936 r. amerykanin John Jacob Livingood z University z California (USA) uzyskał syntetyczny izotop promieniotwórczy rad E (bizmut 210).
• W 1936 r. szef szwajcarskiego oddziału nazistowskiej NSDAP Wilhelm Gustlzf został zastrzelony w Davos (Szwajcaria) przez żydowskiego zamachowca.
• W 1938 r. w niemieckiej III Rzeszy w wyniku uknutej afery zostali zdymisjonowani: niemiecki minister wojny Werner von Blomberg i naczelny dowódca wojsk lądowych Werner von Fritsch. Adolf Hitler został naczelnym dowódcą Wehrmachtu, a stanowisko ministra spraw zagranicznych objął Joachim von Ribbentrop, zastępując Konstantina von Neuratha, który pozostał w rządzie jako minister bez teki.
• W 1940 r. po tajnym procesie został rozstrzelany były ludowy komisarz bezpieczeństwa sowieckiej ZSRR Nikołaj Jeżow.
• W 1941 r. podczas II w.ś. odbyła się premiera sowieckiego, antypolskiego filmu propagandowego pt. Wiatr ze Wschodu w reżyserii Abrama Rooma.
• W 1942 r. podczas II w.ś. japońscy żołnierze zamordowali ok. 160 australijskich jeńców wojennych na plantacjach Tol i Waitavalo (Papua-Nowa Gwinea).
• W 1945 r. podczas II w.ś. w rozpoczęła się konferencja przywódców trzech mocarstw alianckich Jałcie (ZSRR).

• W 1946 r. założony został albański klub piłkarski Partizani Tirana.
• W 1948 r. Sri Lanka uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii.
• W 1948 r. w Moskwie (ZSRR) podpisany został sowiecko-rumuński traktat o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy.
• W 1949 r. szach Iranu Mohammad Reza Pahlawi został dwukrotnie postrzelony na terenie Uniwersytetu Teherańskiego (Iran) przez zamachowca udającego fotoreportera.
• W 1953 r. ur. się Kitarō, japoński muzyk, kompozytor.
• W 1956 r. amerykanin Johnny Cash nagrał jedną ze swych najsłynniejszych piosenek pt. I Walk the Line.
• W 1960 r. nie udała się próba wystrzelenia amerykańskiej satelity technologicznej Discoverer 9.
• W 1961 r. bojownicy z MPLA zaatakowali więzienie w Luandzie (Angola), co rozpoczęło powstanie przeciwko portugalskim władzom kolonialnym.
• W 1962 r. ur. się Clint Black, amerykański muzyk i wokalista country, producent muzyczny.
• W 1966 r. 133 osoby zginęły w katastrzie japońskiego Boeinga 727 nad Zatoką Tokijską (Japonia).
• W 1970 r. w Czarnobylu (Ukraina) założone zostało osiedle Prypeć przeznaczone dla pracowników elektrowni jądrowej. Od czasu katastrzy w 1986 r. miasto pozostaje opuszczone ze względu na wysokie promieniowanie.
• W 1971 r. zbankrutowało brytyjskie przedsiębiorstwo motoryzacyjne Rolls-Royce, co doprowadziło do nacjonalizacji firmy.
• W 1974 r. Patricia Hearst, 19-letnia córka amerykańskiego magnata prasowego Williama Randolpha Hearsta, została porwana przez organizację terrorystyczną Symbionese Liberation Army.
• W 1974 r. 12 osób zginęło, w tym 9 żołnierzy, a 38 zostało rannych w wybuchu bomby zegarowej podłożonej w autobusie przez irlandzką IRA w hrabstwie Yorkshire (Wielka Brytania).

