18 GRUDNIA W HISTORII

18 grudnia w Polsce:

• W 1423 r. Zbigniew Oleśnicki otrzymał święcenia kapłańskie, a następnego dnia mianowany został biskupem krakowskim. 18 grudnia 1439 r. otrzymał od papieża Eugeniusza IV nominację na pierwszego polskiego kardynała.
• W 1529 r. odbyła się elekcja „vivente rege” Zygmunta II Augusta na króla Polski na Sejmie w Piotrkowie (woj. łódzkie).
• W 1601 r. podczas polsko-szwedzkiej wojny o Inflanty, wojska polskie pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego zdobyły Wolmar (Kresy Wschodnie, obecnie Valmiera, Łotwa).

• W 1655 r. podczas Potopu szwedzkiego, król Jan II Kazimierz wyruszył z austriackiego Opola (woj. opolskie) w drogę powrotną do Polski.
• W 1765 r. Tadeusz Kościuszko wstąpił do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej w Warszawie (woj. mazowieckie).
• W 1774 r. ur. się Tomasz Święcki, prawnik, historyk, mecenas Sądu Najwyższego Królestwa Polskiego, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, autor książki Opis starożytnej Polski, dzięki której uznano go za jednego z najwybitniejszych badaczy polskiej przeszłości.
• W 1830 r. Sejm uznał trwające Powstanie listopadowe za narodowe.
• W 1842 r. z guberni wileńskiej (Kresy Wschodnie) Rosjanie wydzielili powiaty i utworzyli z nich gubernię kowieńską.
• W 1850 r. ur. się Melania Józefa Ewa Parczewska, pisarka, publicystka, tłumaczka, działaczka społeczna i narodowa, założycielka Stowarzyszenia Narodowego Kobiet Polskich.
• W 1900 r. ur. się Kazimierz Skowroński-Prus, rotmistrz Wojska Polskiego II RP, zamordowany przez Sowietów w Charkowie w 1940 r.
• W 1903 r. ur. się Jan Brzękowski ps. „Jan Bereta”, „Jan Jarmott”,  poeta, pisarz, teoretyk sztuki i poezji.
• W 1905 r. ur. się Witold Stefan Strumpf vel „Stefan Witte” vel „Kazimierz Pleśniewski” ps. „Fosa”, inżynier chemik, ochotnik w czasie wojny polsko-bolszewickiej, kapitan piechoty Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, zicer Armii Krajowej, cichociemny, zamordowany przez Niemców w obozie koncentracyjnym Groß-Rosen w 1945 r.
• W 1916 r. ur. się Franciszek Kornicki, podpułkownik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, po II wojnie światowej major (Squadron Leader) Królewskich Sił Powietrznych RAF, był ostatnim żyjącym dowódcą polskich dywizjonów, odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

• W 1921 r. ur. się Tadeusz Molenda ps. „Sęp”, plutonowy Armii Krajowej, żołnierz plutonu „Torpedy” i batalionu „Miotła” AK, Powstaniec Warszawski, zginął w Powstaniu.
• W 1925 r. ur. się Zdzisław Wasserberger ps. „Smok”, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski, plutonowy w II plutonie „Alek” 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” Zgrupowania „Radosław” AK, zginął w Powstaniu.
• W 1927 r. zjazd PZPN zaakceptował system ligowy od sezonu 1928, kończąc tym samym rozłam w polskiej piłce nożnej.
• W 1929 r. ur. się Józef Glemp, duchowny katolicki, doktor obojga praw, biskup diecezjalny warmiński, arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski, kardynał, prymas Polski. Zmarł w 2013 r.
• W 1933 r. komunista Bolesław Bierut został skazany na karę 7 lat pozbawienia wolności za współpracę z sowieckim wywiadem.
• W 1939 r. podczas II w.ś. Niemcy rozstrzelali 52 mieszkańców Bochni (woj. małopolskie) w odwecie za atak na miejscowy posterunek policji, przeprowadzony dwa dni wcześniej przez dwóch członków Organizacji Orła Białego.
• W 1941 r. podczas II w.ś. niemieckie Gestapo aresztowało 456 żołnierzy Inspektoratu Katowickiego ZWZ. Trzech zabitych zostało podczas akcji, a większość pozostałych zginęła później w obozach i egzekucjach.
• W 1942 r. otwarty został Kanał Ulga w Raciborzu (woj. śląskie).
• W 1944 r. podczas II w.ś. 236 samolotów angielskiej RAF dokonało nalotu bombowego na bazę Kriegsmarine w Gdyni (woj. pomorskie) w nocy z 18 na 19 grudnia.
• W 1948 r. uruchomiona została odbudowana po zniszczeniach wojennych Latarnia Morska Niechorze (woj. zachodniopomorskie).

