9 LUTEGO W HISTORII

9 lutego w Polsce:

• W 1321 r. Sąd papieski obradujący w Inowrocławiu (woj. kujawsko-pomorskie), a następnie w Brześciu Kujawskim (woj. kujawsko-pomorskie) wydał wyrok nakazujący krzyżakom zwrot Polsce Pomorza Gdańskiego oraz zapłatę znacznego odszkodowania. Zakon krzyżacki nie uznał wyroku i uzyskał jego zawieszenie w kurii papieskiej w Awinionie (Francja).
• W 1339 r. król Kazimierz III Wielki ratyfikował traktat wyszehradzki.
• W 1359 r. Pakość (woj. kujawsko-pomorskie) otrzymała prawa miejskie.

• W 1520 r. podczas wojny pruskiej, 400-osobowy oddział krzyżacki dowodzony przez Friedricha von Haydecka opanował w nocy Pieniężno (woj. warmińsko-mazurskie), które zaskoczone poddało się bez oporu.
• W 1528 r. po przeprowadzonym na polecenie króla Zygmunta I Starego śledztwie w sprawie przedwczesnych zgonów książąt mazowieckich Stanisława i Janusza III wydał on edykt stwierdzający, że obaj zmarli z przyczyn naturalnych.
• W 1591 r. ur. się Stanisław Koniecpolski, polityk, hetman polny koronny i hetman wielki koronny.
• W 1649 r. podczas Powstania Chmielnickiego, zwycięstwo odniosły wojska litewskie w bitwie o Mozyrz (Kresy Wschodnie).
• W 1664 r. podczas IV wojny polsko-rosyjskiej, wojska polsko-kozackie zakończyły trwające od 22 stycznia nieudane oblężenie Głuchowa (Kresy Wschodnie).
• W 1763 r. ur. się Helena Apolonia Massalska, szlachcianka, pamiętnikarka.
• W 1754 r. abp Niccolò Serra mianowany został nuncjuszem apostolskim w Polsce.
• W 1780 r. ur. się Walenty Kratzer, też Krattzer, muzyk, kompozytor, tenor, dyrygent, pedagog.
• W 1811 r. założona została okultystyczna loża wolnomularska „Wolność Odzyskana”.
• W 1848 r. ur. się Piotr Chmielowski, autor, encyklopedysta, historyk literatury, przesor Uniwersytetu Lwowskiego, członek honorowy Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu (Szwajcaria).
• W 1878 r. ur. się Jan Adolf Hertz, publicysta, dramaturg, poeta, krytyk teatralny i tłumacz. Po aresztowaniu przez niemieckie gestapo w 1943 r. popełnił samobójstwo.
• W 1895 r. we Lwowie (woj. lwowskie, Kresy Wschodnie) założone zostało Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

• W 1899 r. ur. się Józef Feliks Kutyba, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego II RP, kawaler Orderu Virtuti Militari. Zamordowany przez Sowietów w Katyniu (ZSRR) w 1940 r.
• W 1901 r. ur. się Jan Leopold Tyranowski, księgowy, krawiec, mistyk chrześcijański, bliski znajomy młodego Karola Wojtyły, Czcigodny Sługa Boży Kościoła katolickiego.
• W 1905 r. ur. się Bronisław Przyłuski, poeta, dramaturg i tłumacz, kapitan artylerii Wojska Polskiego II RP i II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
• W 1905 r. podczas tzw. Rewolucji w Królestwie Polskim, rosyjskie wojsko otworzyło ogień do protestujących robotników przed Hutą Katarzyna w Sosnowcu (woj. śląskie) oraz kilku innych zakładów, zabijając 40 i raniąc około 150 osób.
• W 1913 r. ur. się Gertruda Kilos-Czorny, lekkoatletka, olimpijka, 4-krotna mistrzyni Polski.
• W 1914 r. ur. się Jan Kazimierz Kochański vel Maciej Zubowicz ps. „ Maciek”, porucznik kawalerii Wojska Polskiego II RP, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, cichociemny. Zamordowany przez Niemców w 1944 r.
• W 1914 r. ur. się Irena Babel, aktorka i reżyser teatralna, pedagog.
• W 1918 r. podczas I w.ś. podpisany został w Brześciu (Kresy Wschodnie) układ pokojowy między Państwami Centralnymi a Ukrainą.
• W 1925 r. ur. się Wacław Sikorski ps. „Bocian”, żołnierz Armii Krajowej i WiN, Powstaniec Warszawski, represjonowany przez komunistów.
• W 1926 r. podczas demonstracji bezrobotnych w Kaliszu (woj. wielkopolskie) doszło do starć z policją i wojskiem. Zginęło 9 demonstrantów, a 60 zostało rannych.
• W 1929 r. ur. się Bolesław Fac, inżynier, poeta, prozaik, publicysta.

