8 SIERPNIA W HISTORII

8 sierpnia w Polsce:

• W 1414 r. podczas tzw. wojny głodowej, wojska polsko-litewskie zajęły i złupiły Olsztyn (woj. warmińsko-mazurskie).
• W 1454 r. podczas wojny trzynastoletniej, po pięciomiesięcznym oblężeniu skapitulowała krzyżacka załoga na zamku w Sztumie (woj. pomorskie).
• W 1638 r. podczas Powstania Ostranicy, po trwającym od 22 czerwca oblężeniu skapitulował przed wojskami polskimi dowodzonymi przez hetmana polnego koronnego Mikołaja Potockiego i wojewodę podolskiego Stanisława Rewera Potockiego kozacki obóz nad rzeką Starzec (Kresy Wschodnie).

• W 1655 r. podczas IV wojny polsko-rosyjskiej, wojska rosyjskie zajęły Wilno (Kresy Wschodnie). Miasto po raz pierwszy w historii dostało się pod obce panowanie i rozpoczęła się rosyjska rzeź mieszkańców, która trwała 3 dni, po czym nastąpił pożar miasta, który trwał 17 dni.
• W 1747 r. otwarta została Biblioteka Załuskich w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1769 r. podczas Konfederacji barskiej, w bitwie pod Hoszowem (woj. podkarpackie) z Rosjanami śmiertelnie ranny został rotmistrz przemyski konfederacji Franciszek Pułaski.
• W 1794 r. podczas Insurekcji kościuszkowskiej, wojska insurekcyjne zdobyły Lipawę w Kurlandii (Kresy Wschodnie).
• W 1863 r. podczas Powstania styczniowego, zwycięstwo odnieśli powstańcy w bitwie pod Żyrzynem (woj. lubelskie).
• W 1914 r. bolszewik Włodzimierz Lenin został aresztowany przez Austriaków i osadzony w więzieniu w Nowym Targu (woj. małopolskie).
• W 1930 r. prezydent II RP Ignacy Mościcki udał się transatlantykiem „Polonia” z zicjalną wizytą do Estonii.
• W 1941 r. niemiecki oddział SD z Łucka (Kresy Wschodnie) i ukraińscy policjanci zamordowali 300 Żydów z getta w Beresteczku (Kresy Wschodnie).
• W 1944 r. w 8. dzień Powstania Warszawskiego z radiostacji Armii Krajowej Błyskawica nadana została pierwsza audycja.
• W 1951 r. Radzionków (woj. śląskie) otrzymał prawa miejskie.
• W 1965 r. Józef Beker wygrał 22. Tour de Pologne.
• W 1991 r. runął maszt radiowy I programu Polskiego Radia w Konstantynowie (woj. mazowieckie).
• W 1996 r. powołany został Komitet Integracji Europejskiej.
• W 2007 r. były komunista i minister spraw wewnętrznych i administracji Janusz Kaczmarek został zdymisjonowany przez premiera Jarosława Kaczyńskiego. Nowym ministrem został Władysław Stasiak.

• W 2010 r. Irlandczyk Daniel Martin wygrał 67. Tour de Pologne.
• W 2010 r. w wyniku silnych opadów deszczu wylały rzeki Lubsza, Nysa Łużycka i Miedzianka.
• W 2015 r. Hiszpan Ion Izagirre wygrał 72. Tour de Pologne.