• W 1964 r. odbyła się premiera filmu pt. Panienka z okienka w reżyserii Marii Kaniewskiej.
• W 1968 r. Filharmonia Wrocławska została przeniesiona do nowej siedziby.
• W 1970 r. podczas „Grudnia 1970” wojsko otoczyło stocznię w Szczecinie (woj. zachodniopomorskie).
• W 1970 r. podczas „Grudnia 1970” w Elblągu (woj. warmińsko-mazurskie) doszło do starć z demonstrantami.
• W 1970 r. podczas „Grudnia 1970” do miast północnej Polski przyłączyły się Białystok, Nysa, Oświęcim, Warszawa i Wrocław, gdzie zorganizowane zostały krótkotrwałe i na mniejszą skalę nowe strajki.
• W 1974 r. w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku (woj. mazowieckie) uruchomiony został reaktor „Maria”.
• W 1978 r. na Wawelu w Krakowie (woj. małopolskie) powołano Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa.
• W 1984 r. 8 dzieci i dyrektor placówki zginęło w pożarze Domu Dziecka we Wronkach (woj. wielkopolskie).
• W 1988 r. powstał Komitet Obywatelski „Solidarność”.
• W 1991 r. Polska nawiązała stosunki dyplomatyczne z RPA.
• W 2000 r. polsko-żydowski komunista Bronisław Geremek został przewodniczącym partii Unia Wolności.
• W 2000 r. ukazał się debiutancki album pt. Kinematografia zespołu Paktzonika.
• W 2006 r. podpisana została umowa o kupnie PZL Mielec przez amerykańską Sikorsky Aircraft Corporation.

• W 2009 r. prezydent RP Lech Kaczyński zastosował prawo łaski wobec skazanych w sprawie linczu we Włodowie (woj. warmińsko-mazurskie).
• W 2009 r. z bramy niemieckiego obozu KL Auschwitz-Birkenau skradziona została tablica z niemieckim napisem „Arbeit macht frei”.

18 grudnia na świecie:

• W 522 p.n.e. wojska władcy perskiego Dariusza I pokonały powstańców samozwańczego króla Babilonii Nabuchodonozora III w bitwie pod Zazana nad Eufratem (Azja).
• W 218 p.n.e. podczas II wojny punickiej, zwycięstwo odniosły wojska Hannibala nad siłami Republiki Rzymskiej w bitwie nad rzeką Trebią (obecnie Włochy).
• W 1021 r. ur. się Wang Anshi, chiński urzędnik, reformator, pisarz, filozz, teoretyk literatury.
• W 1118 r. podczas tzw. Rekonkwisty, Saragossa (Hiszpania) zdobyta została przez Alfonsa I Walecznego i ustanowiona stolicą Aragonii.
• W 1271 r. Kubilaj-chan zicjalnie przemianował swoje imperium na Yuan, co oznaczało początek panowania nowej dynastii w Chinach.
• W 1273 r. miasto Potenza (Włochy) zniszczone zostało przez trzęsienie ziemi.
• W 1290 r. Birger I Magnusson został królem Szwecji.
• W 1352 r. francuski kardynał Étienne Aubert wybrany został na piątego papieża niewoli awiniońskiej i przyjął imię Innocenty VI.
• W 1392 r. ur. się Jan VIII Paleolog, cesarz bizantyński.
• W 1418 r. ur. się Albrecht VI Habsburg, książę Austrii.
• W 1422 r. król Francji Karol VII Walezjusz poślubił w Bourges Marię Andegaweńską.