• W 1929 r. w pruskim wówczas Olecku (woj. warmińsko-mazurskie) zanotowana została najniższa w historii temperatura na dzisiejszych ziemiach polskich –42,2 °C.
• W 1941 r. ur. się Kazimierz Kaczor, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
• W 1943 r. ur. się Henryk Baranowski, aktor, reżyser teatralny, scenarzysta.
• W 1943 r. podczas II w.ś. oddział ukraińskiej UPA dokonał mordu ok. 149-173 Polaków we wsi Parośla I (Kresy Wschodnie).
• W 1945 r. podczas II w.ś. w Elblągu (woj. warmińsko-mazurskie) aresztowany został Aleksander Sołżenicyn, wówczas kapitan artylerii sowieckiej Armii Czerwonej. Powodem był przechwycony przez NKWD list do przyjaciela, w którym Sołżenicyn krytykował metody prowadzenia wojny przez sowiecką ZSRR i rolę Stalina.
• W 1949 r. ur. się Janusz Gerard Pyciak-Peciak, pięcioboista nowoczesny, olimpijczyk, mistrz świata.
• W 1950 r. ur. się Jerzy Piotrowski, muzyk, perkusista zespołu SBB.
• W 1953 r. wydany został komunistyczny dekret dający organom PRL prawo do odmowy zgody na wszelkie nominacje kościelne.
• W 1956 r. w stadninie w Albigowej (woj. podkarpackie) urodził się ogier czystej krwi arabskiej Bask, który po sprzedaży do USA został ojcem 1035 źrebaków.
• W 1961 r. odbyła się premiera filmu pt. Matka Joanna od Aniołów w reżyserii Jerzego Kawalerowicza.
• W 1964 r. ur. się Iwona Fornalczyk, aktorka teatralna i telewizyjna.
• W 1965 r. ur. się Liliana Leszner, szachistka, mistrzyni międzynarodowa.
• W 1965 r. odbyła się premiera filmu pt. Rękopis znaleziony w Saragossie w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa.

• W 1970 r. rozpoczął się tzw. proces taterników oskarżonych o kolportaż nielegalnych pism.
• W 1982 r. Sąd śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu (woj. dolnośląskie) ogłosił wyroki na przywódców spacyfikowanego strajku w kopalni KWK „Wujek” w Katowicach (woj. śląskie). Stanisław Płatek został skazany na 4 lata, Jerzy Wartak na 3,5 roku, Adam Skwirz i Marian Głuch po 3 lata pozbawienia wolności. 4 osoby zostały uniewinnione.
• W 2001 r. odbyła się premiera filmu pt. Reich w reżyserii Władysława Pasikowskiego.
• W 2005 r. po raz pierwszy w Polsce obchodzony był Dzień Bezpiecznego Internetu.
• W 2006 r. rozpoczęły się wypłaty jednorazowych zapomóg z tytułu urodzenia się dziecka (tzw. becikowego).
• W 2007 r. zlikwidowane zostały usługi dalekopisowe.
• W 2012 r. w Gdyni (woj. pomorskie) padła rekordowa wygrana w Lotto 33.787.496,10 zł.