8 sierpnia na świecie:

• W 449 r. rozpoczął się sobór efeski II.
• W 870 r. zawarty został tzw. traktat w Meerssen (Holandia), porozumienie sukcesyjne pomiędzy synami Ludwika I Pobożnego: Karolem II Łysym a Ludwikiem II Niemieckim, mające zastąpić traktat z Verdun (Francja).
• W 969 r. ur. się Dżawhar as-Sikilli założył Kair (Egipt).
• W 1079 r. ur. się Horikawa, cesarz Japonii.
• W 1220 r. podczas tzw. Krucjaty północnej, Estończycy pokonali Szwedów w bitwie pod Lihula (Estonia).
• W 1306 r. ur. się Rudolf II Wittelsbach, hrabia Palatynatu Reńskiego.
• W 1438 r. rozpoczął się sobór w Ferrarze (Włochy).
• W 1503 r. król Szkocji Jakub IV ożenił się z księżniczką angielską Małgorzatą Tudor w Edynburgu (Szkocja).
• W 1511 r. papież Juliusz II erygował diecezję Santo Domingo (Dominikana).
• W 1570 r. w trakcie wojen religijnych we Francji podpisany został pokój w Saint Germain.
• W 1576 r. wmurowany został kamień węgielny pod budowę pierwszego na świecie publicznego obserwatorium astronomicznego Uranienborg na wyspie Hveen (Szwecja), leżącej w cieśninie Sund między Zelandią (Dania) a Skanią. Obserwatorium zbudowane zostało w latach 1576–80 przez duńskiego astronoma Tycho Brahe.

• W 1588 r. podczas wojny angielsko-hiszpańskiej, w bitwie pod Gravelines (Francja) flota angielska zadała poważne straty hiszpańskiej Wielkiej Armadzie.
• W 1605 r. ur. się Cæcilius Calvert, angielski arystokrata, kolonizator.
• W 1605 r. Król Szwecji Karol IX Waza założył miasto Oulu (Finlandia).
• W 1647 r. podczas irlandzkiej wojny konfederackiej, zwycięstwo odniosły wojska Parlamentu angielskiego nad irlandzkimi Konfederatami w bitwie pod Dungans Hill (Irlandia).
• W 1648 r. Mehmed IV został sułtanem Imperium Osmańskiego.
• W 1653 r. podczas I wojny angielsko-holenderskiej, rozpoczęła się bitwa morska pod Scheveningen (Holandia).
• W 1669 r. ur. się Albert Ernest II, ostatni książę Oettingen.
• W 1703 r. ukazało się pierwsze wydanie austriackiego dziennika „Wiener Zeitung”.
• W 1709 r. ur. się Ernest Ludwik II, książę Saksonii-Meiningen.
• W 1709 r. ur. się Ietsugu Tokugawa, japoński siogun.
• W 1709 r. portugalski duchowny i wynalazca Bartolomeu de Gusmão zaprezentował królowi Janowi V Wielkodusznemu swoje urządzenie latające z napędem śmigłowym.
• W 1736 r. Muhammad II ibn Ismail został sułtanem Maroka.
• W 1741 r. Szwecja wypowiedziała wojnę Rosji.
• W 1742 r. ur. się Tezila Strzeżysława z Jabłonowskich Sapieżyna, krajczyna litewska, działaczka konfederacji barskiej, pamiętnikarka, biblizilka.
• W 1779 r. w Włoszech miała miesjce erupcja Wezuwiusza.
• W 1786 r. Francuzi Jacques Balmat i Michel-Gabriel Paccard dokonali pierwszego wejścia na Mont Blanc, najwyższy szczyt Alp i Europy (4810 m n.p.m.).
• W 1793 r. francuski Konwent Narodowy zakazał działalności wszystkich akademii.
• W 1813 r. ur. się Franciszka Kinsky von Wchinitz und Tettau, księżna Liechtensteinu.
• W 1824 r. ur. się Maria Aleksandrowna, caryca Rosji.