• W 1975 r. 1328 osób zginęło w trzęsieniu ziemi w prowincji Liaoning (Chiny).
• W 1976 r. w Innsbrucku (Austria) rozpoczęły się XII Zimowe Igrzyska Olimpijskie.
• W 1976 r. w mieście Loyada (Dżibuti) odbity został przez żołnierzy francuskiej Legii Cudzoziemskiej porwany dzień wcześniej przez terrorystów somalijskich autobus z kierowcą, opiekunką i 31 dziećmi. W akcji zostało zabite przez terrorystę jedno dziecko, 5 zostało rannych i 1 zmarło kilka dni później. Ranni zostali również opiekunka i kierowca oraz zabito 7 porywaczy. Jedno z dzieci zostało uprowadzone za pobliską granicę do Somalii i zwrócone po negocjacjach.
• W 1976 r. ok. 23 tys. osób zginęło w trzęsieniu ziemi w Gwatemali i Hondurasie.
• W 1977 r. 11 osób zginęło a ponad 200 zostało rannych w wypadku w metrze w Chicago (USA).
• W 1977 r. Tanzania zamknęła granicę z Kenią, blokując tym samym turystom wejście na Kilimandżaro od strony kenijskiej.
• W 1977 r. zainaugurowały działalność linie lotnicze Kenya Airways.
• W 1978 r. Junius Richard Jayewardene został prezydentem Sri Lanki.
• W 1980 r. Abol Hassan Bani-Sadr został pierwszym prezydentem Iranu.
• W 1983 r. zbrodniarz nazistowski Klaus Barbie został wydany Francji przez władze Boliwii.
• W 1990 r. 9 turystów izraelskich zginęło, a 15 zostało rannych w zamachu dokonanym przez palestyńskich terrorystów na autobus pod Kairem (Egipt).
• W 1992 r. w Wenezueli doszło do nieudanej próby przewrotu wojskowego pod wodzą późniejszego prezydenta Hugo Cháveza.
• W 1994 r. 9 osób zginęło, a 18 zostało rannych w wyniku ostrzału moździerzowego kolejki stojącej po pomoc żywnościową w oblężonym przez Serbów Sarajewie (Bośnia i Hercegowina).
• W 1994 r. Ibrahim Boubacar Keïta został premierem Mali.
• W 1994 r. wystartowała pierwsza czeska komercyjna stacja telewizyjna TV Nova.
• W 1997 r. 73 izraelskich żołnierzy zginęło w zderzeniu dwóch helikopterów Sikorsky CH-53 nad leżącym moszawem Sze’ar Jaszuw (Izrael).

• W 1997 r. weszła w życie nowa konstytucja Republiki Południowej Afryki.
• W 1998 r. Abderrahmane Youssoufi został premierem Maroka.
• W 1998 r. ponad 4 tys. osób zginęło, a 10 tys. zostało rannych w trzęsieniu ziemi w północnym Afganistanie.
• W 1998 r. premier Robert Koczarian przejął obowiązki prezydenta Armenii po rezygnacji Lewona Ter-Petrosjana.
• W 1998 r. ustanowiona została flaga Bośni i Hercegowiny.
• W 2000 r. Wolfgang Schüssel został kanclerzem Austrii.
• W 2003 r. w miejsce dotychczasowej Federacyjnej Republiki Jugosławii powstała Serbia i Czarnogóra.
• W 2004 r. uruchomiony został serwis społecznościowy Facebook.
• W 2005 r. w Bagdadzie została porwana dziennikarka włoskiej gazety Il Manifesto Giuliana Sgrena.
• W 2006 r. 73 osoby zostało stratowanych, a ponad 320 rannych w wybuchu paniki na stadionie w aglomeracji Manili (Filipiny).
• W 2006 r. uruchomiono zostało metro w Turynie (Włochy).
• W 2006 r. tłum protestujący przeciwko publikacjom karykatur Mahometa w zachodniej prasie spalił ambasady Danii, Chile, Szwecji i Norwegii w Damaszku (Syria).
• W 2007 r. polscy piłkarze ręczni zajęli drugie miejsce na rozgrywanych w Niemczech Mistrzostwach Świata, przegrywając w meczu finałowym z gospodarzami 24:29.
• W 2009 r. europejski teleskop COROT odkrył planetę COROT-7 b, najmniejszą z dotychczas odkrytych planet pozasłonecznych.
• W 2011 r. Thein Sein został wybrany przez parlament na urząd prezydenta Birmy.
• W 2012 r. podczas wojny domowej w Syrii, 360 osób zginęło w mordzie dokonananym przez siły rządowe w Himsie.

• W 2013 r. badania szczątków ludzkich znalezionych pod parkingiem w Leicester (Wielka Brytania) potwierdziły, że należały one do panującego w XV wieku króla Ryszarda III Yorka.
• W 2014 r. w Port Angeles w stanie Waszyngton (USA) zmarła w wieku 103 lat Hazel Sampson, ostatnia osoba, dla której językiem ojczystym był język klallam.
• W 2015 r. 43 osoby zginęły, a 17 zostało rannych w katastrzie należącego do TransAsia Airways samolotu ATR 72 w stolicy Tajwanu Tajpej.
• W 2017 r. w Genting Arena w Birmingham (Wielka Brytania) odbył się ostatni koncert brytyjskiego zespołu Black Sabbath.
• W 2018 r. ubiegający się o reelekcję Nikos Anastasiadis wygrał w drugiej turze wybory prezydenckie na Cyprze.