9 lutego na świecie:

• W 474 r. Zenon Izauryjczyk został cesarzem wschodniorzymskim.
• W 1111 r. papież Paschalis II i król niemiecki Henryk V Salicki zawarli tajne porozumienie, na mocy którego Henryk zrezygnował z prawa do inwestytury i zgodził się na wolny wybór biskupów, a w zamian biskupi i opaci niemieccy musieli zwrócić wszystkie regalia, które otrzymali od monarchów od czasów Karola Wielkiego.
• W 1274 r. ur. się Ludwik z Tuluzy, francuski duchowny katolicki, franciszkanin, biskup, święty.
• W 1313 r. ur. się Maria Portugalska, królowa Kastylii i Leónu.

• W 1354 r. Anna Świdnicka, żona króla Czech i Niemiec Karola IV Luksemburskiego, została koronowana w Akwizgranie na królową Niemiec.
• W 1420 r. ur. się Dorota, księżniczka brandenburska, księżna meklemburska.
• W 1471 r. ur. się Elżbieta Gonzaga, markizanka Mantui, księżna i regentka Urbino.
• W 1529 r. katedra oraz inne świątynie w w Bazylei (Szwajcaria) zostały sprzanowane przez luterański tłum.
• W 1552 r. założone zostało miasto Valdivia (Chile).
• W 1555 r. w Gloucester (Wielka Brytania) spalony został na stosie protestancki biskup John Hooper, trzeci z męczenników podczas wprowadzanej przez królową Anglii Marię I Tudor rekatolicyzacji.
• W 1601 r. hiszpański dwór królewski przeniósł się do Valladolid (Hiszpania).
• W 1612 r. ur. się Pier Francesco Mola, włoski artysta, malarz i rysownik barokowy.
• W 1612 r. Franciszek IV Gonzaga został księciem Mantui i Montferratu.
• W 1621 r. kardynał Alessandro Ludovisi został wybrany papieżem i przyjął imię Grzegorz XV.
• W 1640 r. ur. się Ibrahim I został sułtanem Imperium Osmańskiego.
• W 1650 r. ur. się Jan Verkolje, holenderski artysta, malarz barokowy.
• W 1656 r. ur. się Róża Venerini, włoska zakonnica, święta.
• W 1660 r. Annet de Clermont-Gessant został wielkim mistrzem zakonu joannitów.
• W 1670 r. Chrystian V został królem Danii i Norwegii.
• W 1685 r. ur. się Francesco Loredano, doża Wenecji.
• W 1695 r. podczas wojny wenecko-tureckiej, zwycięstwo odniosła flota turecka w bitwie pod Karaburun (Turcja).
• W 1763 r. ur. się Ludwik I Badeński, wielki książę Badenii.

• W 1773 r. ur. się William Henry Harrison, amerykański polityk, 9. prezydent USA.
• W 1788 r. Austria wypowiedziała wojnę Imperium Osmańskiemu.
• W 1796 r. Jiaqing został cesarzem Chin.
• W 1798 r. w Szwajcarii powstała marionetkowa, uzależniona od Francji Republika Helwecka.
• W 1799 r. admirał Alexander Ball został pierwszym cywilnym komisarzem Malty.
• W 1799 r. podczas quasi-wojny amerykańsko-francuskiej, amerykańska fregata USS „Constellation” pokonała i zdobyła w walce francuską fregatę „L’Insurgente”, jako pierwszy w historii okręt wojenny zaprojektowany i zbudowany w USA.
• W 1801 r. Francja i Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego zawarły tzw. pokój w Lunéville (Francja).
• W 1801 r. król Hiszpanii Karol IV Burbon założył szkołę franciszkańską w Medellín (Kolumbia), obecnie jest to Uniwersytet Antioquia.
• W 1806 r. wojska francuskie pod wodzą marszałka André Massény rozpoczęły inwazję na Królestwo Neapolu.
• W 1822 r. prezydent Haiti Jean-Pierre Boyer zdobył Santo Domingo (Dominikana) i proklamował Hispaniolę jako jedyną i niepodzielną.
• W 1825 r. Izba Reprezentantów USA, z powodu braku rozstrzygnięcia w Kolegium Elektorów, wybrała na urząd prezydenta Johna Adamsa.
• W 1834 r. ur. się Kamehameha IV, król Hawajów.
• W 1835 r. José María Vargas został prezydentem Wenezueli.
• W 1846 r. ur. się August Wilhelm Maybach, niemiecki konstruktor i przemysłowiec, pionier motoryzacji, współzałożyciel przedsiębiorstwa Maybach-Motoren-Werke.