• W 1829 r. Jules Armand de Polignac został premierem Królestwa Francji.
• W 1832 r. ur. się Jerzy I Wettyn, król Saksonii.
• W 1842 r.  6-osobowa wyprawa po raz pierwszy w historii zdobyła szczyt Lauteraarhorn (4042 m n.p.m.) w Alpach Berneńskich (Szwajcaria).
• W 1848 r. podczas tzw. wiosny ludów, w wyniku zbrojnego powstania Bolonia (Włochy) została wyzwolona spod okupacji austriackiej.
• W 1849 r. Yarmouth w stanie Maine (USA) uzyskało prawa miejskie.
• W 1869 r. Radivoje Milojković został premierem Księstwa Serbii.
• W 1869 r. założona została nazistowska Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Niemiec (SDAP).
• W 1875 r. francuski astronom Prosper Henry odkrył planetoidę (148) Gallia.
• W 1892 r. Hirobumi Itō został po raz drugi premierem Japonii.
• W 1900 r. na Międzynarodowym Kongresie Matematycznym w Paryżu (Francja) David Hilbert przedstawił listę 23 nierozwiązanych problemów matematycznych.
• W 1907 r. założony został niemiecki klub piłkarski FC Augsburg.
• W 1914 r. poseł Wiktor Jaroński wygłosił w rosyjskiej Dumie Państwowej deklarację o solidarności narodu polskiego z Rosją w jej walce z Niemcami.
• W 1918 r. podczas I w.ś. rozpoczęła się bitwa pod Amiens (Francja).
• W 1919 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej, wojska polskie zdobyły Mińsk (Kresy Wschodnie, obecnie Białoruś).
• W 1929 r. niemiecki sterowiec LZ 127 Graf Zeppelin rozpoczął lot dookoła świata (zakończony 29 sierpnia).
• W 1936 r. w stanie Uttaranchal (Indie) utworzony został najstarszy indyjski Park Narodowy im. Jima Corbetta.
• W 1941 r. podczas II w.ś. zakończyła się bitwa o Humań (ZSRR) i rozpoczęła się obrona Odessy (Ukraina).

• W 1942 r. odbyła się premiera amerykańskiego filmu animowanego pt. Bambi.
• W 1942 r. w Waszyngtonie (USA) na krześle elektrycznym straconych zostało sześciu niedoszłych niemieckich sabotażystów.
• W 1945 r. podpisane zostało tzw. porozumienie londyńskie powołujące Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze (Niemcy).
• W 1945 r. podczas II w.ś. sowiecka ZSRR wypowiedziała wojnę Japonii, początkując tzw. operacją kwantuńską.
• W 1946 r. Amerykanie dokonali oblotu bombowca Convair B-36 Peacemaker.
• W 1946 r. sowieci obalili w Bułgarii monarchię.
• W 1947 r. przyjęta została flaga Pakistanu.
• W 1949 r. Bhutan i Indie zawarły traktat wiecznego pokoju i przyjaźni w Dardżyling (Indie) przewidujący, że Indie będą odpowiadać za stosunki zewnętrzne Bhutanu bez ingerowania w sprawy wewnętrzne.
• W 1956 r. w katastrzie w kopalni w Marcinelle (Belgia) zginęło 262 górników, w tym m.in. 136 Włochów i 8 Polaków.
• W 1960 r. Kasai Południowe ogłosiło secesję od Demokratycznej Republika Konga.
• W 1963 r. w Wielkiej Brytanii doszło do tzw. „napadu stulecia”. Z pociągu pocztowego zrabowany został łup o wartości 2.600.000 funtów.
• W 1964 r. sformowany został zespół akrobacyjny szwajcarskich sił powietrznych Patrouille Suisse.
• W 1967 r. założone zostało Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN).
• W 1969 r. w kilku pociągach w Mediolanie (Włochy) eksplodowały bomby podłożone przez skrajnie prawicowych terrorystów.
• W 1974 r. po wybuchu tzw. afery Watergate prezydent USA Richard Nixon ogłosił swoje ustąpienie ze stanowiska z dniem 9 sierpnia.