• W 1431 r. odbyło się pierwsze posiedzenie Soboru w Bazylei (Szwajcaria).
• W 1437 r. Albrecht II Habsburg został wybrany przez szlachtę na króla Węgier.
• W 1505 r. ur. się Philip von Hutten, niemiecki konkwistador, gubernator Wenezueli.
• W 1551 r. angielscy kupcy założyli tzw. Kompanię Moskiewską.
• W 1606 r. ur. się Nicolò Sagredo, doża Wenecji.
• W 1626 r. ur. się Krystyna Wazówna, królowa Szwecji.
• W 1642 r. Holender Abel Tasman jako pierwszy Europejczyk wylądował na Nowej Zelandii.
• W 1644 r. królowa Krystyna Wazówna w dniu swoich 18. urodzin przejęła władzę w Szwecji.
• W 1718 r. ur. się Anna Leopoldowna właśc. Elżbieta Katarzyna Krystyna z Meklemburgii-Schwerinu, księżna brunszwicka, regentka Rosji.
• W 1724 r. ur. się Ludwika Hanowerska, królowa Danii i Norwegii.
• W 1736 r. ur. się Fryderyka Dorota Zzia Brandenburg-Schwedt, księżna wirtemberska.
• W 1751 r. w Rosji ukazało się pierwsze wydanie tzw. Biblii Elżbietańskiej w przekładzie cerkiewnosłowiańskim.
• W 1787 r. New Jersey jako 3. stan dołączyło do Unii (USA).
• W 1793 r. podczas Rewolucji francuskiej, wojska Republiki zdobyły zbuntowany Tulon (Francja).
• W 1812 r. odbyła się pierwsza hiszpańska loteria świąteczna.
• W 1820 r. założony został University z Alabama z siedzibą w Tuscaloosa (USA).
• W 1834 r. premier Wielkiej Brytanii Robert Peel opublikował tzw. Manifest z Tamworth, na postulatach którego opiera się program brytyjskiej Partii Konserwatywnej.
• W 1845 r. zwycięstwo odnieśli Brytyjczycy nad Sikhami w bitwie pod Mudki (Indie).
• W 1849 r. Amerykanin William Cranch Bond wykonał pierwsze teleskopowe zdjęcie Księżyca.

• W 1864 r. podczas wojny secesyjnej w USA, zwycięstwo odniosły wojska Unii w bitwie pod Marion w stanie Wirginia.
• W 1865 r. weszła w życie 13. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych znosząca niewolnictwo.
• W 1871 r. Salvador Jovellanos został prezydentem Paragwaju.
• W 1878 r. ur. się Józef Stalin, sowiecki polityk pochodzenia gruzińskiego, sekretarz generalny KPZR, premier sowieckiej ZSRR, dyktator, zbrodniarz, jeden z najkrwawszych przywódców państwowych w historii.
• W 1884 r. ukazał się pierwszy numer szwedzkiego dziennika pt. „Svenska Dagbladet”.
• W 1890 r. kapitan Frederick Lugard zajął Ugandę dla Brytyjskiej Kompanii Wschodnioafrykańskiej.
• W 1892 r. w Petersburgu (Rosja) odbyła się premiera baletu pt. Dziadek do orzechów z muzyką Piotra Czajkowskiego.
• W 1896 r. w Rosji ur. się Stanisław Mackiewicz ps. „Cat”, polski prawnik, wydawca i pisarz, konserwatywny publicysta polityczny, związany z nieformalnym ugrupowaniem ziemiańskim tzw. żubrów kresowych, monarchista, redaktor dziennika „Słowo”, premier rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie.
• W 1897 r. francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidy: (430) Hybris, (431) Nephele i (432) Pythia.
• W 1912 r. Brytyjczyk Charles Dawson zaprezentował spreparowaną przez siebie czaszkę tzw. „Człowieka z Piltdown”, mającego być brakującym ogniwem między małpą a człowiekiem. Oszustwo zostało zdemaskowane w 1953 r.
• W 1914 r. Wielka Brytania ustanowiła protektorat nad Egiptem i pozbawiła władzy kedywa Abbasa II Hilmiego, wprowadzając jednocześnie na jego miejsce Husajna Kāmila.