• W 1846 r. ur. się Leopold Arnulf, bawarski książę, feldmarszałek niemiecki.
• W 1849 r. podczas tzw. Wiosny Ludów, proklamowana została Republika Rzymska, krótko istniejące państwo obejmujące terytorium Państwa Kościelnego (obecnie Watykan).
• W 1851 r. otwarty został pierwszy dworzec kolejowy w Madrycie (Hiszpania).
• W 1852 r. w Teatrze Miejskim w Mińsku (Białoruś) odbyła się premiera sztuki na podstawie dramatu Wincentego Dunina-Marcinkiewicza pt. Sielanka.
• W 1855 r. w nocy z 8 na 9 lutego na pokrywie śnieżnej w hrabstwie Devon (Wielka Brytania) pojawiły się tzw. odciski stóp diabła o długości 65–170 km.
• W 1861 r. nowo powstałe Skonfederowane Stany Ameryki wybrały swoim prezydentem Jeffersona Davisa.
• W 1865 r. ur. się Wilson Alwyn „Snowflake” Bentley, amerykański fotograf, autor pierwszych znanych zdjęć płatków śniegu.
• W 1893 r. w operze La Scala w Mediolanie (Włochy) odbyła się premiera opery pt. Falstaff autorstwa Giuseppe Verdiego.
• W 1895 r. w Holyoke w stanie Massachusetts (USA) odbył się pierwszy mecz siatkówki, gry wymyślonej przez Williama G. Morgana, nauczyciela wychowania fizycznego w miejscowej szkole YMCA.
• W 1896 r. w Sankt Petersburgu (Rosja) zakończyły się pierwsze mistrzostwa świata w łyżwiarstwie figurowym. W jedynej rozegranej konkurencji solistów zwyciężył Niemiec Gilbert Fuchs.
• W 1896 r. założony został szwajcarski klub piłkarski Urania Genève Sport.
• W 1898 r. Szwedzi zwodowali krążownik torpedowy „Claes Horn”.

• W 1900 r. Amerykanin Dwight Davis ufundował nagrodę dla zwycięzców międzynarodowych zawodów drużyn męskich w tenisie, znaną od tej pory jako Puchar Davisa.
• W 1902 r. w zamachu stanu obalony został prezydent Paragwaju Emilio Aceval. Jego miejsce zajął przeciwnik polityczny Héctor Carvallo.
• W 1904 r. podczas wojny rosyjsko-japońskiej, zwycięstwo odniosła flota japońska w bitwie pod Czemulpo (Korea Południowa).
• W 1910 r. José Canalejas został premierem Hiszpanii.
• W 1913 r. Carlos Meléndez został samozwańczo prezydentem Salwadoru.
• W 1913 r. nad atlantyckim wybrzeżem obu Ameryk przeleciał tzw. meteor muskający atmosferę.
• W 1915 r. Kanał Sueski został zamknięty dla statków państw neutralnych w I wojnie światowej.
• W 1917 r. w Rosji ur. się Wanda Flakowicz, lekkoatletka, 3-krotna mistrzyni Polski.
• W 1920 r. wojska brytyjskie zdobyły Taleex, stolicę leżącego na Półwyspie Somalijskim Państwa Derwiszów, kładąc kres jego istnieniu.
• W 1920 r. w Paryżu (Francja) podpisany został traktat przyznający archipelag Spitsbergenu Norwegii.
• W 1923 r. Stanley Bruce został premierem Australii.
• W 1923 r. w Wiedniu (Austria) odbyła się premiera operetki pt. Żółty kaftan autorstwa Franza Lehára.
• W 1923 r. założone zostały sowieckie linie lotnicze Aerzłot.
• W 1925 r. Niemcy złożyły notę protestacyjną przeciwko zawartemu paktowi gwarancyjnemu między Francją i Polską. Pakt wiązał oba państwa obowiązkiem pomocy na wypadek niedotrzymania zobowiązań przez Niemcy.