• W 1975 r. w wyniku powodzi wywołanej tajfunem została przerwana tama Banqiao (Chiny) i 61 mniejszych tam powodując śmierć ok. 26 tysięcy osób.
• W 1977 r. doszło do deorbitacji i spłonięcia w atmosferze sowieckiej stacji orbitalnej Salut 5.
• W 1978 r. Amerykanie wystrzelili sondę Pioneer Venus 2.
• W 1983 r. w wojskowym zamachu stanu obalony został dyktator Gwatemali gen. Efraín Ríos Montt.
• W 1985 r. papież Jan Paweł II rozpoczął 27. podróż apostolską do sześciu krajów afrykańskich.
• W 1988 r. w Birmie (Mjanma) wybuchło tzw. „powstanie 8888”, które zostało krwawo stłumione przez wojsko.
• W 1988 r. podczas wojny w Angoli i Namibii, Angola, Kuba i Republika Południowej Afryki podpisały w Genewie (Szwajcaria) porozumienie rozejmowe.
• W 1989 r. rozpoczęła się amerykańska misja STS-28 wahadłowca Columbia.
• W 1989 r. wystrzelona została europejska satelita Hipparcos, która wyznaczyła odległości do ponad 2,5 miliona gwiazd.
• W 1990 r. Kuwejt został zaanektowany przez Irak.
• W 1992 r. podpisane zostało porozumienie o wyczaniu wojsk sowieckich z Litwy do 31 sierpnia 1993 r.
• W 1993 r. aresztowany został włoski mafioso i zabójca dwojga dzieci Luigi Chiatti tzw. „potwór z Foligno”.
• W 1994 r. otwarte zostało pierwsze izraelsko-jordańskie przejście graniczne.
• W 1995 r. z Iraku do Jordanii uciekły dwie najstarsze córki Saddama Husajna wraz z mężami, którzy zajmujmowali wysokie stanowiska w armii.
• W 2000 r. jeden z pierwszych okrętów podwodnych, amerykański „H.L. Hunley”, został wydobyty na powierzchnię po 136 latach od zatopienia.
• W 2000 r. z zamachu bombowym w przejściu podziemnym na Placu Puszkina w Moskwie (Rosja) zginęło 13 osób, a 118 zostało rannych.

• W 2001 r. Amerykanie wystrzelili sondę Genesis, mającą zebrać i dostarczyć na Ziemię próbki wiatru słonecznego.
• W 2002 r. 23 osoby zginęły, a 11 zostało rannych w katastrzie samolotu Embraer 120 w Rio Branco (Brazylia).
• W 2007 r. rozpoczęła się amerykańska misja STS-118 wahadłowca Endeavour.
• W 2007 r. Xanana Gusmão został premierem Timoru Wschodniego.
• W 2008 r. pociąg EuroCity relacji Kraków (woj. małopolskie) – Praga (Czechy) uderzył w zawalony w trakcie remontu wiadukt w Studénce (Czechy). Zginęło 7 osób, a 67 zostało rannych.
• W 2008 r. w nocy z 7 na 8 sierpnia wojska gruzińskie zaatakowały Cchinwali, stolicę separatystycznej Osetii Południowej, w odpowiedzi na jej terytorium wkroczyły rosyjskie oddziały pancerne, a lotnictwo zaatakowało gruzińskie pozycje w Osetii i bazy lotnicze w Gruzji.
• W 2010 r. lawina błotna w Gansu (Chiny) zabiła 1471 osób, a kolejne 294 uznano za zaginione.
• W 2011 r. Yingluck Shinawatra objęła urząd premiera Tajlandii.
• W 2014 r. amerykańskie lotnictwo rozpoczęło bombardowania pozycji dżihadystów z Państwa Islamskiego na terytorium Iraku.
• W 2014 r. były premier z czasów rządów komunistycznych Czerwonych Khmerów Khieu Samphan został skazany na dożywotnie pozbawienie wolności za zbrodnie przeciwko ludzkości, złamanie Konwencji Genewskiej z 1949 r. i ludobójstwo przez Nadzwyczajną Izbę Sądu Kambodży.
• W 2017 r. 25 osób zginęło, a 525 zostało rannych w trzęsieniu ziemi w prowincji Syczuan. (Chiny).