• W 1916 r. podczas I w.ś. zakończyła się bitwa pod Verdun (Francja).
• W 1917 r. Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił 18. poprawkę do Konstytucji wprowadzającą prohibicję.
• W 1921 r. piłkarska reprezentacja Polski rozegrała pierwsze, zicjalne spotkanie międzypaństwowe, ulegając w towarzyskim meczu Węgrom 1:0 na stadionie Hungária körúti stadion w Budapeszcie (Węgry).
• W 1932 r. Joseph Paul-Boncour został premierem Francji.
• W 1935 r. Edvard Beneš został wybrany na urząd prezydenta Czechosłowacji.
• W 1936 r. Japończycy dokonali oblotu bombowca Mitsubishi Ki-21.
• W 1938 r. bretońska organizacja terrorystyczna Gwenn ha du wysadziła pomnik upamiętniający unię bretońsko-francuską w Pontivy (Francja).
• W 1940 r. podczas II w.ś. Adolf Hitler zatwierdził plan inwazji sowieckiej ZSRR, tzw. „ Operacja Barbarossa”.
• W 1944 r. w USA odbyła się premiera filmu pt. Żegnaj, laleczko w reżyserii Edwarda Dmytryka.
• W 1944 r. ukazał się pierwszy numer francuskiego dziennika pt. „Le Monde”.
• W 1940 r. podczas II w.ś. 790 osób zginęło, a 80 zostało rannych w wyniku uderzenia tajfunu na amerykańską flotyllę na Morzu Filipińskim w czasie walk na Pacyfiku. Zatonęły 3 niszczyciele, a krążownik, 5 lotniskowców i 3 inne niszczyciele zostały uszkodzone.
• W 1946 r. ur. się Steven Spielberg, amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy.
• W 1956 r. Japonia została przyjęta do ONZ.
• W 1958 r. Amerykanie wystrzelili satelitę komunikacyjną SCORE, która jako pierwsza przekazała z orbity ludzki głos.

• W 1958 r. Niger został proklamowany republiką.
• W 1961 r. Indonezja zaatakowała Nową Gwineę Holenderską.
• W 1963 r. ur. się Brad Pitt, amerykański aktor, producent filmowy.
• W 1966 r. amerykański astronom Richard Walker odkrył Epimeteusza, jeden z księżyców Saturna.
• W 1966 r. amerykańska wyprawa dokonała pierwszego wejścia na najwyższe wzniesienie Antarktydy Masyw Vinsona.
• W 1969 r. odbyła się premiera filmu sensacyjnego pt. W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości w reżyserii Petera R. Hunta.
• W 1970 r. odbyła się premiera meksykańskiego westernu pt. Kret w reżyserii Alejandro Jodorowsky’ego.
• W 1970 r. założone zostało europejskie konsorcjum lotnicze Airbus.
• W 1973 r. Sowieci wystrzelili załogowy statek kosmiczny Sojuz 13.
• W 1976 r. na lotnisku w Zurychu (Szwajcaria) dokonana została wymiana sowieckiego dysydenta i więźnia politycznego Władimira Bukowskiego na sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Chile Luisa Corvalána.
• W 1978 r. Dominika została członkiem ONZ.
• W 1978 r. powstała serbska Specjalna Jednostka Antyterrorystyczna (SAJ).
• W 1979 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW).
• W 1980 r. ur. się Christina Aguilera, amerykańska piosenkarka, autorka tekstów, aktorka.
• W 1980 r. Otema Allimadi został premierem Ugandy.
• W 1985 r. odbyła się premiera filmu pt. Kolor purpury w reżyserii Stevena Spielberga.

