Brygada Świętokrzyska NSZ z uwolnionymi z obozu kobietami 5 maja 1945 r. (fot. IPN)
5 maja 1945 r. żołnierze Brygady świętokrzyskiej NSZ wyzwolili w czeskim Holiszowie około 1000 kobiet wśród których było 280 Żydówek i 167 Polek.
Brygada Świętokrzyska powstała latem 1944 r. i uformowana została z żołnierzy NSZ, którzy nie zgodzili się na scalenie z Armią Krajową. Dowódcą oddziału mianowany został ppłk Antoni Szacki ps. „Bohun”. Celem działania BŚ była bieżąca walka z niemieckim i sowieckim okupantem.
Marsz na Zachód
13 stycznia 1945 r. ppłk Antoni Szacki ps. „Bohun” otrzymał od Komendanta Głównego NSZ płk. Zygmunta Broniewskiego ps. „Bogucki” rozkaz wyczania się na Śląsk. Na rozkaz Komendanta Brygada Świętokrzyska rozpoczęła wymarsz i skierowała się na południowy-wschód w stronę Czechosłowacji. Docelowo dowództwo chciało nawiązać kontakt ze zbliżającym się wojskiem amerykańskim i później dołączyć do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Reklama
Kontakt z aliantami
Początkiem maja oddział BŚ dotarł w okolice Pilzna gdzie nawiązał kontakt z amerykańską Armią. Kilka dni później BŚ był już w okolicy Holiszowa gdzie po nawiązaniu kontaktu z czeską partyzantką i aliantami dowiedzieli się, że znajdujący się w Holiszowie niemiecki obóz KL Hollischen, w którym znajdowało się ok. 1000 kobiet zostanie zniszczony gdy dotrą w okolice wojska alianckie.
Wyzwolenie obozu
Dowódca BŚ nie czekając na rozwój sytuacji postanowił zaatakować obóz w celu uwolnienia więźniarek obozu. Przed natarciem do dowódcy BŚ dotarli mieszkańcy Holiszowa, którzy w obawie przed niemieckimi represjami poprosili o zaniechanie akcji. Dowódca BŚ uznając, że trzeba ratować kobiety w obozie odrzucił prośbę mieszkańców.
Żołnierze BŚ rozpoczęli akcję o godz. 12.00 zaskakując Niemców gdyż w tym czasie większość przebywała w jadalni na obiedzie. Plan ataku okazał się skuteczny, na stołówce obozowej rozbroili całe dowództwo obozu.
Drugi batalion BŚ w tym samym czasie zlikwidował niemieckie bunkry z karabinami maszynowymi. Cała akcja trwała ok. 15 minut, a oddział nie poniósł żadnych strat jedynie dwóch żołnierzy zostało rannych.
Uwolnione kobiety na widok polskich mundurów wybiegały z baraków krzycząc: Wojsko polskie! To polska armia! To cud! Bogu niech będą dzięki!
W akcji w sumie uwolniono ok. 1000 kobiet wśród których było 200 Żydówek, 167 Polek, ok. 400 Francuzek oraz Czeszki, Rumunki, Jugosłowianki, Rosjanki, Belgijki, Holenderki oraz kobiety innych narodowości.
W akcji BŚ udało się schwytać ok. 200 żołnierzy niemieckiej SS i 15 strażniczek.
Po wyzwoleniu w kancelarii obozu znaleziony rozkaz Hitlera datowany 25 lutego 1945 r., w którym Hitler nakaz wysadzić wszystkie obozy koncentracyjne wraz z więźniami w sytuacji gdy w odległości 8 km miałyby znaleźć się wojska alianckie. Dzięki szybkiemu działaniu Brygady świętokrzyskiej plan Hitlera się nie powiódł.
Marek Wróblewski
O działaniach Brygady świętokrzyskiej przeczytasz w książce Leszka Żebrowskiego pt. „Brygada Świętokrzyska NSZ w fotografiach i dokumentach”. Kup książkę w sklepie Amazon klikając na okładkę >>
COPYRIGHT © 2020 TerazHistoria.pl. Wszelkie Prawa zastrzeżone. Kopiowanie i powielanie tekstów, zdjęć lub filmów bez zgody autora zabronione!