Egzekucja ujętych partyzantów z okolic Osuch w czerwcu 1944 r. (fot. TerazHistoria.pl)
25-26 czerwca 1944 r. polscy partyzanci stoczyli największą bitwę z Niemcami w okupowanej Polsce. Do tzw. Bitwy pod Osuchami doszło w trakcie niemieckiej akcji przeciwpartyzanckiej Sturmwind II.
W czerwcu 1944 roku Niemcy postanowili przeprowadzić kilka kilkudniowych akcji o kryptonimie Sturmwind I i Sturmwind II, które miały na celu likwidację oddziałów partyzanckich działających w lasach Lipskich, Janowskich oraz Puszczy Solskiej na pograniczu Lubelszczyzny i dzisiejszego Podkarpacia.
Działające w tych lasach sowieckie oddziały rajdowe i liczne oddziały polskiego podziemia skutecznie przeszkadzały Niemcom prowadząc dywersję na tyłach szybko zbliżającego się wschodniego frontu więc Niemcy postanowili zrobić pożądek z tym nękającym ich problemem.
Sturmwind I
W pierwszym etapie operacji Sturmwind I doszło do walk w nocy z 14 na 15 czerwca 1944 roku w Lasach Janowskich na tzw. Porytowym Wzgórzu. Wówczas była to największa dotychczasowa bitwa polskich i sowieckich oddziałów.
Na kilka dni przed akcja Niemcy stworzyli 130 kilometrowy pierścień wokół lasów lipskich i janowskich składający się z 30.000 żołnierzy. Okrążone zostały oddziały partyzanckie, które skupiały ponad 3.000 żołnierzy Armii Krajowej (AK), Batalionów Chłopskich (BCh), Armii Ludowej (AL) i sowieckich oddziałów rajdowych.
W nocy z 14 na 15 czerwca żołnierze oddziału NOW-AK „Ojca Jana” Franciszka Przysiężniaka dowodzeni przez por. Bolesława Usowa „Konara” po ciężkich walkach przebili się przez niemiecki pierścień, pozwalając wyjść z okrążenia prawie wszystkim partyzantom. W bitwie zginęło około 250 partyzantów i około 500 Niemców.
Sturmwind II
Akcja Sturmwind I okazała się fiaskiem dla Niemców i nie przyniosła spodziewanych rezultatów, niemniej po przegrupowaniu Niemcy kontynuowali z akcją Sturmwind II. Zasadniczym celem Sturmwind II było zniszczenie licznych na terenie Puszczy Solskiej polskich oddziałów partyzanckich, które paraliżowały niemiecką komunikację i niemalże całkowicie kontrolowały sytuację na terenie lasów i w miejscowościach Józefów Biłgorajski oraz Aleksandrowie.
Partyzanci stanowili zagrożenie również dla Niemców w dużych miastach jak np. w Biłgoraju gdzie nieustanie prowadzili skuteczną dywersyję i sabotaż. Działania partyzantów były tak skuteczne, że komunikację z tym miastem Niemcy musieli utrzymywać przez wysyłanie silnie bronionych konwojów czy nawet lotnictwa.
Bitwa pod Osuchami w lasach Puszczy Solskiej była punktem kulminacyjnym niemieckiej akcji przeciwpartyzanckiej Sturmwind II, w której wzięły udział oddziały Armii Krajowej (AK) oraz Bataliony Chłopskie (BCh).
W akcji Sturmwind II Niemcy tym razem odnieśli sukces nad partyzantami. W ciężkich walkach z oddziałami AK i BCh poległo około 400 partyzantów.
Po dokładnym przeczesaniu lasów, Niemcy schwytanych partyzantów wywieźli do obozów przejściowych w Biłgoraju i Zwierzyńcu, a następnie do obozów śmierci w Majdanku i Bełżcu.
W odwecie za partyzantów Niemcy spacyfikowali tereny wokół lasów. 63 osoby zostały rozstrzelane 4 lipca w lesie Rapy na peryferiach Biłgoraja. Dużą część ujętych mordowano na miejscu – podobny los spotkał mieszkańców Osuch i okolicznych wiosek.
Największy cmentarz partyzancki w Polsce
Na cmentarzu partyzanckim w Osuchach spoczywa ok 300 poległych w bitwie polskich partyzantów z oddziałów Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich i jest to największy cmentarz partyzancki w Polsce.
W 2020 r. zrobiłem film o akcjach Sturmwind I i Sturmwind II, zobacz go poniżej:
Marek Wróblewski
COPYRIGHT © 2020-2022 TerazHistoria.pl. Wszelkie Prawa zastrzeżone. Kopiowanie i powielanie tekstów, zdjęć lub filmów bez zgody autora zabronione!