• W 1986 r. powstała tzw. Grupa z Rio, skupiająca kraje Ameryki Południowej i Karaibów.
• W 1987 r. w niemieckiej NRD zniesiona została kara śmierci.
• W 1991 r. utworzona została Służba Wywiadu Zagranicznego Rosji.
• W 1991 r. podczas wojny domowej w Dżibuti, wojsko otworzyło ogień do zgromadzonego tłumu w stolicy, zabijając 59 osób.
• W 1992 r. Kim Young-sam, jako pierwszy od 32 lat cywilny kandydat, wygrał wybory prezydenckie w Korei Południowej.
• W 1993 r. Abdudżalil Samadow został premierem Tadżykistanu.
• W 1994 r. opozycyjna postkomunistyczna Bułgarska Partia Socjalistyczna Żana Widenowa zdecydowanie wygrała wybory parlamentarne w Bułgarii.
• W 1995 r. 141 osób zginęło w katastrzie samolotu Lockheed L-188 C w Angoli.
• W 1997 r. Mohamed Lemine Ould Guig został premierem Mauretanii.
• W 1998 r. kolumbijskie lotnictwo wojskowe i śmigłowce bojowe prywatnego przedsiębiorstwa wojskowego AirScan zaatakowały wioskę Santo Domingo, zabijając 18 jej mieszkańców, w tym 7 dzieci.
• W 1998 r. odbyła się premiera komedii romantycznej pt. Masz wiadomość w reżyserii Nory Ephron.
• W 1998 r. uchwalona została nowa konstytucja Szwajcarii.
• W 1999 r. prezydent Sri Lanki Chandrika Kumaratunga została lekko ranna, a 26 osób zginęło w samobójczym zamachu bombowym dokonanym przez Tamilskich Tygrysów podczas wiecu wyborczego w Kolombo (Sri Lanka).
• W 2001 r. Eduard Kokojty został prezydentem Osetii Południowej.

• W 2003 r. były przewodniczący Rady Państwa niemieckiej NRD i sekretarz generalny SED Egon Krenz zwolniony został z więzienia po odbyciu 4 z 6 lat kary pozbawienia wolności za przyczynienie się do śmierci uciekinierów na granicy wewnątrzniemieckiej i fałszerstwa wyborcze.
• W 2005 r. Evo Morales został wybrany na urząd prezydenta Boliwii.
• W 2005 r. podczas konfliktu czadyjsko-sudańskiego, zwycięstwo odniosły czadyjskie wojska rządowe w bitwie pod Adré (Czad).
• W 2007 r. Julia Tymoszenko objęła po raz drugi urząd premiera Ukrainy.
• W 2009 r. Cécile Manorohanta został premierem Madagaskaru.
• W 2009 r. odbyła się premiera filmu science fiction pt. Avatar w reżyserii Jamesa Camerona.
• W 2011 r. 53 osoby zginęły w wyniku zatonięcia platformy wiertniczej „Noble Kolskaja” na Morzu Ochockim.
• W 2014 r. 31 osób zginęło, a kilkadziesiąt zostało rannych w wybuchu dwóch samochodów-pułapek w mieście Rada’a (Jemen).
• W 2015 r. 98% spośród głosujących w referendum w Rwandzie, opowiedziało się za zniesieniem ograniczenia liczby kadencji prezydenckich i skrócenia ich z 7 do 5 lat począwszy od 2022 r.
• W 2016 r. Sad al-Hariri został po raz drugi premierem Libanu.
• W 2017 r. Sebastian Kurz został kanclerzem Austrii.