• W 1929 r. sowiecka ZSRR, Polska, Estonia, Łotwa i Rumunia podpisały w Moskwie (ZSRR) wielostronny pakt o nieagresji, tzw. protokół Litwinowa.
• W 1934 r. Gaston Doumergue został premierem Francji.
• W 1934 r. rozpoczęła działalność tzw. Ententa Bałkańska, w której w skład weszły Grecja, Turcja, Rumunia i Jugosławia.
• W 1939 r. podczas hiszpańskiej wojny domowej, Brygada im. Jarosława Dąbrowskiego jako jedna z ostatnich jednostek wojsk republikańskich opuściła Hiszpanię, przekraczając granicę z Francją.
• W 1939 r. podczas hiszpańskiej wojny domowej, wojska gen. Francisco Franco zajęły Majorkę.
• W 1942 r. w porcie w Nowym Jorku (USA) spłonął i przewrócił się na burtę francuski transatlantyk „Normandie”.
• W 1942 r. podczas II w.ś. w USA wprowadzony został całoroczny czas letni na okres trwania wojny.
• W 1943 r. podczas II w.ś. strategicznym zwycięstwem wojsk alianckich zakończyła się bitwa o Guadalcanal (Wyspy Salomona).
• W 1945 r. ur. się Mia Farrow, amerykańska aktorka.
• W 1945 r. podczas II w.ś. brytyjski HMS „Venturer” storpedował i zatopił u wybrzeży Norwegii niemiecki U-864, zginęło 73 członków załogi oraz kilku niemieckich i japońskich naukowców. Jest to jedyny w historii przypadek zatopienia zanurzonego okrętu podwodnego przez inny zanurzony okręt podwodny.
• W 1950 r. amerykański Senator Joseph McCarthy oskarżył 200 pracowników Departamentu Stanu o działalność antyamerykańską i współpracę z wywiadem sowieckiej ZSRR.
• W 1953 r. odbyła się premiera szwedzkiego filmu pt. Wakacje z Moniką w reżyserii Ingmara Bergmana.

• W 1953 r. w odwecie za prześladowania Żydów w związku z tzw. spiskiem lekarzy kremlowskich, członkowie nacjonalistyczno-syjonistycznego podziemia dokonali zamachu bombowego na budynek sowieckiej ambasady w Tel Awiwie (Izrael), w wyniku którego rannych zostało jej 3 pracowników. W odpowiedzi na zamach 3 dni później sowiecka ZSRR zerwała stosunki dyplomatyczne z Izraelem.
• W 1957 r. armeńska Telewizja Publiczna (ARMTV) rozpoczęła regularną emisję programu.
• W 1960 r. aktorka Joanne Woodward została jako pierwsza uhonorowana gwiazdą na alei gwiazd tzw. Hollywood Walk z Fame w Los Angeles (USA).
• W 1963 r. Amerykanie dokonali oblotu Boeinga 727.
• W 1964 r. zakończyły się IX Zimowe Igrzyska Olimpijskie w austriackim Innsbrucku (Austria).
• W 1969 r. Amerykanie dokonali oblotu Boeinga 747 (Jumbo Jet).
• W 1970 r. odbyła się premiera amerykańskiego filmu pt. Zabriskie Point w reżyserii Michelangelo Antonioniego.
• W 1971 r. zakończyła się amerykańska załogowa misja księżycowa Apollo 14.
• W 1973 r. Francja i Wielka Brytania nawiązały stosunki dyplomatyczne z komunistyczną niemiecką NRD.
• W 1975 r. 37 żołnierzy niemieckiej Bundeswehry, mających objąć służbę w bazie NATO na terenie Krety (Grecja) oraz 5 członków załogi zginęło w katastrzie zachodnioniemieckiego samolotu wojskowego Transall C-160D na Krecie (Grecja).
• W 1977 r. Hiszpania i sowiecka ZSRR wznowiły po 38 latach stosunki dyplomatyczne.
• W 1978 r. Kanada wydaliła 13 sowieckich dyplomatów pod zarzutem szpiegostwa.

• W 1982 r. 24 osoby zginęły spośród 174 osób na pokładzie w katastrzie japońskiego samolotu Douglas DC-8 w Tokio (Japonia).
• W 1986 r. pojawiła się Kometa Halleya.
• W 1990 r. Czechosłowacja i Izrael wznowiły zerwane w 1967 r. stosunki dyplomatyczne.
• W 1990 r. Watykan i Węgry wznowiły stosunki dyplomatyczne.
• W 1990 r. uchwalona została konstytucja Namibii.
• W 1991 r. na Litwie odbyło się referendum niepodległościowe.
• W 1992 r. ogłoszony został tzw. plan Vance’a-Owena, plan pokojowy dla Bośni i Hercegowiny.
• W 1992 r. w Algierii wprowadzony został stan wyjątkowy.
• W 1996 r. 2 osoby zginęły, a 40 zostało rannych w  zamachu bombowym przeprowadzonym przez irlandzką IRA w dzielnicy portowej Docklands w Londynie (Wielka Brytania).
• W 1996 r. w Instytucie Badań Ciężkich Jonów w Darmstadt (NIemcy) po raz pierwszy uzyskany został copernicium (Cn) – pierwiastek chemiczny o największej zaobserwowanej liczbie atomowej (112).
• W 1998 r. w Tbilisi (Gruzja) doszło do nieudanego zamachu na prezydenta Gruzji Eduarda Szewardnadze.
• W 2001 r. 9 osób zginęło w wyniku staranowania u wybrzeży Hawajów (USA) japońskiego kutra rybackiego przez amerykański okręt podwodny USS „Greeneville”.
• W 2001 r. Thaksin Shinawatra został premierem Tajlandii.

• W 2004 r. w Azerbejdżanie utworzony został Park Narodowy Hirkan.
• W 2005 r. baskijska ETA zdetonowała samochód-pułapkę przed centrum kongresowym w Madrycie (Hiszpania), ranne zostały 43 osoby.
• W 2006 r. Synod Generalny Biskupów Kościoła anglikańskiego poparł wniosek arcybiskupa Canterbury (Wielka Brytania) Rowana Williamsa o umożliwienie przyjęcia sakry biskupiej kobietom.
• W 2012 r. Mihai Răzvan Ungureanu został premierem Rumunii.
• W 2014 r. Kamil Stoch zdobył złoty medal w konkursie skoków narciarskich na skoczni normalnej podczas XXII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Soczi (Rosja).
• W 2015 r. Marinko Čavara został prezydentem Federacji Bośni i Hercegowiny.
• W 2016 r. 56 osób zginęło, a 78 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym w miejscowości Dikwa w stanie Borno (Nigeria).
• W 2016 r. 11 osób zginęło, a 85 zostało rannych w czołowym zderzeniu dwóch pociągów pasażerskich pod Bad Aibling w Bawarii (Niemcy).
• W 2017 r. doszło do wybuchu i pożaru w maszynowni elektrowni jądrowej we Flamanville (Francja).
• W 2018 r. w Pjongczangu (Korea Południowa) rozpoczęły się XXIII Zimowe Igrzyska Olimpijskie.
• W 2020 r. na wyspie Seymour u wybrzeży Półwyspu Antarktycznego odnotowana została najwyższa w historii Antarktydy temperaturę powietrza 20,7 °C.
• W 2020 r. w USA odbyła się 92. ceremonia wręczenia Oscarów.